Bijtlust van de vis is nog
altijd een groot raadsel...
sport
Filatelie
-C
Kruiswoord
Schaken
visbericht
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1982
Extra
Horizontaal
I klap, 4 twist, 8 eikeschilder,
II aangerichte tafel, 13 lichte
klap, 14 vroeger, 15 bedekte
spot, 18 hevige storm, 20 ge
meen, 21 nagaan van de hoog
ste afstand van water e.d., 22
uitspruitsel van een boom of
plant, 23 wenk,25snijwerktuig,27
vruchtennat, 28 hond, 30 bloei-
wijze, 32 leraar, 34 rivier in
Duitsland, 36 ter plaatse, 37 op
slagplaats, 38 toestel- werktuig,
39 boom, 40 tanden en kiezen,
42 vreemde munt, 43 steen
soort, 44 vogeltje, 45 vordering.
47 afstand, 50 vreemd-raar, 52
hoofddeksel, 53 aangenaam, 55
bergpas, 57 terug. 59 in goede
ren of produkten. 61 edel. 62 oe
ver. 64 mannelijk dier, 65
mand, 66 vuurwapen, 67 Ier
land.
Vertikaal
1 schrander, 2 schone jonge
ling, 3 sterke drank. 5 verhoog
de toon, 6 zonder betekenis, 7
persoonlijk voornaamwoord. 8
eikeschors, 9 vulkaanmond, 10
rijzig-slank, 12 teleurgesteld, 14
in hoge mate - zeer, 16 reis-
r rr r r
tocht, 17 water in Utrecht, 18
gewicht, 19 lokspijs. 24 huur
der, 25 groots-krachtig, 26 Eu
ropees gebergte. 28 zuurdeeg,
29 leemte-tekort, 31 schrijver,
33 soort, 34 spie, 35 knaagdier,
36 deel van een fuik, 41 iemand
die naast ons woont, 43 deel
van een woord, 46 stipt-nauw-
keurig 47 bezit van een boer, 48
grondsoort, 49 Europese rivier.
51 oesternet, 52 steek. 53 reep
jesmuts, 54 voertuig, 56 weg
met bomen, 58 uitroep. 60 af
slagplaats bij golf. 62 soort ver
zekering, 63 soort onderwijs
De prijs van 25.- werd toege
kend aan L.J.W. v.d. Veer,
Kanaalweg 107, 2313 DX Lei
den. De prijs wordt de win
naar toegezonden.
Oplossingen met vermelding
van "Puzzel'' voor donderdag
op briefkaart of in enveloppe
zenden aan Redactie Leidsch
Dagblad. Witte Singel 1. 2311
BG Leiden.
Het Interzonaletoernooi in
Moskou, de laatste in de serie
van drie. is momenteel in vol
le gang.
Kasparov en Tal zijn de grote
favorieten, een rol die zij tot
nu toe naar behoren vervul
len. In de vijfde ronde troffen
beiden elkaar
Wit: Kasparov Zwart: Tal
1 d2-d4.Pg8-f6. 2 c2-c4;e7-e6. 3
Pgl-f3;d7-d5, 4 Pbl-c3;c7-c6.
5 Lcl-g5, deze van Botwinnik
afkomstige zet heeft de be
doeling om de door zwart ge
kozen Meraner-verdediging
op een agressieve manier aan
te pakken. 5....h7-h6. gebrui
kelijker is om eerst op c4 te
nemen. In beide varianten
kan wit een pion voor het no
dige initiatief offeren, iets dat
Kasparov natuurlijk niet na
laat. 6 Lg5-h4;d5xc4. 7 e2-e4-
;g7-g5. 8 Lh4-g3;b7-b5, 9 Lfl-
e2. vroeger was Ddl-c2 ge
bruikelijk. De ervaringen
met deze zet zijn niet slecht,
maar wit wil blijkbaar iets
nieuws proberen. 9....Lc8-b7,
10 e4-e5;PIB-d5. 11 h2-h4;D-
d8-a5. Tal wacht nog even
met het doorzetten van g5-g4.
de dame zal later op a5 echter
niet zo goed blijken te staan.
