Baan voor jeugdwerklozen
Nederland toe
aan "ogenbank"
'Huisarts weet weinig
van kindergeneeskunde'
Aftastend gesprek
sociale partners
C
Rotterdam en Zeist helpen 1450jongeren
"Brandweer
moet het
voorrijden
berekenen"
Haig naar
Wassenaar
Consumptieve
uitgaven
weer gedaald
Dodewaard krijgt kosten
demonstraties vergoed
Nederlands wagenpark
groeit bijna niet meer
Leiden meest geschikte plaats
;ATERDAG 16 OKTOBER 1982
Binnenland
iOORDWIJKERHOUT (ANP) -
Dr. W. van Zeben, erelid van de
Nederlandse Vereniging voor
Kindergeneeskunde, heeft zich
vanmorgen bij de viering van het
90-jarig bestaan van deze vereni
ging in Noordwijkerhout afge
vraagd of het wel zo goed is dat
kinderartsen omdat ze specia
listen zijn - geen huisartsprak
tijk mogen hebben. Volgens hem
is het met het inzicht van veel
huisartsen in de kindergenees
kunde soms somber gesteld.
Jepaalde acute, ernstige ziekte
beelden worden soms niet tijdig
herkend. Anderzijds worden kin
deren vaak „overbehandeld".
Koorts zonder het geven van een
antibioticum lijkt voor velen in
de huisartsgeneeskunde wel
haast niet mogelijk, aldus dr.
Van Zeben.
Andere huisartsen drijven volgens
hem hun diagnostiek te ver door,
door te veel onderzoeken te laten
doen. „Het komt voor dat men
verwijzingen krijgt met uitge
breide laboratoriumgegevens,
waarvan sommige door de com-
Ziektebeelden niet op tijd herkend
puter met een sterretje als afwij
kend worden bestempeld omdat
de computer niet is geprogram
meerd op de normale waarden
van de kinderleeftijd".
Ook artsen van consultatie-bu
reaus en verpleegkundigen blij
ken volgens Van Zeben nogal
eens niet in staat het verschil tus
sen normaal en abnormaal te on
derkennen, waardoor soms on
nodig onrust wordt gezaaid. Hij
pleitte voor meer en betere con
tacten tussen huisarts en specia
list, waarbij de huisarts een kind
ook uitsluitend voor een advies
naar de kinderarts verwijst.
In een jubileumboek van de 90-ja-
rige vereniging schetst Van Ze
ben de enorme vooruitgang die
er sinds 1892 op het gebied van
de kindergeneeskunde is ge
maakt. In 1901 was ruim de helft
van alle mensen die in Neder
land doodgingen jonger dan
twintig jaar, in 1980 nog maar 3,2
procent. Vooral de zuigelingen
sterfte (tot één jaar) is sterk afge
nomen: bijna 26 procent van de
totale sterfte in 1901 en nog maar
1,36 procent in 1980. Voor kinde
ren van één tot en met vier jaar
zijn die percentages respectieve
lijk 11,15 en 0,32.
Opvallend is een citaat uit een
voordracht voor de Vereniging
voor Kindergeneeskunde in
1903, van een inleider die toen in
ging tegen de bewering ..dat
door de groote kindersterfte
eene gezonde sociale selectie
wordt bereikt, omdat de kinde
ren uit de onderste lagen der
maatschappij het grootste aan
deel opleveren". Trouwens, ook
nog in 1940 stond er in een boek
over besmettelijke ziekten dat
„de grote sterfte aan acute infec
tieziekten onder de paupers mis
schien mede een middel is van
de natuur om zich voor achter
uitgang te behoeden".
In de loop van deze eeuw hebben
aanvankelijk de ontdekking van
vitamines en de mogelijkheden
om infectieziekten te voorkomen
door inentingen de kindersterfte
sterk doen dalen. Op het ogen
blik wordt ongeveer 90 procent
van alle pasgeborenen op vrijwil
lige basis tegen difterie, tetanus,
kinkhoest, kinderverlamming en
mazelen ingeënt. Dat percentage
is in vrijwel geen enkel ander
land bereikt.
