Hoessein voor vredesplan
contactlenzen,
da's pas fijn
Spantax in opspraak na vliegramp
Rechter krijgt
het moeilijk
met Licio Gelli
«êocenos
WIEL
Ongeregeldheden
in Poolse steden
-c
Harde bewijzen ontbreken
Felle protesten tegen bezoek Arafat aan paus
Opnieuw ongeluk met helikopter
WOENSDAG 15 SEPTEMBER 1982
Buitenland
Gebrekkig onderhoud materieelte veel vlieguren
MALAGA (GPD/DPA/UPI) - De
vliegramp bij Malaga afgelopen
maandag, toen een DC-10 van de
chartermaatschappij Spantax
met 393 mensen aan boord neer
stortte tijdens het opstijgen,
heeft tot nu toe aan 51 mensen
het leven gekost. Zeventien men
sen, onder wie 3 stewardessen,
worden nog vermist.
De vermisten zijn ongetwijfeld
dood, maar hun stoffelijke over
schotten liggen waarschijnlijk
geheel verkoold in de volledig
vernielde vliegtuigromp. In zie
kenhuizen liggen 43 gewonden,
van wie er 3 zo ernstig zijn ver
brand dat zij in stervensgevaar
verkeren. Twee patiënten overle
den in de eerste uren na het on
geluk en 49 stoffelijke overschot
ten werden uit de resten van het
toestel gehaald. Ook is de "zwar
te doos" van de DC-10 gevonden,
waaruit men wellicht meer te we
ten zal komen over de oorzaak
van de ramp.
Kritiek
De vliegramp bij Malaga heeft ge
leid tot scherpe kritiek van het
Madrileense'dagblad El Pais op
de chartermaatschappij Span
tax, eigenaresse van de veronge
lukte DC-10. Het blad verwijt
Spantax een onverantwoordelijk
beleid om de verliezen van de
maatschappij te drukken. Als
voorbeeld noemt El Pais een
aantal onregelmatigheden met
dezelfde DC-10 die gisteren in
Malaga verongelukt is.
Deze zomer werd verlies van olie
bij de betrokken DC-10 gecon
stateerd, vlak voor het vertrek
van Palma de Mallorca. Deson
danks vertrok de piloot via Ma
drid naar Malaga. Ook daar bleek
het euvel niet te verhelpen, waar
na het vliegtuig met volle bela
ding naar Palma de Mallorca te
rugkeerde.
Een ander voorval deed zich recent
voor met een DC-8 van Spantax.
Nadat Zwiterse technici op de
luchthaven van Zürich de be
manning gewaarschuwd hadden
voor de uitzonderlijk slechte
staat waarin de remmen verkeer
den, vertrok de DC-8 toch rich
ting Palma de Mallorca. In strijd
met alle voorschriften vulde de
bemanning zelf het technische
rapport in, zonder melding te
maken van het mankement aan
de remmen, waarna het vliegtuig
nog twee chartervluchten uit
voerde voordat de reparatie werd
uitgevoerd.
Vlieguren
Een andere klacht van El Pais te
gen Spantax betreft het aantal
vlieguren van de piloten. Uit be
zuinigingsoverwegingen zou
Spantax zijn bemanningen aan
zienlijk meer vlieguren laten ma
ken dan bij andere maatschap
pijen. In sommige gevallen zou
zelfs de hand gelicht worden met
het maximaal toelaatbare aantal
vlieguren.
Om herhaling van catastrofes met
Spantax-vliegtuigen in de toe
komst te voorkomen, eist El Pais
een diepgaand onderzoek van de
autoriteiten en de regering naar
de onregelmatigheden en de fi
nanciële situatie van de Spaanse
chartermaatschappij
Tweede ramp
Begin deze week ontsnapte Spanje
aan een tweede vliegramp. Een
Boeing 747 van de Columbiaanse
luchtvaartmaatschappij Avianca
kon nog maar ter nauwernood
tot stilstand worden gebracht,
nadat de piloot mankementen
had geconstateerd aan een van
de motoren. Door het bruuske
remmen klapten zeven banden,
maar de piloot wist het hevig
slingerende toestel nog net op de
startbaan te houden.
ADVERTENTIE
i a de arrestatie in Zwitserland
van Licio Gelli, „eerbied
waardige meester" van de ge
heime vrijmetselaarsloge P-2
(Propaganda-2), krijgt de Ita
liaanse justitie het moeilijk.
