"Fitzcarraldo"
film als poëzie
Biittania Hospital: onderhoudend
The Wall: veel geschreeuw, weinig wol
C
v
r ..iiiir
I, the jury heeft
de tijd doorstaan
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1982
K O
In de kapelzaal van K O
wordt komende dinsdag het
filmseizoen geopend met de
eerste van een serie van vier
films van de begin juni
overleden regisseur Rainer
Werner Fassbinder (zie foto).
"Der Handier der vier Jahres-
zeiten" is dinsdagavond om
acht uur te zien. De film da
teert uit 1971 en beschrijft het
leven van Hans Epp. Een le
ven dat in het teken saat van
een voortdurende minach
ting voor zijn omgeving en
waarin de ene tegenslag op
de andere volgt.
Filmhuis LVC
Vrijdag en zaterdag om kwart
over negen: "La dolce vita"
een klassieker uit 1960 van
Federico Fellini. Marcello
Mastroianni speelt de hoofd
rol van een society-journalist,
die kapot gaat aan zijn om
zwervingen in de upper-ten
van Rome. Zijn tegenspeel
ster is Anita Ekberg.
Woensdag en donderdag (20.00
en 21.15 uur) wordt een begin
gemaakt een cyclus rond
Werner Herzog. T zien is
"Auch Zwerge haben klein
angefangen" uit 1969. Het
verhaal speelt zich af in een
inrichting op de Canarische
eilanden, waar liliputters in
opstand komen tegen het ge
zag. De leiders zijn echter af
wezig, zodat de opstand bij
gebrek aan een tegenstander
ontaardt in zinloze verniel
zucht, dierenmishandeling
en moord.
Film
The Wall-regisseur Alan Parker
heeft het vak geleerd als maker
van reclamefilmpjes. Dat lijkt
een tamelijk zinloze mededeling,
maar wie zijn speelfilm-oeuvre
naloopt, ontdekt dat juist in die
richting zijn talenten ook het
meest ontwikkeld zijn. Parker is
vooral de man van mooie dan
wel sprekende plaatjes, terwijl
de inhoud daar niet altijd mee in
de pas loopt. Midnight Express
was een ijzersterke thriller, maar
films als de musical Fame en re
cent Shoot the Moon waren
fraaie, edoch lege hulzen. En zo
is ook Pink Floyd The Wall een
film die een hoop suggereert en
toch eigenlijk niet zoveel voor
stelt.
Zoals bekend is The Wall het laat
ste muzikale werkstuk van de
onverwoestbare Engelse band
Pink Floyd (begin zeventig
mocht daar alleen maar in kleer
makerszit en een joint in de hand
naar geluisterd worden). Zanger
gitarist Roger Waters verwerkte
The Wall tot een verhaaltje en
blijkens de onontwarbare klu
wen van heden en verleden én
fantasie en realiteit wist Alan
Parker daar niet al te goed raad
ger Bob Geldof spelen respectie
velijk de jonge en oude Pink
Flovd. Vader Floyd sneuvelt op
het slagveld van WO II als Pink
nog maar een kereltje is. Dat
komt hard aan. zeker omdat
moeder Floyd haar enig kind nu
als een kostbare schat aan de om
vangrijke borst gevangen houdt
en daarnaast voelt hij zich dan
ook nog het slachtoffer van ter
reur op school ('Teacher, leave
us kids alone", de bekende hit
van een jaar geleden).
Een huwelijk als vluchtheuvel
brengt het verwachte geluk ook
niet. Van de muur - the wall -
die zijn moeder voor hen beiden
had opgericht, belandt Pink
daarom achter een zelf opgetrok
ken muur. Als een inmiddels be
roemd popster sluit hij zich af
van de samenleving.
Dit is het geraamte van The Wall
tot op het bot uitgekleed. Het ge
heel is gelardeerd met fikse rel
len, verwijzingen naar oorlogsel
lende in stripvorm en en Pink's
gedaantewisseling tot Fuhrer.
