c
Kledingorder lijkt weg
Zweedse broekriem
stevig aangehaald
Shell wil 400
banen afstoten
Werkloosheid stijgt fors
Beurs Amsterdam
tort zakelijk
D
Defensie verldest buitenland
Samenwerking tussen
kalfsvleesproducenten
Beursoverzlcht
WOENSDAG 13 OKTOBER 1982
Van Nievelt
Bij de Rotterdamse rederij Van
Nievelt Goudriaan zullen ten ge
volge van een ingrijpende reor
ganisatie 190 arbeidsplaatsen
moeten verdwijnen. Daarnaast
zullen vier vrachtschepen wor
den verkocht. Het is volgens di
recteur B.C. Fock de enige moge
lijkheid om het bedrijf, waar nu
600 mensen werken, uit de ver
liesgevende cijfers te halen.
De ondernemingsraad is half sep
tember al om advies gevraagd.
Van Nievelt wil het merendeel
van de vermindering van de ar
beidsplaatsen op de vloot tot
stand brengen, in eerste instantie
door middel van vervroegde uit
treding of herplaatsing binnen
het moederbedrijf SHV.
KBB
Koninklijke Bijenkorf Beheer
KBB heeft het goederendistribu
tiecentrum en de bakkerij van de
Hema in Utrecht voor f 47 min
aan het pensioenfonds van de
KLM verkocht, zo bevestigde
een woordvoerder van KBB des
gevraagd. Over de verkoop werd
vorige week overeenstemming
bereikt. Het Bijenkorf-concern
zal het terrein terughuren. De
transactie is onderdeel van de
eerder aangekondigde maatrege
len van KBB om door middel
van selectief desinvesteren de
schuldenlast te verkleinen.
Bloemisterij
Het is nog maar de vraag of het zin
heeft en verantwoord is in 1992
weer een Floriade te organiseren.
Dit stelde voorzitte rmr. P.P.A.
Teunissen van de Vereniging de
Nederlandse Bloemisterij van
daag op de algemene vergade
ring van zijn organisatie in
Utrecht.
Volgens Teunissen moet eerst blij
ken of de Amsterdamse Floriade,
die zondag is geëindigd, vol
doende zal opleveren om de tien
tallen miljoenen guldens goed te
maken die de tunbouw in het
evenement heeft geïnvesteerd.
NSM
De Amsterdamse scheepswerf
NSM heeft dinsdag het eerste
vaartuig overgedragen, dat de
werf sinds de oprichting in 1979
geheel zelf ontworpen en ge
bouwd heeft. De "Ibis" is een
transport- en montagevaartuig,
dat gebouwd werd in opdracht
van het aannemingsconcern Bal-
last-Nedam, dat het gaat inzetten
bij de aanleg van een vaste oever
verbinding tussen Bahrein en
Saoedi-Arabië.
Rentedaling?
In de financiële wereld nemen de
tekenen die op een rentedaling
wijzen toe. Zo heeft de Westland-
Utrecht Hypotheekbank van
daag de afgiftekoers van de 10,5
pet pandbrieven 1981 per 1986-
1990 verhoogd tot 100,5 pet, de
afgifte van de 10 pet bandbrieven
1981 per 1986-1990 gestaakt en
is zij overgegaan tot afgifte van
10 pet pandbrieven 1982 per
1987-1990 tegen 98,5 pet. Voorts
hebben enkele banken de afgif-
teprijzen van spaar- en bankbrie-
ven verhoogd waardoor de effec
tieve rendementen zijn gedaald.
LEIDEN - Veiling: Datum 13-10-1982.
