De geketende piraten
Stuiptrekkingen
tussen dagsluiting
enzuurstokken
Even geruisloos als ze
enkele jaren geleden
waren gekomen
verdwenen de tv-piraten in
januari van dit jaar weer
van het scherm. Maar
ineens waren ze er onlangs
weer. Een paar weken
terug werd een uitzending,
een voetbalwedstrijd nota
bene, door een piraat
gestoord. De beelden op
het Duitse net moesten
wijken voor een
reclameboodschap.
Afgelopen maandag was
het helemaal feest in
piratenland: de PTV
slaagde er in om de
uitzending op Duitsland 2
weg te drukken. Deze
oudste Leidse piraat vroeg
de aandacht van de kijker
voor een Leidenaar, die in
een dramatisch gevecht is
gewikkeld om zijn
tweejarig kind uit een
kindertehuis te houden.
Later op de avond liet
Nederland 3 ook even
weten nog wel degelijk te
bestaan. In de luttele
minuten tussen het
beëindigen van de officiële
uitzending en het
verschijnen van de
'zuurstokken' frommelde
Nederland 3 een filmpje in
de ether. Daarin riep de
piraat kijkers op
adhesiebetuigingen te
sturen.
Genoemde uitzendingen
halen het natuurlijk niet
bij de oude tijd, waarin
bijna elke avond ëën of
meer piraten actief waren
met speelfilms, eigen
reportages en natuurlijk
porno.
Een laatste stuiptrekking?
Of groeit er nieuw leven in
piratenland? Een
rondgang langs piraten,
een terugblik ook waarin
met weemoed over vroeger
wordt gepraat. Maar nog
geen afscheid, want als het
even kan komen de vrije
jongens vrijwel zonder
uitzondering weer terug.
Mits de omstanuigheden
gunstiger zijn dan nu het
geval is.
door
Miep Hoenson
Na de kater beseften ze alle
maal heel goed waar het al
die tijd aan schortte: aan
samenwerking. De tv-pi
raten in de Leidse regio
gingen de handen ineen
slaan toen het te laat was.
Pas toen bekend werd dat
de ontvangstkanalen van
de mast in Oegstgeest na
afloop van de officiële
programma's dichtge
draaid zouden worden be
legden zij een vergadering
in Holiday Inn. Samen
wilden zij een vuist ma
ken tegen de overheid, te
gen het huidige omroep
bestel voor zichzelf en
voor hun kijkers.
Die samenwerking kwam ook
op die bewogen avond niet
van de grond. Ex-piraat Joop
van Holland Centrum Televi
sie (HCT): "We zaten daar
maar, heel emotioneel te
doen. Dat we het niet zouden
pikken. Maar verder werd er
niets besloten".
Lion van Nederland 3: "We
hebben nog even overwogen
om met z'n allen met één zen
der te gaan rondstralen. Dan
hadden we daaraan eerst de
nodige ruchtbaarheid moe
ten geven, want de kijker
heeft dan wel een antenne
nodig. Het is er nooit van ge
komen. De meningen liepen
ook te ver uiteen. De één wil
de speelfilms, de ander alleen
eigen reportages. De contac
ten zijn helaas weer verwa
terd".
De man achter Rainbow Net
work heeft helemaal nooit
iets van samenwerking ge
merkt. Wel werd hij een keer
gewaarschuwd door Neder
land 3, dat de opsporings
dienst die avond actief zou
zyn. Een opmerkelijk colle
giaal gebaar.
PTV-man Ton is er ook ver
baasd over dat na die tumul-
teuze vergadering het grote
zwijgen weer aanbrak. "We
zouden met z'n allen gaan
storen. Nou, ik heb een paar
stoorzenders neergegooid,
die zouden we dan gezamen
lijk betalen. Niet om dat geld
hoor, maar ik heb nooit meer
wat van de anderen gehoord,
en dat is toch doodzonde.