Dat alles laat de toeschouwer be
grijpelijk in grote verwarring
achter en wie weet was dat de be
doeling wel. Maar ondanks dat
de muziek vaak wordt gepaard
aan fantasierijke hoogstandjes
van Parker ebt daarmee de aan
dacht eveneens snel weg En dat
kan toch niet de bedoeling zyn
BART JUNGMANN
lh'' 'Ik. 'iii, -m
Pink Floyd The Wall; re
gie: Alan Parker; hoofd
rollen: Bob Geldof en Ke
vin McKeon. IhCliCT LMo
1, Leiden: alle leeftijden
iiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinni
Werner Herzog en de kracht van de droom
Het beeld van de dromer als ber-
genverzetter is even versleten als
waar, maar Fitzcarraldo, de cen
trale figuur in Werner Herzogs
jongste, gelijknamige film, past
het zelfs in letterlijke zin. Een
berg in een Peruaans woud is in
zijn geval de natuurlijke schei
ding tussen illusie en realiteit.
Hij is zich bewust van de risico's
die het bedwingen van de berg
met zich mee brengt, maar kiest
er voor, niet uit avontuur (dat telt
voor de dromer niet), maar om
dat de droom hem beheerst, hem
dwingt.
Herzog, die pok het scenario voor
de film schreef, herkende zijn ei
gen thematiek in het waarge
beurde verhaal van de man Fitz
carraldo, die met duizend india
nen aan het begin van deze eeuw
een rubberplantage dreef in Pe
ru. Ooit verplaatste hij een boot
over een berg, van de ene rivier
naar de andere.
In Herzogs film is er ter verklaring
van die onwaarschijnlijke
krachtsinspanning, de droom
van Fitzcarraldo: een operahuis
in de jungle, geopend door zijn
idool in de operawereld, Caruso
(in werkelijkheid bestaat zo'n
opera in Manao, maar de Fitzcar
raldo van toen heeft daar geen
hand in gehad).
Herzogs Fitzcarraldo koopt het
enige nog niet geëxploiteerde
rubbergebied in een onherberg
zaam en door een inzichzelf ge
keerde indianenstam bevolkt
oerwoud. Hij hoopt met de plan
tage zijn Italiaanse opera te kun
nen financieren. Niemand ge
looft in zijn operatie, maar als hij
zelfs de indianen voor Caruso
weet te winnen, houdt niets hem
tegen: de boot gaat over de ge
deeltelijk afgegraven berg: het
oerwoud wordt ontsloten
In de recente filmgeschiedenis zijn
nogal wat voorbeelden van uit de
hand gelopen ambities van regis
seurs. De destijds veelbesproken
produkties als "Appocalypse
Now" (Cappola) en nu "Fitzcar
raldo" van Herzog.
Door indianen gestichte branden,
ziektes, gewonden en zelfs do
den hebben een schaduw gewor
pen op het werk van Herzog, dat
driejaar in beslag heeft genomen
en voor het grootste deel op
moeilijke locaties in Peru moest
worden verricht. In die zin heeft
Werner Herzog hetzelfde door
staan als Fitzcarraldo, maar wist
ook hij zich gesteund door de on
metelijke kracht van zijn droom
"Fitzcarraldo" is als film poëzie in
zijn zuiverste vorm. Cameraman
Thomas Mauch heeft het Pe
ruaanse oerwoud in al zijn kracht
en symboliek te pakken gekre
gen. Klaus Kinski (wat kan die
man eigenlijk niet) heeft de di
lemma's van de dromer, die me
nigmaal de uitdaging ziet op een
plek waar die niet blijkt te lig
gen, op een ontroerende manier
gestalte weten te geven. De prijs
voor de beste regie was er afgelo
pen zomer op het filmfestival in
Cannes als een terechte bekro
ning.
TON VAN BRUSSEL
''lil,. 'H
"Fitzcarraldo", regie:
Werner Herzog. Met Klaus
Kinski en Claudia Cardi-
nale. Theater: Lido 2,
iiiiiiiiiimmiiiiiiuiiiiiiiiiiii
i,r ,iiir
Enkele maanden geleden was in
het Filmhuis in Leiden The big
sleep te zien. Een verfilming van
het gelijknamige boek van Ray
mond Chandler met het duo Bo-
gart-Bacall. De Duitse televisie
zond recentelijk The lady in the
lake, eveneens van Chandler en
The Maltese falcon, naar het
boek van Dashiell Hammett uit.