ROTTERDAM/ZEIST (ANP) - De gemeenten Rotterdam
en Zeist zullen op korte termijn 1450 werkloze jongeren r~rt-itt" tvt A A T~* /MATrfnmrtririr»
aan een tijdelijke baan voor een half jaar tot een jaar lil-' /j li A l-C I HK /rr I"1 l"£
kunnpn holnpn Dat ffphpnrt in het kader van de zoop. V/l ZJV/U1V 1 Vi tiyUlUJUJJJJll,
kunnen helpen. Dat gebeurt in het kader van de zoge
noemde werkgelegenheidsverruimende maatregel
(WVR) van het ministerie van sociale zaken.
In Rotterdam gaat het vooral om
jongeren beneden de 23 jaar, die
al langer dan negen maanden
werkloos zijn. De gemeente wil
ze de mogelijkheid geven ar
beidservaring op te doen, waar
door ze naderhand misschien
meer kans hebben op een baan.
42 Miljoen
De loonkosten van de Rotterdamse
jongeren (850) worden betaald
door de rijksoverheid. De ge
meente Rotterdam heeft van het
ministerie van sociale zaken een
bedrag van ruim 42 miljoen gul
den ter beschikking gekregen
voor bestrijding van de werk
loosheid. Meer dan de helft van
dit bedrag is bestemd om jonge
ren aan (tijdelijk) werk te helpen.
Het feit dat binnen niet al te lange
tijd 850 jeugdige Rotterdammers
een tijdelijke baan zullen hebben
zal geen spectaculaire invloed
hebben op de totale werkloos
heid in de Maasstad. Volgens de
jongste gegevens is in het rayon
van het gewestelijk arbeidsbu
reau 16,7 procent van de afhan
kelijke beroepsbevolking werk
loos. Dat zijn 35.000 mannen en
vrouwen. Het landelijk gemid
delde ligt op 12,9 procent.
Ook bij de jeugdigen is de werk
loosheid in de Maasstad aanzien
lijk ongunstiger dan gemiddeld
elders in het land. Ruim 12.000
jongens en meisjes tot 23 jaar zit
ten momenteel zonder werk.
Kosten
Dlgens een
meente R(
ROTTERDAM (ANP) - Het colle
ge van B en W van Rotterdam wil
in het kader van de gemeentelij
ke bezuinigingsoperatie het vol
gend jaar de burgers laten beta
len voor het inroepen van hulp
door de brandweer. De eigenaar
(niet de huurder) van een huis
waar brand uitbreekt moet vol
gens het plan van het stadsbe
stuur 410 gulden "voorrijkosten"
gaan betalen.
Als de gemeenteraad akkoord gaat
zal Rotterdam de eerste gemeen
te in ons land zijn die de burgers
laat betalen voor bluswerkzaam
heden door de brandweer. Een
speciale werkgroep heeft het
plan onderzocht en is tot de slot
som gekomen dat het niet in
strijd is met de gemeentewet en
derhalve juridisch haalbaar. De
werkgroep is er verder van uitge
gaan dat de brandverzekeraars
de door hun klanten in rekening
gebrachte "voorrijkosten" zullen
vergoeden. De hulp van de Rot
terdamse brandweer bij onge
lukken blijft gratis, zo heeft het
stadsbestuur gisteren besloten.
De Rotterdamse brandweer ver
wacht dat de serie maatregelen
een bedrag van 1,2 miljoen gul
den per jaar zal opleveren. Dit
bedrag komt in de buurt van de
bezuinigingsopdracht die de
korpschef van het gemeentebe
stuur heeft gekregen. De ver
wachting is dat het niveau van de
hulpverlening pp peil kan blij
ven en dat aanzienlijk minder ba
nen bij de Rotterdamse brand
weer verloren zulleng aan dan
zonder het vinden van de tarief-
maatregelen het geval zou zijn
geweest.
groep jonge werklozen geplaatst
worden bij de dienst gemeente
werken. Dit bedrijf zal de tijdelij
ke arbeidskrachten onder ande
ren inzetten bij het verrichten
van achterstallig onderhoud aan
scholen.
Het gaat in het banenplan in de
meeste gevallen om eenvoudig
werk van administratieve of
praktisch uitvoerende aard, om
dat dat op het ogenblik door ge
brek aan mankracht of financiële
middelen moet blijven liggen.
