c
c
c
Gdaagde 'Crimineel'
Fraaie 'Koopman van Venetië'
D
3
J
/r.r
Va"a
'Ionescopade' valt tegen
Bij Centrum
AMSTERDAM - Met 'Crimineel
247248' is toneelgroep Centrum
in het experiment gedoken. De
groep wilde een voorstelling ma
ken op basis van een serie inter
views van Michiel Berkel met
mensen die op een of andere ma
nier de wet hadden overtreden
(in boekvorm verschenen bij
Bert Bakker) In tegenstelling tot
voorgaande keren, werden nu de
scènes niet van tevoren door een
bewerker in elkaar gezet, maar
door de spelers zelf gemaakt. Ie
der koos een personage en werk
te dat op zijn/haar eigen manier
uit. Tenslotte werden de ver
schillende karakters bij elkaar
geplaatst, en werd een dramati
sche lijn geschapen om de diver
se invalshoeken bij elkaar te
brengen. De dramatische lijn is
echter tamelijk los, er is geen
soepel lopend verhaal gemaakt
waarin elke rol logisch past. De
voorstelling is een collage van
beelden, verhalen en geschiede
nissen. Als een legpuzzel moet
het publiek de stukken bij elkaar
passen: de korte scènes in het be
gin van de voorstelling krijgen
pas hun volle betekenis aan het
einde van het stuk, wanneer men
alle uitspraken en emoties weet
te plaatsen Dan ook blijkt waar
uit de misdaden van de persona
ges precies hebben bestaan De
getergde sigarenboer, de ge
dwarsboomde minnares, de he-
roineverslaafde: wij zien hoe zij
het ene moment de dader zijn. en
het andere moment het slachtof
fer van het misdrijf Dit laatste is
geen poging om de getoonde cri
minelen te verontschuldigen of
vrij te pleiten, het is een zuiver
theatraaltechnische oplossing
om zo economisch mogelijk de
grote verscheidenheid aan over
tredingen te tonen.
Ondanks het feit dat door bovenge
schetste manier van werken de
betrokkenheid van de acteurs
met de personages groot is. is de
voorstelling sober en tamelijk af
standelijk. door middel van de
grote dosis humor (uitstekend
gebracht) wijzen de acteurs het
publiek er op dat het niet de be
doeling is mee te lachen of te hui
len met de personages De crimi
neel wordt niet afgeschilderd als
een hulpeloos slachtoffer van de
maatschappij Vaak heeft de dief
dezelfde achtergrond als de be
roofde. waarmee juist wordt ge
toond hoe dun vaak de schei
dingslijn is tussen brave burger
en crimineel.
De voorstelling is over de hele
ruimte van de zaal uitgesmeerd
Her en der verspreid zijn speel
plekken gecreeerd. wat de losse
verhaalstructuur ondersteunt
Met behulp van diaschermen en
video's wordt het jachtige, op ui
terlijkheden gerichte leven waar
in het stuk zich afspeelt, ge
toond. Door de nietigheid van de
televisieschermen en de grote af
standen waarop zij zijn opgehan
gen, is dit niet altijd succesvol
Wel wordt de toeschouwer mid
den in dit jachtige leven gezet
door de enorme hoeveelheid in
drukken die van alle kanten op
hem afkomen
Niet alle personages komen even
goed uit de verf. Ook duurt het
net iets te lang voordat de toe
schouwer enige lyn in de scènes
begint te ontwaren Het acteren
is echter goed tot uitstekend en
in zijn geheel genomen is 'Crimi
neel 247248' zeker geslaagd Het
stuk is t/m 13 november te zien in
het Centrum Bellevue, Amster
dam.
JACQUELINE MAHIEU
Scène uit 'De koopman van Venetië' met v.l.n.r. Paul Röttger. Fred Vaassen (Bassanio) en Lou Landré (Anto
nio).
