Diamantplein: Churchülbrug vóór zijn
Hamer en beitel in de
Camp en Maredorp
spaarzaam gehanteerd
KIL* 1
DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1982
Lelden
LEIDEN - "Het winkel-
centrum aan het Dia
mantplein dateert van de
jaren zestig. Het is een
verouderde opzet. Een
winderig plein. Het vol
doet niet aan de behoef
ten van de hedendaagse
consument".
Zo omschrijft drs. P.J.H.
van de Ven, adjunct-direc
teur van verzekerings
maatschappij Ennia, de
huidige situatie van het
winkelcentrum. Een cen
trum dat al lang niet meer
berekend is op de onge
veer tienduizend consu
menten die in de omge
ving wonen.
Met de bouw van de wijken Boek
horst en Koppelstein nam de be
hoefte aan een groter en beter
winkelcentrum in het Morskwar-
tier alleen maar toe. Het ontging
de Ennia. eigenaresse van het
winkelcentrum, niet dat het cen
trum alles behalve floreerde.
"Veel binding met de wijk is er
niet. Het publiek gaat veelal er
gens anders heen om boodschap
pen te doen", aldus Van de Ven.
En hij legt uit dat het slecht is
voor zowel de consument, de
winkeliers als voor de eigenares
se, als het winkelcentrum niet
goed functioneert.
Begin dit jaar besloten B en W van
Leiden om circa 1700 vierkante
meter grond te verkopen aan de
Ennia om de uitbreiding van het
winkelcentrum mogelijk te ma
ken. Het Leiderdorpse architec
tenbureau Franso en Partners
ontwierp hiervoor een bouw
plan.
Het bouwplan voorziet in de vesti
ging van een tweede supermarkt
en een stuk of tien nieuwe win
kels. Het geheel wordt overlui-
feld, maar het daglicht kan door
middel van lichtkoepels tot de
promenade doordringen.
Digros
De tweede supermarkt komt pal
naast de bestaande en beslaat
zeshonderd vierkante meter.
Over de verhuur is overeenstem
ming bereikt met Digros BV en
alleen de door de gemeente inge
stelde branche-commissie moet
de komst van Digros nog goed
keuren.
Deze commissie ziet er onder meer
op toe dat brancheverdeling zo
goed mogelijk is en dat winke
liers die uit stadsvernieuwings
gebieden verhuizen met voor
rang een plaats krijgen.
"Het zoeken was naar twee super
markten die elkaar niet bijten.
De Centra en de Digros verschil
len duidelijk van elkaar wat be
treft assortiment, kwaliteit en
prijzen", aldus Van de Ven.
Hij wijst erop dat de buurtbewo
ners tijdens de inspraakavond in
1981 zelf om een Digros-vesti-
ging hebben gevraagd. "Dat heb
ben wij opgepikt", aldus Van de
Ven, die de supermarkt een be
langrijke trekker noemt. "De le
vensvatbaarheid van het winkel
centrum wordt erdoor vergroot
en dat staat bij ons voorop.
Hij benadrukt verder dat het hier
niet gaat om een Digros-vesti-
ging zoals aan de Langegracht.
De oppervlakte is veel minder en
het is een zogeheten 'droge krui
denier'. Dat wil zeggen dat er
geen aparte warme bakker, verse
slager en dergelijke is in de Di-
gros-vestiging.
Dagwinkels
Dat soort dagwinkels, de bakker,
de slager, de groenteman en de
poulier worden juist nog gezocht
om de nieuwe winkels te gaan
drijven. Afhankelijk van de inte
resse van de winkeliers zal eerst
het binnengebied van het plein
en bij voldoende belangstel
ling - in een tweede fase ook de
zuidzijde van het plein worden
bebouwd.
De exploitant van de viskraam
heeft al laten weten graag een
vaste stek te willen hebben. De
viskraam wordt een viswinkel,
maar blijft vrijwel op dezelfde
plaats, min of meer aan de bui
tenkant van het centrum. Zo
wordt voorkomen dat de pene
trante vislucht in het hele win
kelcentrum te ruiken zal zijn.
