lijd voor eigen N-bom niet rijp D Klachten VS tegen staal EG- export gegrond Verkiezingen in Ulster: heilloze zaak Polen: opnieuw onlusten Inflatie Engeland opnieuw gedaald -c Franse president: Carter in memoires: "Vance was ongehoorzaam" Spaanse officieren onder huisarrest Beul Barbie blijft in Bolivia '.ATERDAG 16 OKTOBER 1982 Record JERUZALEM (DPA/AFP) - De kosten van het levenson derhoud in Israël zijn in sep tember gestegen met 7,6 pro cent, zo heeft het centrale bu reau voor de statistiek in Je ruzalem bekendgemaakt. Als de ontwikkeling zo doorgaat zullen de prijzen eind dit jaar 135 procent hoger zijn dan eind vorig jaar. Zo groot is de inflatie in Israël nog nooit ge weest. De economie van Israël wordt zeer zwaar belast door de kosten die de invasie in Liba non met zich heeft gebracht. Geschat wordt dat de acties Israël drie millard dollar heb ben gekost. Om die te betalen zijn er belastingen verhoogd en nieuwe belastingen van kracht geworden. Buitenland LONDEN (GPD) - De inflatie in Engeland is opnieuw gedaald en bedraagt nu 7,3 procent op jaar basis. Dat is het laagste cijfer sinds tien jaar, aldus mededelin gen van het ministerie van finan ciën die gisteren zijn bekend ge maakt. De nieuwe cijfers bevestigen, dat de Britten er steeds beter in sla gen de geldontwaarding, aan het begin van de regeerperiode van de regering-Thatcher nog meer dan 20 procent, onder controle te krijgen. De afgelopen drie maan den was de inflatie zelfs nul. Het ministerie van financiën ver wacht dat de inflatie de komende maanden nog verder zal dalen. Zelfs zou het onlangs door minis ter Howe (financiën) voorspelde cijfer van 6.5 procent voor het eind van het jaar nog wel eens lager kunnen uitpakken. Dat de kosten van levensonder houd het afgelopen kwartaal in het geheel niet zijn gestegen, is voor een belangrijk deel te dan ken aan de lage seizoenprijzen voor groenten, en aan het dalen van de hypotheekrente. Naar al gemeen wordt verwacht zullen de Britse hypotheekbanken nog deze maand hun rentevoet met opnieuw twee procent naar be neden brengen. De jongste inflatiecijfers hebben een schampere ontvangst gekre gen op het congres van de So ciaal-Democratische Partij (SDP), dat momenteel in de bad plaats Great Yarmouth bijeen is. Partijleider Roy Jenkins noemde het ..geen triomf een lagere infla tie te bereiken ten koste van de diepste malaise die enig Westers land in 50 jaar heeft gekend". Jenkins doelde daarmee op de werkloosheid, die in het Ver enigd Koninkrijk momenteel 14 procent van de beroepsbevol king heeft getroffen, en nog steeds snel stijgt. Jenkins deed een scherpe aanval op het economische beleid van de regenng-Thatcher en verweet de regering onder meer dat ze het land in een staat van defaitis me heeft gebracht „Wij moeten de leugen doden dat er niets aan werkloosheid kan worden ge daan. De werkloosheid is er ge komen door de politiek van een regering. Een andere politiek kan de mensen weer aan de slag helpen". ^AMP DE CANJUERS/NEW YORK (AFP/GDP) - De Franse president Mitterrand heeft gisteren gezegd dat "het ogenblik voor het vervaardigen van de neutronenbom nog niet is gekomen". dij zei dit bij manoeuvres die in Camp de Canjuers worden gehouden, in antwoord op vragen over een desbetreffend bericht in de New York Times. WASHINGTON (UPI) - Oud- president Jimmy Carter schrijft in zijn gisteren ver schenen memoires dat zijn minister van buitenlandse za ken Cyrus Vance een recht streeks presidentieel bevel naast zich neerlegde en in fei te als minister aftrad nog vóór het begin van de misluk te actie om de Amerikaanse gijzelaars in Teheran te be vrijden. In zijn boek "Keeping Faith", vertelt Carter dat hij nauwe verwantschap met Vance had maar dat de minister als eni ge onder zijn adviseurs tegen het ondernemen van de mis lukte actie was. Op 21 april 1980, drie dagen vóór het begin van de actie, vroeg Carter aan Vance of hij methodistische leiders te woord wilde staan over hun oppositie tegen elk militair optreden in Iran. "Ik zei tegen Cy dat ik wilde dat hij hen zou ontvangen. Hij zei dat hij het niet kon. Ik stond op en hij ging weg", schrijft de oud-president. "Dit was een zeer ernstig ogenblik - de eerste keer dat