Minder snoeien is noodzakelijk "Begroting inzet formatie" Universiteiten moedeloos onder Haags geweld urarnecke^f Gezin van 7 mensen verongelukt Centraal Planbureau: ;-a "'tv-H'* 5TEM VDOr JE MEDEVkiV'. Vice; TFPrEN KErNWAPEflS "Kies tegen kernwapens' Nederlands smeergeld bij Fokker-transactie PvdA weigert "dictaat" Van Agt Verldezingsstrijd in zuiden beslissend Binnenland MAANDAG 6 SEPTEMBER 1982 DEN HAAG (GPD) De overheid moet gaan onderzoeken of er, ge zien het bezuinigingsbeleid en het verminderde aantal studen ten, in Nederland niet te veel in stellingen voor wetenschappe lijk onderwijs zijn. Een dergelijk onderzoek zou kunnen resulte ren in bestuurlijke fusies tussen instellingen voor wetenschappe lijk onderwijs onderling en met instellingen voor hoger beroeps onderwijs. Bij dergelijke fusies hoeven er geen instellingen ge sloten te worden, maar kan wel de doelmatigheid van het bestu ren worden verhoogd zodat de kosten per student drastisch om laag kunnen worden gebracht. Dit zei ir. W.C.M. van Lieshout, voorzitter van het college van be stuur van de Katholieke Univer siteit Nijmegen, vandaag bij de opening van het academisch jaar 1982-1983. Zijn rede stond, overi gens net als bij de meeste univer siteiten en hogescholen, groten deels in het teken van de bezuini gingen waarmee deze instellin gen het afgelopen jaar zijn en het komende jaar worden gecon fronteerd. „Bijna alle brieven staan in het te ken van de bezuiniging", merkte Volgens de nieuwe rekenmethode mag in de periode 1984-1986 niet meer dan maximaal 17 miljard gulden worden bezuinigd. Met de bezuinigingsplannen van 12 tot 13 miljard voor 1983 komt de totale bezuiniging voor de eerst komende vier jaar op circa 30 miljard gulden. Ambtenaren van het ministerie van financiën had den laatst nog berekend, dat in de komende vier jaar circa 44 miljard gulden zou moeten wor den bezuinigd. In de nota schrijft het CPB dat door te grote bezuinigingen (om het financieringstekort van de overheid terug te dringen) de be stedingen teruglopen, waardoor de groei van investeringen en produktie uitblijft. Het financie ringstekort (verschil tussen in komsten en uitgaven van de staat) moet weliswaar worden te ruggedrongen, maar niet zo rigo- reus dat de gevolgen voor de DEN HAAG (GPD) - De verkie zingsstrijd zal woensdag worden beslist in de steden in het zuiden van het land. verwacht onderzoe ker Maurice De Hond. Vooral daar is het aantal twijfelaars on der de CDA-aanhang zo groot, dat de PvdA kans maakt als grootste partij uit de bus te ko men. Voor het eerst zou de PvdA belang hebben bij een lage op komst, zegt De Hond, die een op komst van 83 procent voorspelt. Volgens een peiling die hij vorige week afsloot, is de PvdA (45 ze tels) net iets groter dan het CDA WEERRAPPORTEN ot 2 Gf i i I; 2 f Amsterdam geheel bew. 24 15 5 De Bilt geheel bew. 25 15 04 Deelen 25 17 08 Eelde half bew. 20 15 09 Eindhoven 29 17 17 Den Helder geheel bew. 20 14 1 Rotterdam geheel bew. 27 15 01 Twente 23 16 03 Vlissingen geheel bew. 26 16 0 Zuid Limburg regen 29 17 4 j Aberdeen 9 7 21 t Athene onbewolkt 21 i Barcelona half bew. 24 18 8 t Berlijn 23 15 5 Bordeaux half bew. 31 14 1 Brussel geheel bew. 29 16 05 Frankfort regen 30 18 07 Genève zwaar bew. 28 16 05 j Helsinki 14 3 0 Innsbruck 31 19 0 Klagenfurt 29 14 0 Kopenhagen regen 17 9 9 1 Lissabon zwaar bew. 33 16 0 t Locamo zwaar bew. 26 0 1 Londen regen 25 15 5 Luxemburg 30 16 16 1 Madrid onbewolkt 30 15 0 Malaga onbewolkt 26 18 Mallorca 28 17 0 Munchen half bew. 29 17 0 i Nice 4* licht bew. 27 20 06 Oslo half bew. 15 3 0 Rome M 19 0 Split onbewolkt 30 19 0 Stockholm 15 4 0 