De geketende piraten Stuiptrekkingen tussen dagsluiting enzuurstokken Even geruisloos als ze enkele jaren geleden waren gekomen verdwenen de tv-piraten in januari van dit jaar weer van het scherm. Maar ineens waren ze er onlangs weer. Een paar weken terug werd een uitzending, een voetbalwedstrijd nota bene, door een piraat gestoord. De beelden op het Duitse net moesten wijken voor een reclameboodschap. Afgelopen maandag was het helemaal feest in piratenland: de PTV slaagde er in om de uitzending op Duitsland 2 weg te drukken. Deze oudste Leidse piraat vroeg de aandacht van de kijker voor een Leidenaar, die in een dramatisch gevecht is gewikkeld om zijn tweejarig kind uit een kindertehuis te houden. Later op de avond liet Nederland 3 ook even weten nog wel degelijk te bestaan. In de luttele minuten tussen het beëindigen van de officiële uitzending en het verschijnen van de 'zuurstokken' frommelde Nederland 3 een filmpje in de ether. Daarin riep de piraat kijkers op adhesiebetuigingen te sturen. Genoemde uitzendingen halen het natuurlijk niet bij de oude tijd, waarin bijna elke avond ëën of meer piraten actief waren met speelfilms, eigen reportages en natuurlijk porno. Een laatste stuiptrekking? Of groeit er nieuw leven in piratenland? Een rondgang langs piraten, een terugblik ook waarin met weemoed over vroeger wordt gepraat. Maar nog geen afscheid, want als het even kan komen de vrije jongens vrijwel zonder uitzondering weer terug. Mits de omstanuigheden gunstiger zijn dan nu het geval is. door Miep Hoenson Na de kater beseften ze alle maal heel goed waar het al die tijd aan schortte: aan samenwerking. De tv-pi raten in de Leidse regio gingen de handen ineen slaan toen het te laat was. Pas toen bekend werd dat de ontvangstkanalen van de mast in Oegstgeest na afloop van de officiële programma's dichtge draaid zouden worden be legden zij een vergadering in Holiday Inn. Samen wilden zij een vuist ma ken tegen de overheid, te gen het huidige omroep bestel voor zichzelf en voor hun kijkers. Die samenwerking kwam ook op die bewogen avond niet van de grond. Ex-piraat Joop van Holland Centrum Televi sie (HCT): "We zaten daar maar, heel emotioneel te doen. Dat we het niet zouden pikken. Maar verder werd er niets besloten". Lion van Nederland 3: "We hebben nog even overwogen om met z'n allen met één zen der te gaan rondstralen. Dan hadden we daaraan eerst de nodige ruchtbaarheid moe ten geven, want de kijker heeft dan wel een antenne nodig. Het is er nooit van ge komen. De meningen liepen ook te ver uiteen. De één wil de speelfilms, de ander alleen eigen reportages. De contac ten zijn helaas weer verwa terd". De man achter Rainbow Net work heeft helemaal nooit iets van samenwerking ge merkt. Wel werd hij een keer gewaarschuwd door Neder land 3, dat de opsporings dienst die avond actief zou zyn. Een opmerkelijk colle giaal gebaar. PTV-man Ton is er ook ver baasd over dat na die tumul- teuze vergadering het grote zwijgen weer aanbrak. "We zouden met z'n allen gaan storen. Nou, ik heb een paar stoorzenders neergegooid, die zouden we dan gezamen lijk betalen. Niet om dat geld hoor, maar ik heb nooit meer wat van de anderen gehoord, en dat is toch doodzonde. Want we hadden samen met een gezamenlijke zender Duitsland kunnen wegdruk ken". Kind Ze hadden zus, ze hadden zo. Er had óók na de afsluiting van het kabelnet in deze re gio een heleboel kunnen ge beuren, zo blijkt uit de ge sprekken. Alleen: de piraten waren te versuft - het duurde maanden voordat de kater was uitgewerkt. Sommigen bleven piekeren, anderen legden het bijltje er meteen bij neer. De (ex)pira- ten geven hoog op over de kennis, het materiaal, de tijd en het geld achter Nederland 3, en ze kijken daarom het liefst aan de zijlijn toe wat de ze grote broer gaat doen. Menno van Rainbow Network verwoordt de sfeer van af wachten misschien nog het best: "Laat Nederland 3 het verder maar opknappen". De PTV-man over deze collega: "Ik hoop dat het ze lukt om terug te komen. Het zou leuk zijn, maar wij doen niet meer mee. De uitzending maan dagavond was alleen bedoeld om die kennis van me te hel pen. Het is toch belachelijk dat hij dolgraag voor zijn kind wil zorgen, maar dat de rechterlijke macht beslist dat het naar een kindertehuis moet. We hebben nooit iets gedaan op sociaal gebied, maar voor hém wilde