ik, als president, te maken kreeg met iemand die op de man af weigerde een dienst bevel op te volgen". De actie in Iran begon op 24 april 1980 en Vance maakte zijn aftreden bekend op 26 april. Carter schrijft over een verschil van mening met bondskanselier Helmut Schmidt op de westerse eco nomische top van juni 1980 in Venetië. Hij noemt het "de onprettigste persoonlijke woordenwisseling die ik ooit met een buitenlandse' leider had". De oud-president vertelt dat hij Schmidt een brief had ge schreven onder tegenstrijdi ge berichten over diens standpunt ten aanzien van een moratorium op kernwa pens op het Europese oorlog sterrein. "Kort na mijn aankomst had ik een ongelooflijke ontmoeting met een Helmut Schmidt die raasde en tierde over een brief die ik hem had geschre ven maar die een goed be doelde boodschap was. Hij beweerde dat hij was bele digd en ik zei tegen hem dat de brief niet beledigend was", aldus Carter. De oud president geeft in zijn me moires zijn mening over an deren: oud-president Valéry Giscard d'Estaing - "een zeer sterk, bekwaam man, nog altijd mijn favoriet van de hele (Eu ropese) groep". premier Margaret Thatcher "geen katje om zonder hand schoenen aan te pakken, heeft zo haar eigen opvattin gen, sterke wil, kan niet toe geven dat ze iets niet weet", vice-premier Deng Xiaoping - "hij is klein, hard, intelligent, openhartig, moedig, aardig, zelfverzekerd, vriendelijk en het is een genoegen zaken met hem te doen", oud-premier Jitzhak Rabin van Israël - "ik vond hem erg ti mide, erg koppig en ook een beetje slecht op z'n gemak". Het Amerikaanse blad had giste ren gezegd dat de Franse autori teiten enkele bondgenoten offi cieus hadden meegedeeld dat Frankrijk besloten had de neu tronenbom te maken. Dit z ven voor de nucleaire wapens met 15 procent omhoog, waar mee het aandeel voor kernwa pens binnen de begroting in de buurt van de 20 procent komt (in 1982 is het 18 procent). sprake zijn gekomen tijdens het De noodzaak om de „force de frap- bezoek dat bondskanselier Hel mut Kohl twee weken geleden aan president Mitterrand in Pa rijs had afgelegd. Een goed ingevoerde Westerse di plomaat in de Franse hoofdstad kon dit bericht uit de New York Times niet bevestigen, maar noemde het wet "allészins waar schijnlijk". Het besluit neutro nenwapens in het arsenaal op te kan pe" op peil te houden en te mo derniseren, wordt door geen en kele politieke partij in FYankrijk betwist. In de loop van 1977 en 1978, voor de verkiezingen van maart 1978, gingen eerst de com munisten en later de socialisten „om". En sindsdien is de PS roomser dan de paus als het aan komt op het handhaven van de eigen kernmacht. RIBADEO - De leider van de Spaanse socialistische partij. Felipe Gon zalez, hanteert voor de verandering eens zelf de camera. Algemeen wordt verwacht dat zijn partij bij de verkiezingen van 28 oktober de winst zal binnenhalen. strekkende gevolgen hebben. Tijdens een bezoek dat een groep Nederlandse journalisten kort geleden aan Parijs bracht, werd steeds benadrukt dat over de N- bom nog geen beslissing was ge- Frankrijk ver Een beweging tegen de kernwa pens ontbreekt nagenoeg geheel onder de Franse bevolking, die aldus het socialistische parle mentslid Chauveau, geen onder scheid maakt tussen kernwa pens en andere wapens. vallen. Maar tussen de regels Na het trauma van de capitulatie i door werd duidelijk dat een i gatieve beslissing zo goed als uit gesloten is. Er is al voor miljar den guldens in het project gesto ken, voor onderzoek en ontwik keling van het nieuwe kernwa pen. Kernmacht In de vorige week door minister Hernu gepubliceerde defensie begroting voor 1983 bleek al dat de regering prioriteit wil geven aan de modernisering van de kernmacht. Terwijl de begroting als geheel voorziet in een zeer lichte stijging van 0,6 procent (als de inflatie uitkomt op de ge raamde 8 procent), gaan de uitga- de Tweede Wereldoorlog is een sterke defensie voor de Franse bevolking een vanzelfsprekend heid. Dat de kernmacht het land ook nog de status geeft van een (middel)grote macht, is voor de chauvinistische Fransman mee genomen. Zeker omdat het onge veer het enige is waarin Frank rijk de oude rivaal Duitsland nog de