Ook de slijterij die nu grenst aan de
supermarkt, zal worden uitge
breid. De slijterij komt nu ruimte
tekort.
Restaurant
De aan het plein gevestigde bank
ziet Van de Ven het liefst verhui
zen naar een andere plek. De
nieuwbouw ten zuiden van de
supermarkt zal als enige twee
verdiepingen hebben. "Wij den
ken daarbij aan een bank bene
den en bijvoorbeeld een chinees
restaurant boven".
Het postkantoor annex sigaren- en
snoepwinkel op de hoek valt min
of meer buiten het uitbreidings
plan en kan net als de overige
winkels gewoon gehandhaafd
blijven.
"Winkelen is meer dan alleen maar
inkopen doen", zegt Van de Ven.
Het heeft volgens hem ook te
maken met recreatie, waarbij de
gezelligheid een rol speelt. De
toetreding van het daglicht via
de lichtkoepels zal naar verwach
ting belangrijk bijdragen aan die
sfeer.
Verder blijft er op het binnenter
rein een klein pleintje. Op de
plantekening staat daar 'schaak-
veld' geschreven. Het is ver
klaart Van de Ven
idee voor het gebruik van dat
pleintje. Een winkelier zou de
schaakstukken kunnen beheren
en liefhebbers van het spel zou
den er 'in de open lucht' kunnen
schaken.
Het winkelen wordt er volgens de
plannenmakers een stuk aange
namer doordat het wind- en
tochtvrij wordt, overdekt en toch
met daglicht. Dat laatste is een
belangrijk verschil met het win
kelcentrum in de Merenwijk, dat
overigens min of meer model
staat voor een moderner opgezet
winkelcentrum.
Net als in de Merenwijk streeft
men er met het oog op de veilig
heid naar om het centrum 's
avonds afsluitbaar te maken met
hekken aan de ingangen. De drie
ingangen, want in f^t plan is een
doorgang gedacht van het plein
naar de Opaalstraat. Dit in ver
band met de bereikbaarheid van
de daargelegèn parkeerplaatsen.
Hoe deze doorgang gerealiseerd
wordt, kan Ennia op dit moment
nog niet zeggen.
Parkeren
Met de gemeente is de afspraak ge
maakt dat ten behoeve van het
winkelend pubhek rondom het
winkelcentrum ten minste hon
derdvijftig parkeerplaatsen in
stand worden gehouden. Ennia
betaalt hiervoor tien jaar lang
een jaarlijks bedrag van 5000 gul
den.
De fietsen die nu op het plein ge
stald worden moeten in de nieu
we opzet buiten het centrum blij
ven. Bij de ingangen zullen voor
zieningen worden getroffen om
de fiets te stallen en verder is er
volgens Van de Van met de ge
meente afgesproken, dat de poli
tie in het centrum verbaliserend
zal optreden.
"De promenade heeft met zes me
ter een optimale breedte, maar
dan is er geen plaats voor de
fiets", aldus de acfjunct-directeur
van Ennia.
Het bouwplan ligt sinds maandag
voor iedereen ter inzage op het
Stadsbouwhuis aan de Lange
gracht. Men kan binnen veertien
dagen bezwaar maken tegen het
verlenen van de bouwvergun
ning door de gemeente. Ook
komt er nog een tweede in
spraakavond voor de omwonen
den.
Van de Ven verwacht dat de hele
procedure rond de bouwvergun
ning in elk geval in februari afge
rond zal zijn en dat dan de eerste
spa de grond in kan. Wat Ennia
betreft wordt er zo snel mogelijk
gebouwd, want men wil het ge
reedkomen van de Churchill
brug vóór zijn. Van de Ven vreest
dat anders de consument zijn
weg naar de winkels aan het Vijf
Meiplein heeft gevonden en
daarvan een gewoonte heeft ge
maakt.
