Gdansk rustig,
stakingen in
rest van Polen
J
Nobelprijs voor Zweedse en Mexicaan
Chirac in de
tegenaanval
Problemen rond
opvolging
Japanse premier
Druzen en christenen
slaags in oost-Libanon
Deens
kabinet
wankelt
Kohl vast van plan
crisis op te lossen
DONDERDAG 14 OKTOBER 1982
'Handdruk voor het vredesdenken'
Buitenland
OSLO (Reuter/AFP) - De Zweed
se Alva Myrdal en de Mexicaanse
Alfonso Garcia Robles.
oud-minister van buitenlandse
zaken, Alfonso Garcia Robles,
hebben gisteren samen de No
belprijs voor de vrede 1982 ge
kregen. Beiden staan bekend om
hun strijd voor ontwapening. De
prijswinnaars zijn voorvechters
van ontwapening en werden
vooral onderscheiden voor hun
werk op dit gebied binnen de or
ganen van de Verenigde Naties,
zo deelde het Nobel-comité mee.
Beiden hebben ook gewerkt
voor de instelling van kernwa-
penvrije zones, de Mexicaan in
Latijns-Amerika en de Zweedse
in Noordse landen, zo werd ge
zegd.
Mevr. Myrdal. schrijfster en socio
loge, is tachtig jaar oud en werd
in 1966 als eerste minister van
ontwapening in de wereld be
noemd na de Geneefse ontwape
ningsconferentie te zijn geweest.
Garcia Robles is 71 jaar oud en fun
geert thans als leider van de Me
xicaanse delegatie naar de Ge
neefse conferentie. Hij was in
1975-1976 minister van buiten
landse zaken van Mexico. Over
Alfonso Garcia Robles zei het
Nobel-comite in zijn verklaring,
dat de Mexicaan evenals Alva
Myrdal een grote bijdrage heeft
geleverd tot het openen van de
ogen van de wereldopinie voor
de grote bedreiging die voor de
mensheid uitgaat van de steeds
verdere kernbewapening.
Garcia Robles leidde de Mexicaan
se delegatie naar de algemene
VN-vergadering over ontwape
ning in New York in 1978. Hij
studeerde in Mexico en rondde
zijn opleiding verder af in Euro
pa aan de universiteit van Parijs
en aan de academie van interna
tionaal recht op het terrein van
het Vredespaleis in Den Haag.
De toekenning van de prijs aan de
beide ontwapeningsdeskundi
gen is bedoeld als opwekking
aan het adres van alle staatslie
den en politici dit voorbeeld te
volgen, zo verklaarde het Nobel-
comité. De voorzitter van het co
mité. Egil Aarvik. zei. dat de toe
kenning moet worden gezien als
een "handdruk voor het vredes
denken dat zich in de afgelopen
jaren heeft verbreid, vooral in de
westelijke wereld".
De prijs zal op 10 december wor
den uitgereikt, de sterfdag van
de stichter Alfred Nobel. Dit zal
gebeuren in de aula van de uni
versiteit van Oslo.
De toekenning van de Nobelprijs
voor de vrede 1982 aan een
Zweedse en een Mexicaan heeft
voor diepe teleurstelling onder
de Poolse bevolking gezorgd, die
had gehoopt dat deze naar de
geïnterneerde leider van de ver
boden vrije vakbond. Lech Wale
sa, zou gaan. Arbeiders van de
Lenin-werf in Gdansk hadden
dinsdagavond nog verklaard er-
WARSCHAU (DPA/UPI/Reuter) Na de stakingen en rellen in Gdansk is het gisteren tot
ernstige ongeregeldheden gekomen in de Krakowse staalvoorstad Nowa Huta. Tot laat
in de avond vochten betogers tegen de opheffing van het vakverbond Solidariteit met
de Poolse oproerpolitie (ZOMO). In Gdansk was het gisteren rustig.
