Kritiek op manier
van bezuinigen aan
Leidse universiteit
PvdA-fractie
heeft heel wat
uit te leggen
cfb
Zaak tegen 'piratenbrein' aangehouden
Wie maakt me los
In kamervragen aan minister
Waarom werd vrouwelijke
kandidaat gepasseerd?
1CHTERGR0HDI
VRIJDAG 20 AUGUSTUS 1982
- Wessel-Tuinstra (D'66).
LEIDEN - Het Tweede-Kamerlid
Wessel-Tuinstra (D'66) heeft
scherpe kritiek op de wijze waar
op de Leidse universiteit bezui
nigingen wil doorvoeren, een
methode die onder meer tot ge
dwongen ontslagen kan leiden.
Zij vreest dat de kwaliteit van
het onderwijs in het gevaar kan
komen. Dit blijkt uit schriftelijke
vragen die het kamerlid heeft ge
steld aan minister Deetman (on
derwijs en wetenschappen).
Met het zogenaamde profilerings-
beleid wil de universiteit de mo
gelijkheid scheppen om tot reor
ganisatie te komen, taken anders
te verdelen en bepaalde onder
zoeksprojecten stop te zetten.
Dat laatste kan tot ontslagen lei
den. "Zomaar" een ambtenaar
ontslaan kan niet; gedwongen
ontslagen is wel mogelijk bij de
stopzetting van onderzoekspro
jecten. Een methode die bij de
subfaculteit biologie al tot het
voorgenomen ontslag van negen
tien mensen heeft geleid.
Volgens Wessel-Tuinstra wordt
over deze werkwijze door de uni
versiteit "niet of nauwelijks
overleg gepleegd met de betrok
ken organen en leden van het
wetenschappelijk personeel". Zij
vraagt de minister of dit niet in
strijd is met de wettelijke be
voegdheden van deze organen en
de leden daarvan. Het kamerlid
wil van de minister weten wan
neer de ambtenarenbonden bij
dit beleid worden ingeschakeld.
Bovendien, stelt Wessel-Tuinstra,
wordt bij de beoordeling van de
onderzoeksprojecten door de
universiteit niet of nauwelijks
het belang van het onderwijs en
van de studenten betrokken.
"Acht de minister door een der
gelijk beleid niet de kwaliteit van
het wetenschappelijk onderwijs
in gevaar komen?"
Het kamerlid spreekt de vrees uit
dat het beleid van de Leidse uni
versiteit er uitsluitend op gericht
is zoveel mogelijk financiële
middelen te krijgen, "met alle
ongewenste consequenties van
dien voor het onderwijs". De
werkzaamheden voor de volgen
de maand te beginnen vieijarige
eerste fase-opleiding zouden
daardoor in het gedrang kunnen
komen.
Brit bestolen
LEIDEN - Een 68-jange Brit, die
gisteravond twintig minuten zijn
hotelkamer in Holiday Inn ver
liet om een vriend naar de bus
halte te brengen, miste bij terug
komst zijn paspoort, vliegtickets
en chequeboek.
De dader is vermoedelijk binnen
gekomen via een raam boven de
deur, dat kan worden openge
klapt.
LEIDEN - Een voetganger die gis
termorgen naast de zebra de
Rijnsburgerweg overstak, werd
niet opgemerkt door een 56-jari-
ge automobiliste uit Warmond.
Zij raakte de man, een 27-jarige
Haarlemmer die op zijn beurt de
auto niet had zien aankomen, zo
danig dat hij er een gekneusde
bovenarm en op verschillende
plaatsen schaafwonden aan over
hield.
PvdA-fractie:
huizen bij
spoorweg
mogen blijven
LEIDEN - De panden naast de
spoorwegovergang aan de Haag-
weg mogen wat de PvdA-fractie
betreft blijven staan. De bewo
ners van de huizen maakten er
bezwaar tegen dat in het bestem
mingsplan Vreewijk de panden
niet zijn opgenomen.
Volgens stedebouwkundigen van
de gemeente misstaan de huizen
er. vanwege de naastgelegen fiat.
