Emancipatie
vereist enige
discriminatie
Clubhuizen in
de slag voor
behoud subsidie
Zijn ziekenhuizen wel
zo kind-vriendelijk'?
Overdekte: afwisselende woningbouw
V
<oV
Rolstoelrijder
komt ten val
Werkgroep inventariseert ervaringen
"Het is een
rot-hoekie.
Dat maakt
zo'n plan
zo duur"
ACHTERGROND!
WOENSDAG 4 AUGUSTUS 1982
Geld voor peuterspeelzalen
inzet bij Raad van State
DEN HAAG/LEIDEN - De stich
ting jongerenwerk "Jeugdhaven
Leiden" wil niet meedoen aan de
plannen van de gemeente Leiden
om de ouderbijdrage voor de
peuterspeelzalen het Mierenest
in De Mors en De Mirt in De Kooi
af te trekken van de totale subsi
die, die de stichting voor het
jeugdhuiswerk krijgt.
Volgens de gemeente is dit een
noodzakelijke bezuiniging en
wordt bovendien de "oneerlijke"
verhouding tussen de onafhan
kelijke peuterspeelzalen én de
speelzalen die onder de verant
woordelijkheid van een clubhuis
vallen "rechtgetrokken".
Voor de Raad van State in Den
Haag probeerde de stichting gis
teren het besluit van de gemeen
teraad, waarin het Sociaal-Cultu
reel Plan 1982-1985 met het Pro
gramma 1982 is vastgesteld, te
schorsen. "Wy dreigen door dit
besluit van de raad in onmiddel
lijke problemen te komen, door
dat we volgende maand al op het
LEIDEN - Een 83-jarige man uit
Voorschoten is gistermiddag op
het Vijf Meiplein met zijn invali
dewagen ten val gekomen. De
elektrisch aangedreven rolstoel
kantelde door onbekende oor
zaak. De bejaarde man liep ver
wondingen op aan zijn rechter
been en werd opgenomen in het
Diaconessenhuis in Leiden.
personeel moeten inkrimpen",
aldus de stichting jongerenwerk.
De zaak diende gisteren voor de
Raad van State, die schorsing af
wees. Staatsraad mr. J. van der
Hoeven kwam met een tussenop
lossing: tot 1983 vindt subsidië
ring op oude voet plaats.
De zitting voor de Raad van State
ontaardde gisteren in een voor
beide partijen "vrij ondoorzich
tig" juridisch steekspel. Volgens
staatsraad mr. J. van der Hoeven
is niet de juiste procedure ge
volgd.
Hij zei onder meer dat het bezwaar
tegen de beslissing van de ge
meenteraad niet juist is. "Niet de
raad, maar het college van b en w
heeft de beschikking genomen
om de ouderbijdrage van de tota
le subsidie af te trekken".
De bezwaren- en beroepencom-
missie van de gemeente Leiden
was inmiddels ook al de fout in
gegaan door de stichting jonge
renwerk ontvankelijk te verkla
ren in haar bezwaren. "Het ge
beurt wel meer dat een gemeente
zich hierin vergist", aldus Van
der Hoeven. Volgens ambtenaar
Rood van de gemeente is er ech
ter bij de gemeenteraad een
"groot" aantal van dit soort be
roepen ingediend, "waarbij aan
dit punt niet is getild".
Op 23 augustus neemt de gemeen
teraad een beslissing over het be
zwaarschrift van de stichting
jongerenwerk. Staatsraad Van
der Hoeven gaf over het hoofd
van Rood het advies aan de ge
meenteraad om het bezwaar
schrift van de stichting jongeren
werk "in handen te leggen van b
en w van Leiden".
Marion ten Hen
gel (links) en An-
neriet Hagen:
"We zijn nu aan
het inventarise
ren wat de zieken
huizen wel en niet
toelaten".
LEIDEN - De werkgroep "Kind en
Ziekenhuis" onderzoekt mo
menteel of de ziekenhuizen in de
Leidse regio wel 'kind-vriende
lijk' zijn. Via een vragenlijst, die
door de hoofdverpleegkundige*
wordt uitgedeeld, kan iedere ou
der de ervaringen met een kind
in een ziekenhuis op schrift stel-,
len. Ook andere wensen worden
op prijs gesteld.