Andijvie 0,49-0,73, Pronkbonen 0,95-
1,35, Snijbonen 2,10-5,60, Stambonen
1,65-4,00, Kroten 0,26-0,29, Chinesekool
0,31-0,37, Spitskool 0,40-0,48, Prei 0,45-
1,06, Rabarber 0,63-0,69, Spinazie 0,56-
0,90, Spruiten A 0,55-0,62, Spruiten B
0,73-0,78, Spruiten C 0,71, Spruiten D
1,05-1,48, Uien 0,19-0,64. Winterpeen
0.16-0,35, Witlof 1,50-4,00. Meloenen
0,50-0,60, Bloemkool 6 per bak 0,50-1,10,
Bloemkool 8 per bak 0,38, Bloemkool 10
per bak 0,38, Knolselderij 0,56-0,73, Sla
0,23-0,43, Bleekselderij 0,22-0,36, Bos-
peen 0,85-1,34, Peterselie 0,41-0,50, Ra
dijs 0,16-0,44, Selderij 0,51-0,60, Paprika
kg. 0,10-0,63.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 12 oktober 1982
Andijvie per kg 0,51, sperziebonen 1,70,
groene kool 0,55, spitskool 0,38-0,39,
bospeen II 0,78-1,16, waspeen Al-per
kist 4,00-8,70, AII-3,20-5,00, BI-4,10-9,70.
Aanvoer: 124 ton
Prei A per kg 0,78-0,81, radijs (bos) 0,36-
0,37, schorseneren A I 1,93-2,00, B 0,97-
1,00, spinazie 0,45, uien per kg 0,38-0,42,
peterselie (krul) 0,39, selderij 0,14-0,16,
bloemkool 6 per bak 10,64-0,78, 6II 0,33-
0,48, 8 I 0,57-0,61. 8 II 0,33-0,38.
Aanvoer: 9476 stuks.
Economie
ROTTERDAM (ANP) - De Ko
ninklijke Shell Groep ziet zich
genoodzaakt een forse verminde
ring van het aantal arbeidsplaat
sen door te voeren bij haar labo
ratoria in Nederland, Engeland
en Frankrijk. In Nederland gaat
het om 400 van de 2000 arbeids
plaatsen in het laboratorium in
Amsterdam. Daarnaast moeten
nog eens 380 arbeidsplaatsen bij
laboratoria in Engeland en
Frankrijk verdwijnen. Dit heeft
Shell Nederland bekendge
maakt.
Wat Amsterdam betreft moet de
vermindering van het aantal ar
beidsplaatsen zo spoedig moge
lijk, maar uiterlijk in 1985 zijn
voltooid. Gezien het niveau van
Shell's activiteiten op het gebied
van opsporing en winning wordt
een vermindering van werk
zaamheden en derhalve van het
personeelsbestand in het lab in
Rijswijk niet voorzien.
Te verwachten valt dat de nieuwe
situatie bij het lab in Amsterdam
(het KSLA) met medewerking
van de betreffende werknemers
zal kunnen worden bereikt door
natuurlijk verloop, overplaatsing
en vervroegde pensionering, zo
dat geen gedwongen ontslag no
dig zal zijn.
De maatregelen zijn noodzakelijk
in verband met kostenbeheer
sing en aanpassing van de be
drijfsvoering bij de werkmaat
schappijen van de Kon-Shell
Groep. Hierdoor geven deze
maatschaDDiien minder op
dracht voor research- en ontwik
kelingsprogramma's. Dit resul
teert in minder activiteiten bij de
Shell-laboratoria. Een en ander
houdt verband met de ontwikke
lingen in de internationale eco
nomische situatie.
De industriebond FNV wijst de
reorganisatieplannen voor het
Shelllaboratorium in Amster
dam af. Volgens de bond dreigt
door de forse afslanking van het
laboratorium vernietiging van
kennis, die juist hard nodig is bij
het onderzoek naar de ontwikke
ling van alternatieve energie
bronnen.
Shell is nog steeds een gezonde on
derneming met een goede
winstpositie. De researchkosten
die het bedrijf heeft zijn naar ver
houding laag. en toch dreigen nu
op het Amsterdamse laborato
rium de grootste klappen te val
len, zo stelt de Industriebond.
Bovendien werkt het laborato
rium aan twee projecten die on
der het "herenakkoord" vallen
dat de vorige minister van econo
mische zaken Van Aardenne met
Shell en Esso heeft gesloten om
de werkgelegenheidseffecten
van de investeringen van de olie
maatschappijen in ons land in
kaart brengen. Het gaat hier om
projecten voor kolenvergassing
en voor het omzetten van zware
aardolie in lichtere produkten.