12 Tal-cl;g5-g4, 13 Pf3-d2;c6-
door
Ruud Dobbelaar
c5. Zo op het oog is er weinig
van Kasparovs plannen te
recht gekomen. Zwart heeft
een pluspion en stoomt drei
gend aan de damevleugel op.
De onontwikkelde stukken
gaan hem evenwel nog par
ten spelen. 14 Pc3-e4,c5xd4.
nog een pion, het kan niet op
15 0-0.h6-h5. 16 a2-a4'. een
subtiel en ondermijnend
zetje. Met 16 d4-d3 lijkt
zwart eenvoudig te winnen,
maar niets is minder waar
Wit neemt m dat geval op b5.
doet zijn loper cadeau om
vervolgens met Pd2xc4 een.
ondanks de materiele achter
stand. florissante positie te
bewerkstelligen. De open to-
renlijn en de sterke paarden
van wit vormen een dodelijke
dreiging. 16...a7-a6. 17 b2-b4-
;Da5-d8. neemt zwart het
kleinood op b4. dan betekent
een offer op c4 zijn einde
Een offer dat echter ook nu
volgt. 18 Le2xc4;b5xc4. 19
Pd2xc4;Pd5-c3. zwart wil het
gevaarlijke witte paard op
het veld e4 kwijt. 20 Pe4xc3-
;d4xc3, 21 Pc4-d6 schaak,L-
fBxd6. 22 e5xd6; Dd8-05. 23
Ddl-d3.0-0. riskant, maar in
het centrum staat de koning
ook slecht, terwijl de toren
niets doet 24Tclxc3. Lb7-d5
Zie diagram. Remise gegeven
vanwege wederzijdse tijd
nood. Kasparov staat nog
steeds zijn stuk achter, maar
de stelling is zeer onduide
lijk. Wit kan gokken op zijn
vrijpion en het overwicht op
de damevleugel, en/of met
Tfl-el dreigingen op de ko
ningsvleugel inlassen Bijv.
25 Tfel Pb8-d7 26 Tc7 etc.
Dat lijkt voldoende compen
satie te bieden
Tijdens mijn speurtocht naar
partijen van Freek Gordijn,
kwam ik ook nog het volgen
de partijtje tegen van een an
dere dammer, die eveneens
overleden is, de Senegalese
damtovenaar Baba Sy. Zijn
tegenstander met wit is de
Fransman Abel Verse, op dat
moment kampioen van
Frankrijk; de tweestrijd vond
plaats in het wereldkam
pioenschap van 1960.
1.34-30 19-23 2.30-25 20-24 3.33-
29 24x33 4. 39x19 14x23 5. 44-
39 10-14 6. 39-33 5-10 7. 35-30
14-19 8. 30-24; zo gaat dat.
Even randschijf 25 actief ma
ken. Natuurlijk niet 33-28, om
het spel klassiek te maken,
omdat zwart uiteraard 19-24
speelt; 8.19x30 9. 25x34 10-
14 10. 33-29; een apositionele
voortzetting, waar wit alleen
maar last van zal beleven. Be
ter is vroeg of laat de linker
vleugel ontwikkelen met 32-
28; 10.13-19 11. 38-33 15-20!
12. 42-38 8-13; om op 32-28 23-
x32 37x28 18-23 te kunnen
doen; 13. 33-28 2-8 14. 38-33;
na 29-24 wat iedere hakker
tranen in de ogen bezorgt,
houdt zwart positievoordeel;
14. 17-22!; zwart verbreekt
zo snel mogelijk de kettings
telling, omdat het witte cen
trum nog aangevuld moet
worden en hij zo meer kans
heeft te profiteren van de wit-
De belangstelling voor het
Drentse Hunebedtoernooi
loopt wat terug en dat is jam
mer, want het is een oergezel
lig toernooi met een inmid
dels rijke traditie. Frits Wol-
da en de zijnen hadden ge
hoopt op 128 paren; het wer
den er 96, waarvan Piet Jan
sen en Paul Laan de jackpot
wonnen, vóór Jaap Pot met
Mans Jansen en Harm Everts
met Hans Pieter Slot. Twee
paren uit Groningen, éón uit
Hoogeveen, nadat vorige ja
ren altijd een Randstadpaar
met de hoogste eer ging strij
ken. Als je vraagt naar het
meest interessante spel,
wordt onveranderlijk deze
genoemd:
Zuid gever. OW kwetsbaar.