Nog voor het eind van het jaar
hoopt de werkgroep, die al een
paar jaar draait de gegevens te
hebben verwerkt en met een in
formatieklapper uit te komen,
waarin allerlei wetenswaardighe
den staan waarop je een zieken
huis voor een kind kunt kiezen.
"We zijn hiermee begonnen" ver
telt Anneriet Hagen, "omdat we
op ouderavonden veel vragen op
ons afgevuurd kregen. De mees
ten gingen over slechte bezoek
tijdenregeling, waar kunnen
amandelen poliklinisch worden
geknipt, of hoeveel bezoek mag
er komen?"
Ook vroegen ouders zich af waar
om ze niet bij onderzoeken
mochten zijn en hoe lang de ope
ratie duurt bij bepaalde ingre
pen. "Wij zijn nu eigenlijk aan
het inventariseren wat de zieken,
huizen wel toelaten en wat niet".
Als voorbeeld noemt ze bezoek
tijden voor de kinderafdeling
van het Academisch Ziekenhuis.
"Officieel staat er nog van twee
tot kwart voor drie. Maar er is
daar heel makkelijk een regeling
te treffen met de hoofdzuster,
zoiets moet je natuurlijk wel we
ten".
"Het is overigens beslist niet de be
doeling dat wij tegen de zieken
huizen strijden. We willen juist
samen met hen de problemen
oplossen. Eens in de drie maan
den vergaderen we ook met de
hoofverpleegkundigen van de
verschillende kinderafdelingen
(Academisch Ziekenhuis, Elisa
beth Ziekenhuis en Diacones
senhuis)". Niet alleen zij kunnen
veranderingen bewerkstelligen,
meent Anneriet Hagen, maar ook
de ouders. "Nog maar al te vaak
merken we dat ze erg schuchter
zijn tegenover ziekenhuisautori
teiten en nauwelijks iets durven
te vragen".
De werkgroep 'Kind en Zieken
huis' is vier jaar geleden opge
richt en houdt zich bezig met het
bevorderen van het welzijn van
het kind in het ziekenhuis, vóór,
tijdens en na de opname. Alle le
den van de werkgroep zijn ook
lid van de landelijke vereniging
'Kind en Ziekenhuis'.
Buiten het onderzoek houdt de
werkgroep zich ook bezig met
voorlichting. Marion ten Hengel
zegt daarover: "Steeds weer
blijkt dat voor vele kinderen (en
vaak ook voor ouders) een ver
blijf in het ziekenhuis een zeer
ingrijpende gebeurtenis is".
Op ouderavonden van scholen
wordt de werkgroep vaak uitge
nodigd om het één en ander te
komen vertellen. "We hebben nu
twee dia-series over een kind in
een ziekenhuis. Naar aanleiding
daarvan ontstaat er meestal een
levendige discussie".
Op open plekken in de Leidse
binnenstad, of op plaatsen
waar leegstaande of leegko
mende fabrieken staan, kun
nen de komende jaren bonder
den woningen worden ge
bouwd. De bebouwing van de
ze "gaten" beeft de afgelopen
jaren voorrang gekregen bo
ven de bouw van een nieuwe
woonwijk in de Stevensbotjes-
polder.
In een serie artikelen besteden
we de zomermaanden aan
dacht aan de woningbouw
plannen die nog voor de bin
nenstad op stapel staan. Niet
alle plannen zijn even bard,
sommige zelfs t wijfelacbtig.
De gemeente zal in de Icometi
de jaren alles op alles moeten
zetten op alle "gaten" in de
binnenstad bebouwd te krij
gen.
LEIDEN - Aan de Haarlemmer
straat, op de plaats van het vroe
gere zwembad 'De Overdekte',
worden 24 nieuwe woningen ge
bouwd. De plek waar duizenden
Leidenaren hun eerste sprong in
het diepe waagden, is straks een
pittoresk pleintje met daarom
heen nieuwe huizen, voorname
lijk bestemd voor Leidse gezin
nen en bejaarden.
De woningbouw op het terrein van
'De Overdekte' gaat er heel af
wisselend uitzien. Er komen
twee-, drie-, vier- en vijfkamer
woningen van verschillende ty
pen. Het gaat bij deze bouw dus
niet om huizen van dertien in een
dozijn maar om een heel gecom
pliceerd nieuwbouwplan op een
klein stukje grond middenin de
Leidse binnenstad.
