"Ik heb behoefte
aan iets diepers"
Van circusjongen
tot Appel-acteur
Musical "Fien" nieuwe uitdaging voor Jasperina
Zoeterwoudse "komiek" Henk Votel:
T
H
A '82-'83
T
E
R
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1982
PAGINA 19
„Ach vreselijk gewoon:
waar al die mensen zich
druk om maken. Een
storm in een glas water".
Dat zegt Jasperina de
Jong, net terug van
vakantie en nog even na
pratend over haar ver
schijnen in Sonja Barends
laatste spraakmakende tv-
show, waarin zij en haar
man Eric Herfst toegaven
met iedereen te willen
meewerken die publiciteit
geeft aan hun dure, nu op
stapel staande toneelpro-
duktie, zelfs al betekent
dat medewerking verle
nen aan weekbladen die
halve waarheden verko
pen en hun populariteit
trachten te vergroten door
middel van privé-schan-
daaltjes.
Jasperina: „Prima reclame
toch. zo'n rel. Ook al kwam
Sonja er dan niet zo best af.
iets dergelijks is toch altijd
goed voor een tv-show. Ze
heeft dus geen reden tot kla
gen. Trouwens, ik vond haar
niet best in die show, maar
verder: gewoon goeie vrien
den hoor, ik heb haar altijd
wel gemogen en nu nog".
Jasperina windt er ook nu geen
doekjes om: „Publiciteit is op
dit moment heel belangrijk,
omdat mijn man en ik ons
geld in een groots opgezette
musical hebben gestoken.
Meer dan veertig mensen
moeten worden betaald, er
zijn 250 dure kostuums in de
maak en dan is er nog een
goeie, maar dure decorman.
Reden genoeg dus om een en
ander gewoon zakelijk te be
kijken. Iedereen die mij pu
bliciteit geeft is welkom". La
cherig daaraan toevoegend:
„Behalve dan meneer Glim
merveen en zijn blad voor de
Volksunie, want dat gaat
zelfs mij te ver".
De musical - waar intussen al
heel wat over te doen is ge
weest - heet 'Fien' en gaat
over het leven van de ver
maarde actrice Fien de la
Mar. Jenny Pisuisse deed
grondig onderzoek naar alle
wetenswaardigheden uit
Fiens leven en sprak uitvoe
rig met mensen die haar heb
ben gekend.
Vervolgens schreven Eric
Herfst en Ivo de Wijs de mu
sicalversie, die in het komen
de theaterseizoen ook in c^e
Leidse Schouwburg is te
Zelfmoord
Jasperina in de koffiekamer
van Carré, tijdens een repeti
tiepauze: „Waarom 'Fien'?
Tja, dat kun je misschien be
ter aan Eric vragen, het is zijn
idee geweest. Hij liep er al
een tijdje mee rond, omdat
hij, denk ik, nogal geboeid is
door het stormachtige leven
dat die vrouw heeft geleid.
Zij heeft ook echt wel zo'n
beetje alles meegemaakt aan
hoogte- en dieptepunten die
je als mens kunt meemaken.
Tot aan het einde toe, toen zij
op 65-jarige leeftijd zelf
moord pleegde".
Jasperina wacht even, zegt
dan: „Voor mij is deze pro-
duktie ook weer eens iets an
ders. Ik bedoel dat er behalve
vele komische kanten ook
iets heel tragisch bij zit en ik
heb de laatste tijd juist sterk
de behoefte om weer eens
iets diepers te spelen. Niet
uitsluitend meer die super
leuke rollen".
Dat Jasperina de Jong tegen
woordig niet meer zo'n zin
heeft in het geven van inter
views blijkt duidelijk uit haar
houding: „Ik zit nu al zo lang
in dit vak dat het voor mezelf
niet meer hoeft", zegt ze ach
teloos. „Vroeger wel, toen
deed je alles om wat meer be
kendheid te krijgen. Thuis op
de sofa met je zoontje er bij
en praten over je hobby's. Of
op de foto gaan terwijl je een
pot aardappelpuree in de
oven schuift". Ze begint te la
chen: „Ach, iedereen weet
het nu zo onderhand wel".
