Parijs doorbreekt embargo
Habib weer op pad in M.- Oosten
1
1
l
'v jÉjl^
Oppositie Irak
wil munt slaan
uit inval Iran
C
EG doet laatste voorstel
in staalcrisis met VS
Ook Bonn gekant tegen bemoeienis VS met gaspijp
Schmidt
verdedigt
Frans
besluit
IRA dreigt
met nieuwe
aanslagen
1
Pershing
ontploft
Stralingsgevaar bij
Harrisburg was groot
Bouw van
startbaan
Frankfurt
opgeschort
(Van onze correspondent
Ferry Mingelen)
BRUSSEL - Met nog twee dagen
de tijd voor een vergelijk heeft
de Europese Gemeenschap een
laatste voorstel aan de Verenigde
Staten gedaan om de staalcrisis
op te lossen. De vier landen die
zich met hun gesubsidieerde
staalexport naar de VS volgens
de autoriteiten in Washington
het meest schuldig hebben ge
maakt aan oneerlijke concurren
tie (dumping), hebben nu aange
boden hun export vrijwillig te
beperken.
Die beperking komt erop neer dat
het aandeel van deze landen in
de verkopen om de Amerikaaan-
se staalmarkt uitgaande van 1981
met 10 procent daalt. In dat jaar
exporteerde Europa 3,8 miljoen
ton staal naar de VS en dat bete
kende een marktaandeel van 6.53
Buitenland
VRIJDAG 23 JULI 198C
procent. De betrokken landen
zijn Engeland, Frankrijk, Italië
en België. Deze zijn door Was
hington met voorlopige strafhef-
Fingen belast oplopend tot 40
procent.
De landen die nauwelijks door de
Amerikaanse heffingen zijn ge
troffen omdat zij zich volgens
Washington vrijwel niet aan on
juiste overheidssteun hebben
schuldig gemaakt, zijn West-
Duitsland, Nederland (Hoogo
vens) en Luxemburg. Zij zullen
hun export naar de VS op de nor
male manier voortzetten, maar
geen misbruik maken van de ex
portverlaging van hun Europese
partners. Oorspronkelijk had de
Europese Commissie deze drie
landen voorgesteld hun export
naar de VS met 5 procent te be
perken uit solidariteit met de an
deren, maar daarvan wilden deze
landen niets weten.
Nu Washington het laatste Europe
se aanbod heeft afgewezen, zul
len de Europese staalministers
volgende week in spoedberaad
bijeenkomen om zich over de si
tuatie te beraden. Eerdere pogin
gen van de Europese Commissie
om met de Amerikanen een com
promis over exportbeperking af
te sluiten voor de Europese Ge
meenschap als geheel, leden ook
schipbreuk. De Amerikanen wil
den die export veel verder terug
snoeien dan de Europese Ge
meenschap wenste te aanvaar
den.
De staalcrisis vindt zijn oorsprong
in de klachten van de Ameri
kaanse staalindustrie dat de Eu
ropese staalproducenten teveel
orders van hen afsnoepten om
dat zij door zware overheidssub
sidies oneerlijk op de Ameri
kaanse staalmarkt konden con
curreren. De Europese Gemeen
schap heeft dat steeds bestreden
en meent dat de daling van de
verkopen van de Amerikaanse
staalindustrie alles te maken
heeft met de slechte Amerikaan
se economie.
(Van onze correspondent Rudolph Bakker)
PARIJS - De Franse regering heeft laten weten dat ze zich
niets zal aantrekken van de embargo-maatregelen die de
Verenigde Staten hebben genomen ten aanzien van de
uit Siberië naar een aantal EG-landen aan te leggen aard-
gasleiding.
„De contracten die de Franse
maatschappijen gesloten hebben
voor de bouw van het 'gazoduc'
van Ourengoi zullen worden ge
honoreerd", aldus een gistermid
dag door het bureau van de Fran
se eerste minister uitgegeven
communiqué. Ook de Westduit-
se regering heeft een dergelijke
verklaring afgelegd.