Tot nu toe, met Gelli op vrije
voeten in verre landen, was
het mogelijk alles wat er in
Italië scheef ging, op hem af
te schuiven: de fascistische
bomaanslagen in Milaan
(1968) en op de „Itaiicus"-
trein (1974) en het station van
Bologna (1980), de moord op
de chantagejournalist Mino
Pecorelli (1978), het schan
daal rondom het oliecontract
met Saoedi-Arabië en het
faillissement van de Banco
Ambrosiano (met de zelf
moord, of moord, van de
bankpresident Roberto Calvi
in juni van dit jaar), overal
dook de naam van Gelli bij
op
Nu zullen de Italiaanse rechters
aan de Zwitserse justitie
moeten bewijzen op welke
gronden zij zgn arrestatie en
uitwijzing naar Italië willen.
Tegen Licio Gelli valt althans
één concrete beschuldiging
in te brengen: hij werd in Ge-
nève gearresteerd op het
ogenblik dat hij toegang eiste
tot een genummerde reke
ning. waarop Roberto Calvi
voor zijn vlucht uit Italië 120
miljoen dollar had gestort
Calvi had die achterover ge
drukt uit de Zuidamerikaan-
se dochterondernemingen
van de Ambrosiano-bank.
Voor de Zwitserse wet maak
te Gelli zich hiermee schul-
door
Hein ten Kortenaar
dig aan heling en dat is, afge
zien van het Italiaanse arres
tatiebevel, voldoende grond
om hem vast te houden.
"Propaganda"
Door de Italiaanse justitie
wordt hij gezocht wegens
fraude, misdadige vereniging
en samenzwering tegen de
staat en spionage. Wat vast
staat, is dat Gelh in 1974 een
zogenaamde „bedekte" vrij
metselaarsloge oprichtte on
der de naam „Propaganda 2",
waarin hij, behalve louche
bankiers als Sindona en Cal
vi, ook vooraanstaande politi
ci, hoge officieren van de ge
heime diensten, journalisten,
rechters en hoge ambtenaren
opnam. Bovendien legde hij
onder andere een archief aan
legde van dossiers over hon
derden hooggeplaatste Italia
nen, die hem in staat stelden
op uitgebreide schaal chanta
ge te plegen. De dossiers wa
ren illegaal samengesteld
door de geheime diensten en
hadden op last van het parle
ment vernietigd moeten wor
den. In plaats daarvan kwa
men zij in Gelli's archief te
recht
Het schandaal rond de P-2-loge
brak uit in het voorjaar van
1981 en leidde tot het aftre
den van de regering-Forlani.
Bij een inval in Gelli's wo
ning in Arezzo kwamen, be
halve de dossiers en andere
geheime documenten, lange
lijsten van P-2-leden aan het
licht. Het waren er ruim 900,
onder wie vooraanstaande
politici als Pietro Longo, lei
der van de sociaal-democrati
sche partij. Behalve twee van
de geregistreerde leden, de
socialistische partijfunctio
naris r ianco Cicchitto en de
populaire journalist Maurizio
Stanzo (die prompt van hun
post werden ontheven), ont
kenden alle anderen hun lid
maatschap.
Ontslagen
In de loop van de daarop vol
gende maanden ontsloegen
de politieke partijen, de mi
nisteries en het leger alle op
de lijsten voorkomende per
sonen. Alleen tegen enkele
rechters werden maatregelen
genomen: zij werden na een
onderzoek door het ministe
rie overgeplaatst Zo te zien
had Gelli's geheime loge
nooit leden gehad.
Forlani's opvolger, Giovanni
Spadolini, beloofde bij zijn
aantreden schoon schip te
zullen maken. Er werd een
parlementaire commissie van
onderzoek ingesteld onder
voorzitterschap van het
christen-democratische ka
merlid Tina Anselmi, en bij
de talloze zittingen van deze
commissie werd iedereen ge
hoord die in verband met de
P-2-affaire was genoemd.
Hoewel alle getuigen elkaar
tegenspraken, werd langza
merhand duidelijk dat Gelli
grootscheepse politieke plan
nen had met Italië. Een plan
voor een conservatieve om
wenteling van het Italiaanse
staatsbestel werd gevonden
in de bagage van zijn dochter,
die bij aankomst in Italië
werd gearresteerd.