De reorganisatie die Shell voor
ogen heeft klopt volgens de In
dustriebond niet met deze over
eenkomst.
DEN HAAG (ANP) - Werk-
gevers en werknemers in
de textielindustrie doen
vandaag op het ministerie
van defensie een laatste
poging om kledingorders
ter waarde van 17 miljoen
gulden in Nederland te
houden.
De order is praktisch al aan buiten
landse ondernemingen gegund,
zo valt op te maken uit opmer
kingen gisteren van woordvoer
ders van de ministeries van de
fensie en economische zaken en
van de gezamenlijke textielin
dustrie.
De gunning (order) moet morgen
plaatsvinden. Die dag praat de
vaste kamercommissie voor de
fensie met de regering over de
order. Op verzoek van de rege
ring gebeurt dat besloten, zo is
gisteren bekend geworden.
J. van Bodengraven van het Cen
traal Bureau der Nederlandse
Kledingindustrie in Amsterdam
heeft sterke aanwijzingen dat de
orders naar buitenlandse onder
nemingen gaan, die volgens hem
op hun beurt de produktie weer
in lage-lonenlanden onderbren
gen. Het bureau heeft het initia
tief genomen voor het gesprek
vandaag op defensie. Hij meent
dat met oog op de werkgelegen
heidssituatie in de Nederlandse
textielindustrie het onaanvaard
baar is als de order verdwijnt.
De aanschaffing van goederen
door de overheid moet op grond
van het EG-verdrag en een OE-
SO-afspraak via een open in
schrijving geschieden. Volgens
een woordvoerder van defensie
bestaat er een procedure-richt
lijn waarin de laagste prijs uitein
delijk de doorslag geeft. De laag
ste inschrijver krijgt de order
niet per definitie, maar als aan al
le voorwaarden voldaan is, geeft
de prijs waarschijnlijk de door
slag, aldus economische zaken.
Volgens Van Bodengraven hoeven
orders niet "Europees" aanbe
steed te worden als de goederen
niet "in het vrije verkeer" ver
krijgbaar zijn. Bij uniformen, die
volgens een specificatie gemaakt
moeten worden, is dat het geval,
zo zegt hij. Op defensie wordt dit
echter "een geheel nieuwe uit
leg" genoemd. Van Bodengraven
hekelde het Nederlandse aan-
schaffingsbeleid dat volgens
hem te vaak kiest voor de laagste
prijs en niet voor de economi
sche voordeligste aanbieding.
Probleem daarbij is, zo merkt eco
nomische zaken op, dat de Ne
derlandse industrie orders niet
binnen mag slepen met behulp
van beschermende maatregelen.
Het Centraal Bureau der Neder
landse Kledingindustrie heeft in
september ook al bij defensie om
de tafel gezeten om na te gaan
hoe dit soort orders zonder aan
de EG-bepalingen voorbij te
gaan hier gehouden kunnen wor
den. Ook de raad van Nederland
se werkgeversbonden (VNO en
NCW) heeft over deze problema
tiek met de overheid gesproken.
ALMELO (ANP) Het personeel van Bendien-Smits in Almelo heeft gisteren massaal geprotesteerd tegen het
plan van het moederbedrijf Mcintosh om 248 van de ruim 700 medewerkers te ontslaan. Ongeveer 500 mensen
trokken daarom naar het stadhuis, waar zij tijdens een protestbijeenkomst een petitie overhandigden aan het
gemeentebestuur. Het personeel van Bendien beklaagt zich erover, dat de overheid orders voor kleding in het
buitenland (vooral lage-lonen-landen) plaatst, terwijl de werkloosheid in de Nederlandse textiel steeds meer
toeneemt.
DEN HAAG (GPD) - De werk
loosheidscijfers razen verder om
hoog. Na de stijging van het aan
tal werklozen in augustus met
ruim 17.000, kwamen er in sep
tember weer ruim 15.000 bij.
Eind vorige maand stonden bij
de Arbeidsbureaus 579.400 men
sen als werkloos ingeschreven.
Er waren per saldo 9900 mannen
bij gekomen en 5200 vrouwen.