Echte detective-verhalen, die
stuk voor stuk uitstekend zijn.
Maar in de ogen van, laten we
zeggen de generatie van de jaren
vijftig dermate gedateerd, dat zij
in plaats van spanning, humor
bieden.
Micky Spillane is een tijdgenoot
van Chandler en Hammett, zij
het echter een minder preutse.
Waar zijn collega's op cruciale
momenten nog gordijnen lieten
dichtgaan en de dingen niet bij
naam noemden, kent Spillane
geen enkele schroom op dit ge
bied
Dit bUjkt overduidelijk uit de nieu
we verfilming van zijn boek I.
the jury (de eerste dateert van
1953), die uit sex, spanning en ge
weld is opgebouwd
Net als Chandler en Hammett hun
vaste detective s Philip Marlow
en Sam Spade hebben, heeft
Spillane zijn Mike Hammer. De
rol van Hammer wordt vertolkt
door Armand Assante. die zowel
wat betreft zijn uiterlijk als zijn
spel een grote gelijkenis vertoont
met Silvester Stallone (waarbij
Stallone het voor mij wat betreft
het eerste moet afleggen.
In I, the jury vindt Hammer zijn
één-armigc vriend en collega
Vietnam-vechter, vermoord in
zijn fiat. Tijdens zijn speurtocht
naar de moordenaar wordt de
kijker niet gespaard. Hammer
ontdekt dat de CIA hier in het
spel moet zijn en die blijkt ook
I, the jury. Regie: Richard
T. Heffron.
Met: Armand Assante,
Barbara Carrera, Laurene
Landon, Alan King, e.a.
Theater: Luxor, Leiden, 16
jaar.
iiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiniiii
nog eens te opereren vanuit een
exclusieve kliniek voor sexuele
therapie.
Als dekmantel voor hun moorden
gebruiken de tot drugs- en wa
pensmokkel afgedwaalde CIA-
heren een hogelijk gefrustreerde
lustmoordenaar (makkelijk voor
radig uit de kliniek.
Wanneer de doorgaans zo kloeke
secretaresse van Hammer hier
van het slachtoffer dreigt te wor
den is de boot aan en breekt de
hel pas goed los.
I, the jury is de moeite waard. Niet
omdat de film zo goed of bijzon
der is. maar omdat het verhaal de
tijd heefi kunnen doorstaan. En
dat is een compliment
ANNELOES T1MMERIJE
Malcolm McDowell op het operatiebed in "Brittannia Hospital".
Een staking in het Londense Cha
ring Cross-ziekenhuis zeven jaar
geleden inspireerde Lindsay An
derson tot het maken van Britta-
nia Hospital. Ambulances met
zieke mensen die voor een ken
nelijk nog belangrijker zaak voor
de hekken moeten wachten, dat
prikkelde vooral de fantasie van
Anderson.
Zeven jaar heeft het geduurd voor
dat de film klaar was, er waren
nogal wat financiële obstakels
voor de produktie rond was. In
Engeland zelf kunnen ze er, blij
kens de berichten, niet erg warm
voor lopen, maar op het filmfesti
val van Cannes zakten sommige
mensen door hun klapstoeltjes
van het lachen. En hier past dus
ook de gulden middenweg. Zo
leuk is Brittania Hospital beslist
niet. zo vervelend echter ook
niet.
Nu kan dat laatste ook duiden op
een schrikbarend gebrek aan
zelfspot aan de andere kant van
de Noordzee. Dat is wel vaker ge
bleken, denk maar eens aan alle
problemen rond de slotscène van
de laatste James Bondfilm,
waarin Margaret en Dennis That
cher lijdend voorwerp van milde
spot waren. Nu loopt in Brittan-
"'mi... ''tl,
H1" av r
Brittania Hospital; regie:
Lindsay Anderson;
hoofdrollen: Malcolm
McDowell, Leonard
Rossiter en Graham
Crowden; theater: Lido
4. Leiden; alle leeftijden
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
tia Hospital het evenbeeld rond
van de koningin-moeder, en van
royalty moet je in het Britse rijk
helemaal afblijven.