Want we hadden samen met
een gezamenlijke zender
Duitsland kunnen wegdruk
ken".
Kind
Ze hadden zus, ze hadden zo.
Er had óók na de afsluiting
van het kabelnet in deze re
gio een heleboel kunnen ge
beuren, zo blijkt uit de ge
sprekken. Alleen: de piraten
waren te versuft - het duurde
maanden voordat de kater
was uitgewerkt.
Sommigen bleven piekeren,
anderen legden het bijltje er
meteen bij neer. De (ex)pira-
ten geven hoog op over de
kennis, het materiaal, de tijd
en het geld achter Nederland
3, en ze kijken daarom het
liefst aan de zijlijn toe wat de
ze grote broer gaat doen.
Menno van Rainbow Network
verwoordt de sfeer van af
wachten misschien nog het
best: "Laat Nederland 3 het
verder maar opknappen". De
PTV-man over deze collega:
"Ik hoop dat het ze lukt om
terug te komen. Het zou leuk
zijn, maar wij doen niet meer
mee. De uitzending maan
dagavond was alleen bedoeld
om die kennis van me te hel
pen. Het is toch belachelijk
dat hij dolgraag voor zijn
kind wil zorgen, maar dat de
rechterlijke macht beslist dat
het naar een kindertehuis
moet. We hebben nooit iets
gedaan op sociaal gebied,
maar voor hém wilde ik een
uitzondering maken".
HCT hield het na de zwarte dag
in januari voor gezien. Joop:
"Het ging ons niet om het uit
zenden, maar om het maken
van programma's. Dat was
spannend, dat was dikke
pret. Wij kwamen maar wei
nig op de buis, één keer in de
twee of drie weken, want het
maken van die programma's
vrat tijd".
"Nee, het hoeft voor mij niet
meer, tenminste, niet zolang
de mast op slot is. Inbreken
in het net, dat is niet mijn
stijl. Vijf minuten voor of na
de officiële uitzending, nee,
dat vind ik ook een lapmid
del. Ik kick er niet op om een
tekenfilmpje van een paar
minuten te laten zien".
Rainbow Network, destijds be
faamd om de vele speelfilms
die deze piraat bracht: "Ik zie
er geen brood meer in. Ik
dacht: die kabel gaat nooit
meer open. Het is nu ook te
woeüg rond de ether. Een no
ta hier, een nota daar, dat
moet je allemaal rustig laten
bezinken".
Heilig vuur
De ogen van degenen die voor
hun hobby uitkomen zijn
verwachtingsvol op Neder
land 3 gericht. Lion zou best
aan die verwachtingen willen
voldoen, als hij maar zou we
ten hoe Inbreken op het ka
belnet acht hij een hachelijke
onderneming: niet netjes te
genover de kijkers, die zo'n
onderbreking storend vin
den. "Maar bovendien vréég
je om moeilijkheden. De PTT
wordt onmiddellijk opge
trommeld".
Is rondstralen de nieuwe uit
weg? De piraten menen van
niet: te duur, te makkelijk op
te sporen, te weinig kijkers,
te veel last met de fiscus. De
man van Nederland 3 sluit
evenwel - evenals de meeste
collega's - niets uit. "Ik wil
binnenkort wel iets probe
ren. Maar dan wel met profes
sionele apparatuur. Afstands
bediening en zo. Als de reac
ties goed zijn, ga ik door".
"We zouden kunnen uitwijken
naar een andere plaats. Maar
we wonen allemaal in deze
regio, het station was er door
de omstandigheden. Dood is
Nederland 3 zeer zeker nog
niet. We kunnen de piraat elk
moment weer uit de kast ha
len. Het clubje bestaat nog.
Als ik de jongens vanavond
optrommel, dan zijn ze er".
Het heilig vuur is bij de ande
ren ook nog niet uitgeblust.
