NBBS: voor en door jongeren
„Een automaat overkomt dat niet"
C Leic,en y
Leidse stegen
Z Bij het verdwijnen van twee overwegwachters
Groot lustrumfeest 9reisstichtingin Pieterskerk
Bouwenlouwensteeg
Leids comité
Nicaragua
houdt collecte
LEIDEN - Het Nicaragua Komi-
tee Leiden zoekt vrijwilligers
voor een collecte die in de week
van 23 t/m 28 augustus in Leiden
wordt gehouden. Het comité
houdt deze geldinzameling in
verband met zware regenval en
overstromingen die dit Middena-
menkaanse land eind mei teis
terden. Volgens het Nicaragua-
comite had dit "desastreuze ge
volgen voor de infra-structuur en
economie" Naast de collecte
worden er ook cultureel/informa
tieve avonden en een sohdari-
teitscamapgne gehouden. Poten
tiële collectanten kunnen zich
opgeven bij Pim Verver (897502)
of Rogelic Duran (769551).
Pelgrimstocht
naar België
LEIDEN - Noordwijk. Leiden,
Roelofarendsveen, Den Haag.
Delft, Rotterdam en Gouda zijn
zaterdag 14 augustus de vertrek
punten van een eëndags-pel-
grimstocht naar Maria's genade
oord Banneux-Notre-Dame in de
Belgische Ardennen
Voor deze pelgrimage ter gelegen
heid van het feest van Maria's he
melopneming kan men zich op
geven bij zuster Conrada tel.
893621.
De overwegwachters konden op
drie tijdstippen beginnen. De ui
tersten: een vroege dienst bete
kende dat men om zes uur moest
beginnen, een late dienst eindig
de pas als de laatste trein uit
Utrecht om 0.46 uur was langs
geweest. De nachtdienst is s?nds
1979 afgeschaft. Met een wat
wrange ondertoon meldt Nieu-
wenhuis dat Van Gend en Loos
toen liever van de eigen trans
portmiddelen gebruik maakte in
plaats van van de nachtelijke
posttreinen.
Als de naam 'seinpost' valt hebben
Balk en Donmez het over "het
hok". Dit spoorwegjargon duikt
ook op in de mededeling: "Als ze
dicht lagen, deed je ze niet meer
open". Ze doelen dan op de slag
bomen. De bediening was niet
moeilijk. De Haagweg ging elek
trisch dicht door een druk op de
knop, terwijl de bomen op de
Morsweg mechanisch door een
met de hand te bedienen ketting
met ronsel naar beneden gingen.
(Over een paar jaar staan we ons
daar aan te vergapen in het
Spoorwegmuseum in Utrecht.)
Tweede huis
Het 'hok' beschouwde Balk als zijn
tweede huis, waar hijzelf de
scepter zwaaide. Je moest het
ook schoon houden "Eigen baas
met verantwoordelijkheid", zegt
Balk. "Er was niemand die het
had over produktie. Je kon zelf
bepalen wanneer je koffie
dronk".
Eigenlijk heeft Donmez er geen
vrede mee. Hij vond het 'net'
werk en had het idee dat hij met
de functie van overwegwachter
op een stevige sport van de maat
schappelijke ladder stond. Hg
vraagt zich af waarom hij voor
het bedienen van de spoorweg
bruggen toch steeds op de reser
velijst wordt geplaatst. Nieuwen-
huis zwijgt nu.
Overwegwachter Balk: "Eigen baas met verantwoordelijkheid. Er was
niemand die het had over produktie".
Bij het beneden laten van de bo
men moest je goed uitkijken dat
er geen auto's, fietsers of voet
gangers werden ingesloten Bij
het naar boven halen lette je op
de kinderen, die er eventueel aan
zouden kunnen hangen. Als er
een sirene in de omgeving door
de overwegwachter werd ge
hoord stelde je het sluiten nog
even uit, want "als ze dicht lagen,
deed je ze niet meer open".
Balk en Donmez verklaren beiden
nooit moeilijkheden te hebben
gehad. Van bijzonderheden kun
nen ze ook niet spreken Nee, als
onbezoldigd rijksveldwachter
hebben ze zich nimmer kunnen
manifesteren. Nieuwen huis ver
telt dat beide heren zijn beëdigd
en in naam van de wet kunnen
optreden tegen mensen die door
het rode overweglicht rijden. In
dat geval zijn ze voor een paar
minuten rijksveldwachter. Balk
en Donmez maken niet de in
druk dat ooit te hebben geweten.
Het gesprek verloopt gezapig.