Terwijl de Westduitse bondskanse-
SAN FRANCISCO (AP) - De
Westduitse bondskanselier
Helmut Schmidt heeft de
Franse beslissing om de
Amerikaanse sancties ten
aanzien van de Siberische
aardgasleiding te negeren
vandaag in San Franciscp op
economische gronden verde
digd.
Schmidt hekelde de uitbrei
ding van het Amerikaans em
bargo en zei, "het feit dat de
ze beslissing werd genomen
zonder overleg maakt het er
niet makkelijker op. Onder
vrienden moet de stelregel
gelden: het is beter een kwes
tie te bespreken zonder iets
te regelen, dan iets te regelen
zonder het te bespreken".
"Ik ben het eens met de Fran
sen, dezelfde houding die
wordt ingenomen door de
Britse regering, de Franse re
gering en mijn regering," al
dus Schmidt. Maar hoewel de
bondskanselier kritiek lever
de'op de Amerikaanse poli
tiek, zei hij dat zijn afwijken
de mening niet "overdreven
gedramatiseerd" moet wor
den.
Ondanks de pijpleiding-kwes
tie blijven de Westduits-Ame
rikaanse banden sterk en we
zenlijk stabiel," zo voegde hij
eraan toe.
BELFAST (AFP) Het verboden
Ierse republikeinse leger IRA
heeft laten weten dat het nieuwe
bomaanslagen kan plegen in
Groot-Brittannië. In een inter
view dat gisteren verscheen in
het republikeinse Ierse blad "Re
publican News" zegt een woord
voerder van de IRA dat zijn orga
nisatie "van nu af de enorme lo
gistieke problemen voor het uit
voeren van operaties in Groot-
Brittannië heeft opgelost". Hij
verklaarde dat "een bom in Lon
den een grotere schok teweeg
brengt dan honderd bommen in
Belfast".
In "Republican News" betuigt de
IRA zijn spijt over de ongeveer
20 gewonden die afgelopen dins
dag zijn gevallen onder de bur
gers bij de bomaanslagen in Hy
de Park en Regent's Park. De
bommen waren bedoeld voor mi
litairen, aldus de woordvoerder.
"Er waren maatregelen genomen
om de risico's voor de burgers zo
klein mogelijk te maken". Bij de
aanslagen verloren negen mili
tairen het leven en werden onge
veer 50 personen gewond.
lier Schmidt tijdens zijn vakantie
in de VS de Amerikaanse rege
ring en president Reagan pro
beert duidelijk te maken dat de
EG-landen niet kunnen gedogen
dat „de souvereiniteit van de VS
zich voortaan ook over de EG
uitstrekt", zei de Franse minister
van buitenlandse betrekkingen
Cheysson woensdagavond in een
televisie-interview dat „de schei
ding der geesten tussen de VS en
West-Europa voortschrijdt, dat
er sprake is van een „opmerke
lijk wanbegrip" en „men niet
meer dezelfde taal spreekt".
Boter
De Amerikaanse ambassadeur in
Parijs Galbraith werd gistermor
gen door minister Cheysson ont
vangen. Evenals Cheysson dat
deed hanteerde gisteren de mi
nister van buitenlandse handel
Joubert ook het argument dat de
VS boter op hun hoofd hebben:
zelf doorbreken ze afspraken
door de levering van graan aan
Oostblokstaten, terwijl de EG-
landen zich het „dictaat" van
Washington zouden moeten la
ten welgevallen.
Bovendien, zo meldde het commu
niqué van de Franse eerste mi
nister, „brengen dergelijke maat
regelen (als het embargo) schade
toe aan de handel van de EG. En
komen zij de samenwerking tus
sen de VS en zijn bondgenoten
niet ten goede".
Op korte termijn betekent het be
sluit van de Franse regering om
zich van de Amerikaanse embar
go-maatregelen niets meer aan te
trekken, dat Creusot-Loire dit
jaar doorgaat met het leveren
van compressoren voor het tech
nisch hoog gecompliceerde „ga
zoduc". Deze compressoren wor
den onder een Amerikaanse li
centie gebouwd en vallen daar
mee theoretisch onder het Ame
rikaanse embargo. In het licen
tie-akkoord wordt over de moge
lijkheid van een embargo echter
niet gesproken.