Wim Ruesink zegt er dit van
"Dit spel leverde 22 verschil
lende uitslagen op en zoveel
kommer en verdriet dat som
mige paren nu nog nahui-
te schijf op 29; 15. 28x17 11-
x22 16. 32-28 23x32 17. 37x17
12x21 18. 50-44 19-24; een
subtiele positiezet. Na in de
opening niet op een schyfje
meer of minder te hebben ge
keken, besluit Baba Sy nu zo
veel mogelijk hout op het
bord te houden; 19. 43-38 7-12
20. 31-26; het is duidelijk dat
wit een kettingstelling moet
voorkomen omdat hij dan
zijn centrum niet kan aanvul
len. Echter na bijv. 38-32 14-
19 32-28 1-7 blijken de zwarte
formaties doeltreffend. Bo
vendien moet wit met een in
filtratie op 27 rekening hou
den als hy zijn basisstukken
opspeelt. 20. 14-19 21. 26-
xl7 12x21 22. 41-37 1-7 23. 38-
32; natuurlijk een verzwak
king maar wit heeft de poot
32-37-41 broodnodig; 23. 8-
12 24. 47-41; na 49-43 19-23 46-
41? 13-19 48-42 21-26! heeft
zwart het voor elkaar omdat
32-28 immers faalt op 26-31
en 18-23. Na 46-41 21-26 krijgt
wit het ook moeilijk, bijv. 32-
28 (anders 19-23 en 13-19 en
wit kan moeilijk aanvullen)
16-21 44 39. dreigt de hak 28-
22 en 29-23 maar ook 29-23 en
39-33, 21-27! en zwart wint.
Na ïpv. 44-39 48-42 kan vol
gen 12-17 (of ook 6-11en zelfs
20-25 met omsingelingskan-
sen) 37-32 17-22 28x17 21x12
42-37 19-23' 32 28 oP 23x32
37x28 13-19! met schijfwinst;
24 ...21-27 25. 32x21 16x27 26.
37-31 27-32 27. 41-37 32x41
28 46x37 19-23 29. 31-27 6-11
30. 49-43 13-19 31. 48-42; op
40-35 volgt dam en zowel op
43-38 als op 44-39 volgt 18-22
en 23 28 31. 11-17 32. 43-38
9-13 33. 37-31 4-10 34. 31-26 10-
15 35. 40-35 20-25; wit lijkt
succes te hebben. Na 7-11 of
3-8 kan 26-21 en 27-22. terwyl
op 17-22 26-21 komt Op 3-9
wacht wit met 44-40 af He
laas heeft wit zo moeten op
bouwen dat hij in het vervolg
tenonder gaat aan óf de ach
tergebleven schijf op 36 óf
zijn collega op 45; 36. 29x20
15x24 37. 33-29 24x33 38. 38-
x29 19-24 39. 29x20 25x14 40
44-39 13 19 41 42-38 19-24' 42
39-33 14-20'; ook na 42 38-32;
43 45-40 20-25 44 38-32 23 29
45 34x23 18x38 46 32x43 7-
11! 47 40 34 of? 11-16 48 43-
38 3-8 49 38 32 12-18 50 32 28
8-13 51 35-30 etc en zwart
won. Een werkelijk fantasti
sche overwinning.
len".
