c
V. Shouden vast aan plan
7
IMF verontrust over
Mexicaans optreden
John Nott: laatste
slachtoffer van de
Falkland-oorlog?
Antillen sluiten
hun luchtruim
voor Suriname
Hoge VN-officier
doodgeschoten
Censuur op
beelden
uit Libanon
Minister Weinberger in Jeruzalem:
In Libanese hoofdstad
Oeganda geeft
bezittingen aan
Aziaten terug
Geen huwelijk
op bergtop
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1982
Buitenland
WILLEMSTAD (ANP) - De rege
ring van de Nederlandse Antillen
heeft het luchtruim gesloten
voor toestellen van de Surinaam
se Luchtvaartmaatschappij
(SLM). De sluiting geldt voor on
bepaalde tijd. Oorzaak van het
luchtvaartconflict is, dat Surina
me de ALM heeft verboden pas
sagiers te vervoeren van Parama
ribo naar Miami, met een tussen
landing op Curasao. De Antil
liaanse regering is van mening
dat dit verbod in strijd is met de
zesde internationale vrijheid van
de lucht.
Het conflict tussen de ALM en de
SLM werd actueel, toen de auto
riteiten op het vliegveld van Pa
ramaribo kort geleden Suri
naamse passagiers, die met een
ALM-toestel naar Miami wilden
vertrekken, geen toestemming
gaven in te stappen.
BEIROET - Het kijkerspubliek in
het westen heeft alle nieuws over
de oorlog in Libanon te zien ge
kregen dat de Syrische en Israë
lische censuur wensten door te
laten - wat betekent dat niet alle
bijzonderheden werden uitge
zonden.
in Tel Aviv en Damas
cus keurde vooraf alle televisie
beelden van oorlogstonelen en
andere nieuwsfeiten uit Libanon
die de media in het westen door
middel van satellieten probeer
den over te brengen.
Reportages over Palestijnse leiders
die praatten over hun oude
droom van een eigen vaderland
waren taboe als zij Israël moes
ten passeren. Van hetzelfde la
ken en pak wanneer Syrië beel
den onder ogen kreeg van Israë
lische officieren die hun lezing
over de oorlog gaven.
Het nieuws bekijkende vanuit haar
eigen en ideologisch verschillen
de optiek, blokkeerde de cen
suur herhaaldelijk beelden waar-
van zij vond dat zij een onflatteu
ze weergave bood van haar
standpunt in de oorlog.
"Het heette dat voorkomen moest
worden dat informatie werd ge
publiceerd die met de nationale
veiligheid samenhing", verklaar
de een Amerikaanse verslagge
ver. "Maar de schaar werd voor
namelijk om zuiver politieke re
denen gehanteerd. Men waakte
er zorgvuldig voor in de rest van
de wereld ongunstig te worden
afgeschilderd".
De censuur heeft alleen reportages
getroffen die door middel van de
satelliet uit het Midden-Oosten
zgn uitgezonden, niet die welke
op de normale wijze het land uit
gestuurd werden. Maar satelliet-
transmissie is de snelste manier
van bezorgen op dezelfde dag bij
televisiekijkers in West-Europa
en de Verenigde Staten.
Vóór de oorlog mochten televisie
ploegen ongehinderd gebruik
maken van een satellietstation in
de buurt van Beiroet dat. naar
verluidde, het best toegeruste in
het Midden-Oosten was. Syri
sche militairen sloten het trans
missiestation ruim twee maan
den geleden en dwongen de cor
respondenten te kiezen tussen
Damascus en Tel Aviv voor de
satellietoverbrenging van hun
verslagen.
Geconfronteerd met de twee varië
teiten censuur hebben televisie
ploegen wel reportages in twee
voud overgeseind een kopie
via Damascus en een via Tel
Aviv, in de hoop dat men thuis
een complete versie zou ontvan
gen.