Anders is het echter gesteld met
turbine-rotors die vanaf oktober
1983 geleverd moeten worden
door Alsthom-Atlantique. Deze
firma heeft er een aparte fabriek
voor opgericht in de buurt van
Belfort en inderdaad is er in dit
geval in toegestemd dat de firma
voor er van export sprake is,
eerst toestemming zal vragen
aan de Amerikaanse regering.
Risico's
In het gesprek dat ambassadeur
Galbraith heeft gehad met minis
ter Cheysson, heeft hij duidelijk
gemaakt dat Alsthom-Atlantique
grote financiële problemen ris
keert door de rotors naar de Sow-
jet-Unie te exporteren zonder
eerst de in het contract vermelde
toestemming aan de Amerikaan
se regering te vragen. Het is ook
niet uitgesloten dat filialen in de
VS van Franse bedrijven die
door de socialistische regering
werden genationaliseerd, daar
door moeilijkheden zullen on
dervinden. De Franse staat zal
dan ongetwijfeld voor de schade
vergoeding moeten opkomen.
In Frankrijk wordt elk protest te
gen de VS al sinds het einde van
de Tweede Wereldoorlog met
een zekere sympathie begroet.
De gaullistische erfenis doet
daar ook zijn invloed gelden. De
verantwoordelijke politici verhe
len echter niet dat ze zich met de
verslechtering van de relatie met
de VS op glad ijs bevinden. En
het verzet tegen het Amerikaan
se embargo betekent het omver
halen van een van de laatste de
cors, die het toneel van de sa
menwerkende industriële groot
machten op de recente topconfe
rentie in Versaillees nog een
schijn van geloofwaardigheid
verschaften.
Polen gevlucht
WENEN (DPA) - Vier "Polen, drie
mannen en een vrouw, zijn giste
ren met een helikopter naar Oos
tenrijk gevlucht. Het toestel
landde in een tuin in een buiten
wijk van Wenen. Volgens de poli
tie zijn de Polen vrienden van de
familie die zondag, eveneens in
een helikopter, uit Polen vlucht
te.
WASHINGTON (Reuter) - Een
nieuwe Amerikaanse Pers-
hing 2-raket is gisteren tij
dens zijn eerste proefvlucht
vanaf Cape Canaveral ont
ploft. Volgens het ministerie
van defensie was de raket
niet geladen en was de explo
sie waarschijnlijk het gevolg
van gloeiing van de vaste
brandstofcapsule.
De Pershing 2 is een nieuw ty
pe middellange-afstandsra-
ket. Vanaf eind 1983 zullen in
West-Europa exemplaren
van dit type samen met nieu
we kruisraketten worden ge
plaatst als reactie op de Rus
sische SS 20-raketten. De
plaatsing gaat niet door als
onderhandelingen met de
Sowjet-Unie in Genève over
middellange-afstandsraket-
ten in Europa resultaat ople-
WASHINGTON (DPA) - De kerncentrale bij de Amerikaanse stad Harris
burg, waar op 28 maart 1979 een ernstig ongeluk gebeurde, is zwaarder
beschadigd d&n de deskundigen tot dusver hadden aangenomen. In
spectie met behulp van televisie in het inwendige van de reactor heeft
aan het licht gebracht dat meer dan negentig procent van de 37.000
splijtstofstaven door de enorme hitte vernietigd is.
Zij gaven toe dat het gevaar van radioactieve straling naar buiten ten tijde
van het ongeluk veel groter is geweest dan in het verleden was gedacht.
Volgens de commissie van onderzoek waren de veiligheidsvoorzienin
gen echter van dien aard dat zelfs in een dergelijk geval zich geen
ontoelaatbare straling zou hebben voorgedaan.
Nu de resultaten van het nieuwe onderzoek bekend zijn zullen de repara
ties aan de kerncentrale nog minstens vijfjaar in beslag nemen, terwijl
de kosten nu op twee miljard dollar worden geraamd. Tot dusver waren
de kosten op één miljard begroot. Robert Arnold, directeur van de
maatschappij die de centrale beheert, verklaarde dat er geen harde
bewijzen zijn die erop duiden dat de kern van de reactor gesmolten zou
zijn. De temperatuur was daar ten tijde van het ongeluk niet hoog ge
noeg voor. De "puinhoop", die via tv-camera's is waargenomen, bestaat
volgens Arnold uit de resten van het omhulsel van de reactorkern.
