"Mijn kinderen
vinden mij maar
een rechtse bal"
Wethouder Dick Tesselaar:
eerlijk
mogelijk
verdelen
Zo simpel
ligt dat"
"Huisjes
bouwen9
huisjes
verbouwen
en zo
Menkenhal
is dé kans
om Leiden
een tweede
sporthal
te geven.
Een ijshal
is veel
te duur
t goede stemmentrekker
C Leiden
In 1974 werd Dick Tesselaar wethouder in een links programcollege,
zonder in Leiden ervaring te hebben opgedaan als 'gewoon' raadslid.
Een onbekende in de politiek, want zijn kortstondige lidmaatschap van
de gemeenteraad van Oostvoorne had hier geen onvergetelijke indruk
gemaakt. Acht jaar later zit hij steviger dan ooit in het zadel. Was de
afgelopen lente lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen voor de
PvdA en daarna eerste onderhandelaar bij de collegevorming.
Timmerde een voortzetting van het PvdA-WD college in elkaar, staat
aan het begin van een periode die zijn wethouderschap op een minstens
twaalfjarige loopbaan moet brengen en kent het onmiskenbare 'déja vu'
gevoel dat zoiets oproept.
Dick Tesselaar over zijn aangepast gedrag, de
college-onderhandelingen en de komende vier jaar. En daarna?
door
John Kroon
en Leo Maat
LEIDEN "Ik heb met
veel te zeggen", zucht hij
door de telefoon bij een
poging onzerzijds om een
afspraak voor dit inter
view te maken. Later ver
voegen we ons op zijn ka
mer in het Stadsbouwhuis
aan de Langegracht. Het
is drie uur 's middags; om
dat hij die avond nog moet
worden herbenoemd, is
hij even eigenlijk geen
wethouder. "Heren, één
uur. Tot vier uur", zegt hij
uitnodigend. Haastig grij
pen we naar onze pennen.
Dick Tesselaar, de 42-jarige wet
houder van volkshuisvesting,
sport, recreatie en nog zo het een
en ander, heeft stapels rapporten
en andere paperassen waarmee
bureaulades zich plegen te vul
len, op een tafel gelegd. De kas
ten zijn ontruimd. Een gedrag
dat gewoonlijk slechts bij ex-
wethouders wordt aangetroffen,
die hun opvolger de erfenis mis
gunnen. Hij heeft kennelijk last
van een opruimerige bui. Want
aan opstappen lijkt Tesselaar
nog niet te denken. Zei hij jaren
geleden eens: "Wethouder? Drie,
vier jaar, dat lijkt me wel aardig",
het zijn er inmiddels acht gewor
den en wanneer het zo juist be
noemde college van B en W de rit
uitzit, zullen het in 1986 twaalf
jaar geworden zijn.
- Dit zal das wel de laatste periode
worden.
"Nee hoor, dat hoeft niet".
- Maar het bestuur van de PvdA
heeft al eens een nota gemaakt,
waarin staat dat een raadslid na
acht jaar moet opstappen.
"Ach, zo'n termijn....het is maar net
hoe je die wenst te wegen. Ik
denk dat je zelf het gevoel moet
hebben dat je het aankan en dat
de inspiratie uit het werk moet
komen Ik heb me voorgenomen
de komende vier jaar huisjes te
bouwen, te verbouwen en zo eer
lijk mogelijk te verdelen. Zo sim
pel ligt dat. Daar zit zoveel werk
aan en het is zulk leuk werk, dat
ik het graag doe".
Wethouder van financiën, is dat
straks nog wat
"Dat zou ik best willen zijn. Ha, ha,
reken maar dat ik wel risico's zou
nemen voor de stad! Bordewijk
(de huidige wethouder van finan
ciën, red zie ik dat niet zo doen.
