Beroep Brezjnjev op Reagan
Initiatief van
VS ontbreekt
C
Italië: zoekgeraakt
beeld "teruggevonden
Leger Kenia ruimt nog
verzetshaarden" op
149^
3-
Druk VS op Israël neemt toe
Bonn: geen
Europese
kruisraket
Midden-Oosten
KREBBERS JAARSMA+
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME - Dat een reusachtig mar
meren beeld uit de oudheid, be
wonderd door Michelangelo en
Goethe, twee eeuwen zoek kan
raken (de archeoloog Navenne
schreef er nog in het begin van
deze eeuw over: „Ik heb er tever
geefs naar gezocht in Napels en
heel Italië, en ook in het buiten
land") lijkt onmogelijk.
Toch is het gebeurd: één van de
ruim drie meter hoge beelden
van Hercules, die aan weerszij
den van de ingang van de Ter
men (bad-inrichting) van keizer
Caracalla hadden gestaan en in
de zestiende eeuw werden opge
graven, leek sinds 1776 van de
aardbodem verdwenen. Samen
met zijn pendant had Michelan
gelo het in 1550 opgesteld op de
binnenplaats van het door hem
gebouwde Palazzo Farnese, het
werd er door duizenden bezoe
kers gezien en ontelbare malen
afgebeeld op tekeningen en gra
vures. Goethe beschreef het in
Buitenland
DINSDAG 3 AUGUSTUS 1982
zijn „Italienische Reise", toen
het andere al door de nieuwe ei
genaars, de Bourbons, naar Na
pels was gehaald, waar het sinds
dien in het Nationaal Museum te
zien is geweest.
Het was dan ook onverklaarbaar
dat niemand dit beeld meer had
gezien sinds de Bourbons in 1776
opdracht gaven aan vrachtschip
per Raffaele de Luca om het naar
Caserta te vervoeren. Alwaar het
wèl was aangekomen, want het
werd nog eenmaal gesignaleerd
in het atelier van een plaatselijk
beeldhouwer.
Het raadsel is nu dan eindelijk op
gelost door prof. Paolo Moreno,
archeoloog van de universiteit
van Bari. Hij 'vond' het beeld op
de plek waar het al die eeuwen
open en bloot had gestaan, in de
hal van het vroegere koninklijke
paleis van Caserta. Zoals iedere
lezer van detectiveromans weet,
bestaat er geen betere plaats om
iets te verbergen dan waar ieder
een het kan zien: Edgar Allan
Poe schreef het al in „De gesto
len brief'.
Aan de hand van kleine aanwijzin
gen in archieven (rekeningen,
brieven, beschrijvingen, catalo
gi) en met behulp van de talloze
afbeeldingen uit de 16e en 17e
eeuw kon Moreno onomstotelijk
vaststellen, dat het beeld in Ca
serta, al die tijd abusievelijk toe
geschreven aan Andrea Villani,
niet anders was dan het „verdwe
nen" Hercules-beeld uit de Ter
men van Caracalla. Evenals zijn
pendant in het Nationaal Mu
seum stelt het de halfgod voor,
uitrustend van zijn vermoeienis
sen en leunend op een lange
knuppel. Maar terwijl het beken
de beeld een getrouwe afbeel
ding is van het Griekse origineel
van Lisyppus, is het „nieuw ont
dekte" een hellenistische bewer
king, bewogener en theatraler.
Hoeveel indruk de twee beelden
op Michelangelo hebben ge
maakt, zegt prof. Moreno, blijkt
nog uit zyn „laatste oordeel" in
de Sixtijnse kapel, waar hij Jo
hannes de Doper en Petrus in
precies dezelfde houding aan
weerszijden van de grote licht-
boog rondom de oordelende
Christus heeft geplaatst als de
twéé Hercules-beelden, die hy in
het Farnese-paleis liet opstellen
naast de doorgang naar de tuin.
Daarmee krijgt het beeld een
nieuwe kunsthistorische beteke
nis: wie het tot nu toe vluchtig
heeft bekeken als een onbeteke
nende nabootsing van een klas
siek gegeven, moet nu proberen
het te zien met de ogen van Mi
chelangelo, Winckelmann en
Goethe.