In Wroclaw werden volgens onbe
vestigde berichten pogingen on
dernomen om te betogen tegen
de noodtoestand. In Poznan zou
zijn gestaakt.
De ochtendploeg van het giganti
sche staalcomplex Huto Lenina
in Nowa Huta hield na beëindi
ging van het werk gistermiddag
een demonstratie voor Solidari
teit. Toen de politie probeerde de
ruim 4.000 betogers te versprei
den ontstonden ware veldslagen
die tot laat in de avond voort
duurden. Betogers wierpen bar
ricaden op en gooiden benzine
bommen, stenen, glas en stalen
kogels naar de politie. Deze ge
bruikten traangas, waterkanon
nen, rookbommen en de wapen
stok. Volgens het officiële pers-
PARIJS - De Parijse burgemeester Jacques Chirac zegt de indruk te
hebben dat bij de politie een speciale afdeling opdracht gekregen heeft
hem goed in de gaten te houden. Dit niet alleen in zijn functie van
burgemeester, maar ook in die van leider van de RPR, de grootste
politieke oppositiepartij in Frankrijk.
Chirac sprak gistermiddag op een persconferentie van een „georkestreer
de actie" en van politiediensten zoals die sinds „Vichy" (het fascisti
sche meelopersregime tijdens de Duitse bezetting) niet meer hadden
bestaan.
bureau PAP werden grote ver
nielingen aangericht in de stad.
In Gdansk ging een aangekondig
de staking op de Leninwerf niet
door wegens, zo verklaarden ar
beiders. de enorme druk die
werd uitgeoefend om aan het
werk te gaan. De werf was dins
dag onder militair bestuur ge
plaatst na twee dagen van achtu
rige stakingen. Stakende arbei
ders waren zware straffen in het
vooruitzicht gesteld. De Londen
Times berichtte vandaag dat 500
arbeiders waren ontslagen om
dat ze maandag of dinsdag had
den gestaakt.
Volgens onbevestigde berichten
werd in de machinefabriek Ce-
gielski in Poznan een sympa
thiestaking gehouden. Grote
hoeveelheden pplitie intimideer
den potentiële demonstranten in
Wroclaw, die van hun optocht af
zagen.
Voor de Leninwerf verklaarden ar
beiders van de ochtendploeg
toen het werk erop zat dat de di
recteur zelf rond ging om ieder
een tot werken te bewegen. Een
arbeider verklaarde dat er geen
eenheid was en dat het aan lei
ding ontbrak. Een ander zei:
"wat kun je doen met een geweer
tegen je hoofd"?
door Rudolp Bakker
Burgemeester' Chirac deed deze opzienbarende beschuldigingen als te
genoffensief na een drietal aantijgingen in de Franse pers over onregel
matigheden binnen zijn beleid. Deze beschuldigingen vormden de ty
pisch „Latijnse" opening van de strijd om de gemeenteraadsverkiezin
gen, die overigens pas in maart van het volgend jaar plaatshebben.
Kort nadat de socialisten hun eigen top-kandidaat voor het burgemees
tersambt van de Franse hoofdstad bekend hadden gemaakt, versche
nen er in een drietal regeringsgezinde bladen beschuldigingen over
kwalijke affaires en wantoestanden in Parijs.
Aantijgingen
Volgens de communisten zou burgemeester Chirac verantwoordelijk zijn
voor ten hemel schreiende toestanden in een gemeentelijk oudelie-
dentehuis. Vervolgens zou hij het op een akkoordje hebben gegooid
met een louche bouwadviesbureau, wat hem - althans de RPR - zeven
miljoen franc zou hebben opgeleverd. En ten slotte is er de „Afrikaanse
connectie", waarin het satirische weekblad Le Canard Enchainé expert
is. Het blad beschuldigde Chirac ervan dat hij tijdens de campagne
voor de presidentsverkiezingen van 1981 - in welke campagne hij kan
didaat was - twee miljoen franc zou hebben aangenomen via de oliefir
ma Elf-Acquitaine na een handeltje met de president van Gabon, Omar
Bongo.