Hoewel de WVR-regeling inhoudt
dat het ministerie de loonkosten
van de tijdelijke arbeidsplaats
tot een bepaald maximum be
taalt, moet de gemeente volgens
een woordvoerder toch geld op
het plan toeleggen. Rotterdam
zal zelf de kosten van materiaal,
vervoer en werkbegeleiding
moeten betalen.
Zeist
De gemeente Zeist heeft ruim 600
jongeren die langer dan een half
jaar werkloos zijn een krant ge
stuurd met 'vrijwilligersvacatu-
res'. Zij kunnen het aangeboden
werk een jaar lang gaan doen
zonder hun uitkering kwijt te ra
ken. Belangrijk is volgens de ge
meente wel dat het werk moet
aansluiten bij de opleiding, be
langstelling en mogelijkheden
van de jongeren. Daarmee wijkt
de Zeister aanpak af van het 'ge
meenschapstakenplan' van de
vorige minister van CRM, Van
der Louw.
"Het is nadrukkelijk de bedoeling
dat de jongeren in het vrijwilli
gerswerk ervaring op doen, die
hun van nut kan zijn op de ar
beidsmarkt", legt gemeentese
cretaris K.H. Koekkoek uit.
"Daarom staan in de vacature
krant voornamelijk administra
tieve functies. De meeste werklo
ze jongeren in Zeist zijn daarvoor
opgeleid".
Als de respons goed is, wil Zeist in
de toekomst meer vrijwilligers-
vacaturekranten gaan uitgeven.
WASSENAAR - De voormalige
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Alexander
Haig, zal maandag in kasteel Oud
Wassenaar een lezing houden ter
gelegenheid van de oprichting
van de FEM Executive Club. In
deze club, waartoe het initiatief
werd genomen door het Finan
cieel Economisch Magazine, zul
len vooraanstaande figuren uit
het Nederlandse bedrijfsleven
zitting hebben.
Haig, lid van de raad van bestuur
van het Amerikaanse bedrijf
United Technologies, spreekt op
uitnodiging van FEM. Bij de le
zing zal ook mr. Pieter van Vol
lenhoven aanwezig zijn.
NOORDWIJK (ANP) - FNV-voor-
zitter Wim Kok heeft bij de werk
gevers duidelijke geluiden be
speurd dat de koopkrachtbeper
king van de werknemers zijn
grenzen heeft. Kok zei dat giste
ren na afloop van een eerste in
formeel overleg tussen de werk
gevers- en de werknemersvoor
zitters in de Stichting van de Ar
beid.
Zowel hij als voorzitter Van Veen
van het VNO weigerde verdere
mededelingen te doen. Het infor
mele gesprek wordt volgende
week vrijdag voortgezet. Er is
dan, aldus Kok, misschien ook
wat meer duidelijkheid over de
weg die een nieuwe regering zal
inslaan.
Doel van het overleg is na te gaan
of het mogelijk is op centraal ni
veau afspraken te maken voor
het arbeidsvoorwaardenbeleid in
1983. De voorgenomen bevrie
zing van de ambtenarensalaris
sen en de sociale uitkeringen
houdt de werkgevers en werkne
mers verdeeld. Maar, aldus Kok,
het is niet verantwoord om daar
om nu al een streep te zetten on
der het overleg. Het gaat tenslot
te om de belangen van miljoenen
mensen, zo zei hij.
Het gesprek van de voorzitters gaat
vooraf aan het overleg tussen de
regering en de sociale partners
over het arbeidsvoorwaardenbe
leid in 1983. Het was de bedoe
ling de bijeenkomst van de
Stichting, die plaatsvond in het
management-studiecentrum van
het VNO, De Baak in Noordwijk,
geheim te houden.
De belangrijkste gespreksonder
werpen zijn geweest de prijs
compensatie, arbeidstijdverkor
ting, de voorgenomen bevriezing
van de salarissen in de collectie
ve sector en de uitkeringen en de
gevolgen hiervan voor het be
drijfsleven (wel of geen loon
maatregel).
De vakbonden zijn bereid de prijs
compensatie gedeeltelijk in te le
veren in ruil voor algemene ar
beidstijdverkorting. Maar dan
moet de bevriezing van de amb
tenarensalarissen en de uitkerin
gen die het demissionaire kabi
net per 1 januari wil doorvoeren
van tafel.