Wenen licht bew. 26 17 0 Zurich 27 16 1 Casa Blanca licht bew. 26 Istanbul onbewolkt 25 18 0 Las Palm as licht bew. 25 20 0 Tel-Aviv 30 23 0 Tunis licht bew. 38 22 0 Van Lieshout op en hij verzucht te later in zijn rede: „Steeds meer mensen worden moedeloos on der het Haags geweld, la-ij gen twijfels over de zinvolheid van het dragen van eigen verant woordelijkheid, of geloven niet langer in activiteiten gericht op kwaliteitsverbetering en verant woorde taakaanpassing binnen de instelling". Volgens Van Lieshout lijken alle recente maatregelen van de over heid erop gericht om de greep van de overheid op de universi teiten te vergroten. „In de wan delgangen laat zich de opvatting horen", zo stelde hij, „dat de be staande regelgeving niet is afge stemd op de huidige noodzaak van bezuinigingen en dat daar om maar zonder wetgeving of buiten de wet om de verhouding overheid - instellingen moet ver schuiven". Leiden Ook de voorzitter van het college werkgelegenheid desastreus zijn. Rekenmethode Het CPB hanteert tot nu toe de zo genaamde Vintaf-rekenmethode. Dat model stelt de investeringen met name afhankelijk van het winstinkomen. Door loonmati ging onstaat er meer winst, waar door groei van investeringen en werkgelegenheid mogelijk is. In dat model is echter te weinig re kening gehouden met de nega tieve gevolgen van het terugdrin gen van het financieringstekort op de werkgelegenheid. Het terugdringen van het financie ringstekort tot vier procent, zoals de regering enige tijd geleden nog wenste, zou een enorme groei van het aantal werklozen tot gevolg hebben. Bezuinigin gen leiden weliswaar tot een la gere rente en een groei van pro duktie en investeringen, maar (44 zetels), maar kunnen CDA en WD (36 zetels) samen op een ruime meerderheid in de Kamer rekenen. D'66 zou niet verder ko men dan 7 zetels. Hoe de uitslag er woensdag uit zal zien is volgens De Hond vooral afhankelijk van de televisiede batten die er de laatste dagen nog zijn. CDA en D'66 kunnen daarmee nog twijfelaars over de streep trekken, wat de positie van PvdA en WD in verhouding zou verzwakken. Vooral D'66-lijsttrekker Terlouw zou in het laatste tv-debat mor genavond het verlies voor zijn partij nog wat kunnen verzach ten. Onder de ex-kiezers van D'66 is de twijfel namelijk het grootst: ruim 40 procent. Een overtuigend tv-optreden kan voor de partij gunstig werken, heeft onderzoek al eerder aange toond. Opmerkelijk vindt De Hond de toenemende twijfel onder de tra ditionele CDA-stemmers: om streeks twintig procent. Vooral onder de mensen met lage inko mens in de zuidelijke steden is de twijfel de laatste weken ge groeid. Verder kampt het CDA met verlies vann stemmen aan de WD. De Hond verwacht niet dat veel van deze kiezers op het laatste mo ment nog in het CDA-kamp zul len terugkeren, omdat volgens hem Van Agts 'populariteit af neemt en omdat een meerder heid voor CDA en WD toch vast lijkt te staan. Het aantal twijfelaars onder de PvdA-stemmers is aanzienlijk geringer dan in het verleden: om streeks twaalf procent. Vandaar dat een lage opkomst vermoede lijk gunstig zal zijn voor de so ciaal-democraten. Het meest zou de WD echter van een lage op komst profiteren, omdat de twij fel onder de liberale kiezers maar vijf procent bedraagt. Het onderzoek laat de volgende cij fers zien: CDA 28,1 procent (44 zetels), PvdA 28,5 pet. (45 zetels), WD 23,7 pet. (36 zetels), D'66 4,7 pet. (7 zetels), CPN 2,7 pet (4 ze tels), PPR 2.2 pet. (3 zetels), PSP 3,0 pet. (4 zetels), SGP 2,0 pet. (3 zetels), GPV 1,2 pet. (2 zetels), RPF 1,6 pet. (2 zetels). De overige partijen zouden geen zetel beha len. van bestuur