Tijdens de gesprekken blijkt
dat vuur zelfs weer te worden
aangewakkerd. Als Lion
hoort dat de PTV die avond
acte de présence geeft, begint
hij meteen te piekeren of Ne
derland 3 ook niet iets kan
doen. Alleen maar om te la
ten zien dat deze piraat nog
springlevend is. Zegt Menno
van Rainbow Network in eer
ste instantie het te druk te
hebben met zijn studie, later
in het gesprek ontspint zich
in zijn brein een idee. Hij
kent wel mogelijkheden om
door het signaal van de bal
ken heen te komen. "Ik zou
best wel eens naar die jon
gens van Nederland 3 willen
instappen en vragen: jon
gens, wat geven jullie mij als
ik een uitzending voor jullie
verzorg?"
Weer wat later bekent hij "op
de langere termijn" weer
plannen op piratengebied te
hebben, want het bloed
kruipt toch waar het niet
gaan kan.
Spanning
Om welke reden werd een wil
lekeurige burger een piraat?
Maar ook: tot welk slag men
sen behoort een tv-piraat?
Het blijken doorsnee jongens
of mannen te zijn. Zij hebben
(liever: hadden) de ontevre
denheid over het huidige om
roepbestel met elkaar ge
meen. Hilversum dicteert en
de kijker moet maar slikken.
Inspraak was altijd mogelijk bij
de heren piraten. De PTV-
man: "Het regende verzoek
jes, en daaraan probeerden
we altijd te voldoen. We vin
den dat je de kijker moet ge
ven waarom hij vraagt. Enter
tainment, dus. En de meeste
mensen wilden graag porno
zien. De verzoeken daarvoor
kwamen overal vandaan.
Ook uit Katwijk".
Vanzelfsprekend waren er ook
kijkers die de porno van de
PTV verketterden. "Dan
schreven we een keurig brief
je terug. Dat de tv een knop
heeft, waarmee je het toestel
kunt uitzetten. En dat de
meerderheid graag wél porno
wilde zien".
Rainbow Network kwam op
zon- en feestdagen doodleuk
met films als Pastorale '43,
Soldaat van Orarye, recente
James Bond- en Bud Spen-
cer-produkties 'Films die de
mensen graag zien", zegt
Mennó over zijn programme
ring. "Daarom ben ik ook
met die piraterij begonnen.
Geen van de bestaande pira
ten had speelfilms".
Rainbow Network gaf de kij
kers, maar ook de bioscopen
royaal inspraak in de keuze
van de uit te zenden films. Zo
beschikte de piraat heel snel
over de nieuwste James
Bond. Na overleg met de bio
scopen in deze regio besloot
men deze film voorlopig in de
kast te houden Dat gebeurde
tevens met oudere films,
waarvan de bioscopen te ken
nen gaven deze nog eens te
willen brengen. Menno:
"Waarom zou je de bioscopen
duperen? Dat vond ik niet
nodig".
Nederland 3
Nederland 3 was - en is
clubje waar alles kon en
mocht Lion, wat weemoedig
over de goeie ouwe tijd: "Al
les was leuk en aardig. Overal
kreeg je volop medewerking.
Adverteerders stonden in de
rij- De laatste maanden liep
alles helemaal perfect. De
contacten waren er, de appa
ratuur was goed, en ja, toen
was het afgelopen Maar ze
praten nu nóg over onze eer
ste uitzending van het paal
zitten. Degenen van ons die
met hun kop op de buis kwa
men worden nu nóg her
kend".
Een uit de hand gelopen hob
by. die alleen maar geld kost
te. Zonder uitzondering hou
den de regionale piraten vol
dat zij nooit iets aan het uit
zenden hebben verdiend De
adverteerders stonden in rij
en van dne. maar de kosten
zouden de baten altijd heb
ben overschreden.