FRANKFURT (DPA) - Een admi
nistratieve rechtbank in Frank
furt heeft gisteren de stopzetting
van de aanleg van een startbaan
voor de luchthaven in de stad ge
last. In een kort geding dat was
aangespannen door de bond
voor milieu- en natuurbescher
ming in de Bondsrepubliek.
De rechtbank bepaalde dat de
bouw van een tunnel onder de
startbaan dient te worden stop
gezet omdat in de vergunning
van het ministerie van economi
sche zaken van de deelstaat Hes-
sen "behalve veel twijfelachtige
aspecten" ook "zwaarwegende
fouten" zitten. De tunnelaanleg
is vorig jaar begonnen op een an
dere plaats dan in de bouwplan
nen voor 1971 stond. Daarvoor
heeft het ministerie in strijd met
de wet ontheffing verleend aldus
de rechtbank.
Volgens de milieubeschermers die
al 10 jaar tegen de aanleg van de
startbaan protesteren, zal de aan
leg voor minstens een jaar stillig
gen, de tijd die nodig is om een
nieuwe vergunning aan te vra
gen en er doorheen te krijgen.
Bijna twee jaar na het begin
van de Golfoorlog lijkt Iran
dezelfde vergissing als Irak te
begaan. Ervan overtuigd dat
de islamitische republiek van
^jatollah Chomeini op het
punt stond ineen te storten,
viel het leger van president
Saddam Hoessein op 22 sep
tember 1980 de Iraanse olie
provincie Choezistan aan.
Iran verwacht nu dat de op 13
juni begonnen invasie van
Irak tot de omverwerping
van het bewind van president
Hoessein zal leiden.
Islamitische fundamentalisten,
ontevreden Iraaks militair
personeel, Koerden en de
door Syrië gesteunde Iraakse
oppositiepartijen denken al
len de vruchten van de Iraan
se invasie te kunnen pluk
ken. Maar het stevige Iraakse
verzet en groeiende menings
verschillen tussen Syrië en
Irak dreigen een streep te
trekken door de rekening van
zowel de Iraanse geestelijk
heid als de Iraakse oppositie.
Meedogenloos onderdrukte
Irak het godsdienstige verzet
tegen het bewind van presi
dent Hoessein. Geestelijke
leiders van de Iraakse sji'iten
werden gedwongen in bal
lingschap te gaan. Aangeno
men wordt dat ajatollah Mo
hammed Baqr Al Hakim, de
door Iran gesteunde kandi
daat voor het leiderschap van
de door Iran beoogde stich
ting van de islamitische repu
bliek van Irak, onder de
Iraakse sji'iten meest popu
laire geestelijke leider is.
Vanuit de Iraanse hoofdstad
Teheran werpt ajatollah Ha-
kim zich op als woordvoerder
van de Iraakse sji'itische be
volking.
Iran, dat beweert dat de i
van Irak tot „de bevrijding
van het Iraakse volk" zal lei
den, heeft het Leger van de
Wraak opgericht - een leger
dat bestaat uit ongeveer
10.000 tijdens eerdere fasen
van de Golfoorlog gevangen
genomen Iraakse officieren
en soldaten. Dit leger, dat
reeds aan gevechten tegen
Irak heeft deelgenomen in de
Iraanse stad Ilam en Marivan
aan de Iraaks-Iraanse grens,
bereidt zich nu voor op deel
name aan de Iraanse invasie.
Volgens berichten uit Teheran
en mededelingen van de
Iraakse oppositie groeit het
Leger van de Wraak gestaag.
Het Internationale Rode
Kruis zegt dat Iran ongeveer
40.000 Iraakse krijgsgevange
nen heeft. Velen van hen zijn
Iraakse sji'itische moslims.