De totale stijging viel nog mee
wanneer de cijfers worden verge
leken met die waarmee men op
grond van de invloeden van het
seizoen (het einde van de zomer,
het invallen van de herfst, wat op
zich al minder werkgelegeneid
betekent) rekening had mogen
houden. Er hadden dan 17.000
werklozen bij „mogen" komen.
Voor de mannen zou die vergelij
king overigens slechter uitvallen
en bij de vrouwen gunstiger. In
de zogenoemde gecorrigeerde
cijfers had de werkloosheid bij
de mannen met 5300 moeten stij
gen, wat minder is dan in
werkelijkheid is gebeurd; het cij
fer bij de vrouwen had met
11.700 kunnen oplopen, wat weer
beduidend meer is dan de
werkelijkheid.
De cijfers worden nog steeds bere-.
kend op basis van de oude telme-
thoden. Daarin worden bijvoor
beeld niet de mensen meegeteld
die een baan zoeken voor minder
dan 25 uur. Worden zij, en andere
werklozen die nu niet worden
meegeteld, wel in de cijfers mee
genomen, dan ligt het werklo-
zental nu boven de 700.000.
Vorige maand kwam de werkloos
heid al op 12,9 procent van de be
roepsbevolking te liggen. Met de
nieuwe stijging lijkt de 13 pro
cent inmiddels te zijn bereikt.
DEN HAAG (GPD)- De grootste kalfsvleesproducent binnen Europa,
Ekro bv in Apeldoorn, gaat een fusie aan met Gardenbroek's Veevoe
derfabriek Navobi bv in Staverden. De fusie komt tot stand door een 50
procents belang dat Navobi in Ekro neemt.
Elo-o werd in 1952 opgericht en begon op kleine schaal in het openbare
slachthuis van Den Haag. In de tweede helft van de jaren '50 werd de
export van kalfsvlees naar voornamelijk West-Duitsland en Italië ter
hand genomen. Sindsdien is Ekro uitgegroeid tot een onderneming
met een omzet van 380 mihoen gulden (in 1981) en een verwerking van
ruim 265.000 vleeskalveren. Het bedrijf, dat in 1966 naar Apeldoorn
verhuisde, biedt werk aan 200 mensen. In Nederland heeft het een
marktaandeel van 25 procent.
Navobi haalde in 1981 een omzet van 360 miljoen. Bij het Nederlandse
bedrijf werken 120 mensen, in België en Italië heeft het bedrijf er nog
eens bij elkaar 95 in dienst.
Door het bij elkaar voegen van eikaars specialiteiten verwachten de part
ners in de nieuwe samenwerking tot een verdere verbetering van hun
martktposities te komen. Aangezien de beide ondernemingen in el-
kaars verlengde liggen, bestaan er geen overlappingen van werkterrein.
Door uitbreiding van de eigen werkterreinen kan volgens de directies
van de bedrijven gerekend worden met een uitbreiding van de werkge
legenheid in de komende jaren.
De eerste daad van de nieuwe,
sociaal-democratische
Zweedse regering was het de
valueren van de kroon met
niet minder dan 16 procent.
Op deze wijze wil de regering
de uitvoer bevorderen en de
invoer afremmen, om zo de
betalingsbalans te verbete
ren. Samen met een actieve
investeringspolitiek zal de
devaluatie de industrie flink
stimuleren, zo hield de nieu
we minister-president, Olaf
Palme, zijn volk voor. Hij
waarschuwde de Zweden te
vens dat hen een verlaging
van de levensstandaard te
wachten staat.
Aan het laatste draagt de deva
luatie direct bij. Een devalua
tie is het opzettelijk verlagen
van de wisselkoers van de ei
gen geldeenheid, in dit geval
de Zweedse kroon. Dit kan
men uiteraard alleen doen te
genover de andere geldeen-
heden waarvoor een bepaal
de wisselkoers, al dan niet
met een marge, is overeenge
komen of wordt aangehou
den. We leven nu in het alge
meen in de tijd van de 'zwe
vende' wisselkoers, waarbij
op de wisselmarkten vraag
en aanbod de onderlinge
koersen bepalen.
