Hoogovens
krijgt miljard
Woordgekeutel
rond raketten
Rabobank Q
Geldlenen,
een kwestie
van rekenen
zegt u?
Kans op zetel in
Veiligheidsraad
orlogsmisdadiger
in Heerlen gepakt
"Abortus moet in ziekenfonds"
afspraken over
arbeidstij dver korting
Haringvangst
Wessanen: oog
op VS-bedrijf
Misverstand
rond subsidie
premiehuizen
ZATERDAG 25 SEPTEMBER 1982
Binnenland
PAGINA 7
DEN HAAG (ANP) - Het advies van de Zieken
fondsraad om abortusingrepen in klinieken niet
door het ziekenfonds te laten vergoeden, is scha
delijk voor een goede abortus-hulpverlening in
Nederland. De Rugters stichting, een organisatie
van bureaus voor geboorteregeling en seksuali-
teitsvragen, is daarom ernstig bezorgd over dat
advies, zo staat in een persbericht. In een donder
dag gehouden vergadering bleek de Zieken
fondsraad met een meerderheid van een stem te
gen ieen vergoeding van kliniek-abortussen te
zijn.
Volgens de Rutgers stichting geven verreweg de
meeste vrouwen de voorkeur aan behandeling in
een kliniek, omdat de kwaliteit van de hulpverle
ning daar goed is, de drempel laag en er een gega
randeerd goede nazorg is, meestal in overleg met
de bureaus van de stichting. De organisatie ver
wijst tevens naar de Stimezo (Stichting Medische
Zwangerschapsonderbreking), die heefl bere
kend dat het advies van de raad uiteindelijk de
abortus-hulp alleen maar duurder maakt.
Oók goed om geld te lenen.
die ook vetorecht hebben. De
overige tien zetels worden wisse
lend ingenomen door vertegen
woordigers van verschillende re
gio's in de wereld. Nederland
heeft zich kandidaat gesteld voor
de Noordeuropese landen, met
Denemarken als enige concur
rent.
Den Haag vindt dat Denemarken
zich zou moeten terugtrekken,
zoals Nederland de laatste jaren
ook al enkele keren heeft ge
daan. Denemarken, nog in 1967
en 1968 lid van de Veiligheids
raad. heeft niet zo lang als Neder
land hoeven wachten, zo luidt de
redenering.
De Veiligheidsraad heeft volgens
het Handvest van de Verenigde
Naties als speciale taak te hoe
den voor de internationale vrede
en veiligheid. In tegenstelling tot
de Algemene Vergadering van
de VN heeft de Veiligheidsraad
de bevoegdheid tot het opleggen
van dwingende maatregelen.
Daartoe is dan wel instemming
van de vijf permanente leden
(Amerika. Rusland. China,
Frankrijk en Engeland) nodig.
DEN HAAG (GPD) - Nederland
maakt een goede kans om in de
jaren 1983 en 1984 lid te worden
van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties. Er zijn al veel
steunbetuigingen van andere
landen binnen voor de kandita-
tuur van ons land. Nederland
heeft sinds 1966 niet meer in de
Veiligheidsraad gezeten.
De kwestie komt aan de orde tij
dens de 37e Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties, die
vorige week in New York is ge
opend. Morgen vertrekt minister
van buitenlandse zaken Van Agt
naar New York, waar hij woens
dag de assamblee zal toespreken.
De Veiligheidsraad telt onder haar
15 leden vijf permanente leden,
DEN HAAG (GPD) - De regering is bereid Hoogovens het
bedrag van één miljard steun te verstrekken. Daarvan zal
een aanzienlijk deel in het aandelenkapitaal van het be
drijf worden gestoken. Het is de bedoeling dat de over
heid maximaal 49 procent van de aandelen in handen
krijgt. Nu ligt dat percentage nog rorjd de 38 procent.
Hoogovens kan tevens rekenen op diverse leningen,
waarvan een deel waarschijnlijk rentevrij zal zijn.
HEERLEN (GPD) - Met de aan
houding, gisteren in Heerlen,
van de 63-jarige A. T. denkt Jus
titie de man te hebben gearres
teerd, die tussen september 1944
en januari 1945 in zijn functie
van kampoudste van een „ne-
benlager" van het beruchte con
centratiekamp Dachau een ware
terreur onder zijn medegevange
nen heeft aangericht.