Veel Iraaks militair personeel
is naar Iran gedeserteerd of
heeft zich reeds eerder dit
jaar simpelweg aan Iran over
gegeven nadat president Sad
dam Hoessein opdracht gaf
Iraakse soldaten terecht te
stellen die de strijd in maart
van dit jaar om de Iraanse
stad Sjoesj ontvluchtten.
Leiders van de door Syrië ge
steunde Iraakse wereldlijke
oppositie beschuldigen de
Iraakse islamitische funda
mentalisten ervan de macht
te willen monopoliseren. Zij
zeggen verder dat het radica
le sji'isme de samenwerking
met „atheistische" partijen
uitsluit. Maar woordvoerders
van de wereldlijke oppositie,
waartoe behoren de pro-Syri-
sche vleugel van de Iraakse
Baath-partij, Iraakse commu
nisten, de Patriottische Unie
van Koerdistan, de Koer
disch Socialistische Partij en
voormalige Iraakse officieren
onder leiding van brigadier
Hassan Al Naqib voorspellen
een tijdelijk huwelijk met Al
Dawa, de beweging van de
Iraakse sji'itische geestelijk
heid.
Brigadier Naqib zou onlangs
een hoofdkwartier in de
Koerdische bergen in het
noorden van Irak hebben ge
vestigd. Sommige leden van
de Iraakse oppositie beweren
dat hij over een gewapend le
ger van 10.000 man beschikt.
De Iraakse president poogde
verleden maand de Koerden
en andere oppositiekrachten
te neutraliseren door alle po
litieke gevangenen die niet
wegens moord waren veroor
deeld, amnestie te verlenen.
Koerdische zegslieden zeg
gen dat de Koerden noch de
communisten op Hoesseins
geste hebben gereageerd.
Iraakse pogingen de betrek
kingen tussen het bewind en
de sji'itische geestelijkheid te
verbeteren, mislukten even-
Niettemin zal de triomfantelij
ke terugkeer van Al Dawa
naar Irak moeten plaatsheb
ben in de nasleep van een op
rukkende Iraanse krijgs
macht. Zowel diplomaten als
Iraakse oppositiekringen
zeggen dat de Iraakse sji'iten
zich in eerste instantie ais Ira
kezen en pas in tweede in
stantie als sji'iten identifice
ren - een identiteit die met de
aanwezigheid van Iraanse
troepen op Iraaks grondge
bied versterkt lijkt te zijn.
Woordvoerders van de niet-
godsdienstige Iraakse oppo
sitie hebben weinig vertrou
wen in een bondgenootschap
met de Iraakse islamitische
fundamentalisten. Zij wijzen
in dit verband op de groeien
de meningsverschillen tus
sen Teheran en Damascus
over wie president Saddam
Hoessein moet opvolgen. On
danks eerdere verklaringen
dat Syrië een Iraanse aanval
op het Arabische moederland
niet zal dulden, bewaren Sy
rische leiders een bijna volle
dig stilzwijgen sinds het be
gin van de Iraanse invasie
van Irak. Maar islamitische
fundamentalisten verzochten
Iran de in de Syrische stad
Hama eerder dit jaar door Sy
rische troepen verslagen
moslimbroeders te redden.
Iraans geestelijke leider aja
tollah Chomeini meende dat
de tijd nog niet rijp was. Te
genover de hem bezoekende
fundamentalisten verklaarde
hij: „ons bondgenootschap
met Syrië is tijdelijk. Zodra
wij* Saddam hebben afge
maakt, zullen wij met de
atheistische baathisten in Da
mascus afrekenen".
Israël valt Beiroet en Bekaa-vaüei aan
WASHINGTON, BEIROET (GPD/
Reuter/UPI) - Philip Habib, de
Amerikaanse onderhandelaar in
de Libanese crisis, onderneemt
een nieuwe poging om de pat
stelling bij Beiroet op te lossen.
Dit werd gisteren in Washington
bekend gemaakt door een
woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van buiten
landse zaken. Na het bezoek van
de Saoedische en Syrische mi
nisters van buitenlandse zaken
probeert Washington vaart in de
onderhandelingen te houden.
Habib zal overleggen met verte
genwoordigers van Syrië, Saoe-
di-Arabië, Egypte en Jordanië.