Burgemeester Chirac weerlegde op zijn persconferentie deze beschuldi
gingen op zijn manier: de toestanden in ouden-van-dagenhuizen waren
slecht en hij had de regering al tweemaal om een opleidingsschool voor
verpleegsters gevraagd, maar kreeg nul op het rekest. De bouwadvi
seur was niet louche, maar wel te duur en de gemeente had de honora
ria van de heren herhaaldelijk naar beneden gedrukt.
En wat de beschuldigingen van de Canard betreft: die waren gebaseerd
op een document zonder briefhoofd en zonder ondertekening, dat al
lang de ronde deed en zelfs al eens in een boek was opgenomen. Chirac
vond het nogal onnozel van de Canard, dat ze daar uitgerekend nu mee
kwam aanzetten. De aantijging dat Chirac overhaast naar Libreville zou
zijn gereisd om president Bongo ertoe over te halen met hem onder één
hoedje te spelen, klopt ook al niet, aldus Chirac: „Ik was in Libreville
om de internationale bijeenkomst van Franssprekende burgemeesters
voor te zitten, eeri afspraak die al maanden van tevoren vast stond"
Ook het regeringsgezinde dagblad Le Monde gaat wat dat betreft in de
richting van Chiracs argumentatie, maar het blad voegt er een waar
schuwing aan toe. Of al die feiten nu bewezen kunnen worden of niet,
in elk geval staat vast dat ze het gevaar opleveren dat de politiek ermee
in diskrediet wordt gebracht, en daarvan profiteert geen van de politie
ke kampen, aldus Le Monde.
ADVERTENTIE
KOPENHAGEN (Reuter/AFP)
- De uit vier partijen be
staande minderheidsregering
van centrum-rechts in Dene
marken is gisteren nog geen
twee maanden nadat zij aan
de macht kwam, in een diepe
crisis geraakt naar aanleiding
van haar bezuinigingspro
gramma. De coalitie van con
servatieven, de liberale Ven-
stre-partij, het centrum en de
christelijke volkspartij heeft
zaterdag in het parlement de
steun nodig van de radicale
partij en de rechtervleugel
van de partij van de vooruit
gang. Die partijen vragen in
ruil voor hun steun belangrij
ke concessies ten aanzien van
het bezuinigingsprogramma
dat onder meer voorziet in
een bevriezing van lonen en
prijzen en aanzienlijke be
snoeiingen in de sociale bij
stand. De radicalen willen
minder besnoeien in de open
bare uitgaven. De andere par
tij eist een aanzienlijke belas
tingverlichting.
Waarnemers twijfelen er sterk
aan of de premier aan de ei
sen kan voldoen en achten
nieuwe vervroegde verkie
zingen op 9 november moge
lijk. De 53-jarige conservatie
ve premier was op 9 septem
ber de sociaal-democraat An
ker Joergensen opgevolgd
die na negen maanden rege
ren moest aftreden toen op
positiepartijen steun weiger
den aan belastingmaatrege
len die deel uitmaakten van
een economisch herstelpro
gramma.
Schluter is de eerste conserva
tieve premier van het land in
deze eeuw.
De Poolse politie patrouilleerd in Gdansk bij een monument, w<
afgelopen dagen bloemen werden neergelegd uit protest tegen het buiten
de wet stellen van Solidariteit. Gisteren zijn de arbeiders van de Lenin
werf in deze Poolse stad weer aan het werk gegaan.