Van Dam probeerde wel van al
les. Kijk naar zo'n Amsterdamse
situatie: de gemeente laat de
schulden net zo hoog oplopen tot
het rijk ze overneemt. Niet dat
dat moet gebeuren, maar
toch
Aangepast
Het pluche kleeft blijkbaar nog
niet. Niettemin signaleerde Tes
selaar bij zichzelf enige belegen
heid, bij hem en bij ex-wethou-
der Van Dam, die net als hy in
1974 wethouder werd, maar nu is
afgetreden. Bij het afscheid van
Van Dam sprak hij vorige week
van "aangepast gedrag". Het re
volutionair clan dat zich in elk
geval als uiterlijke vorm bij de
heren manifesteerde, is verdwe
nen. Het morsige vernieuwings-
pak uit de jaren zestig en zeven
tig heeft het moeten afleggen te
gen kostuum en stropdas en Tes-
selaars baard wordt ook steeds
korter. De voormalige leraar aan
een sociale academie, de oud-
voorzitter van de Leidse Jeugd
Actie die vroeger in menige
praatgroep voor inspraak en an
dere tijdrovende zaken moet
hebben gepleit, heeft zich aange
past. is magistraat* geworden.
"We gaan zo langzamerhand tot
de groep behoren die we in het
verleden hebben bestreden", zei
Tesselaar over Van Dam en zich
zelf.
Maar waar blijkt dat "aangepast
gedrag" nu uit?
"Toen wij in 1974 als wethouders
binnenkwamen, hing er een
sfeer van: dat zijn de boys die het
even zullen maken. Nou, dat
ging dus niet zomaar. Je ont
komt er niet aan een steeds ge
nuanceerder beeld te krijgen.
Veel informatie is ballast. Hans
van Dam heeft gezegd dat hij in
70-74 in de oppositie soms meer
het gevoel had met de grote
krenten bezig te zijn dan in de
periodes als wethouder erna. Ik
kan me dat goed indenken. Wij
doen van alles, van grote dingen
tot tuttebeilen, maar het moet al
lemaal gebeuren".
"Wat niemand wist toen we begon
nen is dat je een groot deel van je
tijd nodig hebt voor manage
ment. Zorgen dat eruit komt, wat
je eruit wilt hebben. Zorgen dat
die stukken nog sneller door al
die ambtelijke afdelingen heen
gaan en dat ze bij de juiste men
sen terecht komen".
-Zo'n initiatief als bij Clos en
Leembruggen, krakers die in een
leegstaande fabriek kleine be
drijfjes willen beginnen, zou de
Tesselaar van vroeger dat niet
hebben gesteund?
"Als PvdA'er in de raad zou ik het -
misschien wel voor dit soort ini
tiatieven opnemen"
-Maar nu niet. Is dat een vorm van
'verrechtsmg'?
"Dat zal dan wel Dat is natuurlijk
zo Door steeds meer informatie
te hebben, ga je genuanceerder
denken".
-Maar is dat verrechtsing?
-"Mijn twee oudste kinderen, ze
ventien en achttien jaar, vinden
mij maar een rechtse bal. Als ik
gekscherend zeg: 'Clos en Leem
bruggen? De ME erop af!', reage
ren ze heel geshockeerd. Maar la
ten we maar aannemen dat ik
vroeger zo'n krakersproject zou
hebben gesteund".
"De beste herinnering bewaar ik
aan een demonstratie die ik vroe
ger heb aangevoerd tegen het be
leid van Elly den Haan. (Tesse-
laars voorganger als wethouder
van welzijnszaken-red.) Ik werd
wethouder en binnen een jaar
tijd werd er een demonstratie te
gen mij georganiseerd. Stond ik
op de plaats van Elly den Haan.
Dat gebeurde gewoon, ik kon er
niets tegen doen. Er is nu een
maal een afweermechanisme te
gen bestuurders. Soms terecht,
soms niet".