Er zijn echter uitzonderingen
op die regel. Zo is de Neder
landse gulden aan een aantal
Europese geldeenheden ge
bonden via het Europese Mo
netaire Stelsel. EMS. De
Zweedse kroon doet niet mee
aan het EMS, maar is gekop
peld aan een 'mandje' van de
geldeenheden van de 15 be
langrijkste handelspartners
van Zweden. De devaluatie
van de kroon geldt dus ten
opzichte van die geldeenhe
den.
Verlaagt men de officiële wis
selkoers van zijn geldeen
heid, dan maakt men de in
voer duurder. Immers, voor
aankopen in laten we zeggen
dollars zijn dan, om actueel te
blijven, meer Zweedse kro
nen nodig. Duurdere invoer
betekent meer inflatie: voor
dezelfde kronen kunnen de
Zweden nu minder buiten
landse goederen kopen. Zo
helpt het verlagen van de bui
tenlandse waarde van de
kroon bij het aanhalen van de
broekriem, tenzij men die in
flatie in dè lonen compen
seert.
door
Bote de Boer
Doordat, officieel, niet de bin
nenlandse waarde van de
kroon verandert, worden de
Zweedse produkten voor het
buitenland (althans de lan
den tegenover welke de deva
luatie geldt) goedkoper. Im
mers, voor aankopen in
Zweedse kronen heeft men
nu minder dollars nodig.
Vandaar de stimulans voor
de export en daarmee voor de
bedrijvigheid, waarop de re
gering-Palme rekent of ten
minste hoopt.
Het voorbeeld van de dollar is
niet willekeurig. De dollar zit
inderdaad in het mandje
waaraan de Zweedse kroon
gebonden is. Ruim een jaar
geleden, op 14 september
1981, devalueerde de Zweed
se kroon ook, toen met 10
procent. In die tijd was de
dollar op de internationale
wisselmarkten fors opgelo
pen, en doordat de dollar
zwaar weegt in het mandje
werd daardoor de Zweedse
kroon sterk meegetrokken,
tot schade van de Zweedse
uitvoer. De koersstijging van
de dollar werd niet (geheel)
gerechtvaardigd door ver
schillen in economische
kracht. Dus was er voor de
devaluatie van vorig jaar
(vooral) een 'technische' re
den. Die devaluatie heeft ove
rigens weinig bijgedragen
aan herstel van de Zweedse
economie.
Nu gaat het in het bijzonder om
een politiek doel: een stimu
lans voor de uitvoer en daar
mee voor de economie. Met
het gevaar dat de inflatie
wordt aangewakkerd, waar
door het gunstige effect van
de devaluatie (gedeeltelik)
wegebt. Palme c.s. hebben
nu wel meteen de prijzen be
vroren. maar hogere invoer
prijzen mogen worden door
berekend en bovendien is
zo n bevriezing op den duur
niet vol te houden.
Wat de inflatie betreft is dc de
valuatie wat vreemd. Palme
heeft er in de verkiezings
strijd met geen woord over
gerept en eigenlijk wilde hij
juist een beleid voeren dat
gematigd reflationair zou
zijn. De jongste voorspellin
gen van een geringe econo
mische groei in de belang
rijkste afnemerslanden van
Zweedse produkten hebben
hem wellicht van beleid doen
veranderen.
Als het Zweden lukt met deze
devaluatie de export te ver
groten en de invoer af te rem
men, dan gaat zulks vanzelf
sprekend ten koste van ande
re landen. Wat het ene land
aan het ander verkoopt, kan
het derde land daar met meer
afzetten. En wat Zweden
minder koopt, kan een ander
land daarheen niet meer ex
porteren. Vandaar de boze
reactie van de Noren, waar
van de Zweden nu de belang
rijkste handelspartners zijn.
