NORON-stad:
slaapstad
of slokop?
"Bunkers zijn van
historisch belang"
Verzet tegen actie Hoogheemraadschap
Fietsroute
door duinen
gesloten
Forse straf
geëist tegen
Hagenaars
FNV woedend
over vertrek
bedrijf uit
Valkenburg
Iets meer dan tien jaar heeft de gemeente Haarlemmermeer om binnen haar grenzen
twintigduizend woningen te bouwen: 15.000 huizen voor mensen die in Zuid-Kenne-
merland en De Meerlanden geen onderdak kunnen krijgen; 5000 woningen om de
eigen inwoners aan woonruimte te kunnen helpnen. Kortom: Haarlemmermeer is
aangewezen als groeikern.
NORON (NOta Ruimtelijke ONtwikkeling) is die kern genoemd. Het wordt géén nieu
we stad. Haarlemmermeer vindt 26 dorpen meer dan voldoende. De huizen worden,
voor wat NORON betreft, bij Hoofddorp (8500) en Vijfhuizen (6500) gebouwd.
Vijftienduizend woningen zijn niet niks. Zij vragen dan ook een dagelijkse zorg van
het gemeentelijk apparaat. Een zorg waarmee vooral mevrouw Wil de Vrey, wethou
der van ruimtelijke ordening, is belast.
Praten over een nieuwe stad, die eigenlijk geen stad is. Praten over moeilijkheden die
daarbij moeten worden overwonnen. Praten over de vraag of er nog wel voldoende
ruimte overblijft om te 'bewegen'. Praten over werkgelegenheid voor 45.000 nieuwe
bewoners van de polder. Enfin, het woord is aan de wethouder.
Haarlemmermeer bouwt in
tien jaar 20.000 woningen
Streek
Vijfhuizen, het dorp dat vreest zijn eigen, dorpse karakter kwijt te raken door de bouwplannen van de gemeente Haarlemmermeer.
Wethouder mevrouw W. de Vrey-Vringer: "Leefbaarheid staat vóc
Het dorpje Vijfhuizen staat op scherp. De hechte en beslo
ten gemeenschap ziet met angst en beven de komst van
6500 woningen tegemoet. Angst voor het aantasting van
het dorpskarakter, angst ook om door die grote bouw-
stroom volledig te worden weggedrukt.
Even hadden de Vijfhulzers nog
een vleugje hoop. Het aanleggen
van nieuwe wegen en bruggen'
over de Ringvaart zou veel kos
ten. Zoveel dat het rijk zijn han
den hiervan zou terugtrekken.
Valse hoop, zou later blijken.
Want het rijk vindt het plan bij
Vijfhuizen haalbaar. Dus komt
er geld op tafel. Voor die wegen,
voor die bruggen. De dorpelin
gen wachten nu op het bestem
mingsplan. Daar kunnen zij be
zwaren tegen indienen.
Aanvankelijk zag het er voor Vijf
huizen best rooskleurig uit. Het
dorp zou in het geheel niet wor
den aangetast. Alle woningen die
de groeikern Haarlemmermeer
zou bouwen, zouden in en rond
Hoofddorp tot stand komen. La
ter bleek dit niet haalbaar. Het
plan werd gesplitst en Vijfhuizen
werd van het ene op het andere
moment van dorpje tot stadje ge
bombardeerd.
Als al die woningen er eenmaal
staan, het is dan inmiddels 1995,
dan is de nood nóg niet opgelost.
Noord-Holland heeft dan nóg
eens eenzelfde hoeveelheid hui
zen nodig om iedereen aan een
dak boven het hoofd te helpen.
Haarlemmermeer heeft al laten
weten niet verder te willen gaan
dan de plannen die er nu liggen.
