'Gemeenteraad leent zich
heel slecht voor oppositie'
Rol van Helmuth
Driessen lijkt te
zijn uitgespeeld
Over stoep
rand gevallen
LEIDEN - Mr H.E.A. Driessen is twaalf jaar lid geweest van de Leidse
gemeenteraad. Na een jaar geleden al afstand te hebben gedaan van het
fractievoorzitterschap van het CDA is hij vorige maand, geruisloos, van
het politieke toneel verdwenen
Helmuth Driessen kwam in 1970 tussentijds in de raad, 39 jaar oud en met
de nodige ambitie. Niet veel later werd hij fractievoorzitter van de
KVPHet college van B en W bestond toen uit vertegenwoordigers van
de Prot Chr Groepering (KVP. ARP, CHU en SGP) en de VVD. Het
beschikte niet over een meerderheid in de raad en werd geconfronteerd
met een harde oppositie van de partijen ter linker zijde. Driessen glo
rieerde in de rol van leider van de grootste collegepartij.
In 1974 werden de rollen omgedraaid. De krappe linkse meerderheid in
de raad vormde een programcollege. De Partij van de Arbeid deelde de
lakens uit. CDA en VVD werden veroordeeld tot de oppositiebanken.
Driessen vervulde de rol van oppositieleider tegen wil en dank maar
schuwde de confrontatie met links niet. De polarisatie tierde welig in
de Leidse politieke arena.
Toen links, in 1978, niet op één lijn kon komen, wendde de PvdA zich
voor de vorming van een college tot de VVD. Dat bracht het CDA in een
isolement waarin het tot nu toe verkeert. En dat is de schuld van Dries
sen. wordt wel beweerd. In de afgelopen periode is de toon van de
oppositie dan ook milder geworden. Het enthousiasme van Driessen
steeds minder. Politieke heisa zat er niet meer in. Van de bevlogenheid
waarmee de CDA-leider tegen het linkse programcollege tekeer ging
viel de afgelopen jaren niets meer te merken. In juni vorig jaar nam
Joop Walenkamp het dirigeerstokje van Driessen over. De wisseling
van de wacht heeft echter niet kunnen verhinderen dat de links-liberale
samenwerking de komende vier jaar wordt voortgezet.
Twaalf jaar in de rol van CDA-politicus heeft Driessen niet de politieke
carrière gebracht die hij in 1970 voor ogen moet hebben gehad toen hij
op het pluche in de Leidse raadszaal plaatsnam. Zijn terugtreden is
eerder in deze krant gekarakteriseerd als het terugtreden van een
machteloze. De verwachting was dat hij dit jaar. als beginnend vijftiger,
zou toetreden tot de Provinciale Staten van Zuid-Holland, waar hij voor
het eerst in zijn politieke loopbaan geconfronteerd zou worden met de
situatie die hij altijd heeft nagestreefd: die van een afspiegelingscolle
ge. Juist zijn eigen partij heeft hem onmogelijk gemaakt aan die fel
begeerde constellatie deel te nemen.
Zijn rol in het CDA lijkt daarmee uitgespeeld, maar Driessen maakt aller
minst de indruk een teleurgesteld man te zijn. Hij spreekt tamelijk
genoeglijk over zijn raadswerk. Geen gemopper achteraf, niet rancu
neus, wel met een hautaine ondertoon.
Helmuth Driessen is een controversieel man. toegerust met een doordrin
gend stemgeluid waarin argwaan en vriendelijkheid elkaar afwisselen.
Geen doorsnee CDA-er met vrome ideële motieven, maar meer het
heilig geloof in de middenweg. Integer en met een groot eerlykheidsbe-
sef, vinden sommigen. Anderen noemen hem arrogant en eigengereid.
In elk geval geen man die zich conformeert aan het politiek episcopaat
van het CDA. De voormalig fractievoorzitter van het CDA zelf aan het
woord...
Helmuth
Driessen: "lk ben
wel overtuigd van
mijn eigen
capaciteiten en
laat dat soms
blijken".
