Onbegonnen Werk actief in I vrije tijd Nieuwe barrière voor uitvoeren van bouwplannen Mysterieuze doden in een herberg aan de Breestraat Eerste paal kantoor Aramco aan Plesmanlaan mCHTERGROHDI PAGINA Lelden VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1981 Het pand hoek Breestraat/Steenschuur, waar in de I7de eeuw de giftige reuzenspin dood en verderf zaaide. In de muur is een afbeelding van een spin (inzet) aangebracht. Zie het relaas onder het konie "Huiver". Voor kroegentaai moet je niet meer in het café zijn. want daar wordt tegenwoordig be schaafd geconverseerd, ten minste in die gelegenheden waar ik nog wel eens kom Hoe ze vroeger in het etablis sement met elkaar verkeer den. kun je nu af en toe horen in vergaderingen van ge meenteraadscommissies ten stadhuize. Horen en zien vergaat je. Vorige week vergaderde de raadscomissie voor volks huisvesting over het bouw- schandaal rond de Oranje gracht. waar nieuwe wonin gen na korte tijd al aan een soort renovatie toe zijn. PvdA-wethouder Dick Tesse- laar had die zaak al eigenge reid geregeld en daarover ontstond nogal wat woede bij leden van de commissie. Ver volgens zijn we getuigen van het volgende staaltje morsig herbergleven: Van Oosten (PPR) roept dat hij er met "voor lui" zit en de CD A-er Geelkerken doet ook een duit in het zakje. Dan richt kroegbaas Tesselaar zich even tot de clientèle. "Jul lie kunnen ouwehoeren watje wilt". Het gebeurt zoals htj zegt. Geelkerken dreigt hij "bij de kladden" te grijpen als hij de zaak politiek wil uitspelen. En de rest van het volk (het buurtcomité) krijgt ie horen dat hij "de pest in heeft", omdat ze het lef heb ben gehad een brief te schrij ven over een uitgebleven on derzoek. De tóal van het raadswerk in het jaar onzes Heeren 1982. Als de oude heer Duyverman (VVD) zich nog in de raad had bevonden, zou hij sidde rend over al zijn leden zijn gevlucht, want die legde elke zin langs een Thor beek iaanse meetlat. Zoals vaak neemt Tesselaar goede maatregelen, maar deugt zijn democratische af handeling van geen kant. Die houding jegens Geelkerken is bij het ridicule af. Zelf hoort Tesselaar tot een partij die nooit anders heeft gedaan dan zaken politiek uitspelen. LEIDEN A.M. Mohanna, presi dent van Aramco Overseas Com pany. heeft vanmorgen de eerste paal geslagen voor het kantoor gebouw Leidsche Schouw aan de Plesmanlaan; naar verwach ting zal Aramco dit gebouw eind '84 in gebruik nemen als hoofd kantoor. Het gebouw heeft een oppervlakte van circa 17.500 vierkante meter en zal aan ongeveer zevenhon derd medewerkers plaats bie den. Medewerkers die nu nog in het hoofdkantoor in den Haag zitten. Het gebouw wordt op de hoek vijf verdiepingen hoog en aan de kant van de woonwijk Boekhorst telt het kantorencomplex drie verdiepingen. Onder het bouw werk komt parkeergelegenheid voor 220 auto's. Ontwikkelaar van het project is AMEV Ontwikkeling Maat schappij n.v. te Utrecht. Het complex is ontworpen door Zandstra, de Clercq Zubli, van den Oever Partners b.v. te Am stelveen. De bouwdirectie wordt gevoerd door Adviesbureau Waar zit men in de raad trou wens anders voor? En dan zijn argument dat hij in deze zaak tóch kan rekenen op de tteur i n PvdA en WD - daarmee impliciet aange vend dat de rest wat hem be treft kan ophoepelen. Waar toe dient zo'n commissie dan eigenlijk nog? Is dit alles een proeve van ar rogantie van de macht of een voorbeeld van het "nieuwe realisme" van de PvdA je gens minderheden? Ik begrijp overigens best waar om Tesselaar de