Een ernstige terugslag voor de
samenwerking tussen de
Noordse landen, zo zei de
Noorse minister van finan
ciën er - terecht - van. De Fin
nen, ook heel belangrijke
handelspartners van de Zwe
den, hadden zich bij voorbaat
ingedekt met een devaluatie
van hun mark met 4 procent
Ze dachten zo de onderlinge
ruilverhouding redelijk op
peil te houden. Verrast door
de omvang van de Zweedse
maatregel devalueerde Fin
land opnieuw, nu met 6 pro
cent Zo n haasje-over heeft
zich meer voorgedaan als een
land zijn problemen tracht op
te lossen zoals Zweden nu
doet
De methode doet denken aan
die van de jaren '30 ieder
voor zich poogde er uit te ko
men en werkte zo het geheel
verder in de nesten. Als ieder
land probeert zijn uitvoer te
vergroten en zijn invoer te
schreeuwt dat de uitvoer om
hoog moet en de invoer om
laag. Het is voor ieder land op
zichzelf overigens waar.
De nieuwe, socialistische.
Griekse regering heeft ook
een probleem, van financiële
aard, opgelost ten koste van
andere. Het komt onder be
stellingen elders uit door
contracten van de voorgang
ster niet te erkennen. Het zal
juridisch wellicht best te ver
dedigen zijn, en economisch
echt noodzakelijk, maar het
scheelt ook in ons land werk
gelegenheid. Zich niet aan af
spraken houden is niet alleen
onfatsoenlijk, het is in dit ge
val ook een symptoom. Het
hemd is inderdaad nader dan
de rok, maar zo los je het we
reldwijde economische pro
bleem niet op. Dat vereist
meer solidariteit.
WOENSDAG 13 OKTOBER 1982 |£,,nco
ACTIEVE ï£Vrl
AANDELEN
26.80 26.70
251.00 252.00
Petr. Pref. 83.8
33.00 33.00
74.70 75.60
106.50 105,30
113.00 114.20
120.70 121.10
45.00 45.10
25,00 25.00
74.00 73.50
BINNENLANDSE
AANDELEN
8U.60 81.60
78,50 79.50
135.00 138.50
55.30 56,00
74.00 75.00
686,00 685.00
64.00 62.10
25.50 26.50
345,00 346.00
Cel. Delfl. Cerl.
55,00 56.00
Kon CNed. Pop.
Krasnapolsky
4850.00 4600.00
Ned. Scheepihyp.
38,00* 35.00
130.00
53.80 52.00
59.00 57.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
America FND
JUJÜ in-°°
120.00 120.90
103.50 104 00
- 18250 iw.oo
Aad. Beleg D 157.00 157.20
Blnn. Belf.Vg. 106.00b 107.00
BOG 149,50 149.90
Goldmine* 1110.00 1120 00
Holland F 113.20 113.50
Interbonda 570.00 570.00
GOUD EN ZILVER
Goud (\jnmetaal 39040. nlver fynmetaal 7
BUITENLANDS
GELD
1001
Engelse pond
Belg franc (1001
Duitae mark (100)
llaJ lire (10
Portugese ear C
Can dollar
Prante franc dOOi
ZwiU franc (100/
7wtedic kroon (H
Noor** kroon (100
Spaan** peteU 100)
Gnekae drachme (100)
107.75 110.75
17.75 30.75
2.70 3.40
2.19 226
37 25 40.25
126 75 129.75
35.75 3975
3625 39.25
2925 3225
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse effectenbeurs gaf van
daag een levendig beeld te zien.
De indruk van de handelaren
was dan ook dat er wel weer een
goede omzet uit de bus zou ko
men. Gisteren werd het bestaan
de dagomzetrecord gebroken In
deze levendige markt was het
koers beeld vandaag verdeeld
Ondanks de reactie in Wall Street
hielden veel fondsen »n Amster
dam goed stand. Zo lag Kon Olie
gevraagd en maakte het verlies
van gisteren ruimschoots goed
met een koersstijging van 3,30
op 96. Kon. Olie werd hierbij
geholpen door een vaste stem
ming van de aandelen in Wall
Street en een hogere dollar
Ook Unilever was weer met een be
hoorlijke opmars bezig en rond
het middaguur werd op 185.10
een winst geboekt van 3.10
KLM was een halve gulden beter
op 90,70 en Philips 0.40 op
27,60 Hoogovens won drie
dubbeltjes op 14,50.