JERUZALEM (GPD/AP) - De Amerikaanse minister van
defensie Caspar Weinberger heeft in zijn gesprekken met
de Israëlische leiders er geen twijfel over laten bestaan
dat Amerika doorgaat met het Midden-Oostenplan dat
president Reagan deze week heeft aangekondigd, on
danks de volstrekte Israëlische afwijzing.
Premier Begin zei tegen Weinber
ger dat Israël onder geen voor
waarde zal onderhandelen, met
wie dan ook, op basis van dit
plan en hij adviseerde de minis
ter van defensie om het dan ook
weer snel in de prullenbak te
gooien.
Minister van buitenlandse zaken
Shamir zei te hopen en ook te
verwachten dat het plan een
voorbijgaande zaak zal blijken,
zoals ook in het verleden crises
in de Amerikaans-Israëlische be
trekkingen van voorbijgaande
aard waren. Hij twijfelde niet aan
de goede wil van president Rea
gan, maar zei dat de risico's voor
Israël eraan verbonden, eenvou
dig te groot zijn.
Woede
Weinberger zei echter na zijn ge
sprek met Shamir dat president
Reagan niet lichtvaardig tot de
formulering van zijn plan is ge
komen, en dat er dan ook geen
sprake kan zijn van een voorbij
gaande zaak. Weinberger wees er
verder op dat de reacties in Israël
niet overal negatief zijn. Opposi
tieleider Peres heeft zich, tot
woede van de regering, positief
uitgelaten. Van deze interne ver
deeldheid in Israël wil Amerika
onder meer gebruik maken om
de publieke opinie zowel in Is
raël als in Amerika voor het plan
te winnen.
Weinberger bezocht samen met
zijn Israëlische collega Sharon
een aantal projecten van de Is
raëlische militaire industrie en
ook eenheden van het Israëli
sche leger. Daar zei Weinberger
zeer van onder de indruk te zijn.
heeft de Israëlische premier Be
gin ervan op de hoogte gesteld
dat hij tegen ontmanteling is van
bestaande joodse nederzettingen
op de westelijke Jordaanoever
en in de strook van Gaza terwijl
het proces naar zelfbestuur voor
de Palestijnen gaande is. Dit is
gisteren door bronnen binnen de
Amerikaanse regering gezegd.
Volgens de zegslieden, die onbe
kend wensten te blijven, heeft
Reagan in de brief daarnaast de
volgende punten aangesneden:
- de V.S. zijn zowel tegen Israëli
sche als Palestijnse souvereini-
teit over de westelijke Jordaan
oever en de Gaza-strook terwijl
de onderhandelingen over een
definitieve regeling voor deze ge
bieden nog gaande zijn.
Als onderdeel van de volledige
autonomie voor de Palestijnen
dienen zij werkelijke zeggen
schap te hebben over zichzelf,
hun woongebied en de natuurlij
ke hulpbronnen daarvan.
- De V.S. zijn er voorstander van
dat de 1,3 miljoen Palestijnen die
onder Israëlische bestuur leven
economische, culturele en socia
le betrekkingen aangaan met
Jordanië.
De Palestijnen die leven in oost-
Jeruzalem dienen te worden be
trokken bij de regelingen die
worden getroffen voor de Wes
toever.
Tijdens de overgangsperiode
mag Israël geen nieuwe neder
zettingen meer stichten in bezet
Arabisch gebied.
- De V.S. zijn tegen elke poging
de Westoever en de Gaza-strook
van naburige Arabische landen
te isoleren.
Israëljs^volgens Weinberger een Reagan maakte Begin duidelijk
Israël zich na de overgang-
formidabele militaire macht,
waarmee hij meteen ook wilde
zeggen dat zo'n sterk land best
enige politieke risico's kan ne
men.
Brief
De Amerikaanse president Reagan
speriode in ruil voor vrede uit be
zet gebied dient terug te trekken.
Hij pleitte er echter in de brief
niet voor dat Israël het in de oor
log van 1967 buitgemaakte ge
bied op Egypte, Jordanië en Sy
rië aan die landen teruggeeft.