"Door het venster van de sein
post zag je veel". Balk kende de
buurt en had zo zijn vaste klan
ten tegen wie hij de hand op stak
Wat hem wel verwonderde is, dat
de buurtbewoners niet bg hem
zijn geweest toen zg protesteer
den tegen de plaatsing van de au
tomatische halve overwegbo
men. Hg had ze de voordelen
kunnen uitleggen. Nu doet Nieu-
wenhuis dat.
"De wachttijd voor het verkeer is
nu veel korter" Van een gevaar
Ujker situatie wil hg niets weten.
"Heel Nederland is uitgerust met
Ahob's. U kunt het navragen: het
aantal ongevallen is niet geste
gen. In de Herenstraat en op de
Telderskade hebben ze toch ook
al jarenlang Ahob's. Is daar ooit
wat gebeurd? Weet je wat het is.
de mensen willen gewoon geen
eigen verantwoordelgkheid ne
men. Ze dachten altgd: die over
wegwachter zal wel opletten"
De Korte Bouwenlouwensteeg - nu een ruimte waar vuilniscontainers
worden geplaatst.
volgd. Opzetjes als Keis op maat'
en Tussendoortjes' - we durven
het zelf nauwelijks meer zo te
noemen - zie je nu bij andere op
het programma. Jongeren zijn
natuurlijk ook een hartstikke be
langrijke groep. Van de 67 pro
cent dat op vakantie gaat, reist
meer dan een derde georgani
seerd. Een groot deel daarvan
zijn jongeren. Oneigenlijke con
currentie met andere reisbu
reaus? Nee, dat zie ik niet zo. Je
moet nietavergeten dat we ook
nog optreden als agent voor de
commercièle reisbureaus".
Zo kan bg de NBBS-vestigingen
bijvoorbeeld ook Club Escolette
worden geboekt, de 'pure pre-
treizen' voor jongeren. Is dat niet
strijdig met het doel 'internatio
nale contacten onder jongeren
bevorderen'? "Misschien wel",
zegt Anke Casteel. "Maar aan de
andere kant willen we ook een
beetje af van dat elitaire. We
moeten er ook zijn voor mensen
die zoiets dergelijks zoeken. Bo
vendien zitten die reizen zo goed
in elkaar, dat we ze zonder meer
hebben opgenomen". Geldig
blijft volgens haar in elk geval
het NBBS-devies 'voor en door
jongeren'.
"De meesten van onze werkne
mers hebben zelf veel gereisd,
hebben veel ervaring en kunnen
daardoor ook goede adviezen ge
ven. Bepaalde reisboeken aanra
den en dat soort dingen. Juist
daarmee is de NBBS toch iets
heel aparts". En in dat verband.
"We hebben ook zoiets als de Ta
xistop in het leven geroepen en
daar ben ik zelf een beetje trots
op - we hebben een speciale an
nuleringsverzekering voor her
examens. Dingen die we er ei
genlijk alleen maar bij doen. En
daarmee gaat de NBBS steeds
meer de richting van een jonge-
renservice-organisatie op".
n LEIDEN - Vier keer in het uur was
het opletten geblazen. Een sein
;- uit Den Haag gaf dan aan dat de
bomen naar beneden moesten.
De overwegwachter, een mense
lijke schakel in de automatise
ring. Voor de Nederlandse
Spoorwegen een onbetrouwbare
factor.
Het beroep van overwegwachter is
in Nederland aan het uitsterven.
Het is de bedoeling dat over een
jaar of tien alle overwegwachters
zijn vervangen door automati
sche halve overwegbomen
(Ahob).
Het seinhuisje bij de spoorweg
overgang aan de Morsweg is al
onder de slopershamer geweest.
De grote seinpost bij de Haag-
weg staat nog overeind. Wel kan
de gewoonte, om als de trein in
aantocht is gauw even naar bo
ven te kijken nu achterwege blij
ven. Achter het venster is geen
gebogen rug of zwarte kuif meer
te ontdekken. Het seinpaneel is
gesloopt. Rood-witte palen en
waarschuwingsborden glanzen
je tegemoet. Slechts 37 seconden
bedraagt de wachttijd nog. In het
verleden kon dat weieens oplo
pen tot vier minuten.
Twee weken geleden hebben M.
Balk en H. Donmez hun laatste
dienst gedraaid. Groepschef
Nieuwenhuis, die ook bij dit ge
sprek aanwezig is en er angstval
lig voor waakt dat er geen onver
togen woorden vallen, weet dat
de mannen er om hebben ge
treurd. Overbodig zijn ze niet ge
worden. Ze worden nu in afwis
selende diensten ingezet voor
onderhoud van wissels en per
rons en het op gezette tijden ope
nen van de Vinkbrug.