De man wordt ervan verdacht tien
tallen joodse gevangenen te heb
ben doodgeknuppeld en vele an
deren dusdanig te hebben gesla
gen, dat zij aan de verwondingen
zijn bezweken. Van de naar
schatting 800 tot 1000 gevange
nen, die in deze periode in het
kleine kamp van Kaufbeuren-
Riederich verbleven, zijn er maar
360 in leven gebleven.
De Haarlemse officier van justitie
mr. P. M. Brilman, in Nederland
belast met de opsporing van oor
logsmisdadigers, beschreef A. T.
als een „heer en meester" in het
kamp, waarin voornamelijk
joodse gevangenen uit de Poolse
stad Lodz waren opgesloten. De
man was er kampoudste en be
last met de interne leiding van
het kamp. Dat moet hij met bij
zonder straffe hand hebben ge
daan.
De arrestatie gebeurde gistermor
gen om 10 uur op een parkeerter
rein in het centrum van Heerlen.
De rijksrecherche wist dat T.
naar Heerlen zou komen vanuit
de plaats Westerdorf in Oosten
rijk, waar hij sedert 1947 woon
de. Met welk doel hij naar Heer
len kwam, wilde Justitie in dit
stadium van het onderzoek nog
niet kwijt.
De in 1919 in Paterswolde (Gronin
gen) geboren T. was bij het uit
breken van de oorlog militair in
het Nederlandse leger. In 1941
sloot hij zich aan bij een verzets
groep. Hij werd in dat jaar door
de Duitsers in Beekbergen aan
gehouden toen hij wapens ver
voerde. In verband daarmee
werd hij na berechting opgeslo
ten in kampen te Amersfoort en
Vught en verhuisde in 1943 naar
het Duitse kamp Natzweiler,
waar vooral Nederlandse gevan
genen werden ondergebracht.
Als enige Nederlander kwam hij in
september 1944 in het kleine bij
kamp van Dachau terecht, waar
hij de misdaden beging, die nu
tot zijn arrestatie hebben geleid.
In 1974 verhuisde hij naar Oosten
rijk, naar verluidt voor zijn ge
zondheid, waar hij in Westendorf
woonachtig was. In 1978 begon
een hernieuwd onderzoek naar
de gedragingen van T. als kam
poudste in Duitsland. In Israël,
de Verenigde Staten, Australië
en Canada werden getuigen op
gespoord, die een aantal zeer be
lastende verklarigen aflegden.
Bij zijn aanhouding in Heerlen was
T. in gezelschap van zijn echtge
note. De arrestatie kwam voor
hem als een totale verrassing. Hij
had geen idee dat een hernieuwd
onderzoek naar zijn oorlogsver
leden was begonnen- De man is
ingesloten in het politiebureau
Heerlen. Wanneer het tegen hem
tot een rechtszaak komt, zal die
dienen voor de arrondissements
rechtbank van Maastricht.
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse
vissers mogen met ingang van 1
oktober het Nederlandse quo
tum van 13.000 ton haring in de
zuidelijke Noordzee en het ooste
lijke deel van het Engels kanaal
opvissen, aldus heeft het minis
terie van landbouw en visserij
meegedeeld.
STELVEEN - Wessanen voe-
dings- en genotmiddelen is be
sprekingen begonnen met het
Amerikaanse Crowley Foods in
Binghamton (New York) over
een mogelijk overneming van al
le aandelen van Crowley Foods,
door Wessanen.
rowley Foods produceert onder
meer Italiaanse kaassoorten,
yoghurtprodukten en kwark en
voorts voer voor huisdieren.
omzet bedraagt ca. 110 min dol
lar (fl. 303 min) per jaar en het
aantal personeelsleden ca. 700.
De minister heeft aan de steunver
lening niet een eis tot het invoe
ren van arbeidstijdverkorting ge
koppeld. Wel is er door staatsse
cretaris Van Zeil van sociale za
ken en werkgelegenheid aan
Hoogovens te verstaan gegeven
dat in april 1983 een begin zal
moeten worden gemaakt met het
korter werken.
De Industriebonden FNV en CNV
betreuren het feit dat er geen
DEN HAAG - Wie in het verleden
een premiewoning van de eerste
eigenaar heeft gekocht, hoeft er
niet op te rekenen dat hij of zij
met terugwerkende kracht sub
sidie van de overheid krijgt.