<Foto Holvast)
door
Jan Rijsdam
"Arrogant? Dat moet ik toe
geven ja. Ik ben wel over
tuigd van mijn capacitei
ten en laat dat soms ook
blijken". Zijn woorden
verraden dat hij meent
door zijn partij te zijn on
dergewaardeerd. "Ik ben
nog niet uitgerangeerd in
de politiek", verklaart hij
zo mogelijk met nog gro
tere stelligheid. Hij geeft
toe na de beëindiging van
zijn raadslidmaatschap
een voorzetting van zijn
politieke loopbaan in de
Provinciale Staten op het
oog gehad te hebben maar
door zijn partij op een zij
spoor te zijn gezet.
Ze wilden u niet?
"Nee", geeft hij volmondig toe,
maar wil niet ingaan op de ach
terliggende motieven. "Verschil
lende dingen speelden daarbij
een rol", zegt hij later. "De proce
dure rond de kandidaatstelling is
ietwat merkwaardig verlopen.
Daar was wel enige kritiek op
mogelijk, om het zacht uit te
drukken. Maar ik kan niet zeg
gen dat ik diep teleurgesteld ben.
Het lidmaatschap van de Provin
ciale Staten kost minder tijd dan
de gemeenteraad. Dat was wel
aantrekkelijk. Ik kwam de laat
ste jaren in toenemende mate in
problemen met mijn tijd. Heb
bijna niets meer gepubliceerd
dat de moeite waard is".
Driessen is wetenschappelijk
hoofdmedewerker van de Am
sterdamse universiteit (staats- en
administratief recht). Studeerde
rechten in Leiden en was lid van
de studentenverenigingen Mi
nerva en Augustinus. Het ge
sprek vind plaats in de woning
van Driessen aan de Bilderdijk
straat. De woonkamer heeft
meer weg van een archief. Bar
stensvol boeken en dossiers. Ta
melijk ongezellig. Aan de wand,
boven een fraaie chesterfield
bank, een metersbreed schilderij
van een niet zo bekend kunste
naar. Een bijbelse vertelling: Da
vid staat hautain een smekende
vrouw te woord. Als haar man is
overleden wordt ze opgenomen
in het harem van David.
Terug naar de plaatselijke politiek
"Ik ben wel blij dat ik uit de raad
ben", zegt Driessen beslist. "Het
kost veel tijd en het rendement :s
beperkt als je geen eigen mensen
in het college hebt zitten. Ik heb
zelf nooit aspiraties gehad om
wethouder te worden. Als ik ge
wild had, had dat gekund in
1972. Ook het burgemeester
sambt heb ik nooit geambieerd.
Ze hebben me wel eens ge
vraagd, maar ik heb geweigerd".
Confrontaties
Driessen is een man van de harde
praktijk. Zijn politieke loopbaan
is beladen met aanvaringen en
felle confrontaties. In de periode
'74 tot '78 was hij op zijn best.
Trok fel van leer tegen het linkse
programcollege dat hij ervan be
tichtte een tirannieke meerder
heid te zyn die zich aan de min
derheid niets gelegen liet liggen.
De heren zaten er alleen om het
geld op te strijken en de PvdA
zou als democratische partner
wel afgeschreven kunnen wor
den.
"Je moet dat zien in de juiste poli
tieke context", zegt hij relative
rend. "De volgorde van de raads-
agenda vaststellen behoort bij
voorbeeld tot de elementaire
rechten van de raad. In '74 maak
te de PvdA dat helemaal alleen
uit. De rechten van de minder
heid werden stelselmatig gefru
streerd en ondergeschikt ge
maakt aan het partijbelang. Dat
was tiranniek. Gelukkig heeft
dat zich in de afgelopen periode
niet herhaald. De PvdA is veran
derd. Maar ook de toon van de
oppositie is anders geworden,
dat erken ik".
Het harmoniemodel leek niet uw
grootste drijfveer. Sommige ver
weten u een destructieve manier
van oppositie voeren. Is het CDA
daardoor niet ineen isolement te
recht gekomen.
Driessen schudt heftig het hoofd.
"Hoe effectiever de oppositie is.
hoe groter het isolement waarin
je terecht komt", zegt hij op ver
manende toon. "Het harmonie
model impliceert voor mij niet
dat alles altijd met de mantel der
liefde bedekt moet worden. Als
je tot beslissingen wilt komen zal
een discussie af en toe onaange
naam verlopen. Dat is nogal eens
gebeurd en krijgt dan al gauw de
klank van destructie. De ge
meenteraad leent zich gewoon
heel slecht voor oppositie. Ik heb
de oppositierol altijd beschouwd
als iets dan ons opgedrongen is.