Zesduizend
gulden uit
flat gestolen
LEIDEN - Uit een flat aan het Sta
tionsplein is gisteravond tussen
vgf en acht uur een geldbedrag
van zesduizend gulden gestolen.
De dader is vermoedelijk met
een valse sleutel de flat binnen
gekomen.
Vierduizend gulden lagen verbor
gen in een geldkistje, dat ter
plekke werd opengebroken.
Voorts werden deuren, die op
slot zaten geforceerd en kasten
doorzocht Daar werd nog eens
tweeduizend gulden in aange
troffen.
Inbrekers
hebben meer
tankstations
geplunderd
LEIDEN - De twee mannen die gis
ternacht in Leiden door de poli
tie op heterdaad waren betrapt
bij een inbraak in een tanksta
tion langs rijksweg 4 en daarna
voor een wilde achtervolging
zorgden, blijken de afgelopen
tijd nog meer tankautomaten te
hebben geplunderd.
Dezelfde nacht dat ze in Leiden
waren, hadden ze een paar uur
eerder geprobeerd in Amstel
veen een tankautomaat open te
breken. Deze poging mislukte.
Een nacht daarvoor werd in Bos
koop met succes een automaat
opengebroken. Buit: ruim zes
honderd gulden. Vorige week
hadden ze ook al twee geslaagde
pogingen ondernomen op een
automaat bij een tankstation in
de buurt Van Deil aan rijksweg
15.
De mannen uit Waddinxveen en
Boskoop zijn inmiddels van het
politiebureau Den Bosch - zij
konden gisternacht ter hoogte
van Udenhout pas worden inge
rekend - overgebracht naar het
politiebureau in Leiden.
Warmonder
aangereden
LEIDEN Een 63-jarige man uil
Warmond die op de Sitterlaan
reed verleende, voordat hij de
Van der Waalsstraat wilde inrij
den. geen voorrang aan een tege
moetkomende auto. Gevolg was
dat een 20-jarige Leidenaar de
auto van de Warmonder aan
voor- en zijkant raakte. De beide
bestuurders bleven ongedeerd.
De auto's werden zwaar bescha
digd
LEIDEN - In De Camp, een gebied van hooguit 400 meter lang en 200 meter breed
gelegen tussen de Rijn en de Oude Vest, heeft het eigenlijk nooit gedeugd. Of het zou
heel vroeger moeten zijn toen het roomse leven nog rijk was en de Onze Lieve Vrouwe-
kerk en enkele kloosters het middelpunt van de wijk vormden.
Het Stevenshofje dat gerestaureerd zal worden. Achter het hofje zullen
de nieuwe bejaardenwoninkjes gebouwd worden. Het zicht op het Sint-
Elizabethgasthuishof zal door de nieuwbouw niet worden weggenomen.
In de vorige eeuw kreeg de buurt
echter een slechte naam en raak
te in verval. De Camp, in de
volksmond wellicht beter be
kend als de buurt achter de Rex,
werd de evenknie van de Am
sterdamse walletjes.
Onder verantwoordelijkheid van
wethouder Kret werd in 1961 een
plan gepresenteerd waarin De
Camp zowat van de kaart van
Leiden bleek weggevaagd. Veel
zou wijken voor verkeer en par
keren. Door de onbestemdheid
van de buurt is het gebied in de
loop der jaren sterk verkrot. De
bewoners verlieten hun buurt en
handelaren in lompen en oude
metalen namen hun intrek in de
ze binnenstadswijk. Een groot
aantal krotten doet nu dienst als
pakhuis of opslagplaats.
In een gemeentelijke folder, van ja
ren geleden, werd De Camp ver
geleken met een verrotte appel
met een vrij gave schil. Die schil
is de bebouwing langs de rand
van de wijk, aan de Haarlemmer
straat, de Turfmarkt, de Oude
Vest, en de Lange Mare. Maar
binnen die schil is De Camp een
grauwe verpauperde buurt, met
nauwe straatjes en stegen waar
een blaadje groen, zo het er al te
vinden is, van een kropje sla
moet zijn afgewaaid. Van de On
ze Lieve Vrouwekerk zijn alleen
nog de restanten over en andere
monumentale gebouwen verke
ren in zeer slechte staat. De Boer-
haavezalen, in het hart van De
Camp, waar de Leidse arts Boer-
haave wereldgeschiedenis maak
te, staan op instorten. Het geres
taureerde Sint-Elizabethgast-
huishof en het Sionshof zijn ei
genlijk de enige oase in deze
troosteloze omgeving.