Woordvoerder H. Rozie van het mi
nisterie van volkhuisvesting en
ruimtelijke ordening heeft giste
ren verklaard dat er in de te wij
zigen regeling geen sprake zal
zijn van een dergelijk financieel
geschenk achteraf.
Een andere woordvoerder van het
departement heeft donderdag
gezegd dat de bij de wijziging
van de regeling betrokken amb
tenaren wel rekening houden
met een terugwerkende kracht
Demissionair minister Nypels
heeft opdracht gegeven de aan
gepaste regeling over twee we
ken gereed te hebben. Vanaf de
datum van inwerkingtreding
kunnen kopers van bestaande
premiewoningen in aanmerking
komen voor de subsidie die nu
nog aan de eerste eigenaar wordt
gegeven.
voorwaarden zijn gesteld, maar
tonen zich anderzijds redelijk te
vreden over wat zij noemen „de
indringende aanwijzing die Van
Zeil aan Hoogovens heeft gege-
Volgens minister Terlouw van eco
nomische zaken kan het staalbe
drijf na de steunoperatie geen
aanspraak meer maken op nog
meer overheidshulp. „Nu één
miljard gulden en dat is het dan",
aldus de bewindsman. Terlouw
baseert zijn besluit om Hoogo
vens te helpen mede op een rap
port van het bureau McKinsey
dat het toekomstplan van Hoog
ovens heeft doorgelicht. McKin
sey noemt dat plan 'voorzichtig'
en meent dat voldoende reke
ning is gehouden met mogelijke
tegenvallers.
Wanneer het Hoogovens-plan
wordt uitgevoerd, leidt dit een
kostenbesparing van 300 miljoen
gulden per jaar. De resultaten
van het staalbedrijf zouden met
350 miljoen per jaar kunnen wor
den verbeterd. Overigens wordt
voor 1982 nog een negatief resul
taat bij Hoogovens verwacht.
Aanvankelijk werd gerekend op
een verlies van 20 miljoen gul
den, maar als gevolg van de ver
slechterde afzetmarkt loopt dat
op tot minstens 70 miljoen gul
den, aldus McKinsey.
Het bureau merkt verder op dat
wanneer de situatie drastisch
zou verslechteren, een aanvul
lende financiering vanuit de ka
pitaalmarkt of van de overheid
nodig zou kunnen zijn.
Terlouw daarover: „De overheid
heeft nu een niet gering gebaar
gemaakt waardoor de krediet
waardigheid van Hoogovens is
vergroot. Dat moet voor de ande
re financiers een positief signaal
zijn".
UTRECHT - De universiteiten en
hogescholen gaan zelf een be-
zuingingsplan voorbereiden, dat
in 1987 meer dan 200 miljoen gul
den moet opleveren. Deze bespa
ring door inkrimping omvat acht
procent van de rijksuitgaven
voor de dertien instellingen voor
wetenschappelijk onderwijs in
ons land. Daardoor zullen 3.000
arbeidsplaatsen verloren gaan.
De colleges van bestuur van de
universiteiten en hogescholen
hebben gisteren in Utrecht be
sloten een commissie in te stel
len die het plan gaat maken. Ze
bestaat uit een lid van elk colle
ge. De voorzitter van de academi
sche raad zal aan haar vergade
ringen deelnemen.
Minister Deetman van onderwijs
en wetenschappen wil bij de uni-
Universiteiten
maken zelf een
matigingsplan
versiteiten, hogescholen en aca
demische ziekenhuizen in 1984
66 miljoen gulden besparen door
taakverdeling en -concentratie.
Dit bedrag moet met ingang van
1987 zijn opgelopen tot meer dan
een kwart miljard gulden. Het
plan ervoor zou het best kunnen
worden gemaakt door een com
missie van de instellingen voor
wetenschappelijk onderwijs.
Het plan dat de commissie voorbe
reid wordt te zijner tijd de demo
cratische bestuursorganen van
de instellingen voorgelegd. Het
plan zal erop neerkomen dat stu
dierichtingen worden afgeslankt
en/of afgestoten.
Het plan plaatst de instellingen
waarop de laatste jaren al een
half miljard gulden is bezuinigd,
voor buitengewoon moeilijke
keuzen. Gedwongen ontslagen
zullen onvermijdelijk zijn. Wel
licht zullen er ook nieuwe stu
dentenstops komen, aldus de
colleges van bestuur.