Gelli zelf, op tijd gewaar
schuwd voor de politieactie
tegen zijn loge, was allang
verdwenen naar Zuid-Ameri-
ka, waar hij talrijke vrienden
telt (in de Zwitserse bank
waar hij werd gearresteerd,
presenteerde hij zich met een
Argentijns paspoort op valse
naam). Maar ook vanuit het
buitenland bleef hg zijn za
ken behartigen. Hij was, zo
bleek uit de commissieverho
ren, nauw betrokken bij de
overname van Italiè's voor
naamste dagblad Corriere
Delia Sera door Calvi's Am-
brosiano-bank en hij moest
op Calvi nog op vele andere
manieren vat hebben, als de
ze hem kort voor zijn dood
nog even 120 miljoen dollar
ter beschikking stelde.
Bologna
De laatste ontwikkeling is, dat
Gelli's naam ook in verband
wordt gebracht met de bom
aanslag in Bologna. Volgens
een getuige zou op een verga
dering van een „vrijmetse
laarscomité" in Monte Carlo
in 1980 zijn besloten een de
monstratieve actie in Italië te
organiseren. Licio Gelli zou
hiertoe contact hebben ge
zocht met de neo-fascistische
terrorist Stefano De lie
Chiaie, door de Italiaanse jus
titie gezocht voor de bomaan
slagen van 1968 en tegen
woordig woonachtig in Boli
via.
De 11e Chiaie zou de buitenlan
ders Danet en Fiebelkorn
hebben gerecruteerd, die er
van worden verdacht de bom
in het overvolle station van
Bologna te hebben gedepo
neerd. Tegen Delle Chiaie en
zgn trawanten heeft de recht
bank van Bologna een dezer
dagen arrestatiebevelen uit
gevaardigd, maar nog niet te
gen de vermoedelijke op
drachtgever Gelli.
Nu hij zich in hechtenis be
vindt, zou hierin verandering
kunnen komen. De grote
moeilijkheid blijft met de
voor een uitlevering noodza
kelijke harde bewgzen op ta
fel te komen. Dat Licio Gelli
in de afgelopen decennia een
uiterst bedenkelgke rol in de
Italiaanse samenleving heeft
gespeeld, is onderhand meer
dan duidelijk. Maar het blijft
nog grotendeels een zaak van
„horen zeggen", waarmee
een rechtszaak maar met
moeite overeind kan komen.
En ten slotte heeft Gelli in Ita
lië nog een aantal machtige
beschermers: al degenen die
nu zweren nooit iets met hem
te maken te hebben gehad,
zullen achter de schennen al
les in het werk stellen om het
niet tot een rechtszaak te la
ten komen. Hg loopt met een
aantal explosieve geheimen
rond en niet ten onrechte
hebben enkele parlementsle
den de regering erop gewe
zen dat haar eerste zorg dient
te zijn het leven van Gelli te
beschermen.
ADVERTENTIE
maar dan wel van een
ANVC-contactlensspecialist van aer
Nieuwe Rijn 62
Leiden 071 - 124108
KOPENHAGEN (UPI) - Een Amerikaanse helikop
ter is gisteren in zee gestort tijdens NAVO-oefenin-
gen bij Jutland. De vijf bemanningsleden kwamen
allen om het leven.
Eerder op de dag was een Britse helikopter met 6 in
zittenden neergestort bij de Shetland-eilanden. Van
de bemanning ontbreekt elk spoor.
Bij de foto: In Mannheim werden gisteren de slachtof
fers begraven van het helikopterongelük tijdens een
luchtvaartshow afgelopen zaterdag. Een Ameri
kaanse helikopter, merendeels met parachutisten,
stortte neer op een autoweg. Bij het ongeluk kwa
men 46 mensen om het leven.
Paus dreigde
Sowjet-Unie
NEW YORK (Reuter/AP) -
Paus Johannes Paulus II
heeft de Russische president
Brezjnjev in augustus 1980
per brief te verstaan gegeven
dat hij het Pausschap zou op
geven en zou terugkeren naar
Polen, als de Sowjet-Unie dat
land zou binnenvallen.
Dat zegt de Amerikaanse om-
roepmaatschappij NBC in
een documentaire, die ko
mende dinsdag wordt uitge
zonden. De NBC, die Vati
caanse kringen aanhaalt, zei
dat de brief misschien een in
vasie heeft voorkomen.