kwestie- Oranjegracht zo snel moge lijk uit de actualiteit wil heb ben. Stel je voor dat het nog eens zou komen tot een alom vattend, onafhankelijk on derzoek. Dan zou wel eens kunnen blijken dat niet al leen bouwmaatschappijen maar ook de gemeente niet vrijuit gaat. Dat zou grote onrust geven onder Tesse- laars ambtenaren. Dat nu komt de wethouder zeer onge legen. Er moet rust zijn in het kippenhok, want er is zo ont zettend veel te doen: de bebou wing van de Stevenhofjespol- der en al die op te vullen ga ten in de stad. Maar juist dadrom, denk ik, zou de zaak door een onaf hankelijke commissie tot op de bodem moeten worden uit gezocht. Opdat ons een herha ling wordt bespaard. Verdulleme Aan de zaak-Henriette van Dongen (het PvdA-raadslid Starke b.v. en de uitvoering is in handen van Bouwbedrijf H. Pen- nings Zn. b.v. De gemeente Leiden is hoopvol ge stemd wat betreft de werkgele genheid die Aramco 'meeneemt'. Ewald Keijser. ambtenaar van de afdeling economische aangele genheden. hierover: "Bij het be drijf werken momentel zo'n 650 dat geen wethouder kon wor den ondanks alle fraaie emancipatietaai van die club) zou ik geen woord meer vuil maken, zo had ik me een week of wat terug vast voor genomen. Ik bedoel: het wordt zo vervelend op den duur. En bovendien zou wellicht bij menigeen de gedachte post vatten dat ik tot het kringetje onstuimige bewonderaars van mevr. Van Dongen be hoor, hetgeen nu juist aller minst het geval is. Zwijgen dus nou verder maar. dacht ik. Maar nu begint, verdulleme, het Leidse PvdA-bestuur er zélf weer over. In plaats van zeker drie jaar beschaamd het kakement op elkaar te houden over deze treurige af faire (een Oscar voor huiche larij waardig) wil de PvdA nu voor de toekomst vastge legd zien dat bij het kiezen van wethouders vrouwen, bij aan te nemen geschiktheid, de voorkeur boven mannen ver dienen. Kom nou toch, kameraden. Er was al een principe-uit spraak van die strekking in het program opgenomen. Gaan we nu élk baantje ook nog eens van die bepaling Al schrijvend begrijp ik ineens waarom de PvdA nu metéén die kwestie, hoe pijnlijk ook. weer aan de orde stelt: er zit geen risico aan vast, je kunt op papier kwakken wat je wilt, de zaak speelt pas weer over vier jaar als er verkie zingen zijn. Wie dan leeft, wie dan zorgt. En tegen die tijd zal er wel weer een gladdek mensen. maar niet iedereen zal in Leiden willen werken. Ver moedelijk zal een kleine 15Ö ar beidsplaatsen, vooral part-time en lagere functies, voor de Leid se arbeidsmarkt beschikbaar ko men. En het verloop van het be drijf zal jaarlijks zeker enkele tientallen arbeidsplaatsen ople veren. Bovendien zal de groeien de werkgelegenheid in de ko mende jaren ten goede komen aan de gemeente Leiden". Leidse kroniek door Ruud Paauw ker opstaan met de medede ling: "Positieve discriminatie is voor de meerderheid van de fractie daar waar het gaat om politiek vertrouwen niet van doorslaggevende aard". Trouwens, als de pasja's van de PvdA in conclaaf gaan, verzinnen ze zeker nog tien smoezen om zich onder die be paling uit te wurmen. Want beslissend is niet wat je op papier zet, maar wat je werkelijk wilt. Huiver Lees en huiver. Lang geleden, vermoedelijk in de 17de eeuw, was vlakbij de hoek Breestraat/Steenschuur een herberg gevestigd. In een der kamers van het bovenhuis werden van tijd tot tijd gas ten met diepe wonden dood in bed aangetroffen. Onderzoek leverde oorzaak noch dader op. Er werd zo druk in die ruimte gestorven dat de waard besloot de kamer niet meer te