c
\fervolging Rabo geëist
Cijfers Mobil
kloppen niet
Sowjet-Unie minder kredietwaardig
Den Haag wil oprichting
ontwikkelingsmaatschappij
Beurs Amsterdam
SOBI signaleert vier economische delicten
marktberichten
Proef met tankpasje
Onderzoek wijst uit:
Beursoverzicht
DERDAG 29 JULI 1982
Economie
LONDEN (ANP) - Het Britse mi
nisterie van handel slaat de kre
dietwaardigheid van de Sowjet-
Unie niet meer zo hoog aan als
voorheen, wat betekent dat voor
de verzekering van exportkre
diet voor goederen die aan de
Sowjet-Unie worden geleverd
voortaan een hogere premie
moet worden betaald. Naar giste
ren in Londen is vernomen staat
dit in een vertrouwelijke mede
deling die het Britse Export Cre
dit Guarantee Department aan
de banken in Engeland heeft ge
daan.
Tot dusver werd de Sowjet-Unie in
Engeland beschouwd als een
eersteklas risico. Het ECGD
deelt landen naar hun krediet
waardigheid in in vier catego
rieën: A. B. C en D. A is uiteraard
de hoogste kredietwaardigheid,
D de laagste. Voor de vier groe
pen gelden oplopende verzeke
ringspremies. De Sowjet-Unie
viel tot dusver in groep A. samen
met de meest welvarende Wes
terse industrielanden. Met in
gang van 1 augustus wordt zij
"gedegradeerd" tot categorie B,
industrielanden met een minder
zekere financiële positie.
Volgens de informanten in de Brit-
/esteringen Rijn-
ïond
e industriële sector in het Rijn-
ondgebied worden nauwelijks
eer investeringen gedaan. Dit
aat in een overzicht van de uit
kering Wet Selectieve Investe-
ngsregeling (SIR) door het
penbaar Lichaam Rijnmond.
investeringsbedrag in de ïn-
Listrie kelderde volgens het
/erzicht in de eerste helft van
it jaar naar 36,7 miljoen gulden.
•it bedrag lag in dezelfde perio-
e vorig jaar nog bijna 200 mil-
>en gulden hoger. In de eerste
2s maanden van 1980 werd in de
ïdustriële bedrijfstak in de
.ijnmond zelfs nog bijna een
ïiljard gulden geïnvesteerd.
lilliet
fabriek van lederen meubelen
!abri. in Venlo is door de recht-
ank in Roermond failliet ver-
laard. Door het faillisement ko
len de vijftig werknemers var.
'abri op straat te staan. De Ven-
Dse fabriek is door tegenvallen-
le bedrijfsresultaten, als gevolg AMSTERDAM (ANP) - De Stichting Onderzoek Bedrijfs-
™™,rronti* in Hp informatie SOBI heeft de officier van justitie in Utrecht,
mr. H.W.J. Droesen, verzocht een strafvervolging in te
stellen tegen alle leden (sinds juli 1979) van de hoofddi
rectie van de Rabobank.
se hoofdstad worden bij de
beoordeling van de kredietwaar
digheid van een land zuiver eco
nomische maatstaven aangelegd.
Tot dusver heelt de Sowjet-Unie
punctueel aan haar betalingsver
plichtingen voldaan, maar toch
achten de deskundigen van het
ECGD het risico groter gewor
den. Daarbij zijn de volgende za
ken in overweging genomen.
De betalingsproblemen van som
mige Oosteuropcse bondgenoten
van de Sowjet-Unie - Polen en
Roemenië bijvoorbeeld - die
,uvyr de Sowjet-Unie een extra ti-
nanciele last betekenen. Het mis
lukken van de graanoogsten in
de Sowjet-Unie. nu al verschei
dene jaren achtereen, en de hoge
kosten voor de invoer van graan
die dat meebrengt. De verminde
ring van de Russische inkomsten
in Westerse valuta's als gevolg
van de economische inzinking in
het Westen en de prijsdaling van
de voornaamste Russische ex-
portprodukten op de wereld
markt, te weten goud. olie, dia
mant en andere mineralen. De
hoge rentekosten van buiten
lands krediet.
an een sterke concurrentie
neubelbranche, al geruime tijd
n de rode cijfers.