In de film wordt verder geop
perd dat de Russische veilig
heidsdienst, de KGB, achter
de aanslag zat die in mei 1981
op de paus werd gepleegd.
De dader, Mehmet Ali Agca,
werd geholpen door een
Turkse organisatie die onder
toezicht stond van de Bul
gaarse geheime politie, die
opdrachten van de KGB ge
kregen zou hebben. Volgens
NBC "moest de paus ster
ven" wegens zijn banden met
de Poolse onafhankelijke
vakbeweging Solidariteit.
MOSKOU/WARSCHAU (AFP/
DPA/Reuter) - In de steden
Szczecin en Lodz hebben zich af
gelopen maandag incidenten
tussen ordetroepen en demon
stranten voorgedaan, zo heeft de
Poolse televisie gisteren bekend
gemaakt. Het zou gaan om groe
pen "opgeschoten jongeren", die
militiepatrouilles aanvielen.
Eerder op de dag meldde een rege
ringswoordvoerder dat er maan
dag ook ongeregeldheden waren
in Nowa Huta en Krakow in het
zuiden van het land. De politie
verspreidde met behulp van
traangas en waterkanonnen een
betoging. Het persbureau PAP
meldde voorts onlusten in Wro
claw, waar een konvooi militie-
voertuigen met stenen werd be
kogeld nadat een betoging was
uiteengejaagd.
Bij de ongeregeldheden werden in
totaal vier politiemannen ge
wond en meer dan 70 arrestaties
verricht.
De Poolse minister van buiten
landse zaken, Stefan Olszowski,
heeft gisteren een bezoek van
twee dagen aan de Sowjet-Unie
beëindigd met het afwijzen van
"inmenging" door de V.S. en de
NAVO in de binnenlandse aan
gelegenheden van Polen.
In een lang, gezamenlijk communi
qué, uitgegeven na zijn gesprek
ken met zijn Sowjetrussische
ambtgenoot Gromyko. staat dat
Moskou heeft beloofd de econo
mische behoeften van Polen te
zullen lenigen "binnen het kader
van zijn mogelijkheden".
Een woordvoerder van de Poolse
regering heeft gezegd dat er bg-
na een akkoord is bereikt met
Westerse banken over de terug
betaling van 2,3 miljard dollar
van de enorme buitenlandse
schuldenlast van Polen.
Het bedrag zal in acht jaar tgd wor
den teruggebracht. De woord
voerder zei verder dat sommige
banken zich bereid hadden ge
toond Polen nieuwe leningen te
verstrekken om de betalingen te
kunnen doen.
BONN (GPD) - Het wordt steeds
minder zeker dat de snelle-
kweekreactor in het vlak bij de
Nederlandse grens gelegen Kal
kar ook inderdaad wordt vol
tooid. Door de geweldige kosten-
explosie bij de bouw van het pro
totype voor de plutoniumtechno-
door
Hans Amesz
logie is een financieel pokerspel
tussen alle betrokkenen ontstaan
over de vraag hoe de extra beno
digde miljarden moeten worden
verdeeld. Het gevaar dreigt dat
Kalkar een gigantische indus
triële rüne wordt voordat er ook
maar één kilowatt stroom is ge
produceerd.
Eind vorige week lieten bondskan
selier Helmut Schmidt en zijn
minister van onderzoek en tech-
Steeds meer
problemen
rond Kalkar
nologie, Andreas von Bulow, we
ten dat zg niet langer bereid zijn
de stijgende kosten van de bouw
van de snelle-kweekreactor te
betalen.
Bij de bouw van de snelle-kweek
reactor in Kalkar is van alles mis
gegaan. Toen in februari 1973 de
eerste steen werd gelegd, werd
ervan uitgegaan dat Kalkar in
1983 klaar zou zijn. Geraamde
kosten: 1,7 miljard mark. Die
kosten zouden voor twee derde
door de bondsregering en voor
één derde door Nederland, Bel
gië en de elektriciteitsonderne
mingen worden opgebracht.
In de loop der jaren ontstonden zo
wel financiële als technische
moeilijkheden. Nederland en
België waren niet meer bereid
boven een plafond van 480 mil
joen gulden elk uit te gaan. Ook
de bondsregering maakte begin
1981 bekend er niets voor te voe
len de meerkosten van Kalkar te
dragen.