Onderhandelaar
Tesselaar was het afgelopen voor
jaar lijsttrekker van de PvdA bij
de gemeenteraadsverkiezingen
en vervolgens eerste onderhan
delaar namens zijn partij bij de
onderhandelingen over de colle
gevorming. Resultaat: de PvdA.
die bij de verkiezingen een zetel
verloor, behield vier wethouder-
sposten; de WD, die drie zetels
won, kreeg er niets bij. De partij
die éénderde van de raadszetels
bezet, beschikt over de meerder
heid in het dagelijks bestuur van
de stad. Tesselaar deed kortom
wat hij vanuit zijn positie moest
doen; zorgen dat de twee poten
tiële partners van de PvdA, CDA
en WD, tegen elkaar werden
uitgespeeld. En waar beide par
tijen de ellebogen nog eens punt
ten om in elk geval elkaar uit de
machtsposities te houden, kon
hij bijna niet falen, zo leek het.
"Het is toch een aardige ontwikke
ling", zegt hij. "Programcolleges
waren vroeger bedoeld om de
scheiding der geesten duidelijk
te maken. Nu zie je een beweging
dat iedereen zo dicht mogelijk te
gen het programma aan gaan zit
ten, om maar niet uit de boot te
vallen".
-En dus kun je net zo goed een af
spiegelingscollege maken, met al
le grote partijen erin.
"Om de dooie dood niet. Er blijft
een heleboel zaken die niet vast
gelegd kunnen worden in een
programma. En als je met meer
dere partijen in een college zit
moet je ook met alle partijen
over die dingen praten. Met de
kans op andersoortige coalities.
Als je het Pvd A-programma voor
hel college bekijkt en je ziet wat
er later aan wijzigingen in zijn
aangebracht, dan kun je zeggen
dat het in belangrijke mate over
eind is gebleven".
-Waarom dan voor de VVD gekozen
en niet voor het CDA*
"Op basis van wat je de afgelopen
vier jaar hebt meegemaakt. Er
was geen reden om de samen
werking met de WD te verbre
ken".
Wanneer stond vast dat het weer de
VVD zou worden?
"Voor mijzelf was dat al eerder dui
delijk dan voor de meeste men
sen. Een heleboel dachten dat de
WD zichzelf uit de boot zou ma-
nouevreren door zoveel wijzigin
gen op ons programma voor te
stellen. Achterafheb ik begrepen
dat daar onderlinge afspraken
over waren met CDA en D'66, die
niet nagekomen zijn. Maar ik heb
er bij de WD altijd doorheen ge
zien. Als je alle taalkundige grap
jes en zo wegliet, Bleven er niet
zoveel wijzigingen over. Vandaar
dat mijn taxatie al snel was: met
de WD is overeenstemming te
bereiken".
"Maar ik ben heel duidelijk de on
derhandelingen ingegaan met de
bedoeling er voor de PvdA zo
veel mogelijk uit te slepen. De
discussie in onze fractie was aan
vankelijk: zullen we direct met
de WD gaan praten of ook met
de andere partijen. Ik heb ge
zegd, anderen ook: zowel met
CDA als met WD. Want het gaat
mij voor alles om de PvdA".
-Was het de PvdA bekend dat de on
derhandelaars van CDA. VVD en
D'66 elkaar van tijd tot tijd in
Haagse restaurants ontmoetten?
"In de geruchtensfeer wist ik dat
wel. Ze zijn niet zo vriendelijk
geweest om mij daarvan op de
hoogte te stellen. Jammer. Ik
hou wel van lekker eten".
Van Dongen
Was het onderhandelingsresultaat
voor wat betreft de collegevor
ming in de PvdA niet of nauwe
lijks omstreden, minder soepel
verliep de discussie bij de keuze
van de eigen wethouders. Hoe
wel vrouwen, zo wil de partij, bij
gebleken geschiktheid voor
functies boven mannen voorrang
dienen te krijgen (positieve dis
criminatie), passeerde de fractie
met één stem verschil kandidate
Van Dongen voor de post van on
derwijs en emancipatiezaken ten
gunste van kandidaat Peters. Ge
volg: boze Rooie Vrouwen, een
boze ledenvergadering. Tesse
laar, behorend tot degenen die
Peters boven Van Dongen prefe
reerden, slaagde er niet in de
meerderheid van het standpunt
van de fractie te overtuigen.