van de Rijksuniver siteit Leiden, mr. K. J. Cath, vond het tijd worden dat de instellin gen voor wetenschappelijk on derwijs zich zorgen gaan maken over „de mate waarin overheid en maatschappij zich met ons be moeien". Naar zijn oordeel is de tijd rijp om een commissie in het leven te roepen die zich gaat bui gen over het hoger onderwijs in Nederland. „Een commissie", zo liet Cath we ten, „die in het bijzonder rappor teert over plaats en toekomst van de universiteiten en hun organi satie in Nederland, in navolging van een soortgelijke aanpak van de Commissie Vonhoff voor de rijksdienst en van de commissie Wagner voor de industrie". Deze commissie zou volgens Cath bemand moeten worden met „zware, onafhankelijke personen uit de Nederlandse samenle ving" en als opdracht moeten krijgen te formuleren welke door het lagere consumptieni veau (ten gevolge van de loonma tiging) zijn er weinig afzetmoge lijkheden. In de nieuwe rekenmethode, het zogenaamde Freia-model, wordt met die negatieve gevolgen meer rekening gehouden. Volgens het nieuwe model zou de economie het snelst opleven, als er door de overheid in het geheel niet zou worden bezuinigd. Dat is echter onmogelijk, omdat de schulden last van de overheid dan onaan vaardbaar hoog zou worden. Het CPB bepleit daarom matiging bij het bezuinigen. De discussienota van het CPB is onder meer opgesteld op verzoek van het ministerie van financiën. De nota is voorgelegd aan de CEC, de centrale economische commissie. Van Agt ermee eens De regering wil het tempo van de bezuinigingen in de jaren na 1983 aanzienlijk matigen, zo bleek uit uitspraken die premier Van Agt zaterdag in het NOS-journaal deed. Hij reageerde daar op het rapport van het Centraal Plan Bureau. Van Agt bevestigde het bestaan en de inhoud van het rapport. De premier benadrukte dat de vijf tien miljard van het CPB boven op de twaalf miljard voor vol gendjaar komen, in totaal dus 25 30 miljard gulden tot 1986. Dat is ongeveer ook wat het kabinet denkt, aldus Van Agt. Volgens hem is er geen wezenlijk verschil tussen het kabinetsbe leid zoals dat in de steigers staat en de visie van het Centraal Plan Bureau. Oud-minister van bin nenlandse zaken Van Thijn (PvdA) zei zaterdag voor de VA- RA-radio dat zijn partij in de pas loopt met de visie van het CPB. Hij meende dat de juistheid van die visie nu eindelijk wordt er kend. ADVERTENTIE Praktische hulp na een borstoperatie A f Tl Als erkende speciaalzaak bieden wij een persoonlijke service met speciaal opge leide medewerksters. U kunt ons vrijblijvend een bezoek brengen. Bij ons krijgt U het boekje: Weer zelfbewust door Breestraat 126 Leiden telefoon 071-130960 plaats de universiteiten in Ne derland dienen in te nemen in onderwijs en onderzoek en aan welke voorwaarden moet wor den voldaan om die rol in de toe komst te kunnen vervullen. Daarbij zal volgens hem ook aan dacht moeten worden besteed aan de eisen die dienen te wor den gesteld aan het onderwijs dat aan het hoger onderwijs voorafgaat. in een voordracht aan dezelfde universiteit bij gelegenheid van de opening van het academisch jaar, pleitte dr. H.G. van Bueren, de voorzitter van de Raad van Advies voor het Wetenschapsbe leid, voor het instellen van „één of twee prestigieuze instellingen voor wetenschappelijk onder wijs". Studenten zouden, zolgens de visie van Van Bueren, slechts op deze instellingen mogen worden toe gelaten na strenge selectie en hij voegde daaraan toe: „en zeker niet na loting!". Ook wil Van Bueren dat de docenten slechts tijdelijk aan deze instellingen worden verbonden en bovendien „op grond van excellente presta ties". Van