De nieuwbouw bestaat uit twee of
drie bouwlagen met een schuine
kap, gegroepeerd rond een bin
nenplaats die Maria Gijzenplein
gaat heten. Alle woningen krij
gen hun toegang aan het pleintje
waar speelgelegenheid en ge
meenschappelijk groen zal ko
men. De benedenwoningen krij
gen bovendien een eigen tuintje
en de overige woningen een bal
kon.
Een bouwplan met zoveel verschil
lende woningtypen op een klein
plekje is niet alleen heel afwisse
lend maar ook duur. En dat
werkt door in de huren die 345
tot 582 gulden per maand zullen
gaan bedragen. Veel te duur.
W.F.P. Oskam, van de afdeling
nieuwbouw van de gemeente,
beaamt dit. "Maar wat wil je",
zegt hij. "Het is een rot-hoekie.
Het bouwterrein is heel klein en
alleen bereikbaar via de smalle
Maria Gijzensteeg. Daar kan net
een vrachtwagen doorheen. Je
kunt er by wyze van spreken je
kont niet keren. En dan ook nog
zoveel verschillende woningty
pen. Dat maakt zo'n plan duur".
De nieuwbouw rond het pleintje op het vroegere Overdekte-terrein schiet
al aardig op.
Wethouder Tesselaar (volkshuis
vesting) heeft uitgemaakt dat de
huur van een vierkamerwoning,
op het prijspeil van 1980, voor
taan niet meer dan 400 gulden
per maand mag bedragen.
"Langzamerhand zijn de wo
ningbouwverenigingen en ge
meenteambtenaren hier aan ge
wend geraakt", aldus de wethou
der in het gemeentelijk informa
tieblad Stadswerk. "Ze weten
dat als een woningbouwplan
duurde uitvalt dat ze er niet by
mij mee hoeven aan te komen.
Het moet gewoon een sport zijn
voor ambtenaren om ervoor te
zorgen dat die huren zo laag mo
gelijk uitvallen".
Oskam zegt ook dat een plan als
voor 'De Overdekte' verleden
tijd is. "Een bouwplan met zo
veel verschillende woningtypen
zullen we in de komende jaren
waarschijnlijk niet meer toe
staan. Daardoor worden de hu
ren onbetaalbaar. We zullen naar
een stuk versobering toe moeten
waardoor de woningen betaal
baar blijven. Het opvullen van
open gaten in de binnenstad
wordt daardoor wel een steeds
moeilijker zaak".
Meepraten
Een aantal van de toekomstige be
woners van de nieuwe woningen
op het 'Overdekte-terrein' is in
middels geselecteerd. De bewo
ners mogen de komende maan
den nog meepraten over de in
richting van het pleintje, de uit
voering van de keuken, het schil
der- en tegelwerk. Voor het einde
van dit jaar zullen de woningen
worden opgeleverd. Alleen enke
le oude ornamenten, die in de ge
vel aan de Haarlemmerstraat
worden ingemetseld, zullen dan
nog herinneren aan de plek waar
talloze Leidenaren hebben leren
zwemmen.
Aansluitend op de nieuwbouw op
het voormalig terrein van de 'De
Overdekte' worden zeven twee-
en driekamerappartementen ge
bouwd in een open gat aan de
Oude Vest. Deze appartementen
komen naast het vroegere ketel
huis, achter 'De Overdekte', dat
onlangs is gerestaureerd. De
nieuwbouw naast het monument
krijgt daarom een fraaie voorge
vel met een schuine kap die goed
past in de historische omgeving.
Achter de appartementen komt
een gemeenschappelijke tuin
voor de benedenwoningen. De
bovenwoningen hebben boven
dien een balcon aan de achterzij
de. De huren van de appartemen
ten zullen ongeveer 420 gulden
per maand gaan bedragen. In de
loop van volgend jaar worden de
woningen opgeleverd.
De restauratie van het vroegere ke
telhuis aan de Oude Vest is net
voor de bouwvakvakantie ge
reedgekomen. In het monumen
tale pand zijn zeven tweekame
rappartementen gemaakt voor
één en tweepersoonshuishou
dens waarvan een aantal inmid
dels is bewoond. Voor de ver
bouwing van het pand heeft de
gemeente een flinke subsidie ge
kregen van het rijk zodat de hu
ren van deze appartementen op
een meer aanvaardbaar niveau
liggen dan de huren van de
nieuwbouw. De kale huur voor
een tweekamerappartement in
het 'ketelhuis' bedraagt 259 gul
den per maand.