Een extra complicatie bij Kalkar is
dat de Bondsdag in feite toe
stemming moet verlenen om de
reactor in gebruik te nemen. Op
basis van een rapport van een en
quêtecommissie moet daarover
eind oktober in het parlement
worden gediscussieerd.
Hoewel het Bondsdagdebat eigen
lijk alleen maar over de veilig
heid van Kalkar moet gaan, gelo
ven steeds meer politici dat dit
aspect niet meer geïsoleerd kan
worden van het financierings
probleem. Er heerst twijfel aan
of de omstreden snelle-kweek
reactor ooit rendabel kan
werken.
ROME/LONDEN/JERUZALEM/BEIROET (Reuter/UPI/
DPA/GPD) - Koning Hoessein van Jordanië heeft en
thousiast gereageerd op het vredesplan van president
Reagan voor Palestijnse zelfbeschikking in de door Is
raël bezette Westelijke Jordaanoever en strook van Ga
za.
Hij deed dit in een Brits interview.
Het is een zeer constructieve en
positieve stap, zei de koning.
Hoessein voorspelde brede Ara
bische erkenning van Israël en
opperde de mogelijkheid dat
over de basisregeling voor een
toekomstige federatie van Jorda
nië en de Westelijke Jordaanoe
ver een referendum wordt ge
houden.
vs
De Verenigde Staten zetten deze
week hun diplomatieke werk in
het Midden-Oosten voort met als
uiteindelijk doel de terugtrek
king van alle buitenlandse troe
pen uit Libanon. Met de eerste
besprekingen is Morris Draper
belast, die gisteren in Israël aan
kwam. Een Amerikaanse woord
voerder ontkende dat Drapers
missie verband hield met de
urenlange Israëlische luchtaan-
Agenten gedood
in Baskenland
RENTERIA (AFP/DPA) - Giste-,
ren zijn in Spaans Baskenland
vier politiemannen van een pa
trouille omgekomen bij een aan
val van vermoedelijk leden van
de afscheidsbeweging ETA.
Op een afgelegen weg in Renteria
bij San Sebastian werd de politie
vanuit een hinderlaag onder
vuur genomen. Twee agenten
waren op slag dood, drie raakten
gewond. Eén van hen overleed
later. Een andere gewonde agent
werd meegenomen door een pas
serende auto, maar de daders
wisten dit voertuig aan te hou
den, de agent eruit te halen en
alsnog te doden.
vallen van maandag op Syrische
en Palestijnse militaire stellin
gen.
PLO
De conferentie van de Interparle
mentaire Unie, die deze week in
Rome is begonnen, staat in het
teken van de omstreden deelna
me van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO. Delega
tieleider Yasser Arafat arriveer
de gisteren in Rome en wordt
vandaag door president Pertini
en door paus Johannes Paulus II
ontvangen. De Israëlische dele
gatie tekende een fel protest aan
tegen zijn aanwezigheid en die
van de PLO-afvaardiging.
Pertini's ontmoeting met Yasser
Arafat draagt een privé-karakter,
zo maakte het secretariaat van de
president bekend. Hetzelfde
geldt voor de audiëntie bij de
paus. Gisteravond was het nog
onduidelijk, of Arafat ook door
de Italiaanse minister van bui
tenlandse zaken, Emilio Colom
bo, zou worden ontvangen.
Uit de gehele wereld klinken
protesten van de joodse gemeen
schap tegen het bezoek, dat
PLO-leider Arafat aan de paus
zal brengen. Namens het Neder
lands-Israëlitisch Kerkgenoot
schap en het Liberaal-Jood se
Kerkgenootschap hebben giste
ren zes rabbijnen de secretaris
van de pauselijk nuntius in Den
Haag in kennis gesteld van de
ontstemming bij de joodse ge
meenschap in Nederland.
Volgens het joodse wereldcongres
te Genève, een koepelorganisatie
van alle joodse gemeenten in de
wereld, zal het bezoek zeker niet
bijdragen aan een verbetering
van de betrekkingen tussen het
jodendom en de rooms-katholie-
ke kerk.
Leiden, Breestraat 142-144, tel. 133511
MINI JURK, flanel in
de modekleuren o.a.
bordeaux, mosterd, geel
en zwart 39,-
VOORRAADPOT met
schuivc mond hoogte
12 cm aktieprijs 2,95