Waarheen dan? Het is nog een
open vraag. Wel zijn er gedach
ten uitgesproken. Rond het
Noordzeekanaal óf in de Boven
kerkerpolder bij Amstelveen óf
bij Hillegom. Die laatste moge
lijkheid is wat problematisch,
omdat Hillegom in Zuid-Holland
ligt. De NORON komt er om een
deel van de woningnood in
Noord-Holland op te lossen.
Apparaat
De 26 grotere en kleinere dorpen in
Haarlemmermeer tellen samen
ongeveer 80.000 inwoners. Daar
is het gemeentelijk apparaat op
afgestemd. Is het voor dit appa
raat geen té grote opgave om bin
nen nauwelijks tien jaar een res
pectabele stad als NORON. met
45.000 inwoners, uit de grond te
stampen?
Wethouder De Vrey: "Ik denk dat
we voldoende mankracht in huis
hebben om alles naar behoren na
te lopen. We zijn nu bezig met
het opzetten van de organisatie,
zodat het allemaal gladjes ver
loopt als de gang er eenmaal in
zit. Je moet er geleidelijk in
groeien. Vanzelf moet je uitkij
ken niet té veel mankracht in
vaste dienst te nemen. Zodra een
taak voorbij is, bestaat die baan
niet meer. We huren dus ook
De zorg die NORON vraagt is
groot. Héél groot zelfs, beweert
mevrouw De Vrey. "Maar", rela
tiveert zij, "we hebben die taak
bewust op ons genomen, doen
het dus graag. Je moet je wel
constant op die zaak concentre
ren en er voor waken dat je alle
functies in de gaten houdt. Een
zwakke schakel kun je niet heb
ben. Anders valt het hele plan in
elkaar. Nogmaals, wij vinden het
een voorrecht dit te mogen doen.
Maar Haarlemmermeer heeft
niet in de ry gestaan om als
groeikern te worden aangewe
zen."
Wat is nu eigenlijk de essentie van
een groeikernAlleen maar
slaapstad zijn? Of komt er ook
nog wat anders voor kijken?
Mevrouw De Vrey geeft er deze uit
leg aan. In een groeikern woon
je, werk je en recreëer je. Zowel
oud als jong. "Wij proberen te
zorgen voor werk dichtbij huis
en sportaccommodaties naast de
deur. De mensen hebben daar
recht op. We praten al een poos
met Nissan (importeur van de
Datsun) uit Japan. Eind dit jaar
valt de definitieve beslissing of
het bedrijf naar ons komt of naar
Amsterdam gaat. Kijk, zo'n be
drijf brengt een vracht werkgele
genheid met zich mee. Waar het
precies moet komen, we denken
in de buurt van Nieuw-Vennep."
Centrum
Naast het huizen bouwen voor an
deren en bedrijven aantrekken
moet alles en iedereen redelijk
goed bereikbaar zijn. En van be
lang zijn voorzieningen als een
centrum. Wethouder De Vrey:
"Over een jaar of twee beginnen
we in Hoofddorp met het bou
wen van een winkelcentrum. Dit
krijgt een oppervlakte van 53.000
vierkante meter. Ja, ik denk dat
je hier wel mag spreken van een
centrum op stadsniveau. Van al
les komt erin: een bioscoop, kan
toren, horeca, een cultureel cen
trum noem maar op. Het is de be
doeling dat we hiermee in 1985
een begin maken. Rond sin
terklaastijd in het jaar erop moet
dit complex er staan."
Zo'n jjipanttach plan als NORON,
slokt dit niet alle ruimte op die
Haarlemmermeer nu nog heeft?
Gaat het agrarisch karakter van
de polder nu niet verloren?
Geen enkel punt, beweert me
vrouw de gemeentebestuurder.