verhuren. Op zekere avond kwam er een gast die per se in de kamer wilde over nachten. ondanks alle waar schuwingen. Hij was wel zo verstandig wakker te blijven. En hij loste het mysterie ook op. Hij zag uit een reet van de vloer een reuzenspin tevoor schijn komen. Het bleek later een uiterst giftig exemplaar te zijn dat bloed uit zijn slachtoffers zoog. Maar hoe kwam die niet in Ne derland bekende spin daar terecht? Ook dat raadsel werd snel tot klaarheid ge bracht. Naast de herberg was een apotheek en die beschikte De bezwaren van burgers tegen gemeentelijke plannetjes zijn in de afgelopen jaren flink toegenomen. Niet verwon derlijk als we zien dat de plaatselijke overheid zich steeds ingrijpender is gaan bemoeien met de ruimtelijke ordening en de Leidse burger steeds vaker met dat ingrij pen wordt geconfronteerd. Bestemmingsplannen en bouwplannen voor de bin nenstad rollen in snel tempo van de stadhuispers en leve ren een veelvoud van bezwa ren op. Hoorndol worden de Leidse ambtenaren van de el lenlange procedures die daar van het gevolg zijn en voor ja renlange vertraging zorgen in de uitvoering van plannen, soms zelfs definitief een streep door de rekening ha len. Een paar voorbeelden: het be stemmingsplan voor Mare- dorp is al jaren in procedure, maar nog steeds niet vastge steld onder meer door bezwa ren tegen de uitbreiding van de Hema; taxibaas Niek Blonk heeft, in zijn eeuwige strijd tegen de gemeente, on langs weer een bezwaar inge diend tegen het plan om 29 bejaardenwoninkjes neer te zetten in De Camp; het plan van de Stichting Huisvesting Werkende Jongeren om 32 woningen te bouwen op de hoek Rijnsburgerweg/Paulus Buysstraat is door omwonen den aangevochten en lijkt nu definitief van de baan; A.B. Lagerweij (voormalig be stuurslid van de Adviesraad voor de Binnnenstad) voert al een jarenlange strijd tegen de thans geplande woningbouw in de StevenshoQespolder. in die tijd over veel kruiden uit de Oriënt. En daar moet die reuzenspin tussen hebben gezeten. Of het verhaal van a tot z waar is, zou ik niet durven bewe- Breestraat 177 treft men in elk geval nog een afbeelding van de spin aan (zie ook foto). Deze thriller-achtige passage kan men vinden in deel 12 van het verzamelwerk "Hut spot, Haring en Wittebrood", getiteld "Tien eeuwen Leie naars en hun ziekten" en ge schreven door D. de Boer en A. Luyendijk-Elshout. Het is, na het niet zo geslaagde deel over de kunstenaars, weer een boeiende aflevering; over geneeskunde en bijge loof, medici en kwakzalvers en bakerpraatjes en dokters latijn. Ach, ach, er is wat afgerom- meld in en met het menselijk door Jan Rijsdam Iedereen (burgers, actiegroe pen, buurtverenigingen, be langenorganisaties. maar ook ministeries en provincies) kan bezwaar aantekenen te gen gemeentelijke plannen. Als de gemeentelijke com missie voor de beroeps- en bezwaarschriften de klagers in het ongelijk stelt, kunnen zij terecht bij Gedeputeerde Staten en ten slotte, als laat ste beroepsinstantie, bij de Kroon. Vooral die laatste pro cedure gaat jaren duren. Hinderpaal De vroegere minister van volkshuisvesting en ruimte lijke ordening, Gruyters, heeft nooit onder stoelen of banken gestoken dat hij de ruime beroepsmogelijkhe den van burgers tegen plan nen van de overheid een hin derpaal vond voor een slagvaardig gemeentelijk be leid. Gruyters heeft, in de na dagen van het kabinet Den Uyl, hemel en aarde bewogen om een voorstel aanvaard te krijgen de laatste beroepsmo- gelykheid, het zogenaamde beroep op de Kroon, op te