Het beste eindcontract is ogen
schijnlijk 6 Sch, maar dat is
niet bestand tegen de grim
mige verdeling Wim Rue
sink troeft KI H, trekt de uit
staande troeven en slaat Ru
8 7 3 2
CHV94
O -
f HVB43
4 B 6 4
O B 8 6 5 3
OA H B 10 8 3 2$ J 4
4- 8 6
10
CA 10 7
O V 6 5
4 A 10 9 7 5 2
♦AH V95
NEDERLAND - De filatelie in
Nederland maakt momenteel
een gezondmakings-proces
door. Dit proces heeft zich
vorig jaar september, bij het
verschijnen van de NVPH-
catalogus 1982, al ingezet.
Toen zagen namelijk veel
speculanten dat ze verkeerd
hadden gegokt, dat de prijzen
toch niet (meer) zo fors aan
trokken als ze hadden ge
hoopt. De catalogus '82 wees
immers een prijsstabilisatie
aan, in enkele gevallen daal
de de prijs zelfs
Daar zaten ze dus met die enor
me voorraden zegels uit het
einde van de jaren '70, begin
'80, voorraden aangelegd in
de verwachting dat de pryzen
net zo zouden stijgen als over
de penode 1970-1975. En wat
gebeurt er dan in zo'n geval
de hele handel gaat de markt
op
De gevolgen voor de echte ver
zamelaar zijn dan alleen maar
prettig. Jarenlang immers
waren de prijzen gestegen en
gestegen. Voor velen begon
de lol er eigenlijk al een
beetje af te raken. Het verza
melen was knap duur gewor-
A. Het ongelukkige ruitenzit-
sel doet hem (en hem niet al
leen) vervolgens 5 down
gaan. Sommige paren blij
ven. na hinderlijke inmen
ging van de vijand, steken in
6 Ru. Tegen schoppenstart is
dat contract niet bestand, al
leen een helderziende west
zal het contract dan nog ma
ken (Sch B en direkt de rui-
tensnit) Zonder schoppen-
start lukt het wel: KJ H ge
troefd (of na hartenstart
eventueel de tweede slag) en
nu eerst Ru A Via Sch B kan
vervolgens Ru V er worden
uitgesneden. De 9 paren die
op deze manier 12 slagen
maakten, mochten uiteraard
een vette score noteren
Grappig is dat NZ 6 KJ kun
nen maken en dat in de prak
tijk ook een aantal malen de
den, veelal gedoubleerd.
Zuid troeft dne ruitens op ta
fel en geeft alleen een schop
pen af.
door Hero Wit
den. Daarbij kwam dan ook
nog eens een neergaande eco
nomie, die de beurs alleen
maar smaller doet worden.
Maar nu daagt het dus weer
Het verheugende is dat de PTT
eigenlijk heeft meegeholpen
de speculanten van de markt
te jagen en er toe heeft bijge
dragen dat de byzonderc ze
gels van de afgelopen jaren
weer betaalbaar worden. Men
is er daar namelyk achter ge
komen dat men jarenlang de
oplagen van de zegels toch
wel erg krap heeft gehouden
Het gevolg daarvan was dat
bijvoorbeeld één zegel uit
een sene gauw was uitver
kocht - doordat de handel
uit het buitenland en specu
lanten hele partyen opkoch
ten - met het gevolg dat de
prys van zo'n zegel of sene
snel opliep.
Oplagen van 7 tot 10 mftjoen
waren heel gewoon. De laat
ste maanden echter heeft de
PTT de oplagen fors opge
trokken Van de Veilig Ver-
keer-zegel by voorbeeld zyn
14 miljoen aangemaakt, van
de Europa-zegels elk 15 mil
joen en van de Paleis <>p d<
Dam-zegels (50 en 60 cent),
die op 5 oktober in roulatie
zullen worden gebracht, zul
len 16 miljoen exemplaren
van de persen komen.