Zoals de titel al aanduidt, ziet An
derson Engeland als één groot
hospitaal, een hospitaal waar het
gezond verstand ver te zoeken is.
Hij schetst het bekende beeld
van de Britse klassenmaatschap
pij. waarin hij zowel naar boven
als naar beneden geen barmhar
tigheid kent. Hij steekt de draak
met het ziekenhuisbestuur, het
koninklijk gevolg, en de voorr-
rechten van de patiënten in de
privé-vleugel. Maar ook van de
protesterende personeelsleden
maakt hij complete kariakturen.
Mensen die alleen maar in kreten
en leuzen kennen en met uemak
de andere kant kiezen als ze dat
persoonlijk goed uit komt
Anderson heefi Brittania Hospital
in een stripachtige humor gego
ten. Niet de absurdistische grap
pen van Montv Python, maar net
een stapje voorbij de realiteit.
Een redelijk geslaagde vorm
Brittania Hospital is een onder
houdende film Maar waarschijn
lijk toch minder leuk dan moge
lijk was geweest.
Dat heefi, denk ik twee oorzaken
Zo kiest Anderson voor een ta
melijk kolderieke aanpak, maar
zijn de grapjes daarentegen vaak
ietsje subtieler Dat wnngt nog
wel eens. Daarnaast voert Ander
son als arts een kruising tussen
Frankenstein en dr Strangelove
op Dr. Millar presenteert de
'Brittania mensheid-in-verval'
een nieuw type mens, "een blik
in de toekomst". Goed voor een
paar grappen, dat wel, maar het
leidt een beetje de aandacht af
van Het eigenlijke Conflict Wed
den op twee paarden heet dat en
dat pakt wel meer verkeerd uit.
BARTJUNGMANN
De tv-week begjnt morgen met
een documentaire over de op
namen van A bridge too far,
die aan het eind van de week
(vrijdag) wordt uitgezonden.
Het is de mammoetproduktie
van producent Joe Levine en
regisseur Richard Attenbo-
rough. Een keur van sterren
(Dirk Bogarde, Michael Cai-
ne, Liv Ullmann, Laurence
Olivier en Robert Redford
kwamen in 1977 naar Deven
ter voor de verfilming van dt
mislukte poging om een sne
einde aan de Tweede Wereld
oorlog te maken. Ruim 30.000
parachutisten werden in
zuid-oost Nederland gedropt
om een vijftal bruggen in be
zit te nemen en zo de weg vrij
te maken voor de geallieerde
legers. De tegenstand van de
Duitsers is groter dan ver
wacht.
Wie dat allemaal te veel of te
lang is, kan dezelfde avond
ook op België 1 terecht, waar
The Frisco Kid wordt uitge
zonden. Een vrolijke western
met Gene Wilder als een ver
warde rabbi en Harrison
Ford als de spierbundel die
hem met raad en vooral daad
terzijde staat. Robert Aldrich
maakte deze film in 1979.
Ook op de Belgische tv het im
ponerende Schwestern van
Margarethe von Trgtta. Een
fraai, soms in zijn symboliek
wat erg nadrukkelijke film.
waarin een psychologisch
portret wordt gegeven van
twee zusters. Gudrun Gabriel
speelt de zwakke afhankelij
ke Anna. die samenwoont
met haar oudere zuster Maria
(Jutta Lampe). Maria voelt
zich een gevangene van haar
zus, maar als die zelfmoord
pleegt, blijkt de balans ern
stig verstoord (zoals de on
dertitel ook luidt). Von Trotta
verwerkte een dergelijke zus-
ter-relatie later ook nog in
Die bleierne Zeit.