ik een uitzondering maken". HCT hield het na de zwarte dag in januari voor gezien. Joop: "Het ging ons niet om het uit zenden, maar om het maken van programma's. Dat was spannend, dat was dikke pret. Wij kwamen maar wei nig op de buis, één keer in de twee of drie weken, want het maken van die programma's vrat tijd". "Nee, het hoeft voor mij niet meer, tenminste, niet zolang de mast op slot is. Inbreken in het net, dat is niet mijn stijl. Vijf minuten voor of na de officiële uitzending, nee, dat vind ik ook een lapmid del. Ik kick er niet op om een tekenfilmpje van een paar minuten te laten zien". Rainbow Network, destijds be faamd om de vele speelfilms die deze piraat bracht: "Ik zie er geen brood meer in. Ik dacht: die kabel gaat nooit meer open. Het is nu ook te woeüg rond de ether. Een no ta hier, een nota daar, dat moet je allemaal rustig laten bezinken". Heilig vuur De ogen van degenen die voor hun hobby uitkomen zijn verwachtingsvol op Neder land 3 gericht. Lion zou best aan die verwachtingen willen voldoen, als hij maar zou we ten hoe Inbreken op het ka belnet acht hij een hachelijke onderneming: niet netjes te genover de kijkers, die zo'n onderbreking storend vin den. "Maar bovendien vréég je om moeilijkheden. De PTT wordt onmiddellijk opge trommeld". Is rondstralen de nieuwe uit weg? De piraten menen van niet: te duur, te makkelijk op te sporen, te weinig kijkers, te veel last met de fiscus. De man van Nederland 3 sluit evenwel - evenals de meeste collega's - niets uit. "Ik wil binnenkort wel iets probe ren. Maar dan wel met profes sionele apparatuur. Afstands bediening en zo. Als de reac ties goed zijn, ga ik door". "We zouden kunnen uitwijken naar een andere plaats. Maar we wonen allemaal in deze regio, het station was er door de omstandigheden. Dood is Nederland 3 zeer zeker nog niet. We kunnen de piraat elk moment weer uit de kast ha len. Het clubje bestaat nog. Als ik de jongens vanavond optrommel, dan zijn ze er". Het heilig vuur is bij de ande ren ook nog niet uitgeblust. Tijdens de gesprekken blijkt dat vuur zelfs weer te worden aangewakkerd. Als Lion hoort dat de PTV die avond acte de présence geeft, begint hij meteen te piekeren of Ne derland 3 ook niet iets kan doen. Alleen maar om te la ten zien dat deze piraat nog springlevend is. Zegt Menno van Rainbow Network in eer ste instantie het te druk te hebben met zijn studie, later in het gesprek ontspint zich in zijn brein een idee. Hij kent wel mogelijkheden om door het signaal van de bal ken heen te komen. "Ik zou best wel eens naar die jon gens van Nederland 3 willen instappen en vragen: jon gens, wat geven jullie mij als ik een uitzending voor jullie verzorg?" Weer wat later bekent hij "op de langere termijn" weer plannen op piratengebied te hebben, want het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Spanning Om welke reden werd een wil lekeurige burger een piraat? Maar ook: tot welk slag men sen behoort een tv-piraat? Het blijken doorsnee jongens of mannen te zijn. Zij hebben (liever: hadden) de ontevre denheid over het huidige om roepbestel met elkaar ge meen. Hilversum dicteert en de kijker moet maar slikken. Inspraak was altijd mogelijk bij de heren piraten. De PTV- man: "Het regende verzoek jes, en daaraan probeerden we altijd te voldoen. We vin den dat je de kijker moet ge ven waarom hij vraagt. Enter tainment, dus. En de meeste mensen wilden graag porno zien. De verzoeken daarvoor kwamen overal vandaan. Ook uit Katwijk". Vanzelfsprekend waren er ook kijkers die de porno van de PTV verketterden. "Dan schreven we een keurig brief je terug. Dat de tv een knop heeft, waarmee je het toestel kunt uitzetten. En dat de meerderheid graag wél porno wilde zien". Rainbow Network kwam op zon- en feestdagen doodleuk met films als Pastorale '43, Soldaat van Orarye, recente James Bond- en Bud Spen- cer-produkties 'Films die de mensen graag zien", zegt Mennó over zijn programme ring. "Daarom ben ik ook met die piraterij begonnen. Geen van de bestaande pira ten had speelfilms". Rainbow Network gaf de kij kers, maar ook de bioscopen royaal inspraak in de keuze van de uit te zenden films. Zo beschikte de piraat heel snel over de nieuwste James Bond. Na overleg met de bio scopen in deze regio besloot men deze film voorlopig in de kast te houden Dat gebeurde tevens met oudere films, waarvan