Bij het Ro-theater
ROTTERDAM - Shakespeare's
'Koopman van Venetië' stelt re
gisseurs voor niet geringe pro
blemen door de sterk anti-semiti-
sche elementen. Antonio, koop
man te Venetië, leent van de
joodse geldschieter Shylock,
3000 dukaten terwille van zijn
vriend Bassanio. Als voorwaarde
f stelt Shylock dat hij een pond
vlees uit het lichaam van Anto
nio mag snijden wanneer deze
zijn schuld niet op tijd aflost. En
inderdaad verliest Antonio zijn
fortuin, hij kan Shylock niet tij
dig betalen, en zal hij zich moe
ten onderwerpen aan de operatie
die hem waarschijnlijk het leven
zal kosten. Shylock is niet te ver
murwen, jaren heeft hij gewacht
op een kans zijn rivaal, die zon
der rente te vragen geld uitleent,
te grazen te nemen. Shylock is
een onbarmhartige schurk, die
daarnaast jood is. Na de Tweede
Wereldoorlog stelde dit gegeven
theatermakers uiteraard voor
grote problemen. Vaak is dan
ook getracht Shylock sympathie
ker en menselijker te maken
door zijn extreme houding te la
ten voortkomen uit de discrimi
natie en jodenhaat die hij onder
vindt, en uit het feit dat zijn
dochter er met een christen van
door is. Het blijft echter schippe
ren. Ook uit de mond van Anto
nio, die als een uiterst menslie
vende man wordt afgeschilderd,
komen verwensingen en vervloe
kingen die alleen uit jodenhaat
verklaard kunnen worden.
Franz Marijnen is met het Ko-tnea-
ter naar een andere oplossing
van het dilemma op zoek gegaan.
Met de boezemvriendschap tus
sen de vershillende heren in het
stuk blijkt het wel mee te vallen;
de vrienden worden als klaplo
pers en parasieten, en de onder
linge verhoudingen zijn sterk ho
moseksueel getint. Ook de neve
nintrige van rijke Portia, die
door Bassiano in een soort kwis
gewonnen wordt, is door de ho
moseksuele ondertoon beïn
vloed. In dit, niet meer zo verhe
ven, gezelschap steekt Shylock
minder scherp af. Bovendien
speelt hij een subtiel spelletje
met zijn tegenstanders, door
ogenschijnlijk te beantwoorden
aan de stereotypen van de han
denwringende, alleen op geld be
luste jood, en deze vervolgens te
doorbreken. Hiermee wordt er
de nadruk op gelegd dat Shylock
niet slecht is omdat hij jood is.
maar gewoon slecht, en toevallig
ook jood.
Marijnens aanpak is zeker niet on
gelukkig, hoewel het niet altijd
makkelijk is een bepaalde ten
dens in een stuk een andere kant
op te buigen. 'De koopman van
Venetië' levert ook fraai toneel
op. De personages zijn neergezet
in een omgeving die luxueuze
verveling uitademt. Ondanks de
videorecorder, het zwembad e.d.,
is het decor tijdloos gehouden.
Het acteren is gemiddeld goed,
ontspannen en gaat gepaard met
vele visuele grapjes, waarin dui
delijk de hand van de regisseur
te zien is. Iets meer pit zou de
voorstelling goed doen. Een hele
fraaie scène, een zeer vrije be
werking van Shakespeare's (en
vertaler Gerrit Komrijs) tekst, is
die waarin de Spaanse prins van
Aragon (John Kraaykamp) met
behulp van een tolk dingt naar
de hand van Portia, het vijfde be
drijf is door Marijnen aangepast
aan zijn visie van het stuk. 'De
koopman van Venetië' is een
stijlvolle voorstelling, die zeker
een gang naar Rotterdam waard
is. De produktie blijft tot half ok
tober in de Rotterdamse
Schouwburg, en gaat daarna op
tournee.