Een plantsoen zou op die plek
meer op zijn plaats zijn, menen
zij. Bovendien zouden de huizen
te dicht op de spoorbaan liggen.
Wethouder Waal (PvdA) zei gister
avond tijdens een vergadering
van zijn fractie, dat hij zelf vond
dat de huizen beter niet in het
plan kunnen worden opgeno
men. "Het gaat dan niet om de
bestaande panden, maar om de
vraag of je er in de toekomst ooit
nieuwbouw wilt toestaan". Vol
gens de wethouder kan men ook
geen kant op met de wet op de
geluidhinder en maken de hui
zen verder een zielige indruk.
"Verpauperd", viel raadslid Ei
kerbout bij.
De fractie vond evenwel dat de
huizen best in het bestemmings
plan kunnen worden opgeno
men om de bewoners zekerheid
te verschaffen. Waai verzette zich
hier niet tegen en noemde de
kwestie 'geen halszaak'.
Technische termen worden rechter te veel
DEN HAAG, LEIDEN - Het proces tegen
het vermeende technische brein achter
de televisiepiraterij in Leiden en de regio,
de 29-jarige L.A. van K. uit Zoetermeer,
dreigt te verzanden in technisch-juridi-
sche haarkloverij. Dat bleek gisteren tij
dens een zitting van de politierechter in
het Paleis van Justitie in Den Haag.
Voor de derde keer probeerde officier van
justitie mevrouw mr. Couzijn een vinger
in de piratenpap te krijgen, maar ook de
ze keer moest de zaak voor onbepaalde
tijd worden aangehouden. Van K. lan
ceerde zoveel technisch vuurwerk dat po
litierechter mr. Borgart eerst een deskun
dige van de PTT wil laten opdraven om
die een mening over de zaak te laten ge-
vrouw mr. Couzijn. "Maar de zaak wordt
nu in ieder geval wel tot op de bodem uit
gezocht", merkte politierechter mr. Bor
gart op.
Justitie kwam Van K., die als een groot des
kundige op het gebied van zenders be
kend staat, op het spoor nadat in de nacht
van 8 op 9 mei vorig jaar de Piraten Tele
visie Leiden (PTVj in een weiland bij
Zoeterwoude werd opgerold. In de buurt
van de gesnapte zender waren de 40-jari-
ge Leidenaar J.P. en zijn 30-jarige plaats
genoot P.T.
De oudste van de twee kreeg een maand
gevangenisstraf en T. kreeg een boete van
vijfhonderd gulden. Hij zou de man zijn
geweest, die bij het vooronderzoek de
naam van de Zoetermeerder had laten
vallen. Ook zou Van K. vaak in de buurt
zijn gezien van piratenzenders, die net
niet werden opgerold. De politie deed
dus een inval in de flat van Van K. in Zoe
termeer
In de woning vond men onder andere een
video-recorder en de nodige spullen
waarmee een televisie-zender in elkaar
zou kunnen worden gezet, die geschikt
zou zijn voor het verzorgen van illegale
televisie-uitzendingen.
Volgens Van K. ligt het voor de hand dat hij
dergelijke spullen thuis had liggen. "Ik
heb immers een A-machtiging om te zen
den". Waar het gisteren voor de politie
rechter om draaide was de vraag of de
man uit Zoetermeer de spullen op grond
van zijn zendmachtiging in huis mocht
hebben.
Officier van justitie mevrouw mr. uouzyn
vond van niet. Met de apparatuur kon im
mers op een frequentie worden uitgezon
den waarvoor Van K. geen machtiging
had. Van K. zegt echter dat hij de spullen
wel in bezit mocht hebben, maar er niet
mee mocht zenden.
Volgens hem had hij deze elektronica nodig
om een zender te bouwen die voldeed aan
de machtiging. "Dat daarmee ook een
zender zou kunnen worden gebouwd die
niet binnen de A-machtiging valt, doet er
niet toe. Ik heb hem immers niet ge
bouwd".