BONN - De Duitse bondskanselier
Helmut Kohl heeft in zijn rege
ringsverklaring gezegd dat zijn
nieuwe „coalitie van het mid
den", die bestaat uit christen-de
mocraten en liberalen (CDU-
CSU en FDP), het vaste voorne
men heeft de Bondsrepubliek
Duitsland uit de „ernstigste cri
sis" sinds de Tweede Wereldoor
log te voeren.
door
Hans Amesz
Kohl schilderde een buitengewoon
somber beeld van de huidige
Bondrepubliek, waarin de werk
loosheid van circa 2 miljoen
mensen nog nooit zo hoog was
als in de laatste dertig jaar en
waar bovendien de staatsschuld,
inclusief de deelstaten, gemeen
ten en de post, is gestegen tot 700
miljard mark. Volgens kanselier
Kohl is zijn land nu op een punt
aangekomen dat alleen al de ren
telast 60 miljoen mark per jaar
bedraagt, wat inhoudt dat alle le
ningen nauwelijks voldoende
zijn om dat geld op te brengen
Helmut Kohl zei dat de meest drin
gende opgave van zijn regering is
de werkloosheid te verminderen.
Daartoe is volgens hem nodig
dat de investeringsbereidheid
van ondernemers wordt gesti
muleerd. Verder was de bonds
kanselier van mening dat „mis
bruik" van sociale voorzieningen
op alle mogelijke manieren moet
worden vermeden. Hij is voor
een extra stimulans van de wo
ningbouw. Daarnaast legde hg
het accent op het zogenaamde ei
gen initiatief. Daartoe behoort
volgens de nieuwe bondskanse
lier ook de gestage uitbreiding
van het gebruik van kernenergie.
Helmut Kohl maakte vervolgens
duidelijk dat zijn eigenljke opga
ve in de Bondsrepubliek Duits
land is de „niet meer erkende
waarden" als: vertrouwen, recht,
orde en prestige in ere te herstel
len. Kohl pleitte voor het gezin,
vooral voor moeders met kinde
ren. Hij voegde daaraan toe dat
zijn regering ernaar zal streven
zodanige huizen te bouwen dat
het hele gezin, inclusief de groot
ouders, by elkaar kunnen blij
ven. Een boosaardige collega
merkte op dat dit een terugweg
naar de politiek van de jaren '30
Slechte start
discussie over de regenngsverkl-
nng van Helmut Kohl kenmerk
te zich door schuldophopingen.
De eerste spreker van de sociaal
democratische oppositie, de
plaatsvervangend fractievoorzit
ter van de SPD prof dr. Horst
Ehmke, veegde met name met de
huidige en vroegere minister van
buitenlandse zaken, FDP-voor-
zitter Hans-Dietrich Genscher.
de vloer aan. Volgens Ehmke
had een bondsregering nog nooit
zo'n slechte start gehad als die
van Kohl. Tegen de minister van
buitenlandse zaken zei Ehmke.
dat hü er heilig van overtuigd is
dat deze in herinnering blijft als
„symbool van politieke onge
loofwaardigheid".
Hans Dietrich Genscher nam ver
volgens zelf het woord en pro
beerde zijn overgang als minister
van buitenlandse zaken van Hel
mut Schmidt naar Helmut Kohl
te rechtvaardigen. Dat ging met
grote moeilijkheden in de
Bondsdag gepaard.