Als de regering meent dat het be
lang van de Nederlandse samen
leving met zulke maatregelen is
gediend, dan vinden de besturen
dat zij beter dan de minister kun
nen beoordelen hoe de nadelige
effecten nog zoveel mogelijk
kunnen worden verkleind.
DEN HAAG (GPD) - In het kader van de viering van het driehonderdjarig bestaan van de Koninklijke
Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag, hebben leerlingen en docenten de gracht tegen over hun
academie met plastic zeilen overspannen. Ook werk de gevel van het gebouw met gekleurde stroken plastic
opgefleurd.
Zo is het mevrouw,
zeiden wij op de bank.
En van ons kunt u
rekenen op een be
trouwbaar advies, -
waar u geen spijt
van zult hebben...
Na zijn gesprek met informa
teur Van Kemenade stond
PvdA-leider Den Uyl dinsdag
de verzamelde pers ietwat
mompelend te woord. Maar
gaandeweg werd zijn opvat
ting duidelijk: er zat nog wel
enige onderhandelingsruim
te op het gebied van de kruis
raketten; overeenstemming
met het CDA over de voorbe
reiding voor de plaatsing van
dit wapentuig was niet ge
heel uitgesloten. Anders ge
zegd: de weg naar een coalitie
van beide partijen zou, on
danks de kernwapendiscus
sie, alsnog kunnen worden
geëffend.
Een aantal kranten bracht Den
Uyls gemompel als groot
nieuws. Groter dan Den Uyl
zelf vermoedelijk had be
doeld. Want reeds de volgen
de dag haastte hij zich een
verklaring uit te geven, waar
in stond dat er "natuurlijk
geen sprake van kan zijn dat
de PvdA zal meewerken aan
enigerlei vorm van actieve
voorbereiding van plaatsing
van nieuwe kernwapens; dat
wil zeggen materiële maatre
gelen van bestuurlijke of
technische aard ter voorbe
reiding van plaatsing".
Den Uyl liep weer in het spoor
van zijn partijraad, die vorige
week zaterdag nog had uitge
sproken dat de PvdA niet zou
instemmen met de "techni
sche voorbereiding" tot
plaatsing van de raketten.
Maar wat is voorbereiding?
Sinds minister Van Mierlo
(D'66, defensie) de krijgs
macht bestiert, hebben twee
begrippen in het parlement
hun intrede gedaan passieve
en actieve voorbereiding.
Voor een beter begrip moe
ten we evenwel nog verder
terug.
In december'79 besloot de NA
VO tot plaatsing van 572
atoomraketten (Pershing II
en Cruise Missile) in West-
Europa als antwoord op de
Russische SS-20 raketten.
Tegelijkertijd moesten, aldus
het besluit, de VS en cfe Sow-
jet-Unie onderhandelingen
beginnen (die inmiddels zijn
begonnen) over wederzijdse
vermindering van kernwa
pens voor de middellange af
stand. Er werd een tijdsche
ma afgesproken dat o.m.
voorzag in de plaatsing van
48 Cruise Missile raketten op
Nederlands grondgebied in
1986.
Voorbehoud
Nederland maakte bij het NA-
VO-dubbelbesluit een voor
behoud en zou pas later een
definitieve beslissing nemen.
Volgens Van Mierlo ontsloeg
dit Nederland evenwel met
van de plicht om aan het NA-
VO-tijdschema "passief mee
te werken. Daarom vroeg hij
de Tweede Kamer begin dit
jaar steun voor zijn voorstel
om bij te dragen aan de "pas
sieve voorbereiding" tot
plaatsing. Dat is iets anders
dan "actieve voorbereiding",
verklaarde de minister, die er
nog aan toevoegde dat de Ka
mer eigenlijk met tegen zijn
voorstel kon zijn, omdat zij
anders ook de plaatsing zou
verwerpen. En een dergelijke
beslissing was nog niet aan
de orde.
De Kamer, inclusief de PvdA,
had dus weinig keus en
steunde het voorstel, waar
door Nederland inmiddels in
de "passieve fase" verkeert.
In de ogen van Van Mierlo
betekent dit niet meer dan
een papieren stadium: de
Amerikanen, die de kruisra
ketten exploiteren, kunnen
Nederland om inlichtingen
vragen over mogelijke toe
komstige lokaties voor de ra
ketten, de omstandigheden,
de voor- en nadelen.