Politierechter mr. Borgart noemde de zaak,
na het technische verbale geweld van
Van K. er één "die er niet duidelijker op
wordt. De getuige-deskundige van de
PTT moet er zelf maar bijkomen. De des
kundigen moeten hier een volgende keer
hun meningen met elkaar kruisen", zo
vond hij. "Dan hopen we maar er ooit nog
eens uit te komen".
Door
Jaap Visser
LEIDEN - De Leidse waren
markt: domein van de bood
schappende gezelligheids
mens en 'werkterrein' van
de prijsbewuste consument,
ook al is z'n gulden er dan
geen hele daalder meer
waard. De Leidse waren
markt: schepper van tiental
len arbeidsplaatsen. Een
flink bedrijf met onbewust
een grote sociale functie. De
'Lèidse mart': het grootste
trefcentrum van de stad.
Daar waar de Leidse 'er' rolt
zoals-ie nergens rolt.
De markt, Leids als de Harte-
brugkerk en 3 oktober en ou
der dan de Zijlpoort; een zo-
merrubriek waar derhalve.
Vandaag deel tien over 'De
Poorter' die in Den Helder
'De Leidenaear' heette, z'n
Chevrolet en niet over verse
groente maar over hartstik
ke verse groente.
Zoon Christ noemde hem afge
lopen dinsdag "een begrip in
Leiden en omgeving wan
neer het om koek ging". Die
tijd is voorbij. Johan Ver-
plancke (Jan Plancke voor de
gemakzuchtige Leienaars),
alias 'De Poorter', heeft het
venten met koek en brood
aan zijn zoon overgelaten.
Maar bemoeienissen met de
Leidse markt heeft hij nog
immer. 'De Poorter' is nog al
tijd actief als voorzitter van
de afdeling Leiden van de
Centrale Vereniging voor de
Ambulante Handel. Daar
naast is hij vertegenwoordigd
in verschillende commissies
die met het marktgebeuren te
maken hebben en helpt hy
mee om reclamecampagnes
op te zetten voor het markt
wezen, een soort liefdewerk
oud papier. Een druk baasje
dus die Johan Verplancke, 59
jaar inmiddels en nog by lan
ge na niet uitgekeken op de
Leidse markt.
Johan "De Poorter" Verplancke: "Winkeliers huilen twee keer. Eén keer wanneer de markt komt en één
keer wanneer de markt weer verdwijnt". (polo hoIvmd
Zelfstandig
Op z'n zestiende, dat was in
1939, begon Verplancke voor
zichzelf. "Thuis was ik één
van de veertien. Van twee ou
dere broers hoorde ik steeds
maar weer dat het zo fijn was
om zelfstandig te zijn. Van
daar dat ik zo jong mogelijk
voor mezelf ben begonnen".
Verplancke "bakte zich in",
wat zeggen wilde dat hij ge
bruik maakte van de ovens
van een bestaande bakkerij.
Met zijn 'compagnon' bakte
hij dan samen de hele brood-
voorraad in ruil voor een bak-
kersloon. Zo verdiende Ver
plancke een extra centje, kon
hij goedkoop z'n eigen brood
bakken en maakte zijn 'com
pagnon' een efficiënter ge
bruik van zijn bakkerij. Jo
han Verplancke deed al op
jonge leeftijd zaken met
grooheden als Koole en Nico
la, een aan de Geregracht ge
vestigd bakkersbedrijf met
wel 25 lopers in dienst, De
Zeeuw aan de Mare en de
Rotterdamse Broodfabriek
aan de Maresingel.
Pas in 1950 belandde Verplanc
ke op de markt. "Voor die tijd
was ik veel te hoogmoedig
voor de markt. Dat kwam
omdat ik in mijn schooltijd
wel eens een van m'n oudere
broers hielp met het venten
van groente. M'n klasge
nootjes haalden daar de neus
voor op en zo kreeg ik het
idee dat venten en op de
markt staan iets minderwaar
digs was".