Daar komt bij dat in hel CDA
mensen zitten die vinden dat je
toch altyd een beetje lief en aar
dig moet blijven. Het CDA is niet
geschikt voor de harde politiek
en nog minder voor harde oppo
sitie".
Idi Amin
Leo Meijer, de toenmalige fractie
voorzitter van de PvdA. heeft u
eens de Idi Amin van de sleutel
stad genoemd. U heeft daar nooit
op gereageerd. Was u niet bele
digd.?
"Die opmerking heeft nooit zo n
grote indruk op mij gemaakt.
Het verband is mij nooit duide
lijk geworden, noch het geestige
van zo'n opmerking. Ik ga er van
uit dat Meijer boos was en iets
onaangenaams wilde zeggen. Ik
heb het niet als een belediging
opgevat".
Was er sprake van een persoonlijke
controverse tussen u en de frac
tievoorzitter van de PvdA?
"Ik heb Leo Meijer altijd erg aardig
gevonden en heb respect voor
zijn bekwaamheid. Het is erg
prettig om met bekwame men
sen samen te werken, ook al heb
je niet dezelfde mening. Er wa
ren maar weinig mensen in de
PvdA waar ik naar mijn gevoel
slecht mee kon opschieten. Mijn
relatie met het college was wel
tot het uiterst formele beperkt.
Buiten de raad spraken we el
kaar nauwelijks".
Heeft u door voortijdig het voorzit
terschap van de fractie neer te
leggen de weg willen vrijmaken
voor deelname van uw partij
aan een volgend college?
"Dat heeft wel meegespeeld, ja
Het gezicht van een partij wordt
in belangrijke mate bepaald door
de fractievoorzitter. Ik heb me
steeds ingespannen voor een col
lege waarin de drie grote partijen
vertegenwoordigd zijn. Ook in
de periode van 1970 tot 1974 heb
ik geprobeerd, zelfs tijdens de
rit. om de PvdA in het college te
halen. Helaas zie je steeds meer.
ook buiten de PvdA, dat de vor
ming van meerderheidscollegcs
normaal wordt gevonden. Ik
vind dat heel slecht en niet pas
sen in ons kiesstelsel".
Het CDA in Leiden houdt ook met
langer vast aan een afspiege
lingscollege. mede ingegeven
door het feit dat men anders niet
meer uit de oppositiebankjes
komt. Heeft u er geen spijt van
dat u uw partij met bent voorge
gaan in dat realiteitsbesef?
"Neen, ik vind mijn principes toch
belangrijker. Dat was mij die vier
jaar ellende wel waard. Het zou
louter opportunisme zijn ge
weest als wij ons in '78 net zo
hadden verkocht als de WD
heeft gedaan. Maar ik ben mij er
van bewust dat een koerswijzi
ging noodzakelijk was. Als alle
partijen in Leiden het spel van
meerderheidscolleges meespe
len is een kleine partij als het
CDA gedwongen mee te doen. Er
is feitelijk geen keuze meer.
Maar er moest iemand anders ko
men om die nieuwe koers in te
zetten. Dat was niets voor mij.
Joop Walenkamp heeft dat pri
ma gedaan. Ik heb zijn pogingen
om in het college te komen wel
onderschreven. Er was niet beter
te manoeuvreren geweest. Het
zou mij zeker minder goed ge
lukt zijn".
Funest
Is uw houding, in 1978, om naar
een afspiegelingscollege te stre
ven niet fout geweest?
"Ik heb destijds steeds de nadruk
gelegd op de wens van het CDA
om een college te vormen met de
drie grote partijen. Als een meer
derheid had bepleit met de PvdA
in zee te gaan was ik waarschijn
lijk meegegaan. Maar mijn over
tuiging dat meerderheidscolle
ges funest zijn is alleen maar ge
sterkt door mijn ervaringen in
Leiden. Mijn opvatting is dat po
litieke gezagsdragers gecontro
leerd dienen te worden door hun
gelijke. Wat opvalt is dat onder
partijen die samen een meerder
heidscollege vormen een grote
uniformiteit gaat heersen. Ook
over zaken die niet in het verkie-
zings- of collegeprogramma
voorkomen. De oppositie uit ei
gen kring is ook lang zo effectief
niet meer. Veel van mijn kritiek,
destijds, is bedoeld geweest om
de oppositie in de PvdA aan te
wakkeren."