Het plotselinge terugtreden
van de Japanse premier Zen-
ko Suzuki heeft de regerings
partij LDP. waarvan hy voor
zitter was. in grote beroering
gebracht. De strijd om zyn
opvolging is in alle hevigheid
ontbrand. Van de traditionele
harmonie in de LDP is nau
welijks sprake meer en een
compromis tussen de elkaar
fel bestrijdende fracties is
nog niet in zicht. „Suzuki's
politiek van harmonie is
bankroet", schreef gisteren
de Japanse pers. duidend op
de wankele wapenstilstand
die Suzuki probeerde te be
daren tussen de verschillen
de groerpingen binnen de
LDP
door
Jan Krikke
In Tokio gonst het van de ge
ruchten over het hoe en waar
om van Suzuki's onverwach
te beslissing en wie zyn op
volger zou kunnen zyn na de
volgende maand te houden
verkiezingen binnen de par
tij. Een van de meest ge
noemde namen is Yasuhiro
Nakasone, directeur-generaal
van het Administratie Mana
gement Bureau. Mogelyke
andere kandidaten zyn Tos-
hio Komoto. directeur van
het economisch planbureau,
en Shintaro Abe. minister
van internationale handel en
industrie. Allen zyn gematig
de LDP-leden en grote veran
deringen in het buitenlandse
beleid van de Japanse rege
ring worden dan ook niet ver
wacht
Suzuki werd in 1980. na de
plotselinge dood van Ohira,
als compromis kandidaat ge
kozen omdat de invloedrijke
fracties van de voormalige
premiers Tanaka en Fukuda
geen overeenstemming kon
den bereiken over een opvol
ger voor Ohira. Premier Su
zuki zou slechts tydelyk als
premier dienen totdat een
nieuwe, voor alle fracties aan
vaardbare kandidaat gevon
den zou zijn
Belangryke factoren die in de
LDP-verkiezmgen meespe
len, zyn de reorganisatie van
de Japanse staatsfinanciën,
en de delicate kwestie betref
fende de voormalige premier
Tanaka Tanaka staat mo
menteel terecht op beschul
diging van het aannemen van
steekpenningen van de Ame
rikaanse vliegtuigfabriek
Lockheed (ook gisteren toog
hy naar de rechtbank) en ver
wacht wordt dat hij binnen
kort veroordeeld zal worden.
Ondanks zyn juridische proble
men heeft Tanaka weinig aan
politieke invloed verloren, en
Suzuki is sterk afhankelyk
van de steun van de grote Ta
naka fractie in het Japanse
parlement. Hoe te reageren
op een eventuele veroorde
ling van Tanaka was slechts
een van de vele dilemma's
waarmee Suzuki geconfron
teerd werd.
Het kabinet van Suzuki was
verder afhankelyk van de
steun van de voormalige pre
mier Fukuda Deze bittere ri
vaal van Tanaka leidde begin
deze maand een aanval tegen
een tweede ambtstermijn van
Suzuki, hetgeen een zware
slag was voor de Japanse pre
mier. Waarnemers geloven
dat dit een van de belangrijk
ste redenen is geweest voor
Suzuki om zich terug te trek
ken
„Het Tanaka-dilemma. de
machtstrijd in zyn eigen par
tij, zyn mislukte fiscale be
leid. de premier zag er geen
gat meer in", aldus een LDP-
partylid. Volgens een ver
trouwensman van het Suzu
ki kabinet had de Japanse
premier onlangs tegenover
een van zyn medewerkers
verklaard: „Ik heb myn zelf
vertrouwen verloren".
Het lydt geen twyfel dat Suzu
ki een weinig inspirerend lei
der was Zyn populariteit had
deze maand opnieuw een
dieptepunt bereikt. Het grote
belang dat hy hechtte aan het
bewaren van de vrede in de
LDP had als resultaat dat
weinig concrete politieke en
economische hervormingen
tot stand kwamen, en het Ja
panse volk zag hem als een
allesbehalve slagvaardig
staatsman
Japans belangrijkste oppositie
partij, de Socialistische Party
van Japan, verklaarde dat
Suzuki's beslissing om zich
terug tv tn.-kk.-n hut resultaat
is van een mislukt econo
misch beleid. De party eist
dat de LDP de macht over-
draagt aan de oppositie. De
Verenigde Socialistisch Par
ty van Japan, een kleinere
linkse groepering, zei giste
ren in een verklaring „Nu is
de tyd voor de oppositiepar-
tyen om een alliantie te slui
ten tegen de LDP" Ondanks
de huidige crisis binnen de
regerende LDP bestaat er
echter geen kans dat de so
cialisten aan het bewind ko-
BEIROET/AMMAN/JERUZA
LEM (DPA/Reuter) - Christelij
ke en islamitische milities heb
ben ook gisteren ten zuidoosten
van Beiroet hevige gevechten ge
leverd. De leider van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO. Jasser Arafat, heeft zyn
Vierdaagse officiële bezoek aan
koning Hoessein van Jordanië
beëindigd en is teruggekeerd
naar Tunis.