De PLO komt nog steeds niet op
het lijstje voor. Maar achter de
schermen proberen de Amerika
nen indirect met PLO-vertegen-
woordigers over de voorwaarden
tot erkenning van deze organisa
tie te onderhandelen. Officieel is
er geen contact tussen de VS en
de PLO, maar het komt er dicht
bij.
De positie van de PLO is het meest
omstreden. Onderhandeld wordt
nu over officiële aanvaarding
van de Veiligheidsraad-resolutie
242 door de PLO. Die resolutie
erkent Israël officieel en vat de
kwestie van de Palestijnen op als
een vluchtelingenprobleem. Om
dat PLO-leider Jasser Arafat dat
niet kan verteren, moet die er
kenning van de resolutie met een
verklaring van de Palestijnse
rechten gepaard gaan.
Via Franse en Arabische tussen
personen proberen PLO-verte-
genwoordigers het met de Ame
rikanen op een akkoordje te
gooien. Voor die gelegenheid is
een vertegenwoordiger van de
Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie speciaal naar Washington ge
reisd. De nieuwe Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
George Shultz heeft een meer
pro-Arabische inslag dan zijn
voorganger Haig, die Israël door
dik en dun steunde.
Tijdens een hoorzitting met de Se
naat benadrukte hij, dat de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie de
wapens moet neerleggen en
moet afzien van terrorisme, wil
het enige kans maken op erken
ning door de Verenigde Staten.
Maar gisteren benadrukte een
zegsman van het ministerie van
buitenlandse zaken dat dit geen
'formele voorwaarden' zijn. Er is
dus een oplossing denkbaar
waarin de Palestijnen hun wa
pens mogen behouden, als ze
naar hun nieuwe gastlanden te
rugkeren.
Bombardementen
De strijd in Libanon is gisteren
weer in alle hevigheid opgelaaid.
De Israëlische luchtmacht heeft
voor het eerst sinds 25 juni bom
bardementen uitgevoerd op Bei
roet terwijl ook Syrische en Pale
stijnse stellingen in de Bekaa-
vallei in Oost-Libanon door de
Israëliërs werden aangevallen.
De aanvallen waren volgens een
militaire woordvoerder in Jeru
zalem bedoeld als vergelding
voor de "talloze schendingen van
het bestand", dat 5 juli tot stand
kwam. Woensdag kwamen vijf
Israëlische soldaten om het le
ven bij een actie van de Palestijn
se bevrijdingsorganisatie PLO in
Oost-Libanon. Volgens de
woordvoerder is de "beperkte
actie" van de Israëlische troepen
in het oosten van Libanon een
"boodschap" voor de Syriërs en
de Palestijnen die in dat deel van
het land met elkaar samenwer
ken. "Israël is niet bereid een si
tuatie te aanvaarden waarin Is
raëlische soldaten worden ge
dood en die tegelijkertijd wordt
bestempeld als een wapenstil
stand".
Volgens functionarissen vielen de
Israëlische vliegtuigen de Liba
nese hoofdstad in twee golven
aan nadat meer dan een uur
schijnaanvallen waren uitge
voerd. De eerste aanval kwam 's
middags kort na drie uur (plaat
selijke tijd), de tweede ongeveer
veertig minuten later. De Pale
stijnen antwoordden met lucht
afweergeschut en vuurden te
vens raketten af op Israëlische
stellingen ten zuiden van de
hoofdstad. Volgens het Palestijn
se persbureau Wafa werden bij
de bombardementen in West-
Beiroet 62 burgers gedood of ge
wond. Over slachtoffers onder de
strijders werd niets meegedeeld.
De Britse regering heeft giste
ren de 200-mijlszone rond de
Falklandeilanden opgeheven.
Premier Thatcher zei in het La
gerhuis dat de Britse strijd
krachten echter nog steeds het
recht hebben om de eilanden te
verdedigen.
Aan het begin van het gewapend
conflict met Argentinië om de
Falklands in april verklaarden
de Britten te zullen schieten op
elk schip en elk vliegtuig dat de
zone zou binnenkomen.