KOPENHAGEN (AFP) - Ko
ningin Margrethe II van De
nemarken heeft gisteren de
leider van de conservatieve
partij, Poul Schlueter (foto)
benoemd tot kabinetsforma
teur. Donderdag had de so
ciaaldemocratische premier
Jörgensen het ontslag van
zijn regering aangeboden,
nadat zijn economisch her
stelprogramma door het par
lement was verworpen.
Als Schlueter er in slaagt een
regeringsmeerderheid te vin
den, wordt hij de eerste con
servatieve regeringsleider in
Denemarken sinds 1890. De
conservatieve partij, na de
sociaaldemocratische de
grootste partij, beschikt over
26 van de 179 zetels in het
parlement. Schlueter ziet zich
geplaatst voor de moeilijke
opdracht een meerderheid te
formeren met nog vijf andere
partijen ter rechterzijde en in
het centrum. De vorming van
een minderheidskabinet heeft
Schlueter uitgesloten.
(Van onze correspondent Rob
Sprenkels)
MEXICO-STAD In Mexico is
gisteren een indrukwekkende
demonstratie gehouden om uit
drukking te geven aan de steun
voor president José Lopez Por-
tillo, die woensdag alle particu
liere banken nationaliseerde.
Vakbonden en politieke partijen
hadden meer dan één miljoen
mensen op de been gebracht in
het hartje van Mexico-Stad.
De Mexicaanse bankiers hebben
natuurlijk fel geprotesteerd te
gen de vergaande maatregel. Zij
wijzen de beschuldigingen van
president Lopez Portillo.. dat zij
het land hebben leeggehaald en
verraden, van de hand. Ook ma
ken zij zich zorgen over de
„rechtvaardige schadeloosstel
ling" die hen door Lopez Portillo
is beloofd. Want de staat, die op
het ogenblik beslist niet over
middelen beschikt om een der
gelijke schadeloosstelling uit te
betalen, heeft zchzelf tien jaar de
tijd daarvoor gegeven.
Inmiddels is er ook meer duidelijk
heid gekomen over de omvang
van de nationalisatie. Met de
maatregel is de Mexicaanse staat
ook aandeelhouder geworden
van bijna duizend van de belang
rijkste ondernemingen in het
land. En in veel gevallen betreft
het een meerderheid van de aan
delen. Verder gaat het om 4159
bankgebouwen en de beheersing
van meer dan twee miljoen pri-
vé-rekeningen, meer dan 25 mil
joen spaarrekeningen en 4,5 mil
joen vaste-termijnbeleggingen.
Ondertussen zijn verschillende ho
ge Mexicaanse regeringsfunctio
narissen naar de Verenigde Sta
ten, Canada, West-Duitsland,
Frankrijk, Groot-Brittannië en
Zwitserland afgereisd om daar
van de nationalisatie
door
Rob Sprenkels
uit te leggen. Functionarissen
van het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) hebben in Toronto,
waar maandag de jaarvergade
ring van deze organisatie begint,
reeds laten doorschemeren dat
de nationalisatie een eventueel
akkoord met Mexico zal bemoei
lijken.
In Mexico zelf vrezen sommige
mensen dat de westerse ban
kierswereld wellicht alle kredie
ten voor Mexico zal afkappen,
om landen die zich in soortgelij
ke economische problemen als
Mexico bevinden duidelijk te
maken dat de oplossingen voor
die problemen niet in eigen land
maar in Zurich, Washington of
Chicago moeten worden uitge
dacht. Niettemin hebben de be
langrijkste ontwikkelingslanden
met. een gigantische buitenland
se schuld reeds laten blijken niet
in de voetsporen van Mexico te
zullen treden.