baas is. Toch wordt wel toegegeven dat de betrekkelijk kleine kernmacht geen echte onafhankelijkheid biedt: zoals Le Monde-commen tator André Fontaine het uit drukte: het is een „parachute" voor als de Amerikaanse atoom paraplu niet werkt. MADRID (GPD) - Een nog onbekend aantal Spaanse officieren, betrok ken bij het begin van deze maand ontdekte complot om daags voor de verkiezingen van 28 oktober aanstaande een staatsgreep uit te voeren, is woensdag onder huisarrest gesteld, zo meldde het betrouwbare Ma- drileense blad El Pais gisteren. Deze voorlopige maatregelen, genomen in afwachting van het verdere onderzoek naar de graad van medeplich tigheid van de bewuste officieren, zouden met name plaatsgevonden hebben in Madrid, Valencia en Zaragoza, volgens El Pais de broeines ten van de samenzweerders. Terwijl de geherstructureerde militaire inlichtingendienst Cesid naarstig blijft speuren naar de verdere vertakkingen van het complot, blijken andere sectoren binnen het Spaanse leger minder initiatieven te tonen om het complot tot op de bodem uit te zoeken. Naar nu pas bekend is geworden, heeft de militaire rechter van onderzoek bij de ondervraging van de drie gearresteerde officieren, twee kolonels en een overste, wei nig moeite gedaan om van de arrestanten aanvullende informatie los te krijgen. De houding van de militaire aanklager is eveneens als „pas sief' bestempeld. De lankmoedige houding van sommige militairen en de terughoudend heid van de Spaanse regering zal door de samenzweerders zeker uitge legd worden als een teken van zwakte en in feite een aanmoediging betekenen om rustig verder te complotteren. Intussen circuleert bin nen het leger al weer een pamflet van de clandestiene radicaal rechtse Spaanse Militaire Unie (UME), dat de veelzeggende titel draagt „Bas ta". In dat pamflet worden de leden van de Spaanse strijdkrachten opgeroepen een eind te maken aan de huidige situatie van terrorisme, autonomieën en gebrek aan veiligheid. WASHINGTON (GPD) - De export van Hoogoven-staal naar de Ver enigde Staten is niet schadelijk voor de Amerikaanse staalindus trie. Deze conclusie kan worden getrokken uit de uitspraak vah de Amerikaanse Commissie vooi Internationale Handel, dat porten uit België, Frankrijk. Ita lië, Luxemburg, Groot-Brittan nië en Wet-Duitsland wel scha delijk moeten worden geacht. De handelscommissie zal op 21 ok tober het ministerie van handel formeel op de hoogte brengen van haar bevindingen. Het de partement moet dan heffingen vaststellen op de schadelijke im port, met terugwerkende kracht tot juni. De procedure is op gang gekomen, nadat de Amerikaanse staalindustrie, die in grote moei lijkheden verkeert, een reeks Eu ropese landen beschuldigde van concurrentievervalsing door overheidssubsidies op de staal- produktie. Intussen heeft de commissie ook laten weten dat deze maatrege- - len, die beogen de import uit Eu ropa terug te dringen, de Ameri kaanse bedrijven niet kunnen redden. Momenteel zijn 150.000 Amerikaanse arbeiders in de staalindustrie zonder werk. Zelfs wanneer alle Europese importen worden geweerd, betekent dit niet meer dan 2200 arbeidsplaat- De staalbedrijven in de VS hebben zich tijdens de langgerekte reces sie minder goed staande kunnen houden dan Europese bedrijven, omdat zij modernisering hebben uitgesteld, ter wille van profijt op korte termijn; omdat de dollar is overgewaarderd en omdat zij zich vanwege een ogenschijnlijk comfortabele binnenlandse afzet nooit zorgen hebben gemaakt over een concurrerend prijsni veau. Een lid van de commissie zei te veronderstellen dat invoerbeper king 4500 banen in de staalindus trie en 15.750 in andere bedrijfs takken zou veilig stellen. Van Europese zijde wordt nog steeds gestreefd naar een compromis, maar zeker vlak voor de verkie zingen is het onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse regering daartoe bereid is. Met name in staalkringen wordt van werkge vers- en werknemerszijde de rampspoed aan goedkopere im porten toegeschreven en worden importbelemmerende maatrege len geeist. LA PAZ (UPI) - Klaus Barbie, voormalig chef van de Gestapo in Lyon, is van plan in Bolivia te blijven omdat de Boliviaanse verjaringswetten nu toch