Tot nu toe speelde Jasperina al
tijd zware rollen. Ook in
'Fien' moet zij bijna voortdu
rend op het toneel staan.
Eerst als de jonge, beginnen
de Fien, en naarmate het stuk
vordert wordt zij de oudere
vrouw totdat zij ten slotte als
65-jarige een einde aan haar
leven maakt.
Veel slaap
Jasperina: „Het is een kwestie
van goed zorgen voor jezelf,
wil je zoiets tot een goed ein
de brengen. Wanneer ik werk
doe ik zo weinig mogelijk an
dere dingen daarnaast. Geen
radio- en televisieprogram
ma's bijvoorbeeld. Ik slaap
heel veel en ik neem mezelf
in acht wanneer er andere in
spanningen worden ge
vraagd. De enige hobby die
ik heb is tuinieren en daar
ontspan ik me dan mee".
„En van zenuwen heb ik geluk
kig niet meer zoveel last. Dat
neemt niet weg dat mensen
vlak voor een voorstelling
niet teveel tegen me aan moe
ten kletsen en dat er bijvoor
beeld niet te veel drukte in
mijn kleedkamer moet zijn,
want dat kan ik er dan niet
meer bij hebben. En dat soort
„Circus en toneel hebben,
historisch gezien, eigen
lijk een heel nauwe band
met elkaar. Maar ik was
niet zo'n handenstaander.
Ja, papa trainde me wel
eens. Helemaal geen man
van: je mot, maar ik geloof
toch wel dat hij in zijn
hart dacht: daar ga ik een
hele goeie van maken. Hij
vond zichzelf niet zo goed
en dat vind ik een mooie
eigenschap, die heb ik
ook. Ik ben zo onzeker als
een huis, dat mag je echt
weten. Ook met dit pra
ten. Hoe zullen de mensen
over mij denken? Ik hoop
maar dat zé het begrijpen,
want ik ben nogal warrig,
ik gebruik veel woorden,
zodat je denkt: ja, Henk,
drie waren' toch genoeg,
maar ik gooi er nog eens
tien tegenaan. Zo ben ik
nu eenmaal".
Acteur Henk Votel (43) heeft
veel weg van een spraakwa
terval. Met groot enthousias
me vertelt hij over zijn vak,
over de uitstekende samen
werking bij toneelgroep De
Appel met zijn „gabbers"
Erik Vos, Willem Wagter en
Peter van der Linden, over
het verleden en over het cir
cus. Zijn vader was acrobaat
en zoontje Henk spijbelde
nogal eens om papa te kun
nen assisteren.
„Ik heb als kind al heel goed
gezien hoe hecht het circusle
ven is, dat de mensen respect
hebben voor elkaar. Mensen
met echt grote namen waren
niet te beroerd om mee te hel
pen die vijf palen voor de tent
op te zetten. Ik vind namelijk
collegialiteit zo ontzettend
belangrijk. Wat je doet, je
doet het met elkaar".
Henk Votel is tamelijk klein
van stuk, maar dat deert hem
niet. Toen hij eens behulp
zaam was bij de viering van
het tienjarig bestaan van de
school van de jongste van
zijn twee dochtertjes, hoorde
hij kinderen opmerken: goh,
wat heb jij een kleine papa.
„Dat vind ik ontzettend leuk.
Ik hou ook heel veel van kin
deren. Ik ben met kinderto
neel begonnen en dat heb ik
zeventien jaar gedaan. Er
wordt wel gedacht dat je pas
een acteur bent als je 's
avonds voor het grote pu
bliek optreedt. Voor die blè
rende kinderen, moet je daar
acteur voor zijn? Nou, dat
kan ik je dan garanderen, ten
minste als je een goed niveau
wil bereiken. Je hoopt dat die
kinderen kennis maken met
theater en dat ze dan later
misschien iets hebben van: ik
ga ook maar eens lekker naar
toneel kijken. Dus dat je ze
een beetje - mag ik dat woord
gebruiken - opvoedt".