Automaat
Balk heeft het allemaal gelaten
over zich heen laten komen. Hij
hield van het werk, dat wel,
"maar het heeft geen zin om je er
druk over te maken; elk bedrijf
kent zijn veranderingen". Vol
gens Nieuwenhuis, die hier on
middellijk op inhaakt, zijn het
ook veranderingen, die de veilig
heid zeker ten goede komen.
"Het is toch onzinnig als een heel
baanvak is geautomatiseerd er
dan één menselijk schakel tus
sen blijft zitten. Je kan een feest
je hebben gehad en de volgende
morgen met een flinke kater naar
het werk gaan of je verslapen.
Een automaat overkomt dat
niet".
"Leiden - Over een paar
maanden moet een fout
worden goed gemaakt,
nt za Een vijf jaar geleden ge-
'e on maakte fout. Het was in
istad 1977 dat ter gelegenheid
"crui van het g°U(len jubileum
treek alle bestuursleden moch
ten opdraven die de
wu nbbs in de loop der jaren
jeter had gekend. Wie ontbra-
'kuu ken destijds? "Alle men
de ij sen die de nbbs hadden
reek groot gemaakt".
Suid.
.Zo althans karakteriseert Anke
icuu] Casteel (ziJ verzorgt de publici
teit voor deze stichting-in-jonge-
incej renreizen) het legioen der ano-
kuui niemen. Dat korps is nu wel wel
kom als de reisorganisator met
R; v. hoofdkantoor aan het Rapen-
T°l( burg een grootse reünie in de
3 Pieterskerk houdt.
U. Dertig oktober wordt voor een
kleine vijfhonderd mannen en
vrouwen een dag van herinnerin
gen ophalen. Voor de alleroud-
L3Q sten betekent dat ook terugblik-
ri)kJ ken naar 1927. In dat jaar besloot
jj! de Algemene Senatenvergade-
0-1» r*n£ van gezamenlijke corpora
I. tot het oprichten van een vereni-
tel.j ging. Doel moest zijn: het bevor
deren van internationale contac
ten onder studenten.
'Dat klinkt heel nobel", zegt Anke
Casteel, "maar eigenlijk vinden
we dat nog steeds". Alleen dient
nu voor studenten jongeren te
worden gelezen. En zelfs dat is
nog betrekkelijk, maar daarover
later. De NBBS zetelde in die be
ginfase al in Leiden en werd des
tijds geleid door het Leids colle
gium, zeg maar Minerva.
Ahob's staan
ongelukkig
LEIDEN - De waarschuwingshek
ken die de nieuwe automatische
halve overwegbomen aan de
Haagweg inleiden zijn op het
voetgangersgedeelte wat onge
lukkig geplaatst. Voor mensen in
een rolstoel is het ondoenlijk via
de stoep de andere kant van de
overweg te bereiken. Zij zullen
zich voor de benzinepomp op de
Haagweg al op de rijbaan moeten
begeven en dat moeten volhou
den tot na de overgang.
Een woordvoerder van de Neder
landse Spoorwegen en een amb
tenaar van de afdeling verkeers
zaken van de gemeente Leiden,
laten weten dat het hier een tijde
lijke zaak betreft. In september
vindt de definitieve afwerking
plaats. "De waarschuwingshek
ken zullen dan beter neergezet
worden. Het is de bedoeling dat
er naast de rijweg een overzichte
lijk voetgangers- en fietspad
komt. Dit geldt voor zowel de
Mors- als de Haagweg".
Komende van de Haagweg richting centrum stuit de voetganger op dit hek
LEIDEN Die vrouw met
kind en dat opgedofte
meisje achter haar staan in de
,Korte Bouwenlouwensteeg -
een steeg lopend van de Van
der Werfstraat naar Haarlem
merstraat (zie foto links).
Bouwenlouwensteeg, Duizend-
draadsteeg en andere stegen
zijn van origine de veertiende
en vijftiende verbindingswe
gen van de Haarlemmerstraat
met de Vestwal, het gebied
waarin zich in de vijftiende
eeuw verschillende kloosters
en industriëen vestigden.
De steeg staat in 1392 bekend
als Boudijn Louwensoen-
steghe. Later, tijdens het
roemruchte beleg, staat aan
het eind van de steeg, op de
Vestwal, de Bouwenlouwen-
toren.