Dit hele gezondmakingsproces
zal nu nog eens extra worden
gestimuleerd door de 42e edi
tie van de Speciale NVPH-ca-
talogus 1983, die deze week
by de opemng van de NVPH-
show in Den Haag is versche
nen De stabilisatie van de
prijzen, die zich, zoals opge
merkt, by de catalogus '82
had ingezet, heeft zich nu ge
continueerd Zelfs de pryzen
van de bekende en gewilde
doorlopers zitten muurvast.
Alleen de "koe" (1974) werd
een rijksdaalder duurder en
ging naar f27,50 Maar het V-
teken. de vlaggen, het bolle-
veld, de turnster, de schakel,
het müieustrookje. de hardlo
pers. de verkiezingen en de
KMA maken allemaal pas op
de plaats
Elk jaar verschijnen in ons land
wel een paar nieuwe visboe
ken. Sinds de Tweede We
reldoorlog zijn er ruwweg
tweehonderd meer of minder
kloeke werken op de markt
gebracht. Bovendien ver
schijnt er elke maand in ons
land een handvol bladen
lieuwe technieken en
materialen bij het
hengelaarslegioen worden
geintroduceerd.
Ik beperk me gemakshalve
even tot het Nederlandse
taalgebied want wat in het
buitenland wordt gedrukt op
visgebied is een veelvoud
van het bovengenoemde. Al
die pennevruchten hebben
uiteindelijk één en hetzelfde
doel, namelijk vis te vangen.
Zo veel mogelijk en zo groot
mogelijk.
Die enorme vloed van publica
ties heeft één doel echter niet
kunnen bereiken. Dat is het
onomstotelijk bewijs leveren
wanneer de vis bijt en wan
neer niet. De wispelturigheid
die de vis tentoonspreidt
wanneer hij zich voedt is in al
die jaren en met al die artike
len niet ontraadseld. En om
dat in die "verrassing" tevens
de grote attractiviteit van de
hengelsport schuilt is te ho
pen dat die geheimen ook
nimmer door deskundigen
worden ontleed.
Dat laat onverlet de eigenschap
van vrijwel iedere hengelaar
om aan de hand van erva
ringsfeiten zelf theorieën op
te bouwen over de bijtlust
van de vis. Ik geef me daar
ook graag aan over. maar
kom keer op keer tot de con
clusie dat er toch nog andere
factoren in het spel moeten
zijn.
Kansen bepalen
Waarschijnlijk heeft u, net als
ik, aan het begin van zo'n vis
dag een idee van de mogelijk
heden die zo'n dag biedt. De
weersomstandigheden, het
tijdstip, de plek. Het zijn alle
maal factoren die u laat mee
spelen in de kansberekening.
En dan zijn er van die visdagen
waarop u en ik er van over
tuigd zijn dat alles wijst op
een goede vangst. Als dan
aan het eind van de dag de
voorspellingen toch weer
niet zijn uitgekomen probe
ren we ook daarvoor weer
verklaringen te vinden.
Ik vind het altijd erg interes
sant om te horen welke theo
rieën anderen er op na hou
den. Om ze te toetsen aan de
eigen opvattingen. Je komt
dan tegelijkertijd tot de con
clusie dat sommige "bewe
ringen" lijnrecht in strijd zijn
met elkaar. Maar wie zal zeg
gen welke de juiste is?
Wanneer we alle argumenten
op een rijtje zetten dange-
bruiken de hengelaars de
weersomstandigheden zon
der enige twijfel als de meest
vangstbepalende graadme
ters. En in die weersfactoren
speelt de wind weer een over
heersende rol. Noordelijke of
noordoostelijke wind wordt
door vele hengelaars als een
ongunstige wind beschouwd.
Er zijn er die menen dat niet de
windrichting, maar de duur
van de wind uit één bepaalde
richtine vanestbeDalend is.
In hun visie kan een noor
denwind best gunstig zijn als
hij maar enkele dagen achter
een uit dezelfde hoek waait.