Het gaat met name om Brazilië, dat
evenals Mexico een buitenlandse
schuld van 80 miljard dollar
heeft, om Argentinië, bijna 40
miljard, en Venezuela, wiens bui
tenlandse schuld ook tegen de 40
miljard dollard loopt. Verschil
lende Amerikaanse bankiers
hebben in eerste instantie posi
tief op de natonalisaties gerea
geerd, omdat Mexico volgens
hen op die manier heeft duidelijk
gemaakt dat het vast van plan is
al zijn buitenlandse schulden na
te komen.
Mexico is ondertussen aan de voor
avond van de jaarvergadering
van het IMF in Toronto een of
fensief begonnen om te bewerk
stelligen dat er een noodfonds
van het IMF komt voor ontwik
kelingslanden die niet tegen hun
buitenlandse schuld op kunnen.
In totaal zouden de ontwikke
lingslanden zo'n 500 miljrd dol
lar aan buitenlandse schuld heb
ben.
BEIROET (Reuter) Een Franse
kolonel, die voor de Verenigde
Naties in Libanon was gedeta
cheerd, is gisteren doodgescho
ten toen hij in een westelijke bui
tenwijk van Beiroet een VN-ge-
bouw inspecteerde dat door de
krijgshandelingen voor de eva
cuatie van de PLO was bescha
digd. VN-functionarissen zeiden
dat in het gebied nu en dan vuur
gevechten hadden plaatsgevon
den tussen Israëlische militairen
en sluipschutters van verschil
lende Libanese militiegroepen,
maar dat het onduidelijk is wie
het dodelijke schot op de kolonel
heeft gelost.
De vuurgevechten die zich giste
ren tussen de diverse milities in
het westen van Beiroet voorde
den hielden later op de dag op.
Volgens de politie werden de ge
vechten geleverd door elkaar be
strijdende Koerden en Sji'itische
moslems. Deze bedienden zich
van machinegeweren en raket-
granaten. Libanese veiligheids
troepen slaagden er in een eind
aan de strijd te maken. De Liba
nese autoriteiten hebben het dra
gen van wapens en militaire uni
formen, het bewaken van weg
versperringen door onbevoeg
den, alsmede het houden van be
togingen verboden in een poging
te voorkomen dat de tientallen
KAMPALA (UPI) - Het Oegande-
se parlement heeft een wet aan
genomen die alle eigendommen
die door ex-president Amin wa
ren geconfiskeerd, aan de oor
spronkelijke bezitters terug
geeft.
De wet heeft betrekking op alle ei
gendommen die het bewind van
Idi Amin tussen 1972 en 1979
overnam van meer dan 80 000
Aziaten. Zij werden in 1972 door
Amin het land uitgezet. De wet
geeft de vroegere eigenaars 90
dagen de tijd om hun bezittingen
op te eisen. Gedurende vijf jaar
mag men zijn bezit of kapitaal
niet uitvoeren.
elkaar naar het leven staande
groeperingen en de talrijke
jeugdbenden de stad onveilig
maken. De voornaamste linkse
en moslem groepen in West-Bei-
roet werken hieraan mee, maar
in Oost-Beiroet gaan de gewa
pende rechtse milities nog door
met het controleren van voorbij
gangers en het aanhouden van
auto's.
Premier Wazzan heeft gezegd dat
de overheid alle illegale wapens
zal inzamelen zodra de milities
van de straat zijn en de officiële
politie de touwtjes weer in han
den heeft. Dit zal een enorme
taak worden, aangezien de tallo
ze milities in de christelijke en de
moslemwijken sinds de burger
oorlog van de jaren zeventig ge
weldige wapenarsenalen hebben
opgebouwd. De milities van de
moslems hebben tevens grote
hoeveelheden wapens gekregen
van de vertrekkende PLO-ers.
BOLZANO, ITALIË - Het hu
welijk dat twee Tirolers wil
den laten inzegenen op de
hoogste berg in Italië de 3.899
meter hoge Ortler, is op die
plaats niet kunnen doorgaan.
In Bolzano werd vernomen
dat de kerk er een stokje voor
heeft gestoken.