geen uitlevering meer toestaan, zo heeft Barbie's advocaat Carrion gisteren gezegd. De Bolivaanse pers had géspeculeerd over een mogelijke vlucht van Barbie naar Brazilië, omdat de nieuwe burger-president, Harnan Siles Zuazo, Bolivia niet langer wil la ten fungeren als toevluchtsoord voor internationale misdadigers en drughandelaren. Eerder deze week werd een Ita liaanse rechtse extremist naar Italië gedeporteerd LONDEN - De Britse minister Prior (Noord-Ierland) krijgt dus toch zijn zin De bevol king van Noord-Ierland gaat woensdag (20 oktober) naar de stembus om een parle ment te kiezen waarin nie mand gelooft De katholieken hebben gezegd alleen aan de verkiezingen mee te doen om het parle ment daarna te boycotten, de protestanten dat zij er niet over denken hun katholieke medemensen ook maar het geringste beetje macht te ge ven. De Ierse premier Haug- hey verfoeit Prior's plan Bovendien is het voorstel van de ambitieuze minister om de Noordieren een parlement te laten kiezenalleen maar door het Britse Lagerhuis geko men omdat hij zelf zo door- dramde. Want ook in zyn ei gen partij, de Conservatie ven. is weinig enthousiasme te vinden. door Henk Dam Het is bekend dat premier me vrouw Thatcher eigenlijk niets in Priors plannen ziet, maar hem uit opportunisti sche overwegingen maar zijn zin heeft gegeven. En be stuursambtenaren in Belfast hebben onlangs gezegd dat Prior zo heeft doorgezet om zfjn gezicht niet te verliezen Kortom, niemand ziet ook maar iets in het nieuwe parle ment van Ulster, dat bedoeld is om geleidelijk aan een eind te maken aan de huidige praktijk, waarbij Noord-Ier land direct vanuit Londen wordt bestuurd. Toch is Priors plan op zichzelf niet zo gek, en zelfs uitermate rede lijk. Maar met redelijkheid kom je er niet in Noord-Ierland, dat blijkt keer op keer. Terreur, angst en wantrouwen bepa len sinds tientallen jaren daar het beeld. En daar zal een nieuw parlement niets aan veranderen. Integendeel, naar men zelfs mag vrezen Hoe ziet het door Prior bedach te plan er uit? De essentie van het ontwerp is dat de Noordierse politici zelf zullen kunnen bepalen hoeveel zelf bestuur zij willen hebben, en dus hoeveel macht zij zullen krijgen. Het parlement, Prior zelf spreekt in zijn wetsontwerp over 'de raad', kan geleidelijk aan steeds meer bevoegdhe den opeisen, steeds meer het bestuur over Noord-Ierland van Londen naar Belfast overhevelen. Maar dat kan al leen als zeker is. dat een bre de meerderheid van de Noordierse bevolking daar ook achter staat Waar het natuurlijk op neer komt. is dat Prior heeft wil len vermijden dat de protes tanten, tweederde van de be volking van Ulster, gaan uit maken wat goed is voor Noord-Ierland, met voorbij zien van alle wensen en ver langens van de katholieke minderheid. En dus. aldus het plan. moet tenminste 70 procent van de raad achter een raadsbeslis- sing staan wil deze door de Britse regering worden geho noreerd. Katholieken en pro testanten moeten dus samen zo'n voorstel steunen, en daar zit 'm nou precies de moei lijkheid. Want de simpel klinkende, maar gruwelijke werkelijk heid in Ulster is nu eenmaal dat deze twee groepen niets samen willen, zoals de bloe dige geschiedenis van Noord- Ierland afdoende bewezen heeft Het katholieke volks deel streeft door de bank ge nomen naar aansluiting by de Ierse republiek, het pro tcstantse handhaving van de band (de Unie) met Groot Bnttannie. 'and never the twain shall mm I Waar Prior op gegokt heeft, is de behoefte van politici, ook die in Noord-Ierland, aan sta tus en maent. want het is on vermijdelijk dat de Noordier se politici opnieuw langdung buiten spel zullen worden ge zet, als ook dit initiatief niet lukt En. zoals gezegd, het staat zo goed als vast dat Priors gees teskind een wiegedood zal sterven, net zoals alle andere voorstellen die sinds de in voering van direct bestuur vanuit Londen (dat gebeurde in 1972, toen de onlusten op hun hoogtepunt waren) zijn mislukt. Je hoeft alleen maar een aantal verklaringen die de politieke partijen van Ulster de afgelo pen weken publiek hebben gedaan, op een rijtje te zetten om aannemelijk te maken dat het met het nieuwe parle ment niets kan worden. Eerst de katholieke