Anders ligt het, althans volgens
de lezing van Van Mierlo, by
de "actieve fase". In dat sta
dium kan er land worden ont
eigend, kunnen er bestem
mingsplannen worden gewij
zigd en kunnen grondwerk-
lieden hun spade alvast ste
vig in de grond steken om bij
voorbeeld de bouw van een
opslagbunker mogelyk te
maken.
Woordgekeutel
"Passief' en "actief', het is niet
veel meer dan academisch
woordgekeutel. Want uit de
woorden van een zegsman by
de Nederlandse NAVO-dele-
gatie in Brussel blijkt dat een
onderscheid nauwelijks te
maken valt. De NAVO-
woordvoerder: "Onder pas
sieve voorbereiding verstaan
wij ook de inrichting van het
terrein voor de plaatsing van
kruisvluchtwapens. Als we
praten over wettelyke kaders
die hiervoor moeten worden
geschapen of het bekijken
van de mogelijkheden, dan
zou ik dat liever de voor-pas
sieve fase willen noemen.
Terwijl ik de actieve fase
meer zie als het daadwerke
lijk aanbrengen van die ele
menten die nodig zijn voor de
stationering en het gebruik
van de kruisvluchtwapens.
Maar het is moeilijk hoor om
een duidelijk onderscheid
aan te brengen. De ene fase
overlapt al gauw de andere".
Een woordvoerder van het mi
nisterie van defensie in Den
Haag noemt de interpretatie
van de Brusselse zegsman
"een misvatting", maar geeft
toe dat er indertyd geen dui
delijke grenzen zyn gesteld
voor waar de passieve fase
ophoudt en de actieve begint.
Het lijdt geen twyfel dat Den
Uyl ergens in dit schimmige
grensgebied zijn onderhan
delingsruimte zocht Het
CDA wilde, net als D'66, mee
werken aan de actieve voor
bereiding. En Den Uyl hoop
te in die sfeer op overeen
stemming: een beetje minder
passief, een ietsje meer actief.
Begripsbepaling
De strikte begripsbepaling in
politiek Den Haag maakte
echter abrupt een einde.
CDA en D'66 kozen voor ac
tieve voorbereiding tot plaat
sing, zonder dit begrip ook
maar enigszins toe te lichten.
En de PvdA-top gaf via haar
verklaring te kennen dit "na
tuurlijk" af te wijzen, waarbij
eveneens onduidelijk bleef
wat zy onder actieve fase
verstaat
Volgens minister Van Mierlo
hoeft actieve voorbereiding
geenszins te betekenen dat
de raketten er automatisch
komen. Maar de PvdA-top
hecht daar kennelijk weinig
waarde aan en vreest waar
schijnlijk dat verdergaande
voorbereidingen later als ar
gument zullen worden ge
bruikt om de plaatsing - in
het licht van de geloofwaar
digheid ten opzichte van de
bondgenoten - alsnog te
rechtvaardigen.
De vraag of er niet alsnog een
compromis mogelijk was ge
weest, leek (want zeker we
ten doe je dat nooit) deze
week te zijn beantwoord.
Voor de PvdA lag er dus nog
maar één weg open: aandrin
gen op uitstel van de beslis
sing over al of niet plaatsing
Oud-minister van defensie
Stemerdink (PvdA) etaleerde
dit verlangen donderdag nog
eens in een interview met Het
Parool. De onderhandelingen
tussen VS en Sowjet-Unie in
Genève zijn met ten minste
twee jaar vertraagd, zei hy,
dus zou ook de beslissing in
Nederland met twee jaar (tot
1986) kunnen worden opgr
schort. In het regeerakkoord
van een PvdA-CDA coalitie
zou dan geen standpunt over
de kernwapens hoeven te
worden opgenomen.
Struikelblok
Ook deze poging liep evenwel
stuk. CDA en D'66 reageer
den afwyzend, o.a. by monde
van CDA-defensiespecialist
Joep de Boer die verklaarde
dat Nederland de beslissing
al een keer heeft uitgesteld
en je niet aan de gang kunt
blyven. De PvdA lykt hier
mee te zyn uitgespeeld. Het
kernwapenvraagstuk was het
belangrykste struikelblok in
de onderhandelingen met het
CDA en zal dat vcrmocdelyk
ook blijven
WIM WIRTZ