Z'n eerste markt was in Den
Helder. Niet bepaald naast de
deur dus. Maar hij had twee
redenen om naar het puntje
van Noord-Holland ui te wij
ken: "Ik wilde zo ver moge
lijk van Leiden vandaan om
dat ik me nog steeds een
beetje schaamde en boven
dien was het economisch ver
standiger om niet in Leiden
te gaan staan. Ik leverde na
melijk ook koek aan bijna al
le Leidse winkeliers en die
zagen de markt als een be
langrijke concurrent".
Na een moeizaam begin wist
Verplancke, die zich in Den
Helder als 'De Leidenaer'
presenteerde, een uitstekend
lopende kraam op te zetten.
"Óp zeker moment was het
laden wat ik laden kon. Ik
kwam altijd leeg terug".
Het transport naar Den Helder
gebeurde met een Chevrolet
uit 1932 die hy voor het lutte
le bedrag van 165 gulden op
de kop had weten te tikken.
"Daar heb ik een gouden kar
retje aan gehad. Alleen zóóp
dat ding olie. Elke week
moest er weer een golf in. Ge
lukkig had ik een vriendje bij
het Motorhuis werken. Die
stond aan de smeerput en
flikkerde er elke week afge
werkte olie in. 'Da's hartstik
ke slecht zei iedereen' maar
die bak bleef lopen als een
trein. Je kon er bij wijze van
spreken rooie kool ingooien
en dan deed-ie het nog".
Grote mond
Een jaar of twintig geleden
kreeg Verplancke een plaats
je op de Leidse markt. Daar
werd hij al snel een ver
trouwd gezicht. Door z'n gro
te mond en eigenwijze kop,
althans dat vermoedt hij zelf,
rolde Verplancke op zeker
moment in het bestuur van
de Centrale Vereniging voor
de Ambulante Handel. Een
jaar of zes geleden werd hij
voorzitter van in grootte de
zesde afdeling van het land
met op dit moment 235 leden.
Verplancke en zijn vereniging
vechten voor herstel van de
oude marktsituatie in Lei
den: dus een markt rond het
water van de Nieuwe Rijn die
zich uitstrekt van de Boter
markt tot de Aalmarkt. Ver
plancke: "Zo'n in tweeén ge
hakte markt met een deel
rond de Nieuwe Rijn en een
deel op de Hooglandse Kerk-
gracht, da's niks. Ik kom nü
nog mensen tegen die zeg
gen: 'goh, wat jammer dat die
groentemarkt is verdwe
nen...".
Volgens Verplancke heeft wet
houder Waal (ruimtelijke or
dening) een jaar of twee gele
den beweerd dat de oude si
tuatie weer wordt hersteld.
Maar als het aan de Kamer
van Koophandel ligt met het
grootwinkelbedrijf aan het
hoofd dan gaat het feest niet
door. Verplancke: "Het
grootwinkelberijf moet kie
zen tussen de markt en extra
parkeerruimte en openbaar
vervoer. Op dit moment valt
de keus op het laatste. Da's
dom, want laat ik je één ding
zeggen: winkeliers huilen
twee keer. Eén keer wanneer
de markt by hun voor de
deur komt en één keer wan
neer de markt weer ver
dwijnt De markt is een trek
pleister die voor een gezellige
ambiance en dus meer klan
ten zorgt. Dat vergeten veel
winkeliers".
Politiek gezien lijken de mees
te partyen in de Leidse ge
meenteraad niet onwelwil
lend tegenover een herstel
van de oude marktsituatie te
staan. Verplancke: "Alleen
de WD met een groot deel
van de middenstanders in z'n
achterban is tegen ons".
Of de vereniging van markt
kooplui echt op steun vanuit
de politiek kan rekenen,
vraagt Verplancke zich af:
"Politiek zijn wij namelijk
helemaal niet interessant Óp
de markt staan een heleboel
kooplui die niet eens uit Lei
den komen. Dat levert dus
geen stemmen op. Daar komt
nog bij dat een groot deel van
onze leden niet op de Leidse
markt staat en zich dus nau
welijks sterk wil maken voor
het gebeuren hier. Da's een
flinke handicap".