"Het is geschoven op het feit dat
het om een vrouw zou gaan. Daar
ging het mij niet om. Het gaat om
het vertrouwen dat je onderling
hebt Ik heb genoeg aan den lijve
ondervonden dat als je uitge
sproken bent, uitgesproken
standpunten hebt, datje dan ook
omstreden bent. Dat was wezen
lijk aan de hand en niet de vraag
of het om een man of een vrouw
ging. Maar het is met dat begin
sel van onze partij natuurlijk een
beetje schutteren geblazen"
"Wat betreft mijn eigen positie
zelf word ik met betrekking tot
haar heen en weer geslingerd. De
ene keer denk ie goed. ze kan
het, de andere keer heb je weer
grote twijfels".
-Dat ze voor een college met het
CDA was speelde geen rol?
"Nee".
-En het gerucht dat de WD haar
niet als wethouder zou willen
hebben?
"Niet waar. Er is geen enkele op
merking gemaakt over eikaars
kandidaten. Zo min als de kwali
teit van de kandidaten een rol
heeft gespeeld bij onze keuze
CDA of WD"
-Maar Van Dongen stond toch
tweede op de kandidatenlijst bij
de verkiezingen. Duidt dat niet
op geschiktheid?
"Tweede. Moet je daar waarde aan
hechten? Ik doe dat niet. Vier
jaar geleden werd ik als een soort
straf op de elfde plaats gezet.
Toch werd ik wethouder. Dacht
je dat die eerste plaats van nu
wat zei? Het charisma straalt van
mij niet zodanig af dat ik daarom
geschikter ben dan al die ande
ren. Het bestuur zal het wel heb
ben afgewogen: publicitair is hij
misschien wel een goede stem
mentrekker. terwijl ze wisten dat
ik wel wat eigenwijs ben".
-Volgende keer maar weer lijsttrek
ker?
-Ach, weet ik dat. Voor de verkie
zingen gaat het wel, maar als ik
terugblik: bij de college-onder
handelingen praat je je kleuren
blind. Dat kost enorm veel tijd
naast je gewone werk".
Stevenshof
Waarna we ons bepalen tot dat ge
wone werk. Uitgekeken als hij
was op de portefeuille van onder
wijs en samenlevingsopbouw,
verkoos Tesselaar twee jaar gele
den de posten volkshuisvesting
en openbare werken. Sport en re
creatie bleef hij erbij doen. De
volkshuisvestingswethouder
staat de komende jaren voor de
taak de Stevenshofjespolder vol
te bouwen. Voorzover het rijk
met geld voor woningbouw over
de brug komt. Tegelijkertijd
'concurreren' de gaten in de bin
nenstad daarmee. Tesselaar: "We
hebben kortelings afgesproken
dat we voor een evenwichtige
verdeling zorgen over Stevens
hof en binnenstad inclusief
Schuttersveld. Ongeveer fifty-fif-
ty".
Verder hoopt hij de woningbouw
verenigingen en de Leidse Wo
ningstichting tot een fusie te be
wegen, iets waar al zijn voorgan
gers hun tanden op stuk hebben
gebeten. De eerste brief is de
deur al uit, maar, zegt hij nu: "Ik
denk dat ik iets te hard van sta
pel ben gelopen. Je moet zoiets
nu eenmaal niet van bovenaf op
leggen. Dat er wat moet gebeu
ren, daar zijn de meesten het wel
over eens. Er is eén verschil van
mening over de methode van
aanpak. Als de woningbouwver
enigingen sterk het gevoel krij
gen dat de fusie van bovenaf
wordt opgelegd, wordt de kans
alleen maar kleiner. Maar ik ben
wel vastbesloten om het door te
zetten".
-Waarom eigenlijk?
"Om te beginnen klopt het aantal
woningbouwverenigingen niet;
er is sprake van een enorme ver
snippering. Op de tweede plaats
zijn de woningen heel slecht ver
deeld. Sommige verenigingen
hebben oude en slechte comple
xen, daarvan is de financiële si
tuatie dan ook beroerd; andere
die na de oorlog begonnen zijn,
staan er veel florissanter voor".