Onzekerheid
Ten stadhuize worden al jaren
plannen gemaakt om de wijk
nieuw leven in te blazen. In 1975
presenteerde wethouder Waal
(ruimtelijke ordening) een ont-
werp-bestemmingsplan voor de
buurt. In 1981 lag een definitief
verbeteringsplan op tafel. Met de
rijksgebouwendienst zijn afspra
ken gemaakt over de restauratie
van de Boerhaavezalen waar, na
de opknapbeurt, het rijksmu
seum voor de geschiedenis der
natuurwetenschappen kan in
trekken. De restauratieplannen
zijn echter keer op keer uitge
steld. Volgens de laatste af
spraak zou begin 1983 met het
herstel worden begonnen maar
bij de gemeente verkeert men
nog steeds in onzekerheid over
het tijdstip waarop de restauratie
daadwerkelijk van start zal gaan.
Toch is het niet alleen maar kom
mer en kwel wat de klok slaat.
Ook met hamer en beitel worden
intussen de nodige werkzaamhe
den verricht in De Camp. De res
tanten van de vroegere Vrouwe
kerk worden momenteel geres
taureerd en tussen de muurres-
ten komt een verhoogd plein, bij
uitstek geschikt voor een terras.
Het rijk heeft 6,8 miljoen gulden
beschikbaar gesteld waarvoor op
het moment kademuren, riole
ringen en bestratingen worden
vernieuwd. Het herstel van De
Camp valt of staat echter met de
restauratie van de Boerhaaveza
len en een aantal nieuwbouw-
plannetjes die in de pen zitten.
De gemeente heeft een onteige
ningplan voor De Camp gemaakt
met de bedoeling pakhuizen en
opslagplaatsen te laten wijken
voor woningbouw. Volgens de
werkgroep De Camp moet de ge
meente snel beginnen met de
voorbereiding van een ^antal
bouwplannetjes. Zodra de grond
is verworven zou dan een begin
kunnen worden gemaakt de
nieuwbouw.
Nieuwbouw
Tegenover het fraai gerestaureerde
Sint-Elizabethgasthuishof aan
de Caeciliastraat, waar vroeger
de Eltax-garage stond, is een
open plek ontstaan waar volgen
de maand al begonnen wordt
met de bouw van 29 woninkjes,
voor het merendeel bestemd
voor bejaarden. De nieuwbouw
zal bestaan uit twee bouwlagen
met een schuine kap. Naast ze
ventien bejaarden woningen zit
ten in het plan tien Van-Dam
eenheden voor oudere alleen
staanden en twee rolstoelwonin
gen. De woningen komen rond
een pleintje dat via de Haarlem
merstraat en het naastgelegen
Stevenshof toegankelijk is.
"Architect Walraad uit Bnelle
heeft veel moeite gedaan om er
iets leuks van te maken", zegt
Wim Eggenkamp, van de afde
ling binnenstad van de gemeen-
Op open plekken In de Leidse
binnenstad, of op plaatsen
waar leegstaande of leegko
mende fabrieken staan, kun
nen de komende jaren bonder
den woningen worden ge
bouwd. De bebouwing van de
ze "gaten" heeft de afgelopen
jaren voorrang gekregen bo
ven de bouw van een nieuwe
woonwijk In de Steven&boQes-
polder.
In een serie artikelen besteden
we de zomermaanden aan
dacht aan de wonlngbouw-
planncn die nog voor de bin
nenstad op stapel staan. Niet
alle plannen zijn even hard,
sommige zelfs twijfelachtig.