In de Claude Chabrol-reeks van
Duitsland 1 maandagavond
Violette Noziere. Het is het
waar gebeurde verhaal van
een negentienjarig meisje dat
in 1934 haar ouders ver
moordde. Violette (Isabelle
Huppert) ontvlucht het stoffi
ge burgermanslcven van haar
ouders in een stiekume ver
houding met een gigolo Als
mam en pap daar achter
komt. besluit ze tot moord
fie destijds de film Pastorale
'43 of de tv-sene daarvan af
geleid miste, kan woensdag
avond zijn schade inhalen op
Duitsland 3.
Het programma
ZATERDAG The Kid: 15 32
uur; Ned. 1 (van en met Char
lie Chaplin. Amerikaanse
film uit 1920). Time Lock,
16.00 uur; Bei. 1 (regie Ge
rald Thomas met Robert
Beatty. Engelse film uit
1957). 24 Stunden aus dem
Leben einer Frau. 20 15 uur.
Dtsl. 2 (regie Dominque Le-
louche met Danielle Dancux.
Frans Duitse film uit 1967)
The phantom of the opera
22.05 uur; Dtsl 1 (regie Ar
thur Lubin. Amerikaanse
film uit 10411
MAANDAG Violette Noziere
23 00 uur. Dtsl 1
DINSDAG The three 19 30
uur. Dtsl 2 irrgK- William
Wvler met Merle Oberon.
Amerikaanse film uit 1936)
Schwestern. 20 15 uur, Bel.
2 The count of Montr hris
to. 22 05 uur; Ned 2 (regie
David Greene met Richard
Chamberlain. Amerikaanse
film uit 1975)
WOENSDAG Splendor in the
grass; 20 15 uur; Bel (regie
Elia Kazan met Nathalie
Wood. Amenkaanse film uit
1961) Pastorale '43. 22 30
uur; Dtsl 3
DONDERDAG l'Etrangeur
20 15 uur. Dtsl 3 (regie Paul
Vecciali met Jacques Pcrrin)
VRIJDAG- A bridge too far;
19 30 uur. Ned 1 The Frisco
Kid. 20 15 uur. Bel 1 Cow
boy 20 15 uur; Dtsl 1 (regie
Delmer Daves met Glenn
Ford Amerikaanse film uit
1957) Bevond reasonable
doubt. 23 06 uur. Dtsl 2 (re
gie John Laing Nicuwzee-
landse film uit 1980)
BLIJVERS
"Porky"» pikante pretpark" Amu
sant amusement. Studio. Leiden.
Euro 2. Alphen
"The Border" Actiefilm, maar met
een boodschap. Lido 2. Leiden
"Sprong naar de liefde" - Filmde
buut van Bas van der Lecq verzandt
in pretenties. Lido 3. Leiden
(OP)NIEUW
"Megaforce" - Actiefilm in discojas
je. Tnanon. Leiden
"Honky Tonk Freeway' Veel ge
doe rondom de aanleg van een nieu
we snelweg. Euro 1. Alphen
"Dr Zjivago" - Klassieke liefdesge
schiedenis. Euro 4. Alphen
SEXFILMS
"Het proefwerk" - Rex. Leiden.
NACHTFILMS
"Sex op recept" - Rex. Leiden
"Honky Tonk Freeway" -Euro 1. AJ-
"Porky'i pikante pretpark" - Euro 2.
"Love-machme" - Euro 3. Alphen.
"Supersnooper" - Euro 4. AJphen.
DEN HAAG
"Killers van de FBI" - Apollo 1
(460340). 16 jr
"Alligator" - Apollo 2. 16 jr
"Cat people" - Asta (463500). 16 j r
"Cheech and Chong's nice dreams"
- Bijou (461177), 16 jr
T. the jury" - Calypso (463502). 16 jr
"The Wall" Babylon 1 (471656). al.
"Rollover" - Babylon 2. al
"On golden pond" - Babyion 3. al.
'The Wall" Cineac 1 (630637). al
"The New York Ripper" - Cineac 2.
16 jr.
"Stripe»" - Cineac 3. al.