heffen. Zijn voorstel is, ruim vijfjaar later, nog steeds niet in de Tweede Kamer behan deld. Ook gemeenten en provincies klagen al jaren steen en been over de lange beroepsproce dures die zorgen voor een tra ge afwikkeling van bestem mingsplannen en die een be lemmering vormen voor vele woningbouwplannetjes. Wet houder Tesselaar (volkshuis vesting) laat er ook geen mis verstand over bestaan "dood ziek te worden van alle be zwaarschriften tegen bouw plannetjes van de gemeente die vooral afkomstig zijn van mensen die zelf goed wo nen". Die klacht van Tesse laar is gefundeerd. Niet zel den zijn het de mensen met de betere inkomens die, zelf in goede huizen wonend, zich in hun privacy aangetast voe len door nieuwbouw in hun directe omgeving. Natuurlijk zijn er trieste voor tij/ in de loop der tijden. In de 15de eeuw vonden er in Lei den zoveel aderlatingen plaats dat het stadsbestuur moest bepalen "dat mannelij ke of vrouwelijke aderlaters het bloed niet in de Leidse wateren mochten gieten". La ter kwam daar nog bij dat niemand bloed mocht laten staan in zijn vensterbank, "nadat de klok één had gesla gen". Het is onthutsend om te lezen met hoeveel ziekten en épide mieën Leiden te kampen heeft gehad. Maar ja, wat wil je ook. De algemene hygiëne stond op een laag pitje. Wol wassers, volders, ververs, zeemtouwers, perkamentma kers en leerlooiers - iedereen zat met zijn handen in de gracht. Privaten en "stil letjes" werden er in geloosd, huisvuil en beertonnen er in gekieperd. In de zomer walm de de stank door Leiden. beelden van mensen die door ambtelijke molens zijn ver malen en jarenlang tegen de bierkaai hebben gevochten voor wie de procedure bij de Kroon een laatste strohalm is. Maar het zijn vaak de ver baal meest begaafden die de weg naar de hoogste beroeps instantie weten te vinden en buurtcomités en actiegroe pen die een zekere routine hebben gekregen in het in dienen van bezwaarschriften. Een gedegen rechtsbescher ming is een goede zaak maar het is de vraag of het met de beroepsprocedures onder hand niet de spuigaten uit loopt. Een beroep op de Kroon bete kent dat de zaak van de kla ger door de Raad van State, het uitvoeringsorgaan, zorg vuldig wordt beoordeeld. Wordt die laatste beroepsmo gelijkheid niet opgeheven dan zou tenminste de duur van de procedure moeten worden beperkt door een uit breiding van het ambtelijk apparaat van de Raad van State. De gemeente is er het meest bij gebaat dat het plan waar het omgaat zo snel mo gelijk wordt uitgevoerd. Het voornemen van de Raad van State om plannen voor stads vernieuwingsgebieden met voorrang te behandelen zal al de nodige verlichting bren gen. Bouwverordening Een nieuwe barrière is opge worpen nu de Raad van State heeft ontdekt dat de bouw verordening van de gemeen te Leiden niet waterdicht is. Het plan van de Stichting Huisvesting Werkende Jon geren om 32 tweekamerap partementen te bouwen op de hoek Paulus Buysstraat/ Rijnsburgerweg lijkt om die reden voorgoed van tafel. Volgens de bouwverorde ning is het verboden te bou wen met overschrijding van de voor- of achtergevelrooi lijn. Het bouwplan waar het om gaat overschrijdt de rooi- lijnnen ruimschoots. De wo ningwet bepaalt dat dan de bouwvergunning moet wor den geweigerd. Burgemeester en wethouders zijn echter bevoegd vrijstel ling te verlenen van het ver eiste in de bouwverordening. Die vrijstellingsmogelijkhe- den zijn, naar Leids idee, op genomen in de modelbouw verordening van de Vereni ging van Nederlandse Ge meenten (VNG). Volgens de