De Lange Bouwenlouwensteeg
bestaat niet meer. Hiervoor
in de plaats kwam de meer
westwaarts aangelegde Druc-
kerstraat. In de jaren dertig
werd door de Vereniging tot
de Bouw van Werkmanswo
ningen het gebied tussen
Bouwenlouwensteeg en Pa
radijssteeg gesloopt. Er
moest nieuwbouw worden
gepleegd, zoals ambtenaren
dat uitdrukken.
De straten werden genoemd
naar prof. mr. H.B. Greven en
prof. mr. H.L. Drucker, die
samen met prof. mr. van der
Vlugt in 1899 het Volkshuis
stichtten.
eventuele winstverlangens defi
nitief uitsloot. De jaren vijftig en
een stukje '60 was de periode van
de transatlantische reizen.
Anke Casteel: "De boten met emi
granten naar Amerika werden
voor de terugreis door ons ge
charterd en gevuld met studen
ten uit de Verenigde Staten, die
hier naar toe wilden komen. Na
men als de Volendam en de Gro
te Beer staan velen in het geheu
gen gegrift. Soms reisden dan
weer Nederlandse studenten met
die boten naar Amerika. Onder
weg werd er dan les gegeven".
Het meest opmerkelijke wapenfeit
uit de NBBS-historie staat echter
achter het jaar 1972 genoteerd.
Het tijdperk vrijwilligers werd
afgesloten met de indiensttre
ding van een full-time-staf en
opmerkelijker nog: niet alleen
studenten maar alle jongeren
konden voortaan van de dien
sten van de 'reis-stichting' ge
bruik maken.
Maar, zegt Anke Casteel: "Helaas
denken veel mensen dat we er
nog alleen maar voor studenten
zijn. Een imago waar we kenne
lijk moeilijk van af komen. Al is
het wel zo dat inmiddels de helft
van onze reizigers niet studeert,
zelfs met hbo'ers en scholieren
meegerekend". Overigens: het
begrip jongeren is betrekkelijk.
Men spreekt in NBBS-kringen
nu liever van jonge reizen dan
Leidenaar Herman van Hooidonk laat in het boek "Steech in, Steeg uit"
(voor 35 gulden in de boekhandel te koop) het licht schijnen op tiental
len Leidse stegen. Aan de hand van oude en nieuwe foto's beschrijft
Van Hooidonk de soms wonderlijke historie van de stegen en steegjes,
hoe ze aan hun naam zijn gekomen enzovoorts. In een serie besteedt
deze krant aandacht aan een aantal van de stegen die in "Steech in,
Steeg uit" voorkomen.
verbindingsweg tussen Haar-
Het beeld van jongerenreizen in de huidige tijd: op stap met de rugzak.
tenlandse studenten. Maar al
snel werd het ook "uitgaand", zo
als Anke Casteel het noemt. De
eerste reis ging naar Hongarije
en in 1928 mocht de NBBS een
bemiddelende rol spelen bij de
opvang van studenten die deel
namen aan de Olympische Spe
len.. Het ging dus al snel goed
met de weldoeners van reislusti
ge studenten: in diverse studen
tensteden kwamen vertegen
woordigingen, het eerste stoom
schip werd gecharterd en de eer
ste wintersportreis georgani
seerd.
Stichting
Het eerste jaar na de Tweede We
reldoorlog leverde een nieuwe
'werkgever' op: de Nederlandse
Studentenraad. Erg veel veran-
derding bracht dat overigens
niet. Het onderkomen bleef dat
van Minerva. Wel werd de NBBS
in '48 een stichting, hetgeen
De Grote Beer zoals die tientallen jaren geleden door de NBBS werd
gecharterd.
van jongerenreizen. Op veel rei
zen mogen ook oudere 'jongeren'
(zo rond de veertig jaar) mee.
Uitgedijd
Met uitzondering van 1973 - de
energiecrisis liet zelfs de NBBS
in de rode cijfers belanden -
deed deze koerswijziging alleen
maar goed. Het personeel dijde
uit naar nu 170 man (60 op het
hoofdkantoor), in het hele land
zgn nu 26 kantoren en het aantal
boekingen bedraagt momenteel
zo n 230.000. De NBBS groeide
zo snel dat, hoewel anders dan
andere reisbureaus, aansluiting
werd gezocht bij de ANVR. de
vereniging van reisorganisato
ren.
'Daar zijn andere reisbureaus toen
behoorlijk van geschrokken",
weet Anke Casteel nog. En.
merkt ze nu, "we worden ook ge-
TERDAG 31 JULI 1982
BET