De gemeente zal in de komen
de jaren alles op alles moeten
zetten op alle "gaten" in de
binnenstad bebouwd te krij
gen.
te. "Dat moet wel, want de
nieuwbouw komt tegenover het
gerestaureerde gasthuishof te
liggen dus daar kun je niet van
alles neerzetten. Nieuwbouw in
De Camp moet zoveel mogelijk
passen in de historische omge
ving. Een ander uitgangspunt is
dat de huren zo laag mogelijk
moeten blijven"
Een aantal van de nieuwe wonin
gen komt aan de Ursulasteeg te
liggen waar tegenover volgend
jaar de bouw begint van een
nieuwe binnenstadsschool voor
rooms-katholick en protestants
christelijk onderwijs. De bouw
van de bejaardenwoningen gaat
ongeveer een jaar duren. Direct
daarna begint de aannemer met
de restauratie van het Stevens
hof aan de Haarlemmerstraat. De
bejaarde bewoners van het hofje
worden tijdelijk onderdak ge
bracht in de nieuwe huizen Zo
wel de nieuwbouw als de restau
ratic van het hofje gebeurt in op
dracht van de Stichting tot Ex
ploitatie van Bejaardencentra
Over dc toekomstige huren valt
nog niets met zekerheid te zeg
gen
Maredorp
Voor de wijk Maredorp. net als De
Camp gelegen tussen de Rijn en
de Oude Vest. maar dan aan dc
D ar. 0 O U
iDfi ..nü - - oa -
DEP ..nQDnödiP afiDD bÜ0° cd
nb ad
QÜD
n cQD
nt2Ü Dbn
CD
De bejaardenwoningen aan de Caeciliastraat. wc
de bouw iHilgende maand begint
andere kant van de Lange Mare.
zijn in de loop der jaren ook heel
wat plannen gemaakt. Net als De
Camp maakt Maredorp aan
spraak op de titel stadsvernieu
wingsgebied. Beide hebben een
bestemmingsplan en een goed
gekeurd verbeteringsplan maar
daadwerkelijk herstel komt ook
in Maredorp slechts traag op
n.»ru:
Op het voormalig terrein van
zwembad de Overdekte is vorig
jaar de bouw van start gegaan
van 24 woningwetwoningen In
de Mirakelsteeg is begonnen met
de bouw van 25 woningen voor
gezinnen Vooral over de nieuw
bouw in de Mirakelsteeg is veel
te doen geweest. Dat er nog wo
ningen komen wordt onderhand
het mirakel van Leiden ge
noemd.
Dc procedures die aan elk nieuw
bouwplannefje in de binnenstad
voorafgaan duren jaren. Wim Eg
genkamp noemt dc problemen
waarmee de gemeente te maken
heeft "gigantisch". "In Maredorp
is nog niets tot stand gekomen
zonder beroepsprocedures. Er
zitten zoveel belangen op elke
vierkante meter grond dat. watje
ook doet, altijd wel belangen ge
schaad worden".
Als de Mirakelsteeg. De Overdekte
en de woninkjes in de Ccacilia-
straat en Mirakelsteeg volgend
jaar bewoond zijn ziet het er naar
uit dat voorlopig weinig of geen
nieuwbouw meer tot stand zal
komen in Maredorp of De Camp.
Samengevat komt hel er op neer
dat in beide binnenstadwijken
ondanks alle plannenmakerij,
hamer en beitel spaarzaam wor
den gehanteerd.
Pleinen, woningen en culturele
complexen moeten straks het
hart van De Camp worden Maar
het zal nog wel even duren voor
dat het zover is, als het zover
komt
JAN RIJSDAM
Een tekening van een deel van het toekomstige Diamantplein. Links komt de Digrosvestiging, naast de be- Het winkelcentrum nu: winderig en verouderd Het heeft volgens Ennia weinig binding met het Morskwar-
staande supermarkt. tier.
Winkelcentrum wordt uitgebreid, overdekt en gemoderniseerd