JACQUELINE MAHIEU
DEN HAAG - Het begint er op te
lijken, dat Ionesco niet meer "in"
is, in elk geval niet meer in de
zelfde mate als twee decennia ge
leden, toen het absurdisme van
de jaren vijftig nog als origineel
gold en alom geprezen werd om
zijn diepzinnigheid. Het door Io
nesco geschilderde communica
tiegebrek blijkt in de door hem
gekozen theatrale vormgeving
symptomatischer voor het cultu
rele klimaat in de jaren vijftig
dan voor het probleem zelf en
het is helemaal niet zo onlogisch
dat juist die vormgeving eens
centraal wordt gesteld. Mildred
Kayden heeft dat gedaan met
haar muzikale collage "Ionesco-
pade", die zij heeft gebaseerd op
verschillende teksten van Iones
co zelf en met name op fragmen
ten uit "De kale zangeres" en
"Rhinoceros". In een twintigtal
losse fragmenten, deels kleine
sketches, deels liedjes of anekdo
tes, wordt een indruk gegeven
aan Ionesco's virtuositeit in zijn
omgang met de taal en met alle
daagse situaties. De première
van de voorstelling door de
Haagse Comedie deed echter in
meer dan een opzicht denken
aan pretentieloos studentenca
baret. Het gegoochel met woor
den, beelden en associaties is
niet van inventiviteit ontbloot,
maar de dubbele bodem blijft te
ver op de achtergrond of wordt
zelfs helemaal aan het gezicht
onttrokken. Bovendien ontstaat
door al deze uit hun oorspronke
lijke context gelichte teksten
makkelijk een soort humor die
alleen door ingewijden ten volle
gewaardeerd kan worden.
Maar ook een hele avond specifie
ke Ionesco-humor zal menigeen
teveel van het goede worden,
Comedie hebben gezien, mede
door de omstandigheid dat som
mige medewerkenden kennelijk
moeite hebben met de omscha
keling van "Steloefeningen"
naar "Ionescopade". Daarnaast
leverde het problemen op om de
vreemde en dikwijls ook maca
bere humor van Ionesco die sfeer
van vanzelfsprekendheid te ge
ven waardoor het typisch "ab
surdistische" effect ontstond.
Het beste lukte dit Wim van
Rooij, die inderdaad de meest
onzinnige dingen langs zijn neus
weg poneerde en daarbij uiterst
nauwkeung omsprong met zyn
timing en een sterk ingehouden
dynamiek Jules Royaards en
Pieter Lutz volgden in zyn voet
spoor. maar de overigen kwamen
niet veel verder dan quasi-non-
chalante typeringen. Decor en
muziek waren functioneel en de
kostuums (van Raymond Re-
nard) zelfs verrassend door de
consequente toepassing van
twee basistypen de dwangbuis
en het joggingpak als symbolen
voor de moderne samenleving.
PAUL KORENHOF
Fragment uit 'Ionescopade' met v.l.n.r. Reinier Heidemann, Wim i
Rooij. Pieter Lutz en (op de voorgrond) Francine Dreessen.
omdat hij halverwege het deel
vóór de pauze door de bomen het
bos al niet meer ziet. De slagvaar
dige vertaling van Ernst van Al-
tena en de inventieve regie van
Jo Dua veranderen daar maar
weinig aan, al is er wel een sterk
herkenningseffect voor degenen
die in de afgelopen seizoenen de
"Stijloefeningen" van de Haagse
den haag )gpd) - De Landsmeerse
schrijver-vertaler Ernst van Alte-
na ontving in Den Haag uit han
den van de culturele zaakgelas
tigde van de Franse ambassade,
mr. Riottot, het eremetaal beho
rend bu de rang van officier in de
Academische Palmen
Van Altena ontving de orde. waar
van er in Nederland slechts een
tiental zijn uitgereikt, vanwege
zijn verdiensten voor d< FM t
taal Mr. Riottot noemde de
schrijver verder „een van de bes
te vertalers vanuit het Frans met
„passie en liefde voor deze taal".
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Partners", dag:
14.30,19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.15,16.30,
19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Zo: 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 i
16 jr.
LIDO 2: "Rocky III", dag: 14.30, 19.00
en 21.15 uur. Zo: 14.30, 16.45, 19.00 en
21.15 uur, 16 jr.
LIDO 3: "The Soldier", dag: 19.00 en
21.15 uur. Do. vr. di. ook: 14 30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Lekker lui genieten"
a.l. Za. zo. en wo.: 14.30 uur; zo. ook
16.45 uur.
LIDO IV: "Veel liefs uit Moskou" 12
jaar. Dag: 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo:
14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur.
STUDIO (133210): "Porky's pikante
pretpark", dag: 14.30,19.00 eri 21.15 uur.
Zo: 14.30, 16.45, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
De Lido-theaters en het Studio-theater
zijn op maandag 4 oktober gesloten.
REX (125414), "Meisjes voor de betere
stand", dag: 14.30, 19.00 en 21/15 uur, 18
jr.
Nachtvoorstelling: "Zwoele zomerlus-
ten". Vr. 23 30 uur, 18 jr.