Talenkennis
„Ik heb er ontzettend voor
moeten knokken om me in
die wereld te gaan thuisvoe-
len. Je moest natuurlijk alles
gaan lezen en je kreeg later
ook buitenlandse regisseurs.
En ja, wat is mijn talenken
nis, mijn achtergrond was
niet zo sterk. Na de lagere
school heb ik ambachts
school gedaan, omdat mijn
moeder dacht: het circus, een
jongen, later misschien een
gezin, laat hij er ook maar een
vak bij nemen. Toen moest ik
een test doen om te zien wat
ik kon en dat was timmeren
Trouwens, dit huis heb ik
spanning wendt zich dan al
tijd ten goede. Maar soms
ben ik dan toch wel eens
bang voor het onvoorziene.
Alleen al omdat ik verschrik
kelijk veel tekst uit mijn
hoofd moet kennen, ik be
doel maar: de spanning om
elke keer weer alles zo goed
mogelijk op dat toneel te krij
gen is er natuurlijk wel".
Ze begint wat sarcastisch te la
chen: „Toch ben ik een beetje
als de circuspaardjes: wan
neer ik de aanwezigheid van
het publiek ruik dan krijg ik
iets heel onrustigs en dan wil
ik als het ware aan de slag".
Tegenwoordig is Jasperina de
Jong als zangeres en danse
res zo ver dat zij het niet meer
nodig heeft om er lessen in te
volgen. Jasperina: „Ik kan er
mee voort, met wat ik nu in
huis heb. Bovendien vind ik
elke avond dat ik op het to
neel bezig ben al genoeg
zang- en danslessen bij el
kaar. „Ik heb jarenlang ge
traind en dat hoeft niet meer
zo nodig voor me. Ik zou het
echt vreselijk vinden als ik
weer moest beginnen, zoals
ik indertijd voor 'Charity'
heb gedaan, hoewel het dan
wel weer fantastisch is om
een dergelijke rol neer te
kunnen zetten".
Jasperina de Jong: "Prima reclame toch, zo'n rel".
Inzinking
het meest boeiend aan haar
vak?
Weifelend: „Ach, iedereen
heeft uiteraard wel eens een
inzinking en dan is op zo'n
moment niets meer leuk.
Maar in dit vak krijg je daar
dan opeens een heel dank
baar publiek voor terug, of
verschrikkelijk enthousiaste
reacties en dan is het alle
maal weer enig".
Ze maakt gebruik van de moge
lijkheid om terug te komen
op 'Fien'; „En dan het
werken met een goeie groep,
dat is heel erg prettig. Het
team dat we nu hebben is
fantastisch. Ik merkte het al
meteen bij de eerste repeti
ties. Het zingen, dat doet je
dan wat, dat geeft je de rillin
gen. We hebben ook heel dui
delijk gezocht naar mensen
die niet alleen goed acteren,
maar ook goed zingen. En om
die mensen te vinden, dat is
in Nederland niet eens zo
makkelijk Gerard Cox. Loe-
ki Knol en Rients Gratama
zijn onder anderen acteurs
die aan die voorwaarden vol
doen en dat gaat prima Dat
maakt voor mg het werk dus
ook heel boeiend"
- Op 26 september komt er een
televisie-special ran Jasperi
na de Jong. Is dat eveneens
reclame voor Fien7
Jasperina „Misschien wel een
beetje, ja. We hebben het pro
gramma in elk geval de titel
meegegeven 'Wat is musical"
en daarin komen ook wel wat
liedjes voor uit 'Fien'. Onder
andere een duet met Gerard
Cox. Verder heb ik er een
song van Linda Ronstadt in.
een mooi Üed met een colora-
tuurtje. want ook Ronstadt
kan erg hoog komen".