De werkgevers willen alleen op het
niveau van ondernemingen of
bedrijfstakken praten over ar
beidstijdverkorting. Volgens hen
moet de automatische prijscom
pensatie als systeem verdwijnen
en is inlevering ervan in ruil voor
algemene arbeidstijdverkorting
onvoldoende om het bedrijfsle
ven uit de problemen te halen.
De bevriezing van de ambtenaren
salarissen en de uitkeringen is
door de werkgeversorganisaties
eerder een stap in de goede rich
ting genoemd. Zij vinden dat de
overheid een eigen beleid hierin
moet volgen. Nu nog volgen uit
keringen en ambtenarensalaris
sen de loonontwikkeling in het
bedrijfsleven.
Leden van de jaarclub CIA
van het Rotterdamsch Studen
ten Corps bezorgden politiek
Den Haag gistermiddag enige
opschudding, toen zij vanuit
een rubberboot de bodem van
de Hofvijver begonnen af te tas
ten op zoek naar.... naar wat ei
genlijk? Nadere informatie
leerde dat zij uit betrouwbare
bron hadden vernomen dat zich
onder de waterspiegel een Rus
sische onderzeeer zou ophou
den. De zoekactie leverde uiter
aard niets meer op dan de hoon
der toeschouwers.
(Foto GPD)
DEN HAAG (ANP) - De in 1980
ingezette daling van consumptie
ve uitgaven heeft zich in het
tweede kwartaal van dit jaar
voortgezet met nog een 2,5 pro
cent ten opzichte van de maan
den april, mei en juni vorig jaar.
Dit heeft het ministerie van eco
nomische zaken vrijdag aan de
hand van gegevens van het CBS
bekendgemaakt
Belangrijkste oorzaak van de da
ling van de uitgaven zijn volgens
het departement de ongeveer zes
procent lagere bestedingen aan
duurzame goederen, camera's,
televisies, wasmachines, enz.
Ook in de categorie voedings- en
genotmiddelen werd in het twee
de kwartaal minder uitgegeven
(3.5 procent). Vooral vlees, vis en
produkten van de banketbakker
werden minder verkocht.
DEN HAAG (ANP) - Uit statistieken van het CBS blijkt dat het
aantal auto's in Nederland nog maar nauwelijks toeneemt. Op
I augustus waren er 4,6 miljoen personenauto's, een kleine
400.000 vrachtwagens en ruim 100.000 motorfietsen, zo heeft
het ministerie van economische zaken meegedeeld.
Vorig jaar augustus stonden er bij de Rijksdienst voor het Weg
verkeer 37.000 personenauto's minder geregistreerd. Er waren
toen tevens duizend vrachtwagens en achtduizend motorfiet
sen minder op de weg.
ARNHEM (ANP) - De gemeente
Dodewaard krijgt van het minis
terie van binnenlandse zaken al
le kosten vergoed die zijn ge
maakt in verband met de massa
le demonstraties tegen de kern
centrale in 1980 en 1981. Het gaat
om een totaalbedrag van bijna
271.000 gulden. Dit blijkt uit een
bnef van het ministerie van bin
nenlandse zaken aan de gemeen
te. Het ministerie had al twee
voorschotten uitbetaald
De asfaltering van een tijdens de
acties van september 1981 opge
broken klinkerweg nabij de
kerncentrale is wel voor reke
ning van de gemeente. De rijks
overheid vergoedt slechts de
kosten van herbestraten. Dode
waard koos echter voor asfalto-
ring om herhaling van het opbre
ken bij toekomstige acties te
voorkomen. Die asfaltering kost
de gemeente nu ongeveer 9.000
gulden.
Volgens een woordvoerder van de
gemeente Dodewaard gaat het
bij de vergoeding, naast kosten
van het herstel van opgebroken
wegen, vooral om kosten van di
verse tgdelgke voorzieningen als
borden en wegmarkeringen, de
kosten voor extra telecommuni
catie in de gemeente, de inrich
ting van bcleids- en criMscentra
en personeelskosten. Er werden
volgens de woordvoerder tijdens
de acties en in de dagen daarna
flink wat overuren gedraaid.