S Steel
grootste staalonderneming in
le VS, US Steel, heeft over het volgens SOBI hebben de directeu-
wppHp kwartaal dit ïaar een ren en ex-directeuren van de
bank sinds 1979 deelgenomen
aan het plegen van vier economi
sche delicten door de jaarreke
ningen van de NV Onroerend
Goed Maatschappij Gebeka, een
dochter van de Rabobank niet te
publiceren.
weede kwartaal dit jaar
vinst geboekt van 4,3 miljoen
iollar. Dit batig saldo valt in het
liet bij het resultaat van 167,6
niljoen dollar van het tweede
cwartaal van het afgelopen jaar.
IJS Steel heeft laten weten dat er
illeen dank zij de resultaten van
Marathon Oil. die eerder dit jaar
werd overgenomen, nog een po- Gebeka, waarvan de Rabobank de
sitief saldo in de boeken kon enige directeur is, heeft geen af-
worden geschreven. - -
omzet kwam in het tweede
kwartaal uit op 5,1 miljard dollar
tegen 3,8 miljard in de overeen
komstige periode van 1981. Over
de eerste zes maanden van 1981
werd een winst gemaakt van
438,5 miljoen dollar bij een om-
zet van 7,2 miljard dollar.
toen directielid van Rabo en
hoofddirecteur ir. P.J. Lardinois.
Een woordvoerder van de Rabo
bank zei desgevraagd, dat de
bank de jaarrekeningen van Ge
beka over 1978 en 1979 inder
daad nfet heeft gedeponeerd bij
het handelsregister als gevolg
van een interne nalatigheid. De
stukken zijn inmiddels (dinsdag)
opgestuurd.
enige directeur is, heelt geen ai- lpft0
Jï!" DeJnf£ bankje»,n juni bU het
1978, 1979. 1980 en 1981 bij het
handelsregister in Den Haag ge
deponeerd. terwijl dit volgens de
wet verplicht is.
De bank heeft in Gebeka o.m. haar
belangen in Valmorel onderge
bracht. Valmorel is een Frans
skistation, dat sinds 1978 over
wegend met back-to-back lenin
gen wordt gefinancierd. Dit zijn
ingewikkelde leningconstruc
ties, waarbij houdstermaat
schappijen en buitenlandse
dochters elkaar over en weer le
ningen verschaffen om de belas
tingdruk te beperken.
-wartwerkers
p een bouwwerk in het Midden
limburgse Echt heeft de rijkspo
litie samen met de sociale recher
che negen zwartwerkers betrapt
op een totaal van dertien bouw
vakkers.
sgen de steunfraudeurs is, aldus
de rijkspolitie van Echt, proces Nog onlangs, op 11 juni, heeft de
verbaal opgemaakt. Ze hadden voorzitter van de SOBI. drs. P T.
gens de bank begin juni bij het
handelsregister gedeponeerd.
Aan de jaarrekening over 1981
wordt nog gewerkt.
De woordvoerder ontkende ten
stelligste, dat er enig verband
zou bestaan met de hoorzitting
van de kamercommissie. Verder
commentaar zal de bank pas
kunnen verstrekken als inzage in
de aanklacht is verkregen.
een uitkering van een bedrijfs
vereniging of van de gemeente
lijke sociale dienst. De zwartwer
kers bleken afkomstig te zijn uit
Heerlen, Brunssum, Maastricht
en Echt. Zij werkten voor een
kort geleden failliet verklaard
aannemersbedrijf.