TRIANON (123875): "Caligula en Mes-
salina", dag: 14.30, 19.00 en 21.15 uur.
Zo: 14.15,16.30, 19.00 en 21.15 uur. 16 jr.
BIOSCOPEN ALPHEN
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "De kille wraak", dag: 13.30.
18.45 en 21.15 uur. Za. en wo. 18.45 en
21.15 uur. Zo. 16.15, 18.45 en 21.15 uur,
16 jr.
Nachtvoorstelling: "De kille wraak" 16
jr.
Kindermatinee: "Uit Disney's ryk te
kenfilmmateriaal" a.l., za. zo. en wo.
13.45 uur.
EURO 2: "Porky's pikante pretpark",
dag: 13.30, 18.45 en 21.15 uur. Zo. 13.30,
16.00, 18.30 en 21.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "McVicar", za. 24.00
uur, 16 jr.
EUROCINEMA 3: "The sound of mu
sic", dag. 20.00 uur. za. zo. en wo. ok
13.30 uur, a.l. "Slipjes die uit de school
klappen", do. vr. ma. en di. 13.30 uur, za.
ook 24.00 uur, 18 jr.
EURO 4: "Rocky III", 12 jr.: dag: 13.30,
18.45 en 21.00 uur. Zo: 13.45, 16.15, 18.45
en 21.00 uur. Za. ook 24.00 uur, 16 jr.
BIOSCOOP VOORSCHOTEN
GREENWAY (01717-4354), "Paradise"
12 jr., vr. 19.30 uur, za. 15.45 en 19.30
21.30 uur, ma. 21.00
wo. 20.30 uur. "Une histoire simple" 16
jaar. Zo. 21.00 uur, di. 13.30 en 20.30
Kindermatinee: "The Aristocats" a.l.
Za. en zo. 14.00 uur.
Kindermatinee: "De lieverdjes van
Amsterdam" a.l. Wo. 14.45 uur.
BIOSCOOP KATWIJK
(voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Oog om oog", ma. en di. 20.00
uur, wo. en do. 14.45 en 20.00 uur. vr. za.
zo 14.45, 18.45 en 21.15 uur, 16 jr
CITY 2: "Caligula en Messaüna", dag:
14.45, 18.45 en 21.15 uur, 16 jr
CITY 3: "Samen uit, samen thuis", dag:
14.45, 18.45 en 21.15 uur. a.l.
CITY 4: "Scanners", do. 14.45 en 20.00
uur, vr. 14 45, 18.45 en 21.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Asterix en de helden",
za. en woe. 14.30 uur.
CITY 4: "Piranha", za. 18.45 en 21.15
uur, zo. 14.45, 18.45 en 21.15 uur, ma. di.
en woe. 20.00 uur, 16 jr.
^f^-AAN,DOOR
ZETTEN IDE ZWKSTfc
SCHOUDERS /nOETEN
OE ZWAARSTE LASTEN
DRAGEN NIER IN DO
CILIF.
Exposities
Scheepvaart
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Kunstcentrum Lange Voort - Lange
Voortplein 1, Oegstgeest, tot 24/10, ten
toonstelling van werk van recent afge
studeerden van de Koninklijke Acade
mie van Beeldende Kunsten, di t/m vr
van 13.30-17.30 uur. vr van 19-21 uur en
za van 12-17 uur.
De Lakenhal: 'Under the arches', tien
kunstenaars uit Oxford, di. t/m za. 10-17
u; zo. en feestdagen 13-17 u., t/m 24 okt.
Galerie Denise Stephan: Beelden Frank
Letterie, etsen en tekeningen Dick Stol-
io. 1.30-5.30 u, t/m 10 okt.
wijk,-
Leiderdorp Muzenhof, tot 27/10, Cora
van Veen en Marianne Geertsma aqua
rellen, ma. t/m vr van 9-18 uur
LAK-foyer, Levendaal 150iii, t/m 29/10,
Wim Lamboo, politieke foto-collages,
politieke, performance; Academiege
bouw, Rapenburg 73, abstracte schilde
rijen, ma. t/m vr. 10-17 uur.