partijen De grootste partij (nog) voor het katholieke volksdeel is de Social Democratic and La bour Party (SDLP) onder lei- ding van John Hume Hume heeft laten weten slechts aan de verkiezingen mee te doen, om daarna de gewonnen ze tels niet in tv nemen. Alleen al daarom moet het par lement wel mislukken daar gedane voorstellen zullen nooit op een voldoende brede meerderheid kunnen reke nen omdat er geen katholie ken in zitten. Want ook de tweede partij voor de katho lieken. de Sinn Fein, wil geen zitting in het parlement De Sinn Fein is de politieke vleugel van de terroristische groepenng provisional IRA. en de leider ervan, Gerry Adams, heeft gezegd aan de verkiezingen mee te doen om da maar gematigde SDLP een hak te zetten, en om te bewijzen dat de geweldda digheden van de IRA brede steun bij het katholieke volksdeel hebben. Aan de protestantse kant is (nog) de grootste party de Of ficial Unionist Party (OUP) onder leiding van James Mo- lyneaux. Zoals een van de voormannen van deze partij onlangs zei: 'Wy moeten niets hebben van de onzin van machtsverdeling. Er zal geen overgave zyn Men moet hierby in het oog houden dat de OUP gema tigd is vergeleken by de con currerende protestantse poli tieke party, de Democratic Unionist Party (DUP) onder leiding van de macabere do minee Ian Paisley. Die is nog minder van plan ook maar het kleinste stukje macht aan de katholieken over te laten Paisley presenteerde onlangs zyn partyprogramma achter een tafel die was bedekt met de Union Jack en waarop zich een bijbel bevond Zrn campagne is tot dusver niet eens zozeer gericht geweest tegen de katholieken, maar tegen de OUP, die als een slappe hap wordt gezien. Zo gaan de verkiezingen voor een Noordiers parlement ei- genlyk vooral om de stryd tussen gematigd en extreem binnen de respectievelijke bevolkingsgroepen zelf Als vooral de OUP en de SDLP aardig uit de bus komen, dan zyn de verhoudingen in Ul ster gewoon nog even slecht als altyd Maar als Sinn Fein en de DUP w innen, dan zou dat als een teken aan de wand mogen worden gezien. De burger oorlog is dan een stapje na- derby gekomen. Politie treedt op met traangas MUNCHEN - Momka Strauss, dochter van de Beierse deelstaatpresident FranzJosef Strauss, trad gisteren t het huwelijk met Michael Holmeier. Strauss lachte goedkeurend toen de jonggehuwden elkaar na afloop ran o plechtigheid kusten. WARSCHAU (Reuter) - De Poolse oproerpolitie is gisteravond met traangas en waterkanon opgetre den tegen enkele honderden de monstranten in het staalcentrum Nowa Huta bij Krakau, waar woensdag een demonstrant was doodgeschoten De onlusten ontstonden bij de plaats waar dit gebeurd was en waar inwoners een primitief ge denkteken hebben opgericht dat zij met bloemen en kaarsen heb ben versierd. Vernv lijk begonnen de onge- regt den nadat enkele hon derden aanhangers van Solidan teit by de grote, moderne kerk van Nowa Huta waren byeenge- komen en leuzen voor de vak bond begonnen te roepen. Een westelyke televisiecamera - man die er getuige van was zei dat de politie ook lichtfakkels en schokgranaten had gebruikt om de menigte te verspreiden Om negen uur in de avond was de menigte uiteengejaagd maar duurden in de omgeving scher mutselingen voort In verscheidene belangryke Pool se steden is de werkende bevol king gisteren opgeroepen zich klaar te houden voor protestac ties volgende week, zo is uit krin gen van de ondergrondse vak bond vernomen liet initiatief zou zyn uitgegaan van onder grondse comités van Solidan teit die willen dat werknemers van hun werk wegblyven in plaats van dat ze het werk neerleggen In pamfletten werden werknemers in Warschau, Gdansk en Krakow opgeroepen zich voor te be rei den op nieuwe acties tegen de opheffing van Solidariteit. Na een "bepaald teken" zouden de werknemers niet aan het werk moeten gaan. dit in tegenstelling tot in Polen gebruikelyke stakin gen waarby dryf platleggen. In Warschau zou dat maandag moeten gebeuren en in Gdansk en Krakow w dag Met zulke acties wil men kennelyk de overheid voor zyn die by stakingen in Gdansk be gin deze week vergaande maatr< gelen zoals militarisering van d> Lenin-werf nam

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 9