Het ontwerp voor de restauratie en
voor beide nieuwbouwplannen
is van het architectenbureau
Mehrtens en Veldhoven uit Den
Haag. Alle bouwwerkzaamheden
worden uitgevoerd door het
Leidse aannemersbedrijf Du
Prie. De aannemer zal zijn bouw
activiteiten tussen de Haarlem
merstraat en de Oude Vest in de
loop van volgend jaar voltooien.
JAN RIJSDAM
Zo gaat de voorgevel van de nieuwbouw aan de Oude Vest er uit zien.
De vrouwenemancipatie ver
vult hoe langer hoe meer een
voorname rol in in de ge
meente-politiek. Voor wie
zich nog de moeilijkheden
herinnert rond de subsidie
ring van de leidsters van de
cursus Vrouwen Oriënteren
zich in de Samenleving
(VOS) en het heen en weer
geschuif tussen de wethou
ders van de verantwoorde
lijkheid voor het emancipa-
tie-beleid, moeten de huidige
ontwikkelingen opmerkelijk
heten.
De invloed van de vrouwene
mancipatie in het algemeen
en van de Rooie Vrouwen in
de PvdA in het bijzonder
kwam al tot uiting in het pro
fiel dat het PvdA-bestuur vo
rig jaar schetste van de toe
komstige raadsfractie. Daar
in stond dat tenminste 35
procent van de fractie uit
vrouwen moest bestaan. (Dit
percentage komt ongeveer
overeen met het percentage
vrouwen in het ledenbestand
van de sociaal-democraten).
Hoezeer het profiel ook werd
bestreden, de norm van 35
procent vrouwen werd zon
der noemenswaardige dis
cussie aanvaard. Dat was een
duidelijk 'vrouwvriendelijk'
gebaar van de partij, die tot
dan steeds een norm van 25
procent had gehanteerd.
Later, bij het samenstellen van
het verkiezingsprogramma,
drukte de emancipatie-bewe
ging een nadrukkelijk stem
pel op de politieke lyn van de
PvdA. Bij de kandidaatsstel
ling voor de gemeenteraad
werd de belangrijkste voor
vechtster van de vrouwene
mancipatie in de gemeente
raad, Henriëtte van Dongen,
door het bestuur op een twee
de plaats gezet, onmiddellijk
na lijsttrekker Tesselaar.
Vervolgens werd zij door haar
fractiegenoten gekozen in de
drie personen sterke onder
handelingsdelegatie, die het
meeste werk bij de college
vorming verricht. Het kon
dan ook geenszins verbazen
dat in het PvdA-ontwerp van
een college-programma de
vrouwenemancipatie een rol
van betekenis speelt
Henriëtte van Dongen - inde
onderhandeling sdelegatie.
Gelyk
Die rol komt op diverse plaat
sen in het programma tot ui
ting en de beperkte omvang
van het hoofdstuk dat aan
emancipatie is gewijd, geeft
in feite een vertekend beeld.
De emancipatie speelt met
name ook een rol in de hoofd
stukken over personeelsbe
leid, economie, onderwijs en
sociaal-cultureel werk.
De discussie spitst zich vooral
toe als het gaat om het ge
meentelijk personeelsbeleid.
De verschillende zienswijzen
van (tot nu toe nog college-
partners) PvdA en WD ko
men bij de huidige college-
vorming duidelijk aan het
licht.
Vrijwel het hele hoofdstuk over
personeelsbeleid, zoals de
PvdA dat had geschreven,
staat in het teken van de
emancipatie. Ook het streven
naar een algemene arbeids
tijdverkorting is voor een be
langrijk deel ingegeven door
emancipatie-motieven.
Maar de 'clou' van het verhaal
zit 'm toch in de passage: by
sollicitatie en promoties (ook
en vooral bij het opvullen van
hogere en middenfuncties)
geeft de gemeente by vol
doende geschiktheid de voor
keur aan vrouwen, waar zij
getalsmatig ondervertegen
woordigd zyn in functie en/of
arbeidsplaatsen.