In het diepe
- Ondanks alle inspanningen
en publiciteitsmogehjkheden
kan de musical 'Fien' op een
flop uitdraaien. Wordt dit
dan zakelijk en artistiek een
ramp voor Jasperina de Jong
en Eric Herfst"*
Jasperina: „Tja, je moet die
dingen natuurlijk kunnen re
lativeren. Ofschoon je elke
keer weer met zoiets van de
hoge in het diepe springt en -
ook al verwacht je er zelf heel
veel van - zoiets kan dus best
wel fout gaan. Voor ons is dit
het risico dat je erbg moet ne
men. maar in elk geval geen
reden om na een teleurstel
ling te gaan stoppen"
„Wg werken al jaren in de vrge
produktiesfeer. omdat het de
enige manier is om die din
gen te doen die we zelf leuk
vinden. Ik heb ooit eens één
keer vastgezeten bg een ge
zelschap en dat was dus echt
de emge keer dat ik niet met
plezier werkte, omdat de rol
die ik speelde me absoluut
niet beviel. Dus wat de artis
tieke kant betreft zullen Eric
en ik toch altijd weer kiezen
voor datgene wat we zelf leuk
vinden en daarbg meteen alle
risico's pakken die eraan
vastzitten".
„Nu ja. en zakelgk proberen we
er uiteindelgk toch wel weer
zo veilig mogelijk doorheen
te rollen. Het vorig seizoen
hebben we een zo goedkoop
mogelgk programma ge
speeld, alleen Eric en ik op
het toneel, getiteld Tussen
zomer en winter', zodat we al
het geld dat we overhielden
konden potten voor 'Fien'.
Op die manier begin je dus
met geld dat er al is en. tja,
dan hoop je natuurlijk dat je
niet voor niets hebt ge-
In een rijtjeshuis in een
nieuwbouwstraat van
Zoeterwoude laat de
acteur Henk Votel weten
dat het bij een kleine
toneelgroep als De Appel
hard werken is: overdag
repeteren, 's avonds
voorstelling. Maar voor
deze kleine blijmoedige
man, die vaak en hartelijk
lacht, lijkt dat geen
bezwaar.
Zijn eerste ervaringen
deed hij op in het circus,
waarvan hij nu vindt dat
de echte charme wel
veranderd is, dat het
steeds meer een
prestigekwestie is
geworden, uitgedrukt in
aantallen salto's. Ook de
toneelwereld is in zijn
ogen in de loop der jaren
harder geworden.
Henk Votel speelt het
komende seizoen een rol in
"De rode herberg", welke
moordgeschiedenis ook in
de Leidse Schouwburg te
zien zal zijn.
binnen helemaal zelf gedaan,
dus ik heb er nog steeds pro-
fijt van. Maar ja, mijn interes
se was natuurlijk totaal niks,
dus ik heb het ook niet afge
maakt. Ik wou en zou naar
het theater".
„Maar later in je leven, als je
een Franse regisseur krijgt...
Dan word je zo handig, dan
word je net als kinderen. Als
je op een buitenlandse cam
ping zit, komen zij thuis met
de meest leuke mensen. Kin
deren hebben geen drempel
vrees, geen talenvrees. Dat
heb ik namelijk ook niet. Ik
kom met alles terug. Als jij
mij naar Rusland stuurt, kom
ik terug met dat specifieke...
Het is nu natuurlijk niet meer
zo dat ik niks spreek, maar
het is zeker niet mgn sterkste
kant. Ik mime dan zwaar en
gooi van alles door elkaar
Maar het gekke is, als je wilt,
begrijp je elkaar zo ontzet
tend gauw".
Via een piepklein rolletje bij
een gezelschap dat optrad
voor de militairen, kwam
Henk Votel bij de Stichting
Nieuw Jeugdtoneel (later
Arena), die toen artistiek ge
leid werd door Cruys Voor-
bergh. Hij praat met grote be
wondering over deze man,
alsmede over regisseur Erik
Vos met wie hij, met tussen
pozen, al zo'n kwart eeuw sa
menwerkt. Om zgn onverval
ste Haagse accent af te leren,
moest Henk spraaklessen ne
men. Op de vele jaren jeugd
toneel volgden toneelgroep
The Family en de musical
„Een kannibaal zoals jg en
ik" van Freek de Jonge en
Bram Vermeulen. De laatste
vijf jaar zit hij bij De Appel.