Ars Studio - Pieterskerkgracht 9, t/m 6/
10, Hans Klani. docent bij Ars. di., wo.,
do., 9.30 - 12 uur; ma. t/m do 19 - 21.30
Hoofddorp - bibliotheek aan het
Marktplein: Papier, expositie met
werk van 36 kunstenaars die papier
gebruiken als zelfstandig beeldend
medium. Samengesteld door de Ne
derlandse kunststichting. Te zien t/m
8 oktober tijdens openingsuren bi
bliotheek.
Lisse - Artopa Grevelingenstraat 50:
zestig foto's van de Hennemangroep
die bestaat uit vier fotografen uit
Haarlem en een fotografe uit Lisse. Te
zien van 2 t/m 17 oktober, donderdag,
zaterdag en zondag van 13.30 tot 16.30
uur en donderdagavond van 19.30 tot
21.30 uur
Ziekenhuizen
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13 00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16 00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling
Sportmediscb Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20 30 uur
Bezoekuren St. Eusabetb-Ziekenhuis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd dage
lijks van 11.15-12.00 uur, van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdebng: dagelijks van 11.15-
12 00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling dagelijks van 15.00-
18 30 uur
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage-
lijks van 14.00-14 30 uur en van 19.00-
19 30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
Academisch ziekenhuis
Tel 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
14 30-14 45 uur en van 18.30-18 45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.0C
Bezoektijden kindera/delingen
Elke dag 14 15-15 00 uur en 18 30-19 00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kaïf er een afwijkende tgd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektgden 's middags 14.30-15.15
uur. 's avonds 18 30-19 30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking 's ochtends
11 00-11 30 uur Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdebng: 's avonds
*0-20.30 uur Kindera"
s 14 30-15.30 uur. s i
r ouders 14.30-18 30 i
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bg het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000)
Het VE MEELT me om hier
te nachten tot ie eindelyh
opstaan...
1 r »c HAAT de-
l weekers1. J
O
En morgenvroeg
l is het hetieOde J
>S 'ietsje..
C
O
O
'-tev
ZALMBALLETJES
Druk d* inhoud van cm
klein blik telm f\jn m
verwydrr grugrt en
<(Öitdc llieams
4 oktober 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant
Een kapitein van het Amen-
kaansche leger, zekere Wil
liams. heeft een vemufltgen toe
stel bedacht, waardoor men tn
staat is uit een in beweging
zijnden spoortrein telegram
men te verzenden Op de spoor-
weglijn tusschen Atlanta (Geor
gië) en Charles-ville (Virginxe)
zijn met die inrichting reeds
gunstig geslaagde proeven ge
nomen. Men begrijpt het ge
wicht van die uitvinding,
waardoor de passagiers in
staat zijn onderweg telegram
men te verzenden, terwijl te
vens de beambten van den trein
daardoor tn onmiddellijke ver
binding zijn gebracht met de
chefs der verschillende stations
- De rijksgezondheidscommis-
ste te Berlijn heeft onweerlegba
re bewijzen in handen, dat het
grootste gedeelte der in den
handel gebrachte "Westfaalsche
hammen' eigenlijk "Amen.
kaansche hammen" zijn. In
Hannover zijn speculanten, die
jaarlijks duizenden centenaars
hammen uit Noord-Amerika in
voeren, die op een bijzondere
wijze behandeld toordén waar
door ze een beter aanzien krij
gen. Na die "kuur" Ie hebben
ondergaan wordt er een nieuwe
etiquette aan gegeven en dan
gaan zij als Westfaalsche pro
ducten de wijde wereld in.
Maar, al zien zij er van buiten
nog zoo Westfaalsch uit, tnu>en-
dig verloochenen ze hunne na
tionaliteit niet en daarom zal
de rijksgezondheidscommissie
maatregelen nemen waardoor
deze tak van handel aan scher
pe controle wordt onderwor
pen
-Uit Catania in /talie u>ordt
gemeld, dat het bekende Duit-
sche circus Hagenbeek failliet is
gegaan. Het loon kon niet lan
ger aan het personeel worden
uitbetaald Het ctrcuspersoneel
is thans ondergebracht in een
slaapwagen en het leeft van de
giften, welke de Duitsche kolo
nie ter beschikking stelt De
schuldeischers van het cirrus
willen de beesten, waarop zij
beslag hebben doen leggen, la
ten verkoopen om althans een
gedeelte van de schulden tn
handen te krijgen