Nederland is hard toe aan een
„ogenbank". Een plek waar
hoornvliezen in voorraad
worden gehouden en van
waaruit deze vliezen worden
verdeeld over ziekenhuizen
en medische centra die oog
operaties verrichten. Ook nu
worden er hoornvliezen ge
transplanteerd, maar er zijn
er te weinig. Dat gaat ten kos
te van de kwaliteit, meent de
Santpoortse oogarts G. M.
Smith, verbonden aan het
Diaconessenhuis in Heem
stede.
„Vaak heb je maar een of twee
hoornvliezen beschikbaar als
je wilt transplanteren. Dan
zeg je: we gokken het maar.
Na de operatie blijkt nogal
eens, dat het meuwe hoorn
vlies met aanslaat of troebel
wordt. Die kans is veel gerin
ger als je de keus hebt uit tien
of twaalf hoornvliezen. Dan
neem je het allerbeste".
Leiden
Hoornvlies-transplantaties
worden in Nederland sinds
uitgevoerd. Er werd mee be
gonnen in Leiden. Hoewel op
dit moment alle acht univer
sitaire centra dit soort opera
ties verrichten vinden de
meeste transplantaties nog
steeds in Leiden en Rotter
dam plaats. Nederland telt 25
oogartsen die transplantaties
uitvoeren. De Santpoortse
oogarts Smith is een van hen.
Per jaar worden tussen de
400 en 450 hoorvhezen ge
transplanteerd.
door
Jan Bongers
Als er een ogenbank komt bete
kent dat volgens Smith, dat
de operatie bij meer mensen
slaagt. „Tien tot twintig pro
cent van de transplantaties
slaagt niet omdat het hoorn
vlies dat de patient krggt on
voldoende kwaliteit bezit
aldus Smith.
De kwaliteit van het produkt
(„ik zeg het wat grof') moet
zo hoog mogelijk worden ge
maakt In Amerika functio
neren enkele tientallen „eye-
banks". Met succes. Enge
land kent ogenbanken.
Frankrijk en West-Duitsland
in iets mindere mate.
Paar ton
„Het wordt echt tijd, dat we een
centrale ogenbank krijgen
Erg ingewikkeld hoeft dat
niet te zijn. Veel geld hoeft
het ook niet te kosten. Ik
denk, dat je er met een paar
ton aan stichtingskosten
bent. Maar je moet een aantal
mensen achter je krijgen die
bereid zijn in een stichtings
bestuur te gaan zitten".
Smith spreekt van een
„hoornvliesstichting".
Bij het opzetten van een ogen
bank gaat het om twee din
gen die volgens Smith naast
elkaar kunnen functioneren:
een instantie die de medische
kant beoordeelt (bg wie past
welk hoornvlies, bij wie kan
verwacht worden dat het ont-
vangerhehaam het nieuwe
hoornvlies afstoot) en een or
ganisatie die de feitelijke in
zameling en verdeling van
hoornvliezen over de zieken
huizen regelt.
In het Academisch Ziekenhuis
Leiden zetelt Eurotransplant,
een zelfstandige instantie die
voor een aantal Europese lan
den uitzoekt bi) wie meren
van overledenen ingeplant
kunnen worden. Per compu
ter wordt bekeken, of de
bloedgroepen van donor en
ontvanger een niertransplan
tatie toelaten Er zijn zoveel
bloedgroepen in het spel. dat
dit rekenwerk niet met de
hand kan geschieden Oog
arts Smith meent, dat Euio-
transplant de instantie is, om
ook de afstemming van
hoornvliesdonor en ontvan
ger te gaan regelen. In het
medische jargon heet die af
stemming „matching".
Voordat je een nier kunt trans
planteren moet er altgd mat
ching plaatshebben. By ogen
ligt dat simpeler. Hoornvlie
zen kunnen meestal „zo
maar" getransplanteerd wor
den. Dat komt doordat een
hoornvlies (het vlies dus dat
de oogbal grotendeels om
geeft en dat aan de voorzijde
helder is) in principe geen
bloedvaten bevat. Bloed kan
afstotingsreacties veroorza
ken.