Beschouwde u de de slap van de
VVD om samen met de PvdA een
college te vormen, daarbij het
CDA in de oppositiebanken ach
terlatend, als verraad?
"Ja", antwoordt Driessen op be
sliste toon "In '78 hebben wij
vierkant nee gezegd toen ons ge
vraagd werd of we bereid waren
zonder de VVD in het college te
gaan zitten. Mijn hoop en ver
wachting was eigenlijk dat de
PvdA die lijn zou verlaten. Ik
had niet verwacht dat ze hun
grootste tegenpool, de WD, zou
den uitzoeken als nieuwe part
ner. Daarmee hebben ze te ken
nen gegeven dat het hen enkel
om de macht te doen was.
Het nieuw realisme van het CDA
heeft het niet op een wethouders
zetel doen belanden. Ziet u nog
een mogelijkheid voor het CDA
om uit de oppositierol te komen?
"Eén van de veronderstellingen
waarom de PvdA voor de VVD
heeft gekozen is dat het hen te
doen was om de meerderheid in
het college te behouden. Diezelf
de theorie was nu omkeerbaar.
Het CDA werd kleiner dan de
VVD en dus een aantrekkelijke
partner voor de PvdA. Het was
echter niet nodig voor de PvdA
om van partner te verwisselen.
De samenwerking was bevredi
gend verlopen en de WD stelde
geen eisen op grond van de be
haalde verkiezingswinst".
Het CDA moet dus nog kleiner wor-
den
"Of de VVD nog groter", vult
Driessen aan. "De vorming van
meerderheidscolleges is alleen te
doorbreken als de oppositie een
eenheid vormt. Gebeurt dat niet
dan word je tegen elkaar uitge
speeld. Een andere mogelijkheid
is dat de wetgeving in Nederland
wordt veranderd, waardoor de
vorming van meerderheidscolle
ges onmogelijk wordt. Nee, dat is
geen ijdcle hoop. In andere lan
den is dat ook gebeurd. Ik zou er
voorstander van zijn als in Ne
derland zo'n wetswijziging tot
stand zou komen".
Negatief
Vorig jaar sprak Driessen voor het
eerst openlijk over zijn homose-
xualiteit in het blad van de Leid
se Werkgroep Homosexualiteit
(LWH). Een opmerkelijk feit voor
een CDA-politicus. Heeft hij de
gangbare opvattingen in het
CDA over homosexualiteit niet
als een inperking van uw vrij
heid ervaren?
"Politiek brengt altijd een beper
king van de persoonlijke vrijheid
met zich mee", zegt hij kortaf.
"Ik heb het niet gewaardeerd dat
het Leidsch Dagblad meende dat
interview wijdere bekendheid te
moeten geven. Het heeft niets te
maken met mijn functioneren als
politicus. Homosexualiteit wordt
door veel mensen als negatief
beoordeeld. Het risico bestaat
dat de kiezers hun stem aan het
CDA onthouden als zij weten dat
de fractievoorzitter een homo is.
Ik herinner me uit mijn KVP-
verleden iemand die homose
xualiteit als een ziekte be
schouwde waarvoor de mensen
zelf niet verantwoordelijk waren.
In de fractie is daarover nooit ge
sproken. Althans niet waar ik bij
was", voegt hij er aan toe. "Ik
heb me ook nooit begeven in dis
cussies over het karakter van ho
mosexualiteit".
Wat trekt u eigenlijk aan in het
CDA.
"In de eerste plaats dat het een gro
te middenpartij is waarin ruimte
is voor de meest uiteenlopende
meningen. Het christelijke as
pect is iets waar ik van huisuit
verwantschap mee heb, al huldig
ik weieens een afwijkend stand
punt. Ik vind bijvoorbeeld niet
de taak van de staat om zedelijke
opvattingen via wetgeving af te
dwingen".
Heeft u niet een beetje genoeg van
het politieke bedrijf?
"Ik moet zeggen dat ik voor mijn
gevoel wel uitgekeken ben op de
gemeentepolitiek. Dat wil niet
zeggen dat ik uitgerangeerd ben.
Je kunt politiek ook weten
schappelijk beoefenen".
Heeft u uw opvolger nog een wijze
raad gegeven?
"Neen. hij heeft mij lang genoeg in
functie kunnen zien om te weten
hoe hij het niet moet doen.