bezwaarden ontbreken in de bouwverordening objectieve regels en normen waaraan de vrijstellingsmogelijkheden zouden moeten voldoen en is de bouwvergunning daarom verleend in strijd met de wet. De Raad van State heeft de kla gers in het gelijk gesteld. Een bouwplan van C A en een uitbreidingsplan van de He- ma zijn vervolgens om dezelf de reden geschorst en dus De pest hield "met de regelmaat van een sombere doodsklok" huis in Leiden. De artsen stonden voor een raadsel. "Ze dachten dat het een straf van God was. of dat de joden de waterbronnen hadden vergif tigd of dat de ziekte uit gifti- l ge wolken op aarde neerdaal de". Pestlijders kon je het beste af zonderen. zo was het algeme ne oordeel, anders zorgden ze maar voor verdere besmet ting. Niemand bekommerde zich meer om hen. Niemand? Daar was nog ene Dirk Bou- dijnszoon. Hij ontfermde zich over zijn arme, doodzieke buurtgenoten (Pancras), hielp waar hij kon, stond hen bij in hun laatste zware ogen blikken. zorgde voor hun kin deren, kortom stond alle be trokkenen onbevreesd en lief devol terzijde. Precies zes eeuwen geleden schoof de pest ook hem het graf in. Dirc Boudijnszoon - het is goed I dat zijn naam weer eens on der het stof vandaan komt. Moet er niet eens een straat naar hem worden genoemd? En nu ik daar toch over bezig ben: er moet in de Stevenhof- jespolder ook een dal, vallei, hof, kreek of slik worden ge noemd naar Mergriete Me- chels, de eerste stadsvroed- vrouw van Leiden. Ze ging in 1463 aan de slag voor de vol gende jaarbeloning: zestien vaten accijnsvrij bier, acht el laken en een wedde van zes pond. Daarmee verdiende ze toen meer dan de stadsartsen. In de eeuwen die volgden heb ben de medici die achter stand aardig ingelopen.... En mag er een heel klein laantje genoemd worden naar Ka trijn Symonsdochter? Ze had een minnedrank ontworpen voor ene Gille Hynricxzoon opdat "hy se trouwden sou- de". Wat er in die drank zat wilden de schepenen niet zeg gen, maar het was in elk ge val "onbetamelijk". Ze werd voor tien jaar uit Leiden ver bannen. Via dat laantje moet ze maar weer terugkomen. lijkt het hek van de dam. De gemeente is op z'n zachtst ge zegd ontstemd over het be sluit van de Raad van State, omdat zonder overleg de bin dende kracht aan artikelen in de bouwverordening is ont zegd. Het is nog niet hele maal duidelijk wat de gevol gen van deze uitspraak zullen zijn voor de Leidse bouwver ordening. Daarover zal de ge meente in overleg treden met de VNG. Een mogelijkheid is om de bouwverordening te wijzigen door de vrijstellingsbevoegd heid te verruimen. Om dit op juridisch correcte wijze te doen, door objectieve criteria voor vrijstellingsmogelijkhe den aan te geven, is geen een voudige zaak. Beter is het om meteen een bestemmings plan te maken zodat het bouwplan in een behoorlijk planologisch kader is gevat. Is zo'n bestemmingsplan eenmaal in procedure of een voorbereidingsbesluit geno men dan wordt een bouwaan- vraag daaraan getoetst en niet meer aan de bouwveror dening. Een verruiming van de vrijstellingsbevoegdheid in de verordening kan dan achterwege blijven. De gehe le Leidse binnenstad is in middels voorzien van be stemmingsplannen, dus voortgaan op die weg lijkt de beste methode. Voor de Pau lus Buysstraat zal dat op kor te termijn geen uitkomst bie den. Hema Eenvoudiger is het met het uit breidingsplan van de Hema. Dit plan werd enkele jaren geleden ingediend, voordat er een bestemmingsplan was, en moest dus worden ge toetst aan de bouwverorde ning, met de bekende