De toekomst van de Leidse
markt ziet er ondanks de on
zekerheid van al of niet ver
huizen rooskleurig uit vol
gens Verplancke. En wel om
de eenvoudige reden dat op
de markt goeie waar voor een
lage prijs is te krijgen: "Op de
markt haal je bijvoorbeeld
geen verse groente maar hart
stikke verse groente", is één
van zijn reclamekreten. "En
reken maar dat je gulden op
de markt nog een daalder
waard is. Soms zelfs aanzien
lyk meer".
We krijgen in Leiden roldoor-
brekend onderwijs. Dat staat
in het programma van het
nieuwe college van B en W.
Roldoorbrekend, dus om
maar eens wat te noemen tij
dens de muziekles geen stoe
re mannenliedjes meer.
Men kent ze wel. die liedjes.
"Al die willen te Kape varen
moeten mannen met baarden
zijn. Jan, Pier, Jons en Cor-
neel, die hebben baarden"
enzovoort. Dat kan niet meer.
De nieuwe wethouder van
onderwijs zal erop toezien
dat het onderwijs roldoorbre
kend is.
Het is natuurlijk niet toevallig
dat de wethouder van onder
wijs tevens wethouder voor
emancipatie is. En hij gaat
ook nog eens over de kinde
ropvang. Kortom de wethou
der heeft bijna het hele eman
cipatie-terrein onder zich,
met uitzondering van het per
soneelsbeleid. Hij is prak
tisch project-wethouder.
De PvdA heeft voor deze wet
houdersfunctie een kandi
daat gekozen: Jit Peters, doc
tor in het staatsrecht en auto
riteit op het gebied van de
persvrijheid. Peters is onge
twijfeld een geschikte kandi
daat voor het ambt van wet
houder. Hij heeft zes jaar
raadservaring en weet als
fractievoorzitter heel goed
hoe het in de vergaderingen
van B en W toegaat. De frac
tievoorzitters van PvdA en
WD wonen immers het ge
regeld overleg tussen de wet
houders bij.
Van onderwijs hoefje geen ver
stand te hebben om wethou
der in die sector te worden,
zei scheidend wethouder Van
Dam laatst in een interview.
Dat komt mooi uit, want een
onderwijs-specialist is Peters
niet. Met het vertrek van Van
Dam en Groos blijft in de
PvdA-fractie maar één erva
ren onderwys-specialist over:
Henriëtte van Dongen.
Mede dank zy Van Dongen
heeft de PvdA een vooruit
strevend verkiezingspro
gramma op het gebied van de
emancipatie. Zo heeft de par
tij zich op het standpunt ge
steld dat bij sollicitaties aan
vrouwen, die voor de functie
geschikt zijn, de voorkeur
wordt gegeven, ook al zijn er
betere mannelijke sollicitan
ten voorhanden. Positieve
discriminatie heet dat en het
is de manier om maatschap
pelijke achterstanden snel
weg te werken.
Van Dongen werd in de onder-
handelingsdelegatie gekozen
en niet zonder succes. Het
standpunt over positieve dis
criminatie werd onverkort in
het college-programma opge
nomen, ook al had de WD
het aanvankelijk willen af
zwakken. Daar is in de onder
handelingen dus een hard
punt van gemaakt, bevoch
ten op de liberalen.
Een nog groter succes was het
dat de PvdA de politiek ge
voelige portefeuille emanci
patie-zaken binnen sleepte.
De voorvechtster van eman
cipatie kon aan de slag, leek
het. Maar de fractie besliste
anders. De specialiste op het
gebied van onderwijs, sa
menlevingsopbouw en eman
cipatie werd gepasseerd.
Uitleg
De fractie heeft heel wat uit te
leggen aan haar leden. Vond
de fractie Van Dongen geen
geschikte wethouderskandi
daat of vond de fractie het ei
gen emancipatie-standpunt
niet op zichzelf van toepas
sing?