WOENSDAG 6 OKTOBER 1982
Protest tegen
'geldstop' op
vrouwenstudies
LEIDEN - Een aantal vrouwen op
de Leidse universiteit is zeer
verontrust over het feit dat de
raad van de faculteit sociale we
tenschappen binnenkort dreigt
te besluiten geen geld meer voor
vrouwenstudies beschikbaar te
stellen.
"In januari '81 werden zes mede
werksters vrouwenstudies bij de
faculteit sociale wetenschappen
aangesteld in deeltijdarbeid. Nu
staan de plaatsen van vijf van de
zes medewerksters op de tocht,
omdat de faculteit sociale weten
schappen eerder gemaakte fi
nanciële afspraken nu ineens an
ders gaat uitleggen onder druk
van de bezuinigingen".
"Ondanks het feit dat door de zes
medewerksters goed werk is ge
leverd", vervolgen de vrouwen,
"en ondanks het feit dat op alle
niveaus van universitair bestuur
uitspraken zijn gedaan over het
belang van vrouwenstudies".
De vrouwen zijn van plan om actie
te gaan voeren: "We hebben al
een brief met onze argumenten
en eisen naar alle leden van de
faculteitsraad gestuurd. Op 11
oktober zullen we aanwezig zijn
op de publieke tribune en van
ons laten horen. We zullen ook
handtekeningen voor het be
houd van vrouwenstudies aan
bieden".
LEIDEN - Een 71-jarige vrouw uit
Warmond heeft gistermiddag, bij
een val over de stoeprand haar
linker pols gebroken. De vrouw
werd overgebracht naar het Eli
zabeth Ziekenhuis.
Hengelsport
De viscontroleurs van de Leidse
hengelsportcompetitie hiel
den een wedstrijd in de Ring
vaart. Uitslag: I H. Teunissen
38 stuks, 2 J. van Eek 31, 3 P.
Moonen 26, 4 R. Berkhuizen
21 ,5 J. van Rijn 15, 6 J. Wij-
ling 14,7 W. Schouten 14, 8 B.
Schroef 13, 9 B. Koster 13, 10
K. Groenewegen 8.
M idden-Amerika
Het samenwerkingsverband
Latijns-Amerika wil door
middel van éen campagne
meer bekendheid geven aan
de in haar ogen agressieve
centraal-Amerika politiek
van de Amerikaanse rege-
ring-Reagan. De campagne
begint vrijdag met een infor
matie-avond (film, sprekers,
muziek) in het Leidse Volks
huis. Contactadressen: Pim
Verver, Ommedijkseweg 4 in
Zoeterwoude, tel. 897502 en
Ilia Neudecker, Pelikaanhof
30d, Leiden, tel. 142756.
Wandeltocht
De Wandelkring Leiden en Om
streken organiseert zaterdag
de 24ste hutspot wandeltocht.
De start is bij de ijsbaan aan
de Vondellaan; de starttijd is
van negen tot tien uur voor de
veertig kilometer, van negen
tot elf uur voor de 25 kilome
ter en van negen tot drie uur
voor de overige afstanden: 5,
10 en 15 kilometer.
Fascisme
In het Volkshuis Apothekers-
dijk 33) heeft donderdag
avond een breed overleg
plaats over nieuwe initiatie
ven tegen racisme en fascis
me. "Juist nu de Centrumpar
tij een zetel in de Tweede Ka
mer verworven heeft", schrij
ven de organisatoren, "zullen
wij in de komende tijd in toe
nemende mate geconfron
teerd worden met racisme en
(elementen van) fascisme".
Ter voorbereiding van deze
avond is een discussiestuk ge
maakt, waarin onder meer
geanalyseerd is waar de Cen
trumpartij in Leiden txxjral
stemmen wist te verwerven.
Dit stuk en nog meer informa
tie is verkrijgoaar bij Jurjen
Jacobs, Jan Lievenstraat 22
in Leiden. De informatie
avond begint om acht uur.
Foto's
In het stadhuis is tot en met 19
oktober een foto-impressie te
zien van het popfestival dat
vorige maand in het Van der
Werffpark werd gehouden.
De foto's zijn van Andrë
Sloos, Edwin Felser, Fred
Rohde en Wim Lamboo, teza
men de groep Reflex '82.
Maandag tot en met vrijdag
is de tentoonstelling geopend
van 9.00 uur tot 17.00 uur.