afloop. Inmiddels is voor Maredorp een bestemmingsplan in pro cedure. Het enige wat de He ma te doen staat is hetzelfde plan opnieuw in te dienen en nogmaals een bouwvergun ning aan te vragen. Daarop zullen vermoedelijk dezelfde bezwaren volgen. Maar het bouwplan zal nu getoetst worden aan het bestem mingsplan, want dat preve- leert boven de bouwverorde ning. Omdat de beoogde uitbreiding van de Hema in overeenstem ming is met het bestem mingsplan kan de bouwver gunning niet geweigerd wor den. Gedeputeerde Staten zullen om die reden een ver klaring van geen bezwaar af geven waarna de Hema met de bouw kan beginnen. Het is niet te verwachten dat de Raad van State, gezien het belang van de Hema voor de binnenstad, dan opnieuw de bouw zal schorsen. Strikt ge nomen is nieuw overleg over een aanpassing van de bouw plannen, zoals gevraagd door het raadslid Van Oosten, niet nodig. Voor C en A is een soortgelijke procedure moge lijk. Toerfietsen De Leidse toervereniging Swifttoer organiseert zondag de Leidens ontzettocht. Deel nemers kunnen kiezen uit twee afstanden: 15 en 50 kilo meter. Start en inserhijving bij het clubhuis van Swift toer aan de Admiraal Banc- kertweg (industrieterrein De Waard). De starttijd is van ne gen tot tien uur. Voor jeugdi ge fietsers, in de leeftijd van acht tot ongeveer twaalf jaar, bestaat de mogelijkheid te fietsen onder leiding van er varen leden van Swifttoer. Voor meer inlichtingen: J. Hoogenboom, Irenestraat 2, Zoeterwoude, tel. 071-892883. Wandelen Vanwege haar vijfjarig bestaan organiseert het Instituut voor Natuurbeschermingseduca tie morgen een viertal stads wandelingen. Alle wandelin gen beginnen om tien uur en duren ongeveer anderhalf uur Het eindpunt zal het Burchtcomplex zijn. in het hartje van de stad. Daar is ook een grote milieumarkt en een tentoonstelling over alles wat bloeit en groeit in een stad. 1. Noordwest-wandeling: be- ginpunt hoek Zweilandlaan/ Boerhaavelaan; te bereiken via bus 13 en 14. De deelne mers wandelen door de Mare- dijkbuurt, Noord vest-West en de Camp. 2. Noordoost-wandeling: begin punt buurthuis 't Spoortje aan de Kooilaan; te bereiken via bus 48 en 00 De deelne mers wandelen door de Kooi, Havenbuurt en Pancras- Oost. 3. Zuidwest wandeling: begin punt hoek Schelpenkade/ Witte Singel; te bereken via bus 13 en 14 (uitstappen Zoe- terwoudse Singel. De deelne mers wandelen door de Aca- demiewijk en Pieterswijk. 4. Zuidoost-wandeling: begin punt hoek Burggravelaan/ Uhlenbeckkade; te bereiken via bus 40/42/64/65. De deel nemers wandelen door Bur gemeesterswij k, Haver en Gortbuurt, Havenwijk en Pancras-Oost. Bingo Vanavond om acht uur in club huis Matillo een bingo-dans avond. Men moet ouder dan vijftien jaar zijn om hier aan mee te kunnen doen. Muziek In het Leids Vrijetijdscentrum, Breestraat 66. treedt vrijdag avond de Belgische groep Lavvi Eb bel op. Deze elf- mansformatie is afkomstig uit Aalst. De muziek van de groep wordt omschreven als "op het eerste gehoor chao tisch door elkaar lopende mu- ziekstructuren die echter na even wennen al snel herken bare vormen aannemen". De zaal gaat om negen uur open Zaterdag staat m het LVC de Britse groep Monochrome Set op het podium. Ter introduc tie spreken de organisatoren van "opzwepende Afrikaanse jungleritmes, bonkige bas partijen en primitieve, maar o zo treiterende gitaarpartij en". De zaal gaat andermaal om negen uur open. Het kantoorgebouw, zoals het er over een paar jaar uit moet zien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 4