Bueren wil op door middel van deze „knappe-koppen-uni- versiteitfen)" op deze, naar zijn mening, relatief goedkope weg proberen de top van het Neder landse universitaire onderzoek weer wat op te vijzelen naar het niveau waar het thuishoort. In zijn voordracht liet Van Bueren verder nog weten dat het univer sitair onderzoek in Nederland maar twee dingen nodig heeft en dat zijn „een krachtig en per soonlijk wetenschappelijk mana gement" en „een selectiever al gemeen onderzoeksbeleid". Delen in armoede „Het grote inleveren is begonnen". zei prof.dr. J. Spema Weiland, rector magnificus van de Eras mus Universiteit Rotterdam, bij zijn openingsrede. Zijn rede ademde een flinke portie nuch terheid. „Het ligt in de rede, dat de universiteiten en hogescholen delen in de armoede, de zéér be trekkelijke armoede, die ons door de economische teruggang wordt opgelegd". Anders dan te „lamenteren" is het volgens Sperna Weiland noodza kelijk na te denken over de vraag hoe „wij in de toekomst de grote en voor de gehele samenleving essentiële taken van de universi teit kunnen blijven vervullen". Waarschuwing De oud-minister van onderwijs en wetenschappen, prof.dr. J. van Kemenade, opende het acade misch jaar in Utrecht. In zijn re de waarschuwde hij de universi taire wereld zichzelf, net als in de ging van de btw, hoewel zijn partijgenoot Van der Stee (fi nanciën) daar wel op aan dringt. De 1,3 miljard gulden die dat zou opleveren, kan evenueel ook met andere be lastingmaatregelen op tafel komen. Besluiten daarover worden pas later genomen. Eindsprint „In de eindsprint ben ik beter geoefend dan Den Uyl", rea geerde CDA-Ujsttrekker Van Agt dit weekeinde op de voorspelde nek-aan-nek-race tussen PvdA en CDA, ko mende woensdag. Hij her haalde zijn waarschuwing PAGINA 7 afgelopen twintig jaar bij de her structurering van het weten schappelijk onderwijs, niet bui ten spel te zetten. In zijn rede, waann hij een over zicht gaf van de geschiedenis van de herstructurering van het we tenschappelijk onderwijs, gaf hij twee oorzaken van dat „zichzelf op beslissende momenten buiten spel zetten" Op de eerste plaats de verdeeldheid in het universi taire wereldje, waardoor het we tenschappelijk onderwijs „wei nig alert en adequaat" kan reage ren in de publieke besluitvor ming en mede daardoor een „re latief zwakke positie" inneemt in het geheel van machtsverhou dingen. Verder noemde Van Kemenade als oorzaak „de neiging of zelfs de bewuste houding om 'de weten schap' als een wereld op zichzelf te beschouwen". Een universitai re wereld, zo verduidelijkte Van Kemenade, waar alleen de eigen normen maatgevend zijn en met „tenminste ook, de behoeften en randvoorwaarden van de maat schappelijke omgeving, laat staan politieke of financieel-oco- nomische afwegingen en priori teitsstellingen". Fokker wil kwart Airbus-produktie FARNBOROUGH (GPD) - In de besprekingen van Fokker met Airbus Industne over deelne ming in de produktie van de A- 320, Airbus' vliegtuig voor 150 passagiers, tracht Fokker een aandeel te bemachtigen van rond 25 procent. Airbus Industrie zegt echter zover niet te willen gaan en Fokker niet meer dan tien, hooguit vijftien procent van de produktie te gunnen. Een en ander hebben woordvoer ders van beide vliegtuigfabrie ken uitgesproken tijdens de luchtvaartshow in Farnborough bij Londen, die gisteren is be gonnen. Fokker claimt voor de inbreng van de A-320 het werk dat in de afgelopen jaren is ver richt, eerst aan het ontwerp voor de F-29 en later voor de MDF- 100. De belangrijkste uitkomst van deze onderzoeken is de zoge naamde superkritische vleugel, waarmee onder meer een aan