BEIRO ET/MOSKOU/WASHINGTON/JERUZALEM
(Reuter/AFP/UPI) Het Russische staatshoofd Brezjn
jev heeft gisteren voor de tweede maal binnen een
maand een dringend beroep gedaan op de Amerikaanse
president Reagan actie te ondernemen om een einde te
maken aan het Israëlische optreden in Libabon. De Is
raëlische troepen versterkten gisteren hun posities in en
rond Beiroet die grote schade heeft opgelopen tijdens de
hevige beschietingen van zondag.
In Washington heeft de Israëlische
minister van buitenlandse zaken
Shamir gesproken met president
Reagan die heeft aangedrongen
op stopzetting van alle vijande
lijkheden.
Een nors kijkende Reagan begroet
te zijn Israëlische gast tijdens de
gebruikelijke fotosessie. De pre
sident had de afgelopen dagen
herhaalde malen gewaarschuwd
dat er een eind moet komen aan
het bloedvergieten in Libanon
en dat zijn geduld op is. In een
verklaring die na afloop van het
onderhoud van 20 minuten is ge
publiceerd zegt Reagan dat "de
wereld niet langer een situatie
van steeds toenemend geweld
kan aanvaarden". Hij benadruk
te dat een snelle diplomatieke
oplossing een eerste essentiële
stap is om een eind te maken aan
het trauma van Libanon. Reagan
drong aan op een volledige stop
zetting van alle vijandelijkheden
door alle partijen "als voorwaar
de waaronder de speciale Ameri
kaanse afgezant Habib zijn op
dracht kan voortzetten".
Ongeduldig
Shamir van zijn kant verklaarde
dat het "belangrijkste probleem
het vertrek van de PLO uit Bei
roet is". Op de vraag of Reagan
hem had gezegd dat zijn geduld
op is antwoordde Shamir "wij
zijn allemaal ongeduldig". Hij
voegde eraan toe dat zijn rege
ring ervan overtuigd is dat de Pa-
lestijnen zich pas zullen terug-
BONN (AFP) - De Europese NA-
VO-landen zijn niet van plan een
kruisraket voor middellange af
stand te gaan bouwen, zoals het
weekblad Der Spiegel in zijn
jongste nummer had geschre
ven. Dit heeft de Westduitse re
geringswoordvoerder, Lothar
Rühl, op een persconferentie in
Bonn meegedeeld.
Hij zei dat er geen onderzoekspro
ject bestaat buiten dat van de
Amerikaanse Pershing-2 en
Kruisraket.
Der Spiegel had beweerd dat des
kundigen van de NAVO onlangs
een onderzoek naar een Europe
se Kruisraket met conventionale
lading voor middellange afstand
hadden aanbevolen.
trekken wanneer "zij door onder
handelingen of op andere manier
begrepen hebben dat het abso
luut noodzakelijk is". Shamir be
schuldigde de PLO ervan ge
bruik te maken van het bestand.
Israël is alleen bereid een "abso
luut en tweezijdig bestand in
acht te nemen". Volgens het Wit
te Huis hebben zowel Reagan als
Shamir het belang van de missie
van Habib onderstreept. De mis
sie is in een "zeer gevoelige fase"
gekomen aldus woordvoerder
Speakes.
Bij het internationale vliegveld ten
zuiden van Beiroet hebben zich
gisteren zo nu en dan artillerie
beschietingen voorgedaan tus
sen Israëlische en Palestijnse
eenheden nadat zondag aan het
einde van de middag het negen
de bestand was ingegaan. De
twee partijen hebben gebruik
makend van het staakt-het-vuren
hun posities versterkt langs de
nieuwe frontatie in het zuidelijke
deel van de stad nadat de Israë
li's zondag het vliegveld hadden
veroverd.
Sporen
De heftigste beschietingen door Is
raël sinds de inval in Libanon
hebben diepe sporen nagelaten.
Volgens Libanese persberichten
zijn zondag bijna 200 mensen
omgekomen en 400 gewond tij
dens het 14 uur durende bombar
dement. De half miljoen burgers
in West-Beiroet kwamen giste
ren enigszins bij van de beproe
vingen. Het stadsdeel zit voor de
negende dag zonder elektriciteit
en water is slechts in kleine hoe
veelheden beschikbaar aange
zien de pompen zonder brand
stof niet werken.
President Reagan heeft gisteren de
Sowjetrussische beschuldiging
dat zijn land niet genoeg zou
doen voor het oplossen van de
crisis in Libanon van de hand ge
wezen.