Afstotingskans
Bij een minderheid van de
mensen die voor zo'n opera
tie in aanmerking komen (on
geveer twintig procent) is wel
bloedonderzoe k, afstem
ming (matching) nodig. „Als
gevolg van ontstekingen, lit
tekens of verbranding kun
nen er toch bloedvaten in het
hoornvlies van de patient zijn
ontstaan", aldus Smith. „Als
dat het geval is, kun je niet
opereren zonder matching.
De kans op afstoting ligt dan
namelijk op 80 procent".
Matching van hoornvliezen ge
beurt nu nog veel te weinig.
Als er een ogenbank komt
zou Eurotransplant in Leiden
dit kunnen gaan doen.
Smith: „Men heeft de kennis
en de organisatie daar al be
schikbaar Daar staat ook de
computer die voor het mat
chen van nicrpatienten ge
bruikt wordt" Een patient
die een hoornvlies heeft waar
bloedvaten in zitten krijgt
door matching een aanzien
lijk grotere kans op een suc
cesvolle operatie.
In percentages uitgedrukt: 50
tot 60 procent van de opera
ties bij deze groep patiënten
slaagt. Zonder matching is
dat slechts 20 procent En.
hoewel het tegenstrijdig lukt
ook de groep patiënten bij
wie „zomaar", dus zonder
bloedafstemming, een hoorn
vlies kan worden ingezet,
krijgt door matching een be
tere kans op een geslaagde
operatie
In principe is elk hoornvlies ge
schikt om te worden getrans-
plantee rd, zegt Smith. „De
enige beperking die we stel
len is, dat iemand niet aan
zijn ogen geopereerd mag
zijn. Voor de rest zijn we blij
met elk hoornvlies dat aange
boden wordt Ziekten als
kanker hebben geen invloed
op de kwaliteit van het
hoornvlies. Mensen die kan
ker hebben (of gehad heb
ben) kunnen dus ook beslis
sen om het hoornvlies na hun
dood af te staan".
Wachtlijsten
Met hoornvliezen gaat het sim
peler dan buvoorbeeld bg
nieren het geval is. Je kunt
ogen nog tot zes uur na het
overlijden van een patient
wegnemen. Die termijn kan
vermoedelijk nog verlengd
worden als de mogelgkheden
om hoornvliezen te revitalise
ren, op te kweken, verbeterd
worden.
Het hoornvlies wordt bg pa-
tienten die daarvoor toestem
ming hebben gegeven van
het oog afgenomen, nadat dit
uit het lichaam is verwijderd.
„Het gaat in een glazen potje
met een kweekmedium de
gskast in. Bg vier graden kun
je het twee tot drie dagen be
waren" Smith meent, dat het
zelfs vgf tot zeven dagen zou
kunnen. Een voordeel dus
voor een ogen-bank.
Wachtlgsten voor hoornvbe-
stransplantaties zgn niet erg
lang. De meeste patiënten
hoeven slechts enkele maan
den te wachten. De groep pa-
tienten die bloedvaten in hun
hoornvlies hebben is slechter
af. „Het zgn meestal mensen
die maatschappelgk blind
zgn en die met de normale
dagelgkse dingen kunnen
doen Juist zij moeten vaak
een of twee jaar wachten,
voordat er een geschikt
hoornvlies gevonden is" Een
ogenbank, met een voorraad
hoornvliezen, zou een uit
komst voor hen kunnen zgn.
Ti.m pi.ini.iiü kan uitkomst
bieden voor: mensen met een
aangeboren vervorming van
het hoornvlies (komt voor in
de leeftgd tussen 15 en 30
jaar; een operatie is in 9 van
de 10 gevallen succesvol zo
dat men weer volledig kan
zien); bij alle ontstekingspro-
cesscn in het oog, bg ver
branding en bg vertroebeling
van het hoornvlies op oudere
leeftijd, al dan met na een
oogoperatie
Smith hoopt een groep mensen
om zich heen te verzamelen
die hem gaan helpen de
„ogenbank" op te zetten
„Het idee leeft heel sterk bg
alle collega's, maar het wordt
nu tnd dat er iets van de
grond komt. Dat is van groot
belang voor een betere kans
van slagen bg alle hoomvlie-
stransplan taties in Neder
land".