De aanschaf van camera's, vi
deo's, banden en ander uit-
zendmatenaal slokt duizen
den guldens op, benadruk
ken ze. Voor een reclames
potje werd een bedrag van
honderd tot duizend gulden
gevraagd. De meest amateu
ristische piraten brachten
een met de hand geschreven
boodschap in beeld, anderen
(Nederland 3. HCT. PTV)
kwamen met heuse spotjes,
waann uren werk had geze
ten
Ruk zijn ze daarvan niet gewor
den, beweren ze, hoewel
Menno toegeeft nooit meer
iets op piratengebied te gaan
doen zonder daarv oor te wor
den beloond. "Ja hoor eens.
je mag toch wat verdienen?
Je moet je medewerkers ook
betalen, je banden kosten
ook geld. Voor het rondstra
len heb je een zender van 100
Watt nodig, die kost niet wn-
nig. En de kans dat je wordt
gepakt is veel groter, want je
moet het zo zien: met rond
stralen spreidt je de signalen
om je heen, terwijl met het
oude systeem het om één
bundel ging. Rondstralen is
net zoiets als een tuin-
sproeier; het oude systeem
de tuinslang. De pakkans is
groter en daarmee de kans
dat je je dure spullen kwij
traakt. Dat moet je incalcule-
Resultaat
Het spel mag dan voorlopig uit
zijn, de piraten zijn aller
minst ontevreden over het
geen ze bereikt menen te
hebben. De één zegt dat het
verschijnsel nachtfnm bij de
officiële omroepen dankzij
de piraten I.. ven
roepen. Anderen vinden dat
de overheid, de politiek en de
omroepen juist vanwege de
komst van de piraten zijn
gaan nadenken over het reor
ganiseren van het omroepbe
stel en de noodzakelijkheid
van regionale - legale - om
roepen.
Eén ding is zeker: mocht de pi
raterij legaal worden, m wel
ke vorm dan ook. dan staan
ze stuk voor stuk in de rij.
Nog onlangs diende Neder
land 3 een verzoek in bij de
gemeente Leiden om een le
gale uitzending van het 3 ok-
tober-festun te mogen verzor
gen. met medewerking van
kabelexploitant Casema. Het
mocht niet: de tijd was te
krap, de bepalingen maakten
zo'n incidentele uitzending
niet mogeluk. Lion "We wer
den het bos ingestuurd, zo
mag je dat wel stellen. Ter
wijl we zonder kosten zo'n
uitzending hadden kunnen
maken Terwijl het in Haar
lem óók kon. Als de gemeen
te zelf een proef neemt voor
een uitzending over de ver
kiezingen. die nota bene
20.000 gulden moet kosten,
dan kan het ineens wél. Naar
welk item zouden meer men
sen kijken, denk je?"
Twee grote piraten onderhou
den zeer nauwe bindingen
met de Stichting Vrijheid In
De Ether Omroep (VIDEO.
Postbus 157, Leiderdorp) en
de Stichting Lokale Omroep
(Postbus 99, Noord wijk er-
hout). Beide beogen een vrije
lokale omroep. Ze onderhou
den contacten met kamerle
den, schrijven brieven en
rapporten en stukjes in om
roepbladen.
Macht
De woordvoerder van de Stich
ting Lokale Omroep "Het
wordt een machtsstrijd. De
politiek wil de komst van de
lokale omroepen tegenhou
den, maar de mensen die het
willen gaan brengen staan al
te trappelen En de mensen
hebben al lang uitgemaakt
dat ze graag naar de vryc zen
ders kijken".
De Stichting VIDEO is een vu-
ng pleitbezorger van de com
merciële televisie. Reclame
levert het geld voor het ma
ken van amusementspro
gramma s. zo simpel is dat.
Grootste handicap van beide
stichtingen is dat zij nog
maar weinig leden tellen. De
man van VIDEO "Kijk. men
sen schreeuwen om het
hardst om piraten, maar ze
zijn met uit hun stoel te bnkn-
den Weet jc wanneer ze iels
laten horen? Als de piraat
stoort onder Dallas Dan ge
ven ze ineens wel thuis"