JS-rente
Lakeman de back-to-back lenin
gen bij een hoorzitting van een
Tweede Kamer-commissie gesig
naleerd. Zes dagen later werd
volgens SOBI bij het handelsre
gister een brief gedeponeerd,
waarmee de Rabobank zich voor
Gebeka aansprakelijk stelde en
zodoende trachtte in de toe
komst publikatie van de jaarre
keningen van Gebeka te ont
gaan.
Door een technische sto
ring zijn de beurskoer
sen gisteren soms ver
minkt in de krant ge
komen. Daarvoor onze
excuses.
Piet Lakeman (SOBI).
Is derde grote bank in de Ver
enigde Staten heeft Citibank het
voorbeeld van Manufacturers Deze brief was echter niet op 16 ju
Hanover Trust en Chemical ^aar on 4 iuni
Bank gevolgd en haar prime rate
(minimumrente voor leningen
aan de meest kredietwaardige
bedrijven) verlaagd van 16 tot
15,5 procent. Verscheidene klei
ne banken zijn er inmiddels ook
toe overgegaan.
n financiële kringen in New York
wordt verwacht dat de meeste
Amerikaanse banken het voor
beeld zullen volgen. De verla
ging is mogelijk geworden door
dat de banken bij de opneming
van middelen op de geldmarkt
minder rente behoeven te beta
len. Op de markt voor kortlo
pend krediet liggen de tarieven
nu zo'n 2,5 procent lager dan be
gin deze maand.
Groenteveiling Katwijk aan den Rijn, 28
juli.
Snijbonen 0,90. Sperziebonen 1,00, Ro
de Kool 16-19, Spitskool 15-29, Bos-
peen II 82-97, Waspeen AI per kist
7.50-7.00. All 4.00-7,00. BI 10,00-12,60.
Bil 3,40-5.00. Cl 2,70-3,80.
Aanvoer: 82 ton.
Uien per kg. 37-48, Selderij 17—27,
Knolselderij 62-82. Bloemkool 611
24-38. 81 46-49, 121 0,38.
Aanvoer: 9.500 stuks.
ii« gedateerd maar op 4 juni,
waardoor, aldus SOBI, de sug
gestie wordt gewekt, dat er geen
verband bestaat tussen enerzijds
de op 11 juni gehouden hoorzit
ting en anderzijds het streven
van de Rabobank om haar belan
gen in Valmorel buiten de publi
katie te houden.
Tot de personen die SOBI wil laten
vervolgen behoren o.m. dr. W.F.
Duisenberg, thans president van
de Nederlandsche Bank maar
DEN HAAG (ANP) - De Haagse
wethouder van economische za
ken, C. Blankestijn, vindt dat de
gemeente Den Haag een indus
trievriendelijker gezicht moet to
nen. De wethouder heeft een
ta uitgebracht waarin hij zijn
sie op het gemeentelijk indus
triebeleid in de komende jaren
naar voren brengt. In het nieuwe
beleid dient volgens de wethou
der een structurele samenwer
king tussen bedrijfsleven en drijven van hun kant meer zou-
overheid centraal te staan. Op de den moeten doen aan een recht
lange duur moet dit leiden naar streekse presentatie en beharti
de oprichting van een Haagse ging van hun belangen,
ontwikkelingsmaatschappij naar De CDA-wethouder stelt in zijn no
het model van de Noordelijke ta dat de belangen van de onder
AMSTERDAM (ANP) - De Postgi
ro/Rijkspostspaarbank. de geza
menlijke banken en de oliemaat
schappijen gaan een proef ne
men met het elektronisch beta
len bij pompstations. Daarbij
kan met een speciaal pasje de re
kening van het tanken van de gi
ro- of de bankrekening worden
afgeschreven.
Contant geld, cheques of girobe
taalkaarten zijn dan niet meer
nodig. Woordvoerders van de be
trokken partijen hebben dit gis
teren meegedeeld, nadat over het
nemen van de proef overeen
stemming was bereikt.