zienlijke brandstofbesparing mogelijk is. In dat opzicht had Fokker een voorsprong van en kele jaren op Airbus. Van de kant van Airbus wordt er echter op gewezen dat dat alle maal best waar kan zijn, maar dat er van de F-29 noch van de MDF- 100 iets terechtgekomen is. DOORNIK (ANP) - Een verkeers ongeluk op de A-16 autoweg bij het Belgische Doornik heeft za terdag aan een Marokkaans ge zin van zeven personen uit Am sterdam het leven gekost. De slachtoffers zijn de 39-jange Mansour El-Drissi, zijn 33-jarige vrouw Fatma El Morabit en hun vijf kinderen van 2, 5, 7. 9 en 10 jaar oud. Vermoedelijk heeft de bestuurder bij een splitsing geaarzeld bij het kiezen van de juiste rijstrook. Nadat hij eerst de afslagstrook was opgereden, keerde hy terug op de hoofdrijbaan en kwam in botsing met een zware vrachtwa gen. Alle zeven inzittenden wa ren op slag dood. het grootst wordt en daar door de leiding krijgt by de vorming van een nieuw kabi net Voor de AVRO-radio trachtte Van Agt de „overlopers" van CDA naar WD weer terug te praten. Juist als men wil dat CDA en WD straks gaan re geren, moet men op het CDA stemmen, zei hij. Want als door verlies van het CDA de PvdA de grootste party wordt zal de WD zeker voor lopig buitenspel staan in de kabinetsformatie, waar schuwde hij. WD-Üjsttrekker Nypels vindt die redenering echter niet op gaan Het gaat er niet om wie de grootste is, maar welke partyen samen de meerder heid hebben, zei hy eveneens by de AVRO. Daarby waar schuwde hy ervoor dat stem men op het CDA niet ondub belzinnig kiezen is voor een coalitie met de WD Dat is alleen een stem op de WD. aldus Nypels. Als de PvdA de grootste party wordt en CDA en WD beha len een niet al te forse meer derheid (minder dan 80 ze tels), zal het „met eenvoudig" zijn om een kabinet zonder de PvdA te vormen, zei PvdA-leider Den Uyl. Mocht er een kabinet komen onder leiding van Den Uyl. dan is Van Agt bereid daarin als minister zitting te nemen, verklaarde deze voor de Tros- radio. Dit in tegenstelling lot Den Uyl, die met meer als „gewoon" minister in een ka binet wil. DEN HAAG (GPD/ANP) - Het Centraal Plan Bureau (CPB), dat voor de overheid de economische verwachtingen berekent, vindt dat na 1983 minder moet worden bezui nigd. Het rigoreus doorvoeren van bezuinigingen leidt niet tot herstel van de economie, zo schrijft het CPB in een discussienota over de invoering van een nieuw rekenmodel. ROTTERDAM, GRONINGEN (GPD) - Vele duizenden mensen hebben zaterdag in Rotterdam (zie foto) en Gro ningen meegelopen in de monstraties onder het motto „Stem voor je medemens, kies tegen kernwapens". In Rotterdam waren volgens de organisatoren 25.000 demon stranten, volgens de politie 13.000. De politie van Gronin gen schatte het aantal beto gers op 4500. De betogingen, georganiseerd door vredesbewegingen als het IKV, Vrouwen voor Vre de, Stop de N-bom en gelijk- zinde groeperingen, waren bedoeld om de kiezers op te roepen woensdag hun stem uit te brengen op een partij die tegen kernwapens is. Onderzoek van de verkiezings programma's heeft de vre desbeweging geleerd dat al leen PvdA, PSP, PPR, CPN en EVP de plaatsing van kruisraketten in ons land on der alle omstandigheden af wijzen. Ministers Bangladesj berecht AMSTERDAM/DACCA (ANP/Reuter) - Een nog onbekende Nederland se onderneming blijkt bij de verkoop van twee Fokker F-28 vliegtuigen aan Bangladesj in 1980 steekpenningen te hebben betaald aan twee toenmalige ministers. Het tweetal werd zaterdag veroordeeld tot vrij heidsstraffen en geldboetes. Een woordvoerder van Fokker verklaarde gisteren niet te weten welke Nederlandse firma destijds als