Een 30-jarige spoorwegbeamb
te en zijn 26-jarige bruid be
klommen de berg donderdag
in gezelschap van een pries
ter om elkaar op de top het
jawoord te geven. Over de ra
dio. deelde de bisschoppelij
ke curie hun echter mee dat
die trouwerij daar op die
plaats niet volgens de katho
lieke ritus voltrokken mocht
worden.
De curie van Bolzano voerde
als grond aan juridisch com
plicaties". Het is algemeen
bekend dat de r.k. kerk de
keuze van vreemde plaatsen
voor een huwelijksvoltrek
king wil tegengaan.
Het bruidspaar is tenslotte
door de priester getrouwd in
een hut op 3.020 meter hoog
te, die een kapel heeft
ADVERTENTIE
Is de Britse minister van defen
sie John Nott (50) het laatste
slachtoffer van de strijd om
de Falkland-eilanden? Hij,
zijn vrienden en premier
Thatcher hebben zich de af
gelopen dagen veel moeite
getroost om duidelijk te ma
ken dat dit zeker niet het ge
val is.
Nott zelf zei, toen hij woens
dagavond in zijn kiesdistrict
St Ives bekend maakte uit de
politiek te willen, dat het be
sluit alles te maken had met
zijn wens om - nu hij daar
voor nog niet te oud is - een
nieuwe carrière te beginnen.
Nott was op zijn 28e al direc
teur van een grote handels
bank, en het zal zeker aanbie
dingen regenen nu hij zijn
toekomst weer in de ban
kiers- en zakenwereld wil
zoeken. Hij zal bovendien
meer tijd hebben voor zijn
kapitale, op commerciële ba
sis draaiende boerderij in de
landelijke provincie Corn
wall.
Op die boerderij valt veel goed
werk te doen, schijnt het. Een
buurman van Nott zei, toen
de Britse oorlogsvloot net zee
had gekozen. „Als het met de
vloot van John net zo gaat als
met zijn boerderij, dan zullen
die schepen nu al voor de
kust van Alaska liggen".
Maar dit terzijde. Vrienden van
Nott bevestigden woensdag
en donderdag dat Nott zich
zelf vijftien jaar aan de poli-
door
Henk Dam
tiek gegeven had. en dat die
termijn - hij werd in 1966 lid
van het parlement - ruim
schoots verstreken was.
John, aldus die vrienden,
heeft altijd al gezegd dat hij
de laatste 15 jaar van zijn be
roepsleven wat anders wilde.
En premier Thatcher onder
steunde dit vanuit het verre
Glasgow nog eens, door te
verklaren dat Nott in decem
ber vorig jaar, ver voor de
Falkland crisis dus, haar al
had gezegd zich bij de ko
mende algemene verkiezin
gen (die eind volgend jaar of
in de lente van '84 zullen wor
den gehouden) niet langer
kandidaat te willen stellen.
Duidelijke zaak dus. John Nott
wil uit de politiek omdat hij
iets anders wil doen. Hij blijft
minister van defensie zolang
mevrouw Thatcher hem nog
op die post wil hebben (en
dat is vermoedelijk tot begin
volgend jaar, als het onder
zoek naar de voorgeschiede
nis van de Falkland-oorlog is
afgerond), en dan wordt hij
bankier en boer.
Niettemin is de verleiding
groot om toch maar aan de
Falkland-oorlog te denken
John Nott. emotioneel
als een van de redenen waar
om Nott cr de brui aan wil ge
ven. Daar zijn ook wel enkele
argumenten voor. Denken
wij bgvoorbceld nog eens te
rug aan het Lagerhuisdebat
van 3 april, één dag nadat de
Argentijnen de rust van 1800
mensen en 600.000 schapen
op de Falkland-eilanden
wreed hadden verstoord.