Reagan gaf een verklaring uit
waarin hij de bewering verwierp.
"Door de inspanning van zowel
ambassadeur Habib als via de
Verenigde Naties streven wij
naar een duurzaam bestand dat
een eind maakt aan het lyden. Ik
wil hierbij voegen dat wij het
Sowjetrussische besluit, op
nieuw delen van vertrouwelijke
correspondentie tussen twee
presidenten te publiceren, be
treuren. Een dergelijke daad van
propaganda wekt twijfel aan de
motieven van de Sowjet-Unie
ten aanzien van de Libanese cri
sis", aldus de verklaring.
De ontmoeting tussen de Amerikaanse president Reagan (tweede t
buitenlandse zaken Shamir rechts) gisteren had een nors karakter.
links) en de Israëlische minister van
NAIROBI (AFP) - De Keniase
strijdkrachten waren gistermid
dag nog bezig met het "oprui
men" van de laatste verzetshaar
den van deelnemers aan de mis
lukte coup van zondag. Bij die
poging zijn 200 tot 300 doden ge
vallen, zo is uit diplomatieke
bron in de Keniase hoofdstad
vernomen.
In de hoofdstad Nairobi werden 's
middags nog schoten gehoord.
Elders in het land in de buurt
van de luchtmachtbasis Emba-
kasi werd gezocht naar opstan
delingen die zich in burgerkle
ding onder de bevolking hadden
gemengd. Ooggetuigen zagen in
dezelfde omgeving vyf vracht
wagens met lijken.
Onzeker is verder of de strijd
krachten de luchtmachtbasis in
Nanyuki (150 kilometer noorde
lijk van Nairobi) hebben ver
overd. Er geldt nog wel de
avondklok, een aanwijzing dat er
zich nog rebellen ophouden. Een
van de opstandige officieren die
nog vrij rondliep in Nairobi zei
dat hij de wapens niet zal neer
leggen zolang president Arap
Moi nog aan de macht is. De offi
cier, kennelijk nog hopend op
steun van andere krijgsmachton
derdelen, maakte ook melding
van verzet in Nanyuki.
De coup van zondagmorgen vroeg
(plaatselijke tijd) was een initia
tief van leden van de luchtmacht.
Het bleef bij een poging omdat
de andere strijdmachtonderde
len trouw bleven aan president
Arap Moi en de opstand neers
loegen. Zij redden daarmee Arop
Moi, in 1978 opvolger van Ke-
nia's eerste staatshoofd en "va
der des vaderlands" Jomo Ke-
nyatta. Maar het aanzien van het
land dat sinds zijn onafhanke
lijkheid van Engeland in 1963
een toonbeeld van stabiliteit in
Afrika was, heeft nu een behoor
lijke deuk opgelopen.
Nairobi, waar zondag de opstand
uitbrak, bood gistermorgen een
spookachtige aanblik. Ofschoon
de trouwe regeringstroepen vrij
wel weer meester van de toe
stand waren, deden er zich ge
vechten voor met nog vrij rond
lopende rebellen. Met steun van
het elitecorps dat als lijfwacht
van de president fungeert, werd
bovendien de bij de hoofdstad
gelegen luchtmachtkazerne
Eastleigh bestookt waar zich nog
rebellen verschanst hadden. Het
zelfde gebeurde bij de lucht
machtbases Embakasi en Langa-
ta.
Ook hadden gistermorgen vroeg
hevige vuurgevechten plaats bij
het Hilton-hotel vlak bij een ge
bouw waarin zich rebellen ver
scholen hielden die het vuur op
regeringsmilitairen openden.
Een Japanse hotelgast die vanuit
een raam filmopnamen maakte,
werd doodgeschoten, twee ande
ren raakten gewond, aldus de ho
telleiding. In de korte tijd dat de
rebellen het in de hoofdstad het
voor het zeggen hadden, pleeg
den zij plunderingen en vergre
pen zich aan burgers. Zo ook in
het Hilton-hotel waar 350 gasten
verbleven.
Ook elders in de stad hadden op
grote schaal plunderingen
plaats. Gisteren waren winke
liers bezig met het opruimen en
opmaken van de schade. Veel
winkels bleven gesloten, on
danks de berichten dat de staats
greep was verijdeld. Veel bedrij
ven bleven dicht en het openbaar
vervoer in de hoofdstad lag ge
heel stil. De verbindingen waren
wel hersteld maar het luchtruim
was nog voor buitenlandse vlieg
tuigen gesloten.