"Op een gegeven moment moet je
helaas constateren dat de meest
democratische vorm die we ken
nen, namelijk een vereniging,
niet meer bij de huidige tijd past
De mensen gaan niet in een wo
ning zitten, omdat ze lid zijn van
een bepaalde vereniging, maar
omdat ze die woning toegewezen
krijgen door Bureau Huisvesting
van de gemeente".
Bij het begin van de bouw in de
Stevenshofpolder. dé nieuw
bouwwijk van de komende ja
ren, maakte Tesselaar er melding
van dat de huren van de eenge
zinswoningen daar voor de hui
dige begrippen laag zullen uit
vallen. Lager bijvoorbeeld dan
van flats in de Merenwijk en het
Morskwartier. De bewoners
daarvan zullen dat niet als rede
lijk ervaren. Een verschijnsel dat
hij onderkent. "Als je in één gro
te club zit, zou je daar iets aan
kunnen doen. Er zou een punten
systeem kunnen worden inge
voerd, waarbij een bepaald com
fort een bepaalde huur oplevert
Een heleboel mensen in flats zeg
gen: geef mij maar een eenge
zinswoning. Maak dan die flats
wat goedkoper en die huizen wat
duurder Toen de mensen hoor
den wat de huur zou worden
voor de eerste woningen in de
Stevenshof zeiden er veel: zo
goedkoop? Doe er dan maar een
kamer bij. Betalen we wel meer".
-Ook de leegstand wordt de kómen-
de jaren actief bestreden, staat er
in het collegeprogramma.
"Ja, dat gaat gewoon verder zoals
het was".
-Dan gebeurt er dus niet veel.
"Ach, dat vorderen, zoals dat van
daag de dag gaatEen hoop
werk. Resultaten? Nee. Maar je
moet het wel proberen. Het ef
fectief is preventief. Als we men
sen aanschrijven, gaan ze er
soms iets aan doen".
Ton Menkenhal
De wethouder van sportzaken, zijn
naam is Tesselaar, is op het ogen
blik volop in de slag om de Ton
Menkenhal namens de gemeente
over te nemen. Hetgeen tevens
het einde van de ijshal zal inhou
den. "Want je kunt op je vingers
narekenen, dat je er met de ex
ploitatie niet uitkomt. Er zijn ge
woon te weinig schaatsers. Het
klinkt leuk om een ijshal te heb
ben, maar als dat voornamelijk
voor de regio is...".
"De Ton Menkenhal is de kans om
er een sporthal bij te krijgen. Bij
de Groenoordhal? "(Zoals geop
perd door de directeur van dat
complex-red.). "Als je ziet wat
we moeten bezuinigen, zie ik dat
niet direct als een realiteit".
Op sportgebied staat verder een
verandering van de subsidiere
gels op stapel. Waarom worden
sporten als schaken en biljarten
niet gesubsidieerd, vraagt Tesse
laar zich af, en zwemmen wel?
Meer geld voor de sport zit er
niet in; conclusie: dezelfde koek
moet over meer verenigingen
worden verdeeld. "De meeste
verenigingen zitten met hun con
tributie aan de grens van wat be
taalbaar is", erkent Tesselaar.
"Maar je kunt aan andere moge
lijkheden denken. Je kunt op
een ander onderhoudssyteem
overgaan. De gemeente onder
houdt nu de complexen, maar je
kunt ook met de verenigingen af
spraken maken: u krijgt dit bud
get. daar moet u het mee doe en u
moet maar zien of u voor het on
derhoud vrijwilligers inschakelt
of professionele krachten".
Een beroep op de zelfwerkzaam
heid dus. Met het gevaar dat com
plexen verpauperen.
"Als je dat constateert, kun je altijd
nog zeggen: de gemeente neemt
het onderhoud maar weer over".
Met de medeling van de wethouder
van recreatie dat er in principe
geen volkstuincomplexen meer
in Leiden bijkomen, ook in de
Stevenshofpolder niet, heeft Tes
selaar zijn portefeuille ongeveer
leeggeschud en staat de klok op
- Er viel toch nog wel wat te zeggen.
"Ja, ja, dat valt mij ook mee".