John Nott leverde by dat de
bat een wanprestatie Hg
toonde zich arrogant op het
verkeerde moment, gaf de
verkeerde argumenten waar
om leger en marine geen ant
woord hadden gehad op de
Argentgnse inval, en ging
zelfs zo ver dat hg een aanval
lanceerde op de defensiepoli
tiek van Labour
Daarmee had hij de stemming
in het Lagerhuis volkomen
verkeerd ingeschat, en hij
kreeg er dan ook van langs
zoals een minister maar zel
den heeft mogen beleven;
van Labour, maar ook van
zijn eigen partij. Parlementa
riërs van links en rechts
noemden Notts optreden
„het slechtste dat ze ooit in
het Lagerhuis hadden ge
zien".
Mensen die de Britse minister
van defensie goed kennen,
omschrijven hem, ondanks
zijn uiterst scherpe tong. als
een „emotioneel en kwets
baar man". Heeft de slacht
partij in het Lagerhuis mis
schien voorgoed Notts ple
zier in het politieke werk ge
dood?
Hoe dat ook zij, de maandag na
het desastreuze Lagerhuisde
bat diende Nott bij mevrouw
Thatcher zijn ontslag in. Dat
werd door haar geweigerd,
omdat zij hem nodig had op
defensie, en omdat de Falk
land-eilanden in de eerste
plaats de verantwoordelijk
heid waren van de minister
van buitenlandse zaken,
wiens ontslag ze even daar
voor wèl had geaccepteerd.
Het staat evenwel zeker niet
vast dat de commissie van
Lord Franks, die momenteel
een uitvoerig onderzoek doet
naar de voorgeschiedenis van
het Falkland-conflict, die me
ning zal delen. Immers, het
optreden van Nott op defen
sie heeft wel zeker mede ge
leid tot de Argentijnse invaL
Nott immers was de man die,
nadat hg in januan 1981 mi
nister van defensie was ge
worden. een reeks besnoeiin
gen aankondigde die als een
Exocet-raket insloeg. Vooral
de marine was de dupe: tien
tallen oppervlakteschepen
zouden moeten verdwijnen,
marinehavens zouden wor
den gesloten, en de personele
sterkte van de marine zou
met enkele duizenden man
schappen worden vermin
derd.
Het is zelfs zo dat, als Galtieri
nu eens een jaartje had ge
wacht met zijn militaire
avontuur, er nooit een vol
doende sterke Britse vloot
uitgerust had kunnen wor
den om de Argentijnen te
verjagen. Bij gebrek aan op
pervlakteschepen (de twee
vliegdekschepen Invincible
en Hermes zouden dan bij
voorbeeld allebei verdwenen
zijn) en aan marinehavens.
Wat vele politieke en militaire
deskundigen als directe aan
leiding hebben aangewezen
voor de Argentijnse inval, is
ook het schrappen van de ka
nonneerboot Endurance,
door Nott vorig jaar aange
kondigd. Dit was het enige
schip dat de Bntten in de
buurt van de Falkland-eilan
den hadden rondvaren De
Argentijnen moeten hebben
gedacht: „Als ze dat schip te
rughalen. zgn de Bntten ken
nelijk niet langer geïnteres
seerd in de verdediging van
de Falkland-eilanden", en be
raamden vervolgens hun
kwalgke plannen.
Misschien dat de Falkland-oor
log dus toch door Notts
hoofd heeft gespeeld toen hij
besloot uit de politiek te stap
pen7 En een tweede vraag is
hg bij het nemen van die be
slissing wellicht zelfs een
beetje geholpen door me
vrouw Thatcher7 Zij kan im
mers nu, als het onderzoek
van de commissie-Franks on
verhoopt mocht aantonen dat
de huidige Britse regering
schuld draagt voor de Ar gen
tgnse inval, met niet alleen
de nieuwe man op het minis
terie van buitenlandse zaken
(de wgd gerespecteerde
Francis Pym. die vanaf apnl
Lord Camngton vervangt),
maar ook op defensie de ko
mende verkiezingen ingaan.
j 5 t/m 9 september 1982
dagelijks van 9-18 uur
zondag 5/9 van 10-18 uur
Beatrixgebouw, Jaarbeurs, Utrecht
DINSDAG