President Arap Moi had de opstan
delingen bevolen zich gisteren
voor 12.00 uur met hun wapens
over te geven, anders zouden ze
hard worden aangepakt. Tijdens
het kabinetsberaad dat de presi
dent leidde, werd besloten de
avondklok in Nairobi en het dis
trict Nanyuki, waarin de lucht
machtbasis ligt die als centrum
van de opstand gold, tussen zes
uur 's avonds en zeven uur 's
ochtend te handhaven.
Zondag ging de 9e week in van
het Israëlische beleg rond
West-Beiroet. En terwijl het
bommen en granaten regen
de op de daken van Libane-
zen en Palestij nen, de Veilig
heidsraad een spoedzitting
hield, gaf president Reagan
opdracht aan zijn kersverse
minister van buitenlandse za
ken om een kersvers beleid
ten aanzien van het Midden-
Oosten te ontwerpen. Mis
schien een leuk ideetje zo
midden in de crisis. De presi
dent was er nog niet eerder
op gekomen.
Tot nu toe zijn er weinig teke
nen van verandering in het
Midden-Oostenbeleid, hoog
stens een lichte verschuiving
van accenten. Er valt lichte
ongedurigheid met Israël te
bespeuren, maar het beleid
kwakkelt wat voort met het
leggen van noodverbanden.
Minister Shultz moet on
danks zijn ruime zaken-erva
ring met de Arabieren zijn
lesje nog leren.
Zijn voorganger minister Haig
had veel verstand van West-
Europa en van Oost-West
verhoudingen, maar kon de
fijnere kwesties van uit de
hand gelopen dorpsruzies in
het Midden-Oosten niet vat
ten. Zijn geheim was de zoge
naamde 'strategische consen
sus' tegen de Sowjet-Unie
waar getuige het huidige
bloedbad weinig van terecht
is gekomen. Shultz moet dus
iets nieuws verzinnen. Met
als enige handicap dat weini
gen op zijn niveau enige di
plomatieke ervaring hebben.
President Reagan heeft net het
eerste gedeelte van zijn cur
sus buitenland met enig re
sultaat afgesloten. Dat was te
zien in de laatste persconfe
rentie waar hij uiterst om
zichtig de hoogexplosieve
politieke mijnen vermeed,
iets wat getuigt van enige on
derlegdheid. Maar iets anders
is om zelf creatieve stappen
te ondernemen. En daar is
dringend behoefte aan.
Momenteel vaart de regering-
Reagan geheel op het kom
pas van speciale afgezant
voor het Midden-Oosten Phi
lip Habib. Deze man stuurt
zijn instructies naar Washing
ton in plaats van dat'hy ze
ontvangt zoals te doen ge
bruikelijk.
De afhankelijkheid van Philip
Habib bleek toen Habib's
verhulde rol in het omstre
den Bechtel-concern naar
buiten kwam. De ministers
Weinberger en Shultz en on
derminister Davis kwamen
er ook al vandaan en dat
maakte de opzettelijke ver
zwijging van dit feit ver
dacht. Maar als Habib had
moeten opstappen dan was
het hele Amerikaanse Mid-
den-Oosten-beleid uitver
kocht. Dat begreep iedereen,
dus snel verklaarden de be
langhebbenden hun vertrou
wen in de afgezant.
Nu is het niet gemakkelijk voor
de Amerikanen want aan alle
kanten wordt er aan ze ge
trokken. Philip Habib pro
beert zorgvuldig zijn gezag
aan beide zijden te handha
ven. Vandaar dat president
Reagan Israël niet te hard wil
laten vallen, want anders zou
Begin er van de weeromstuit
nog harder op slaan in Bei
roet, zo luidt de redenering.
Op het gevaar af dat de Ame
rikanen gijzelaar worden van
Israël's daden, omdat ze die
toch niet kunnen kritiseren.
Nieuwe spanningen
Er zijn al tekenen van nieuwe
spanningen. De levering van
splinterbommen aan Israël is
opgeschort om uit te zoeken
of ze werkelijk tegen burgers
zijn gebruikt. Tussen Israël
en Amerika is er een funda
menteel verschil van mening
over oplossing van het huidi
ge geschil. Israël denkt de
Palestijnen alleen door nog
meer dodelijke bommen en
granaten tot weggaan te kun
nen vermurwen. „De PLO
gaat alleen weg, als ze nog
maar één keuze .tot haar be
schikking heeft" maakte de
Israëlische minister van bui
tenlandse zaken Sjamir na
zijn gesprek met president
Reagan gisteren duidelijk.