"History of the world, part 1" - Du
Midi (855770). al
"Dr Zjivago" - Euro. al.
"Poltergeist" - Metropole 1 (456756).
16 jr
"Les uns et Ie» autre»" - Metropole
2. al
"Je vous aime" Metropole 3. 16 jr
"Raiders of the lost ark" Metropole
4. 12 jr
"Herfstsonatr Metropole 5. 16 jr
"Fitzcarraldo" - Odcon 1 (462400). 16
V
"Sprong naar de liefde" - Odeon 2.
al
"Porky"» pikante pretpark" - Odeon
3. 16 jr
Meetings with remarkable man"
Odeon 4. 16 jr
"Britannia Hospital" - Odeon 5. 16
Tara" - Le Pan» 2. 18 jr
"Wanda whips Wall Street" - Le Pa
ns 3. 18 jr.
'Tiger Joe" - Passage (460977), 16 jr
AMSTERDAM
"Les uns et les autre»" - Alfa 1
(278806). al.
"Rollover" Alfa 2. 16 jr.
"Menuet" - Alfa 3. 16 jr
"On golden pond" - Alfa 4. al
"Cat people" - Alhambra 1 (233192),
16 jr.
"Reds" - Alhambra 2, al.
"I, the jury"- Bellevue Cinerama
(234876/266227), 16 jr.
"The wall" Calypso 1 (266227/
234876). 16 jr en 12 jr
"Ben Hur" - Calypso 2. al
"Carnal Knowledge" - Calypso 3. 16
jr
"Mystique" Centraal (248933). 18 jr
"Kill Squad" - Cineac Damrak 1
(245648), 16 jr.
"Caligula en Messalina" - Cineac
Damrak 2, 16 jr
"Kentucky fried movie" - Cineac
(243639). 16 jr
"Once upon a time in the West" -
Cinecenter (236615). 12 jr.
"Die dntte Generation" - Cinecen
ter. 16 jr
"Kamikaze 1989" Cinecenter. 16 jr
"Die Sehnsucht der Veronika Vots"
- Cinecenter. 16 jr
'The Wall" - Cinema 1 (151243), al.
"Poltergeist" - Cinema 2, 16 jr
"Fitzcarraldo" City 1 (234579). al.
"Bntanrua hospital" - City 2. 16 jr
"Monty Python en de heilige
gr gr graal" City 3. 12 jr
"The border" City 4 16 jr
'"The Blues brothers" City 5
(34579), al
"Sprong naar de liefde" - City 6
(234579), 16 jr
"Porky's pikante pretpark" - City 7
(234579), 16 jr.
""Le pont du Nord"(do). "Foreig
ner" (Vrt). za en zo). "Unmade beds"
(Ma). "Aguirre, der Zom Gottes"
(di. wo) alle films 16 jr - Cine "D"
(226551), 16 jr
"Subway nders" Desmet (226551),
12 jr
'The mirror crack'd" - Du Midi
(723653), al
"Missing" Leidsepleintheater
(235909), 16 jr
"From here to etenuty" - Nöggrra-
UK248933), 12 jr
"Playgirl" Pansten (248933), 18 jr
"A stranger it watching" Rem
brandt pie in theater 1 (223545). 16 jr
"7 M "ordspecialitten Rem-
brandtpleintheater 2 (223545), 16 jr
"The 36th chamber of Shaotin -
Rex (266132), 16 jr
"Hell's Angels USA" Roxy
(232809). 16 jr
"Morgan j suitable case for treat
ment". Tell me a riddle" "1900".
deel 1 en 2. "Mephisto" - The Movies
(245790), 16 jr
"Poltergeist" Tuschinski 1
(262633), 16 jr
"Rollover" - Tuschinski 2 (262633).
al
"Eye of the tiger" - Tuschinski 3
(262633), 16 jr
"Rairr> of the lost ark" Tuschinski
4 <262633). 12 jr
"Huis er stille krachten" Tuschins
ki S, 16 jr
"Herfstsonate", 16 jr (do Cm to).
Casablanca (ma t'm wo). 12 jr De
Uitkijk (237460). al