"Bijna tweederde van Haarlem
mermeer blijft agrarisch. Twaalf
duizend hectare blijft er onbe
bouwd. Voldoende? Ja, dat ge
loof ik wel. Helaas is er, voor wat
de boeren betreft, niet altijd aan
te ontkomen dat zij hun grond
moeten verkopen. Vragen ze om
vervangende grond, dan probe
ren wij iets voor hen in de Flevo-
polder te vinden. Dat is het min
ste wat je kunt doen. Wij zijn nu
bezig met het aangeven van plek
ken waar in de komende jaren
absoluut niet mag worden ge
bouwd. De boeren hebben deze
polder opgezet. Zij hebben ook
het eerste recht. Vandaar het
openhouden van die stroken.**
Geborgen
Hoe gaat de Haarlemmermeerpol
der er in de toekomst uitzien?
Een vraag die velen zich zullen
stellen. "Wij hebben", zegt me
vrouw De Vrey, "behoorlijk wat
jonge inwoners. Daarom willen
we zó bouwen, dat zij zich gebor
gen voelen. Bouwen dus naar de
behoefte die er onder die mensen
leeft. Een koper of een huurder
van een woning geeft dit aan."
door
Jan Westerlaken
Wat er al zo zal verrijzen: veertig
procent twee- tot driekamerwo
ningen, veertig procent drie- tot
vierkamerwoningen en twintig
procent vijfkamerwoningen.
Voor de zogenaamde van Dam
eenheden is geen plaats in NO
RON. De vraag ernaar is nihil.
Twintig procent van de totale be
bouwing zal bestaan uit flats,
maar niet hoger dan achttien me
ter.
Over het waarom daarvan vertelt
de wethouder: "We willen beslist
geen tweede Bijlmermeer wor
den. Bij ons wordt er consument-
gericht gebouwd. Van alle party-
en (bouwer, architect, stede-
bouwkundige en noem maar op)
eisen wij het beste. De bouwkos
ten moeten niettemin zo laag mo
gelijk blijven."
Het energievraagstuk krijgt volop
aandacht in NORON. Waar ge
bruik kan worden gemaakt van
de zon, daar wordt er gebruik
van gemaakt In sommige geval
len, zo is uitgerekend, kan dit
wel de helft in stookkosten sche
len. Als het zou kunnen, zou me
vrouw De Vrey de grond zodanig
willen verkavelen, dat alle hui
zen een gunstige stand voor de
zon zouden hebben. "Helaas",
bedenkt zij zich, "kan dit niet.
Maar we zullen zeker optimaal
de zon benutten."
NORON biedt ook mogelijkheden
voor experimentele bouwvor
men. De Haarlemmermeer doet
daartoe mee aan een internatio
nale woningbouwprijsvraag. Het
doel is om binnen de sociale wo-
mngbouwgrenzen een zo hoog
mogelijke woonkwaliteit zien te
bereiken. Met andere woorden:
nieuwe ideeën krijgen een kans
om in de praktyk te worden ge
toetst
Kubus
Verwacht de wethouder er wat
"Ach, er kan best wat uitkomen.
Maar het moet geen kubus of een
bol worden. Want daar kan een
mens niet in leven Het moet een
huis zijn dat gewoon op de grond
staat. Ook niet in een boom of zo.
Gekke vormen, nee. daar voel ik
weinig voor. Misschien zyn die
dingen leuk voor de wetenschap.
Ik zie er geen mensen in wonen
Zonder steun van het rijk is het
KATWIJK/NOORDWIJK - "Ge
neuzel en idioot". Met deze woor
den typeert bunkerenthousiast
Dolf Krol de argumenten van het
Hoogheemraadschap van Rijn
land om de bunkers in de Kat-
wijkse en Noordwijkse duinen te
vernielen en onder het zand te
begraven.
Het Hoogheemraadschap zegt dit
te doen omdat de bunkers een
bedreiging voor de instandhou
ding van de zeewering zouden
zijn en gevaarlijk voor kinderen.