Maar Amerika vindt evenals de
Arabieren dat de zware mili
taire druk van Israël alleen
maar averechts werkt. De le
den van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie zullen een
grote vernedering niet kun
nen aanvaarden.
Een ander geschilpunt tussen
Amerika en Israël is de er
kenning van de PLO. Ameri
ka wil de PLO erkennen als
die ook Israël erkent. Israel
wil de PLO onder geen enke
le voorwaarde aanvaarden.
Koel initiatief ontbreekt. In fei
te richt de Reagan-regering
zich er alleen op om de Pale
stijnse bevrijdingsorganisa
tie uit West-Beiroet te krij
gen. De Amerikaanse VN-
vertegenwoordiger reageerde
kribbig op het Frans-Egypti
sche resolutievoorstel, dat
ook de grotere vragen van het
Midden-Oosten wilde behan
delen.
Toen vorige week een Veilig
heidsraad-resolutie de blok
kade tegen Beiroet veroor
deelde, kneep de Amerikaan
se ambassadrice Jeane Kirk-
patrick er bij de stemming
tussen uit met het voorwend
sel dat ze geen tijd voor con
sultatie had. En dat terwijl ze
als enige afgezant in eigen
land zat. Die truc kan maar
één keer.
Zondag deed zich het dilemma
weer voor. Israël voerde zwa
re bombardementen uit op
West-Beiroet en om half .4 's -
morgens werden alle Veilig
heidsraad-leden uit bed ge
klopt om zich hierover te be
raden. De nieuwe resolutie
roept op tot een nieuw staakt
het vuren en autoriseert VN-
waarnemers in West-Beiroet,
waar Israël fel tegen. Jeane
Kirkpatrick stemde voor, na
dat ze de scherpe kantjes van
de resolutietekst had afge
schaafd.
Dit is een duidelijke Ameri
kaanse waarschuwing aan
het adres van Israël, want het
is heel wat moeilijker om met
het leger over VN-waarne
mers heen te walsen. Het
wachten is nog op de grote
lijnen uit Washington. Want
de zandloper loopt niet alleen
leeg voor de PLO, zoals Is
raël's defensie-minister Sha
ron zei, maar ook voor de
Verenigde Staten.
MAARTEN HUIJGEN
Leiden: Nieuwe Rijn 32 Tel. 071-132900
Alphen a/d Rijn: Van Boetzelaerstraat 8
Tel. 01720-92900
Telefunken KTV
8256. 66 cm.
afst beo., teletekstvoorbereid
1698.-
1398.-
Aristona KS 1022. 66 cm, mei
afstandsbediening.
1898.-
Multitech KT 8165. hooftel.-
en bendrec -aansluiting. 66 en-
Met afst.bed.
1298.-
997.-
499.-
Goldstar VR 317 accu/licht-
net portable. 31 cm.
199.80
349.-
249.-
Aristona 20VR22 systeem
2000. .2?e5^~
2299.-
Akai VS2 VHS. 3 uur speel-
duur. met afst.bediening.
2198.-
1498.-
1895.-
299.-
299.-
399.50
189.50
Sharp 5000H deck/tuner/
versterker 42 W boxen.
598.-
799.-
1299.-
Sony FB 6 High Tech stereo
rack 2x25 Watt. 133&-
995.-
Leiden: Breestraat 143
Tel. 071-125873
275.-
Akai CS-F33R. Reverse:
Neemt heen en terug op.
1476^-
599.-
Sharp RT-12H frontloader,
metal-bias. Led-aflezing,
tiptoetsen.
339^
293.-
199.50
389.-
A.S. radiocassetterecorders
TB 7750
7800/7850 89«"
A.S. TBS 9200
229.-
met korte golf
299.-
Panasonic RX 5220 LG/MG/
KG/FM-stereo Jumbo.
4 speakers. 2x6 Watt. 866 -
Bose Classic 70 met 5 jrf
garantie. 70 W.
I .B 2A&*-
398.-
eg basreflex.
199.-
299.-
499.-
Bose Classic 90. 90 W
5 jaar garantie.
IX
199.-