De oliemaatschappijen zeggen be
hoefte te hebben aan het systeem
om de veiligheid van het perso
neel van de pompstations te ver
beteren. Bovendien denken zij
dat de dienstverlening aan het
publiek wordt verbeterd. De
dat in ons land plaats is voor
"een beheerste ontvwkkeling van
de toepassing van moderne ap
paratuur in het betalingsver
keer". Met de proef willen zij de
reactie van hun cliënten daar
over te weten komen.
De proef zal vermoedelijk worden
genomen in de regio Eindhoven/
Tilburg en zal naar alle waar
schijnlijkheid ongeveer zestig
pompstations omvatten. Aan de
hand van de uitslag zullen de be
trokken partijen bekijken of het
systeem wordt uitgebreid,
banken en de giro/RPS geloven
(NOM), de Overijsselse (OOM) en
het Limburgse (LIOF).
Traditioneel biedt de ambtenaren
stad Den Haag weinig industrië
le werkgelegenheid. Toch werk
te in 1970 nog 21 procent van de
Haagse beroepsbevolking, ofwel
ruim 48.000 mensen, in de indus
trie. In 1981 was dit aantal ge
slonken tot ruim 30.000.
Om deze ontwikkeling tot staan te
brengen pleit Blankestijn voor
een andere houding ten opzichte
van het bedrijfsleven. Den Haag
moet in zijn ogen een "bedrijfs-
vriendelijker" gezicht geen to
nen. Hij wil een begin maken
met het beleggen van een onder
nemersdag in het komende voor
jaar en het houden van verschil
lende informatiebijeenkomsten
over het bedrijfsleven voor ge
meentebestuur en ambtenaren.
Er moeten verder nieuwe recht
streekse contacten worden ge
legd tussen ondernemers (groe
peringen) en het gemeentebe
stuur. Blankestijn stelt een on
langs door hemzelf gevormde
"klankbordgroep", een informe
le club van ondernemers en be
stuurders, ten voorbeeld. Hij
vindt echter dat de Haagse be-
nemers in de stad gelijk moeten
worden gesteld aan andere be
langen als wonen en welzijn. In
dit verband denkt hij aan snelle
aanleg van een industrieterrein
in het huidige tuinbouwgebied
Kerketuinen, herstructurering
van de Laakhavens, aanleg van
een vierde Scheveningse haven
en het streven naar bedrijfster
reinen in de bouwlokatie Leino.
tussen Leidschendam en Noot
dorp. Bij de uitgifte van bedrijfs-
gronden moeten ondernemers
kunnen kiezen tussen koop en
erfpacht, aldus Blankestijn Op
het ogenblik is in principe alleen
erfpacht mogelijk.
De mogelijkheden voor financiële
steunverlening aan het bedrijfs
leven zou Blankestijn graag ver
ruimen. Hij wil voor beginnende
ondernemers grond-, huisves-
tings- en energiekosten in de
aanloopperiode drukken met ge
meentelijke subsidies. Samen
met de minister van economi
sche zaken gaat Blankestijn bc
kijken welke mogelijkheden ei
zijn voor een gemeentelijke sub
sidieregeling ten behoeve van in
dustriële vernieuwing in de re
gio.
Sluiting van de raffinaderij van
Mobil Oil in Amsterdam is
onaanvaardbaar. De directie
van Mobil Oil BV bedient
zich van gelegenheidsargu
menten om de voorgenomen
sluiting per 1 september te
verdedigen. De verliescijfers
voor de Amsterdamse raffi
naderij zijn met behulp van
een kunstgreep opge
schroefd. Strikt genomen
maakte de raffinaderij zelfs
winst in plaats van verlies.
De door de directie opgevoer
de verliezen zijn onder meer
het gevolg van het concern
beleid. waarin Amsterdam
was aangewezen om de on
gunstige (verliesgevende)
soorten ruwe olie te verwer
ken.
Dit is de conclusie van het rap
port „De demobilisatie van
Mobil Oil", dat een werk
groep van ondernemingsraad
en vakorganisaties heeft op
gesteld. Het rapport werd gis
teren aangeboden aan de di
rectie van Mobil Oil, het ge
meentebestuur van Amster
dam. het ministerie van eco
nomische zaken en de vaste
Tweede-Kamercommissie
voor economische zaken.