Als de fractie Van Dongen niet
geschikt vond. had men daar
wel eens eerder mee voor de
dag kunnen komen. Name
lijk toen het bestuur de lyst
vaststelde by de raadsverkie
zingen. Van Dongen werd als
tweede geplaatst en genoemd
als wethouderskandidaat. Er
is toen niemand geweest die
daar bezwaar tegen maakte.
Van Dongen vertolkte in de
verkiezingstijd het standpunt
van de PvdA in forums over
welzij nspolitiek Daar was zij
kennelyk geschikt voor. Zy
kreeg bij de verkiezingen
meer dan duizend voorkeur
stemmen, de meeste van alle
kandidaten. Als stemmen-
trekker was zy blijkbaar ook
geschikt
De fractie koos haar in de on
derhandelingsdelegatie. Ook
daarvoor vond men haar en
bleek zij geschikt De zaken
die speciaal op haar terrein
lagen bleven in de onderhan
delingen met de WD over
eind.
Nu het op het uitvoeren van het
beleid aan komt is zij plotse
ling niet geschikt? Dat zal
een gecompliceerde uitleg
vergen. Of (de meerderheid
van) de fractie moet de me
ning toegedaan zijn dat in het
algemeen vrouwen niet ge
schikt zijn voor een baan als
wethouder.
Met enig kunst- en vliegwerk
zal de fractie hooguit aanne
melijk kunnen maken, dat
Peters zo'n uitstekende kan
didaat is voor deze post. Maar
dat is geen afdoende verkla
ring voor haar keuze. Het ei
gen standpunt over positieve
discriminatie is dan verlaten.
Dat kan men hypocriet noemen
of gewoon kiezersbedrog.
Het gevolg is in elk geval -
en de Rooie Vrouwen vrezen
dat ook - dat de onwillige
ambtelijke top, die nog altijd
de beste man op de beste
plaats wil hebben, zich ge
sterkt weet in zyn afwyzende
houding.
Uitweg
Maar gelukkig voor de fractie is
er nog een uitweg: de proce
dure. Men gebruikt de be
langrijkste truc uit de goed
gevulde doos van Waal. De
inhoudelijke discussie komt
niet meer aan bod als de dis
cussie over de procedure zo
veel mogelijk wordt aange
wakkerd.
De fractie begint te verklaren
dat de keuze van een wethou
der een zaak is van de fractie
en niet van de ledenvergade
ring. Dan is men eigenlyk al
uitgepraat Maar dit zou iets
te hard aankomen, dus moet
er nog enig poetstoerk wor
den verricht.
Vervolgens verklaart de fractie
dat de beslissing in een beslo
ten vergadering is gevallen
en dat er dus een zwygplicht
bestaat Degenen die de dis
cussie aanzwengelen klap
pen uit de school (en dat is
een doodzonde in een party
die alleen besluiten openbaar
maakt maar de besluitvor
ming angstvallig geheim
houdt).
Met deze opmerking zijn de op
posanten al in discrediet ge
bracht en in feite uitgescha
keld. Kritiek op de fractie
staat dan gelijk aan onfat-
soenlyke schending van de
zwygplicht.
Ten slotte de doodsteek voor
de discussie: de fractie wijst
erop dat het hier over perso
nen gaat Ter bescherming
van de persoonlyke levens
sfeer kan daar in een openba
re ledenvergadering niet over
worden gesproken. Men is
buiten de orde.
Tegelijk wordt daarmee de sug
gestie gedaan dat er pnvé-re
denen zijn om Van Dongen te
diskwalificeren. De discussie
dreigt dan een gevaarlyke
richting uit te gaan en de
voorzitter ziet zich genood
zaakt om in te grypen. De dis
cussie is gesloten.
Jit Peters kan op het pluche
plaats nemen naast Paul Bor-
dewyk, Dick Tesselaar en
Cees Waal. En de wethouder
van roldoorbrekend onder
wijs. kinderopvang en eman
cipatie voert een nieuw kin
derliedje in Jit, Paul. Dikkie
en Corn eel. zij hebben baar
den, zij varen mee.
LEO MAAT