In de heuvels zo'n 15 km ten zuid
oosten van de Libanese hoofd
stad werden bij de gevechten ge
schut en andere zware wapens
ingezet. Volgens radio B< ir<t
speelde de stryd zich af tussen
eenheden christelijke falangis-
ten en islamitische Druzen. De
gevechten waren dinsdag begon
nen. Toen leverden ook Syrische
en Israëlische militairen in de
oostelyke Bekaa-vallei vuurge
vechten.
PLO-leider Arafat, die tijdens zyn
bezoek aan Amman van koning
Hoessein alle eerbewijzen van
een staatshoofd kreeg, kwam
volgens de Franse radio gisteren
in Tunis aan Daar zal hij een on
derhoud hebben met de Franse
minister van buitenlandse zaken.
Claude Cheysson. De besprekin
gen met koning Hoessein mond
den met uit in overeenstemming
over het Jordaanse voorstel een
Jordaans-Palestyn.se federatie te
stichten, maar resulteerden wel
in een belangryke verbetering in
de onderlinge verhoudingen en
in het totstandkomen van een gc-
zamenlyk comité voor het voort
zetten van het overleg De rela
ties van Jordanië met de Palesty
nen waren zeer slecht nadat het
Jordaanse leger in september
1970 muur dan l'i nou !i u
doodde (de "zwarte september").
Volgens informatie van Libanese
functionarissen zijn er bijna
1.900 slachtoffers geborgen van
de massamoord in de Palestijnse
kampen Sabra en Chatila in
West-Beiroet Er zyn 672 doden
door bcrgingsploegen in massa
graven geborgen en ongeveer
1200 anderen zyn door overle
vende familieleden begraven
Voor de Palestynse vluchtelingen
in de door de Israëlische bom
bardementen verwoeste kampen
in Zuid-Libanon zal in de winter
geen "catastrofale situatie" ont
staan Dat heeft de Israëlische
minister van economische za
ken. Jaacov Mendor. tydens een
persconferentie in Jeruzalem ge
zegd De eerste van 10.000 tenten
voor de vluchtelingen zullen vol
gende week in het kamp Em el-
Helweh by Sidon aankomen. In
Israel wordt het aantal daklozen
in Zuid Libanon op 20 000 tot
01)11 ubat 1 V nrg.im
tie voor Palestynse vluchtelin
gen gaat uit van 40 000 mensen
die geen dak meer boven hun
hoofd hebben
Italië heeft enkele honderden sol
daten naar Beiroet gestuurd ter
versterking van de Internationa
le vredesmacht Er zyn daar al
1100 Italiaanse militairen. 1200
Amerikanen en 1500 Fransen ge
stationeerd.
Het Libanese leger zette de zoekac
lies in Zuid-Beiroet voort. Het
was de tweede keer binnen en
week dat het leger daar op zoek
ging naar illegaal verblyvende
personen en munitie-opslag
plaatsen. By deze acties voerden
de militairen ook een grondig on
derzoek uit in het studiecentrum
van de Palestynen in West-Bei-
roet Volgens de Italiaanse mi
nister van defensie. Lelio Lago
no. heeft de Libanese politie in
11. irc>< t in totaal 14 41 mem en
gearresteerd.
Onder hen zyn 615 Palestynen, 189
Libanezen en de rest heeft een
andere nationaliteit Er zouden
benchten zyn dat de politie niet
in alle gevallen handelt volgens
de rechten van de mens.
cofct&!
haarlemm«straat58
leiden-071-140148 lid ANVC