In het door Mobil Oil gepresen
teerde verliescijfer van 224
miljoen gulden in vijf jaar is
ten onrechte ook het verlies
van de terminal opgenomen,
zo wordt in het rapport aan
gevoerd. Trekt men die kos
ten eraf, dan resteert een ver
lies van 121 miljoen gulden.
Dat verlies wordt met name
veroorzaakt door de relatief
dure soorten olie die de raffi
naderij vooral in 1980 en 1981
heeft verwerkt.
De Amsterdamse raffinaderij
heeft binnen het multinatio
nale concern tegen lage ver
goeding winstgevende ruwe
olie verwerkt en voor eigen
gebruik verliesgevende ruwe
olie. Van Mobil Sales and
Supply (een onderdeel van
het concern) kreeg de Am
sterdamse raffinaderij (de
Benelux-tak van de multina
tional) voor de loonraffinage
(exportraffinage) een vergoe
ding die by lange na de kos
ten niet dekt. Zou de Mobil
Oil BV voor eigen gebruik
eveneens de voor MS and S
geraffineerde betere olie heb
ben verwerkt, dan was er een
winst geweest van 36 mihoen
gulden. De fiscus heeft be
zwaar gemaakt tegen deze in
terne verrekenwijzen, die
neerkomen op kapitaalex
port. Al acht jaar lang heeft
de belastingdienst de jaarre
keningen van Mobil 01 niet
geaccepteerd.
De werkgroep van onderne
mingsraad en vakorganisa
ties is van mening dat renda
bele raffinage in Amsterdam
mogelijk blijft, ondanks het
feit dat de raffinaderij door
het concern in een moeilijke
positie is gemanoeuvreerd.
Gezien de groeiende olie
stroom uit de Noordzee en
mogelijke oplossingen, zoals
deelname van de overheid in
de raffinaderij, zou sluiting
van de raffinaderij uiterst
voorbarig zijn, zo wordt in
het rapport gesteld. De werk
groep denkt daarbij aan over-
heidsdeeiname via DSM. die
een toenemende activiteit
ontplooit op het continentale
plat.
In de officieel door Mobil OU
BV gepresenteerde bedrijfs
resultaten zijn evenmin de lu
cratieve activiteiten meegere
kend die de Mobil-dochter
Mobil Producing Nether
lands Inc. ontplooit. Deze
dochteronderneming heeft
een belang van 30 procent in
de exploitatie van het gas-
veld P-6 dat binnenkort in
produktie komt. Uit dat veld
zou Mobil Producing Nether
lands 1,5 miljard gulden pure
winst kunnen peuren.
De werkgroep vindt dat de Ne
derlandse overheid aan deze
concessie best eens wat voor
waarden zou kunnen verbin
den. In ruil voor de gaswinst
uit het Nederlandse deel van
de Noordzee zou de in Ameri
ka zetelende top van het Mo-
bil-concern wat meer zorg
kunnen tonen voor de Neder
landse werkgelegenheid. De
werkgroep gelooft er totaal
niets van dat de voorgeno
men sluiting van de Amster
damse raffinaderij een zelf
standige beslissing van de
Benelux-tak van de Mobil-fa-
milie zou zijn. De directie
doet dat zo voorkomen, maar
de opstellers van het rapport
vrezen dat de werkelijke be
slissing aan de overkant van
de Atlantische Oceaan is ge
nomen. Wat meer druk van
overheidszyde op het Mobil
concern zou gewenst z(jn en
wat de werkgroep betreft
mag de zogenoemde „here-
noverenkomst" tussen de
overheid en de oliemaat
schappijen worden uitge
breid tot Mobil Oil.