Maar Krol en zijn vrienden Dik
Winkelman en Eylerd Harmsen
vinden de wat zij noemen vernie
lingen doodzonde, want volgens
hen zijn het unieke overblijfse
len uit onze recente geschiede
nis. "Die bovendien nooit m
terugkomen", zo voegt Krol
aan toe. "Omdat de oorlogsvoe
ring zodanig is veranderd dat
waarschijnlijk nimmer m<
kustverdedigingswerken in deze
vorm gebouwd zullen worden.
Hij heeft daarom deze week in de
krant een advertentie geplaatst
waarin hij de lezers oproept om
de in zijn ogen afschuwelijke
vernielingen zélf te gaan bekij
ken en daaruit hun eigen conclu
sie te trekken. Tot op heden zijn
hierop nog geen reacties binnen
gekomen maar de drie vrienden
weten zeker dat er meer mensen
zijn die er net zo ajs zij over den-
iÖegaal
Zij zijn enkele jaren geleden en
thousiast geworden na een "ille
gaal" bezoek aan de ondergrond
se verdedigingswerken. Boeken
KATWIJK - Een deel van de
fietsroute door de duinen
tussen Katwijk en Noord-
wijk is voor de duur van een
half jaar afgesloten.
Het betreft het traject bij de
Buitensluis in Katwijk.
Fietsers worden vanaf de
Boulevard nabij hotel-res
taurant Savoy omgeleid via
de Rijnmond, Binnensluis
en het parkeerterrein aan de
Noordduinen. De omleiding
heeft plaats op verzoek van
het hoogheemraadschap van
Rijnland in verband met de
verlegging van het Uitwate
ringskanaal en de bouw van
een nieuwe sluis.
Tegen de tijd dat de omleiding
wordt opheven zullen de
fietsvoorzieningen ter plaat
se zijn verbeterd. Er komt
een betere aansluiting over
de nieuwe buitensluis, het
terrein wordt geëgaliseerd
en er zal een fietsenstalling
worden aangelegd bij de af
rit van het parkeerterrein.
Maginot-linie in Frankrijk be
zocht.
Het is niet zozeer het militaire as
pect wat de drie vrienden in de
bunkers in de Katwijkse en
Noordwijkse duinen zo aantrekt,
als wel het historische. Zo zeg
gen ze het ronduit belachelijk te
vinden dat bijvoorbeeld wel een
eeuwenoude vesting als Naarden
als monument in stand wordt ge
houden, maar er binnen korte
tijd van de bunkers uit onze
meest recente geschiedenis niets
In de Katwijkse en Noordwijkse
duinen ligt een uniek bunker
complex, weten ze. "In Katwijk
de enige in Nederland overgeble
ven Wehrmacht-kustbatterij", al
dus Krol. Van het Noordwijkse
bunkercomplex hebben ze in
middels grote delen in kaart ge
bracht. Hieruit blijkt dat de ver
schillende bunkerkamers door
een gang van "minstens" twee
honderd meter worden verbon
den.
De drie enthousiastelingen verblij
ven er zó graag dat ze er zelfs ver
jaardagen hebben gevierd. "Je
kunt er tenminste herrie maken
zonder datje iemand stoort", leg-
een ze voordeel hiervan uit.
Ze hekelen de vernielingen die in
de loop van de jaren al door be
zoekers maar ook door de officië
le instanties aan de bunkers zijn
toegebracht. Daarom konden ze
dikwijls hun onderzoekingstoch
ten door de gangen niet voortzet
ten. "Want vele gangen zijn op
zettelijk ingestort door er met
zware vrachtauto's over te rijden
rechtszijn woedenet, over de sloop t
door
Hans Sonders
Dit in tegenstelling tot de eigenlij
ke bunkerkamers die muren en
daken hebben van enkele meters
dik. "Die kunnen toch onmoge
lijk een verzwakking van de dui
nen betekenen", zegt hij veront
waardigd.