tussenper soon is opgetreden en het smeergeld heeft uitbetaald. De zwaarste straf kreeg zaterdag Obaidur Rahman, die minister van bur gerluchtvaart en tourisme was in het kabinet van de voormalige presi dent, Abdus Sattar. Hij kreeg 14 jaar voor het aannemen van steekpen ningen ter waarde van 150.000 dollar van de Nederlandse onderneming die optrad als tussenpersoon bij de verkoop van Fokker-toestellen aan de Nationale Luchtvaartmaatschappij van Bangladesj. Het speciale mi litaire tribunaal veroordeelde hem ook tot de inbeslagneming van al zijn bezittingen. De voormalige minister Majidul Haque, een gepensioneerde generaal die verantwoordelijk was voor het overheidspersoneel, kreeg vijf jaar hechtenis opgelegd en een geldstraf van 10.000 dollar voor zijn aandeel in de transactie. De ondernemer Aziz Mohammad Bhai moet tien jaar achter de tralies en moet 500.000 dollar betalen voor het organiseren van de geheime by- eenkomsten van de ministers en het Nederlandse bedrijf. LEIDEN (GPD) - De plannen van het huidige kabinet voor het beleid in 1983 zullen de inzet moeten zijn van de ko mende kabinetsformatie, vindt CDA-lijsttrekker Dries van Agt. Over varianten valt te praten, maar het wezen van de plannen is wat Neder land nodig heeft, zei Van Agt zaterdag in het NOS-jour- naal. Wim Meijer, fractieleider van de PvdA in de Tweede Ka mer, verwierp de suggestie van Van Agt onmiddellijk. „We moeten kennelijk weer een dictaat van Van Agt slik ken", zei hij voor de AVRO- radio. Daarbij herinnerde hij er aan, dat Van Agt vorig jaar de plannen van de commissie Wagner tot inzet van de for matie verklaarde. De PvdA wijst de plannen van het interim-kabinet om de ambtenarensalarissen, socia le uitkeringen en minimum lonen te bevriezen af. In een nieuwe coalitie waarvan de PvdA deel uitmaakt, moeten die voorstellen van tafel om daarna met de vakbonden te gaan praten over het omzet ten van een stukje loon in werk. WD-lysttrekker Ed Nypels stemt wel in met het voorstel van Van Agt. Het beleid van het huidige kabinet strookt op veel punten met wat de WD wil, zei hy in een reac tie. Hij verwacht dat het mo gelijk is om binnen een maand een kabinet te vor men dat de problemen van ons land krachtig aanpakt. Koopkrachtverlies In Amsterdam zei PvdA-lijst- trekker Joop den Uyl nog eens dat hij „weigert de Ne derlandse economie kapot te bezuinigen". Volgens hem leiden de kabinetsplannen voor volgend jaar tot een on aanvaardbaar koopkracht verlies van vijf procent, wat tot nieuwe klappen voor het bedrijfsleven zal leiden. Van Thijn becijferde dat de voorgestelde loonbevriezin- gen in combinatie met voor genomen verhogingen van btw en aardgasprijs zullen uitmonden in een ongelijke verdeling over de inkomens groepen. Voor de minima be tekent het volgens hem een offer van vijf procent, voor de „modalen" twee procent, ter wijl de mensen met een inko men van meer dan een ton er zelfs op vooruit zouden gaan. In een debat met Van Thijn ontkende Ruud Lubbers (CDA) echter stellig dat de kabinetsplannen zo zouden uitpakken. Als er inderdaad een algemene loonmatiging komt, zal er volgens Lubbers ook wat aan de prijzen moe ten worden gedaan. Daar naast zou in een dergelijke opzet ook te praten zijn over de toelaatbare hoogte van het financieringstekort van de overheid. Lubbers benadrukte dat het kabinet nog helemaal niet heeft beslist over een verho- Een beeld van hel debat tussen PvdA-lijsttrekker Den Uyl en zijn CDA-opponent Van Agt in het TROS-radioprogramma "Aktua vraagt 't de lijsttrekker" van afgelopen zaterdag. Voor race CDA-PvdA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 7