de bioscopen te ken nen gaven deze nog eens te willen brengen. Menno: "Waarom zou je de bioscopen duperen? Dat vond ik niet nodig". Nederland 3 Nederland 3 was - en is clubje waar alles kon en mocht Lion, wat weemoedig over de goeie ouwe tijd: "Al les was leuk en aardig. Overal kreeg je volop medewerking. Adverteerders stonden in de rij- De laatste maanden liep alles helemaal perfect. De contacten waren er, de appa ratuur was goed, en ja, toen was het afgelopen Maar ze praten nu nóg over onze eer ste uitzending van het paal zitten. Degenen van ons die met hun kop op de buis kwa men worden nu nóg her kend". Een uit de hand gelopen hob by. die alleen maar geld kost te. Zonder uitzondering hou den de regionale piraten vol dat zij nooit iets aan het uit zenden hebben verdiend De adverteerders stonden in rij en van dne. maar de kosten zouden de baten altijd heb ben overschreden. De aanschaf van camera's, vi deo's, banden en ander uit- zendmatenaal slokt duizen den guldens op, benadruk ken ze. Voor een reclames potje werd een bedrag van honderd tot duizend gulden gevraagd. De meest amateu ristische piraten brachten een met de hand geschreven boodschap in beeld, anderen (Nederland 3. HCT. PTV) kwamen met heuse spotjes, waann uren werk had geze ten Ruk zijn ze daarvan niet gewor den, beweren ze, hoewel Menno toegeeft nooit meer iets op piratengebied te gaan doen zonder daarv oor te wor den beloond. "Ja hoor eens. je mag toch wat verdienen? Je moet je medewerkers ook betalen, je banden kosten ook geld. Voor het rondstra len heb je een zender van 100 Watt nodig, die kost niet wn- nig. En de kans dat je wordt gepakt is veel groter, want je moet het zo zien: met rond stralen spreidt je de signalen om je heen, terwijl met het oude systeem het om één bundel ging. Rondstralen is net zoiets als een tuin- sproeier; het oude systeem de tuinslang. De pakkans is groter en daarmee de kans dat je je dure spullen kwij traakt. Dat moet je incalcule- Resultaat Het spel mag dan voorlopig uit zijn, de piraten zijn aller minst ontevreden over het geen ze bereikt menen te hebben. De één zegt dat het verschijnsel nachtfnm bij de officiële omroepen dankzij de piraten I.. ven roepen. Anderen vinden dat de overheid, de politiek en de omroepen juist vanwege de komst van de piraten zijn gaan nadenken over het reor ganiseren van het omroepbe stel en de noodzakelijkheid van regionale - legale - om roepen. Eén ding is zeker: mocht de pi raterij legaal worden, m wel ke vorm dan ook. dan staan ze stuk voor stuk in de rij. Nog onlangs diende Neder land 3 een verzoek in bij de gemeente Leiden om een le gale uitzending van het 3 ok- tober-festun te mogen verzor gen. met medewerking van kabelexploitant Casema. Het mocht niet: de tijd was te krap, de bepalingen maakten zo'n incidentele uitzending niet mogeluk. Lion "We wer den het bos ingestuurd, zo mag je dat wel stellen. Ter wijl we zonder kosten zo'n uitzending hadden kunnen maken Terwijl het in Haar lem óók kon. Als de gemeen te zelf een proef neemt voor een uitzending over de ver kiezingen. die nota bene 20.000 gulden moet kosten, dan kan het ineens wél. Naar welk item zouden meer men sen kijken, denk je?" Twee grote piraten onderhou den zeer nauwe bindingen met de Stichting Vrijheid In De Ether Omroep (VIDEO. Postbus 157, Leiderdorp) en de Stichting Lokale Omroep (Postbus 99, Noord wijk er- hout). Beide beogen een vrije lokale omroep. Ze onderhou den contacten met kamerle den, schrijven brieven en rapporten en stukjes in om roepbladen. Macht De woordvoerder van de Stich ting Lokale Omroep "Het wordt een machtsstrijd. De politiek wil de komst van de lokale omroepen tegenhou den, maar de mensen die het willen gaan brengen staan al te trappelen En de mensen hebben al lang uitgemaakt dat ze graag naar de vryc zen ders kijken". De Stichting VIDEO is een vu- ng pleitbezorger van de com merciële televisie. Reclame levert het geld voor het ma ken van amusementspro gramma s. zo simpel is dat. Grootste handicap van beide stichtingen is dat zij nog maar weinig leden tellen. De man van VIDEO "Kijk. men sen schreeuwen om het hardst om piraten, maar ze zijn met uit hun stoel te bnkn- den Weet jc wanneer ze iels laten horen? Als de piraat stoort onder Dallas Dan ge ven ze ineens wel thuis"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 15