Maar om toch elk risico te vermij
den dat er kinderen in de bun
kers komen die over puin strui
kelen of in gaten vallen, zoals en
kele jaren geleden is gebeurd,
stellen de drie een andere oplos
sing voor. "Sluit de bunkerirv
gangen goed af met bijvoorbeeld
gewapend beton. Dan voorkom
je problemen en het nageslacht
heeft dan toch nog een tastbare
herinnering aan de Tweede We
reldoorlog".
Het liefste zouden ze echter zien
dat bijvoorbeeld de bunkers in
de Noordwijkse duinen zodanig
zouden worden opgeknapt dat er
bijvoorbeeld een legermuseum
in kan worden gevestigd. "Een
betere plaats hiervoor kun je
toch nauwelyks bedenken".
Krol haalt hierby een reclame-uit
zending van de rijksoverheid zelf
aan waarin deze het publiek
voorhoudt om toch vooral eerst
na te denken voordat ze iets
sloopt wat mogelijk van histo
risch belang is "Maar zelf doet ze
niet anders", oordeelt hij verwij
tend.
DEN HAAG/SASSENHEIM - Offi
cier van justitie mr. Van der Ham
heeft gisteren voor de Haagse
rechtbank tegen een dertigjarige
en een negentienjarige Hagenaar
gevangenisstraffen geëist van
respectievelijk tien en vyf maan
den waarvan drie voorwaarde
lijk.
Het duo had in juli van dit jaar in
gebroken in een huis aan de
Rijksstraatweg in Sassenheim.
De buit bestond onder meer uit
huishoudelijke apparatuur, zoals
een tv. Na de braak stak de jong
ste van het tweetal wat meubilair
in brand. De schade bleef be
perkt tot de inboedel.
Tegen de negentienjarige man zei
de officier het onbcgrypelyk te
vinden dat iemand zich had laten
verleiden tot zo'n misdaad Om
dat de man geen strafblad had,
wilde mr. Van der Ham niet ..al
te diep in de strafbuidel tasten".
Maar gezien de ernst van de fei
ten eiste de officier vijf maanden,
waarvan drie voorwaardelyk.
De oudste verdachte bleek echter
al over een lang strafblad te be
schikken. Bovendien zou hij vol
gens de officier zyn compagnon
hebben aangezet de brand te
stichten. D~t was onder meer de
reden de eis hoger te laten uitval
len. De advocaat van de dertigja
rige man pleitte echter voor cle
mentie, omdat de man ih Haar-
leve
be?
en. Uitspn
VALKENBURG - Bestuurder
Frielink van de Federatie van
Nederlandse Vakv eremgin-
gen (FNV), sectie klnnnu-
taal, is woedend over het
plotselinge vertrek van het
betonbewapeningsbedryf
Hora bv uit Valkenburg
De dertig meest buitenlandse
werknemers van dit bedryf
hebben afgelopen vrijdag te
horen gekregen dat zy zich 6
december op de nieuwe ves
tiging in Laren (NH) moeten
melden. Hierover was noch
met de werknemers noch
met de vakbeweging vooraf
gesproken.
"Voor ons was het een volsla
gen verrassing", aldus Frie
link. Hy herinnert eraan dat
de vakbond met het bedryf.
dat geen ondernemingsraad
kent. vorig jaar was overeen
gekomen dat in plaats daar
van een overlegorgaan in het
leven zou worden geroepen.
Hierin zou een eventuele ver
huizing aan de orde hebben
moeten komen Dit overleg
orgaan is volgens de vak
bondswoordvoerder even
min ooit van de grond geko-
Fnelink probeert al enige da
gen om directeur Hommel
van Hora te spreken te kry-
gen. Evenwel zonder resul
taat Hy stelt indien genoeg
doening voor het personeel
uitblyfi. acties tegen het be
drijf in het vooruitzicht in
antwoord op de plotselinge
en naar zyn mening veel te
laat aangekondigde verhui
zing Over de aard hiervan
wilde hy echter nog mets
kwijt