Voldoende geschiktheid. Dat
wil zeggen dat wanneer er
voor een functie twee ge
schikte kandidaten zyn, een
man en een vrouw, en de man
betere papieren heeft (bij
voorbeeld door meer oplei-
ding of ervaring) toch de
baan wordt gegeven aan de
vrouw, want zij is immers
'voldoende geschikt'.
De WD wil deze zin zodanig
wijzigen dat er weinig van
overblijft. In de WD-versie
gaat het alleen nog maar om
sollicitaties en vervalt het
woord promoties. Bovendien
wordt voldoende geschikt
heid vervangen door gelijke
geschiktheid. Daarmee
wordt de angel uit de zin ge
haald en het emancipatiebe
leid ontkracht
Er is natuurlijk best iets te zeg
gen voor het liberale stand
punt, dat (maar al te letter
lijk) uitgaat van het principe
'de beste man op de beste
plaats', maar in het besef dat
vrouwen in een historisch-
maatschappelijk proces
structureel achtergesteld zijn
is een actieve positieve dis
criminatie op zyn plaats.
In de bestaande toestand van
achterstand zal de vrouw op
de arbeidsmarkt vaak onder
doen voor mannelijke sollici
tanten door veelal minder op
leiding en minder ervaring,
zeker als het gaat om leiding
gevende posities. Om hierin
zo snel mogelijk verandering
te brengen is een beleid ver
eist dat individueel als min
der billyk kan worden erva
ren, maar structureel de eni
ge manier is om de positie
van de vrouw werkelijk te
verbeteren.
Integraal
Behalve het verschil tussen
PvdA en WD op het gebied
van het personeelsbeleid, is
er ook de kwestie van het
aanstellen van emancipatie-
werk(st)ers. De PvdA heeft
voorgesteld om in elke sector
(Wonen, beheer en welzijn)
een deeltyd-werk(st)er aan te
stellen en één by de afdeling
personeelszaken met een vol
ledige dagtaak.
De WD wil dit uit het college
programma schrappen. Het
hoort niet thuis in een pro
gramma. maar bij de bezuini
gingsvoorstellen is de officië
le argumentatie. WD-leider
Kuyers heeft evenwel duide
lijk gemaakt het maar een (te)
duur voorstel te vinden.
Wat voor de WD niet te duur
is, moet nog blijken. In elk
geval blijft er van het hoofd
stuk emancipatie bij de libe
ralen weinig meer over dan
dat er een 'integraal beleid'
moet worden gevoerd.
Opmerkelijk is dat het CDA en
D'66 voor een belangrijk deel
met de PvdA mee willen
gaan. Klein links zwijgt ove
rigens over en^ancipatie, het
geen erop moet duiden dat
men tevreden is met de
PvdA-voors tellen
Zowel CDA als D'66 onder
schrijven het beleid geba
seerd op een actieve 'positie
ve discriminatie'. Het CDA
merkt daarbij op dat het
woord 'voldoende' voor 'ge
schiktheid' kan vervallen. De
betekenis blyft hetzelfde.
Wat betreft het aanstellen van
emancipatiewerk(st)ers is het
CDA niet direct afWyzend. al
vragen de christen-democra
ten wel om een nadere toe
lichting tegen de achtergrond
van de bezuinigingsoperatie.
Het CDA zegt de beleidsbe-
doelingen op het gebied van
emancipatie te onderschry-
D'66 is op dit punt het meest
concreet De democraten
stellen voor om één volledige
en één deeltijdbaan voor het
emancipatiewerk te schep
pen (by de afdeling perso
neelszaken, met het oog op
een Integraal beleid). By het
hoofdstuk over emancipatie
wil D'66 toevoegen: er wordt
gewerkt aan de realisering
van een gemeentelijke kinde
ropvang. Overigens krijgt
kinderopvang in het sociaal-
cultureel werk al prioriteit,
daarover is men het wel eens.
Het lykt er kortom op dat
PvdA, CDA en D'66 het op
het gebied van emancipatie
wel eens kunnen worden.
Het zou een flinke verster
king betekenen van het be
leid in vergelijking met de
achterliggende vier jaar. zelfs
al is er de afgelopen tyd op
dit gebied een redelyke pres-