Improviseren
„Bg „De Appel" is juist het leu
ke, dat je lekker dingen van
jezelf kwgt kan, wg improvi
seren veel. En de regisseur
kijkt en pikt eigenlijk dingen,
waarvan hij zegt: hé, dat is
gek. Dat gaat hij dan coördi
neren en dan krijgt het iets
persoonlijks. Er zitten zulke
verschillende mensen bij „De
Appel", datje een wonderlijk
geheel krijgt. Ik dacht dat dat
wel een beetje de kracht
„Waarom de Raad voor de
Kunst ons destijds aangeval
len heeft? Ik weet het niet.
Wat willen ze dan, moeten we
nou ineens totaal iets anders
gaan doen? Ons eigen theater
in Scheveningen zit bijna al
tijd vol, dat is gewoon eng.
Als er dertig plaatsen over
zijn, hebben we iets van, nou,
zullen we het een beetje min
der doen, bij wijze van spre
ken. zo verpest zijn we. Dat is
toch uniek, altijd vol zitten
„Ik was natuurlijk altijd de ko
mische noot hè, dat is niet
erg. Ieder mens heeft iets
waarvan je zegt, dat moet je
dankbaar gebruiken. Ik be
weeg lekker, ik schijn lekker
over te komen. Dat weet ik
nu ook wel. kijk, je moet niet
te bescheiden zgn, maar cap-
sones. daar heb ik een hekel
aan. Ik ben makkelijk. Als ik
op het toneel sta, heb ik de
behoefte het publiek ook een
beetje privé te benaderen,
een beetje te rommelen met
leuke vrouwtjes als ik ze
vooraan zie. want bg „De Ap
pel" spelen we heel dicht bg
het publiek Dat kan natuur
lijk niet met elke rol. maar ja.
een soort entertainment, dat
vind ik lekker, dat hoort bg
Henk"
Prijs
"Ik heb dus heel veel leuke rol
len gedaan. Totdat ik bg mij
zelf dacht, ik heb toch ook
nog een andere kant Nou.
dan moetje net Enk Vos heb
ben: dan gaan we Henk eens
dit of dat geven. Bijvoorbeeld
„Burgerbruiloft" van Brecht.
waarin ik een man speelde
waarvoor ik die toneelprgs
heb gehad"
Hg wijst naar de boekenkast
waar het beeldje van de Ar
lecchmo (prgs voor de beste
bijrol), dat hem vong jaar in
Middelburg werd uitgereikt,
een opvallende plaats in
neemt
„Het is mijn trots. Ik zie het
niet alleen als een onder
scheiding voor mijn rol in
„Burgerbruiloft", maar voor
mgn hele ontwikkeling. Kgk.
als je Henk kent en je weet
het verhaal van dat stuk en
die rol, dan denk je, dat zal
wel een komiek wezen Nou,
dat was het dan totaal niet en
het gekke is, dat ik dolgraag
die kant op wil. Ik geloof dat
dat heel sterk in me zit, dat
dramatische Het komt er
ook uit nu".
„Maar het is gewoon een vak,
zoals ieder vak. Ik ga gewoon
mijn geld verdienen, reéel
big ven Maar kom ik het
theater binnen, dan gebeurt
X hé. Ben ik thuis, dan doe ik
totaal andere dingen, ik kan
ontzettend goed schakelen
Daardoor ben ik ook nooit
moe en ik doe het toch al
lang Maar het is voor mg nog
elke keer zalig, ik ben steeds
blij. Thuis ben ik niet altgd
zo'n leuke, aardige man. ik
ben geen rotvent, nee Maar
op m'n werk, jongen, dat. ja.
ik weet niet. dat zouden we
moeten vragen aan een psy
choloog of weet ik veel wie
daar over gaat"
FRANS P J DOELEMAN