De werkgroep verwijt Mobil
Oil opzettelijk bepaalde in
vesteringen in de Amster
damse raffinaderij achterwe
ge te hebben gelaten. Daar
door kwam Amsterdam in
een ongunstige concurrentie
positie tegenover de Mobil-
raffinaderij in Coryton (Enge
land) en Wilhelmshafen
(Duitsland). Men acht slui
ting van de raffinaderij ook m
strijd met de verwachtingen
die Mobil Oil BV tot kort
voor de aankondiging van de
sluiting heeft gewekt bij per
soneel en overheid.
Mobil Oil heeft op verschillen
de manieren geprofiteerd van
faciliteiten die door de ge
meentelijke en rijksoverheid
werden geboden. Zo werd
door het rijk en de gemeente
Amsterdam een pijpleiding
aangelegd tussen Amster
dam en Europoort. Dat kost
te 65 miljoen gulden. Het to
tale verlies dat ryk en ge
meente (dus de belastingbe
talers) op de exploitatie van
de pijpleiding hebben gele
den, bedroeg eind 1981 72,2
miljoen gulden Mobil is de
enige gebruiker van de pijp
leiding. De werkgroep vindt
dat Mobil Oil wat meer maat
schappelijk verantwoorde
lijkheidsgevoel tegenover
had mogen stellen. Gezien de
werkgelegenheidssituatie in
de regio acht de werkgroep
het ontoelaatbaar, dat de on
derneming in kwestie haar
maatschappelijke verant-
woordlijkheid te lichtvaardig
opvat.
De Mobil-raffinadenj werd in
1968 in het westelijk haven
gebied van Amsterdam opge
zet. Sluiting zou een direct"
verlies van 170 arbeidsplaat
sen betekenen plus een indi
rect verbes van 100 4 150 ar
beidsplaatsen (in leenkrach
ten van andere firma's). De
werkloosheid in de regio Am
sterdam is sinds juni 1980
verdubbeld tot een niveau
van 12 procent.
RIEN POLDERMAN
DONDERDAG 29 JULI 1982
ACTIEVE
AANDELEN
27,90 27 50
205.00 19900
1350.001 1380.00
74,80 74.80
75,00 75.00
155.60 156.40
152.80 149.40
55.70 55.20
A*»l«
AkM
ABN
AW*
Amr»B**k
D*rt*cbr TeU
DwWU reu. Pref.
BlMvter NDU
BOH
BINNENLANDSE
AANDELEN
IlUclal
fcUiw
MHV A
Nut4H
NlfTOO
N(4ip
Oel Delfl Cert
I. Credlet
Nrd Scbeepehyp
27.00 28,20
87.50 87,00
10,20 10.20
602.001610.00
300.00 290.00
24.10 23.50
55.70 55.10
50.90 50.40
115.00 114.00
ScfctlUm*
Sekapprn
SeAaiUnv
TctafTMf
TeillelT»
Tïlfc Hrv Bk
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
BELEGGINGS
INSTITUTEN
330.50 330.50
80.5f* 80.00
107.20 104.50
55.00 55.00
323.00 323.00
112.50 112.10
amsterdam )anp) - De Amster
damse effectenbeurs moest van
daag behoorlijk naar beneden
Nadat de beurs zich een tijdlang
redelijk had kunnen handhaven
en een aantal fondsen, zoals Phi
lips. Nationale Nederlanden cn
Ahold, langzaam naar boven ge
gaan was. was het vandaag weer
helemaal mis.
Een groot deel van deze eerdere
winsten ging verloren. Dc grote
boosdoener was Wall Street. De
Dow Jones index was maar liefst
elf punten lager Overigens heb
ben veel internationale beurzen
thans te luden van koersverbe-
zen.
De dollar was weer hoger omdat
het begrotingstekort in Amerika
waarschijnlijk zal oplopen, wat
indirect gevolgen heeft voor de
rente en uiteindelijk dc koers
van de dollar. De internationals
hadden hier zwaar onder te lij
den. Koninklijke Olie verloor
een gulden op 85 en KLM raak
te twee gulden kwijt op 82