Die theorie ligt in het ver
lengde van die van de baro-
meterfans. Zij menen dat de
vis erg gevoelig is voor wisse
lende barometerstanden. Is
er sprake van een verande
rende luchtdruk dan zijn in
hun visie de kansen geringer
voor sportvissers in het binnenwater
Verrassende vangsten - zoals de zeelt op deze foto
attratie van de hengelsport.
dan wanneer ons land dagen
lang onder invloed staat van
een hoge- dan wel een lage
drukgebied.
Regen
Regen is ook zo'n factor. De
een vindt dat Pluvius een
gunstige rol speelt, een ander
zegt dat "veel vers water" de
vis minder bijtlustig maakt.
En niet te vergeten de mist.
Er zijn hengelaars die er rots
vast van overtuigd zijn dat de
vis zich in de ochtendnevel
moeilijk laat vangen, omdat
de vis dan "op de kop staat".
Diezelfde dualiteit bestaat er
ook ten aanzien van zonne
schijn. De een zweert bij een
heldere hemel met een stra
lend zonnetje, de ander
meent kansrijker te zijn wan
neer de zon schuil gaat achter
een dik wolkendek. De laat
ste baseert zijn theorie meest
al op het feit dat de vis de
hengelaar minder snel en
goed kan zien. Dat daarbij
ook de helderheid van het
water een rol speelt wordt
door velen aangenomen.
Maar is helder water nu gunstig
of ongunstig? Daarover be
staan ook weer heel tegen
strijdige opvattingen. De
meest plausibele klinkt als
volgt: helder water is vooral
gunstig voor die vissen die op
gezicht naar voedsel zoeken.
Zoals bijvoorbeeld de snoek.
Troebeler water zou juist
weer in het voordeel zijn van
op de tast "jagende vis" zoals
brasem en karper. Of het ook
werkelijk zo is: niemand
heeft het bewijs ooit gele
verd.
Zo kun je in vele visboeken de
theorie lezen dat je vis
best kunt vangen op die plek
ken waar de wind op staat
Door de stroming, zo bew
ren de aanhangers van die fi
losofie, wordt het n
voedsel- en zuurstofrijke wa
ter naar die plekken gevoerd
en daar concentreert zich de
Ik zou niet durven beweren dat
die theorie onjuist is, maar ik
heb toch soms ervaringen op
gedaan die er volkomen mee
in strijd waren. Op de wind
vissen: geen kop. Uit de wind
vissen: de een na de ander.
Tijdstip
Wanneer we als hengelaar alle
KNMI-factoren hebben opge
soupeerd (En dat zijn er nog
veel meer dan ik hier noem
de) is er nog het tijdstip. Al
gemeen wordt verondersteld
dat de vis in de vroege och
tenduren het bijtlustigst is.
Maar gaat die regel altijd op?
Stellig niet. Ervaren henge
laars weten dat de vis zich het
ene ogenblik rond de haak
verdringt om het aas te pak
ken en het nauwelijks een
kwartier later geen blik
waardig keurt.
Is het effect van het "voertje"
verloren gegaan, zit er roofvis
op de stek of heeft die ver
speelde vis van zoeven de
school veijaagd? U mag het
zeggen. Er zijn nog zeker een
dozijn andere argumenten
die u kunt aanvoeren.Ik heb
het met u nog niet gehad over
de diepte waarvoor de vis een
bepaalde voorkeur zou heb
ben. Moet je vissen over de
grond of tussen water en
wind? Dicht onder de kant of
juist middenop? Tegen de
rietkraag, langs de schoei
ing of bij de brug?
Verwacht u van mij geen ver
lossend antwoord op al die
vragen. Het enige wat ik u
kan adviseren is om de erva
ringen die u opdoet in uw
hoofd te prenten, of liever
nog ergens te noteren. Het is
een feit dat hengelaars die ja
renlange ervaring met een
bepaald viswater hebben hun
kansen beter kunnen taxe
ren. Ze weten welke tijdstip
pen en welke plekken succes
zouden kunnen bieden als
andere niets opleveren.
Maar zeker weten is er in de
hengelsport ook dan nog niet
bij. Gelukkig maar.
