Zacüdne-museum Parijs:
boeiend, simpel en vol
C
Nederlands populairste buitenlandse beeldhouwer
Directeur
Belgisch
cultureel
centrum in
Amsterdam
ontslagen
Scheepvaart
""Vrijdag
23 JULI 1982
Kunst
PARIJS/ROTTERDAM
(GPD) In Rotterdam is
'Jan Gat' voor de tweede
keer verplaatst: het beeld
dat Ossip Zadkine maakte
en dat oficieel 'De ver
woeste stad' heet. Zadki
ne overleed in 1967 en ligt
begraven op het Parijse
kerkhof van Montparnas-
se, niet ver van zijn studio
in de Rue d'Assas. Draait
Zadkine zich na deze ver
plaatsing van Jan Gat om
in zijn graf?
Voor de verwoeste stad koos hij in
1953 zelf de noordelijkste punt
van de Leuvehaven. Daar staat
de bronzen man, zijn handen ten
hemel en met de leegte in zijn lijf,
louter begrensd door wolken en
water. Straks krijgt die horizon
nieuwe grenzen: de muren van
een scheepvaartmuseum, dat
naast het beeld wordt opge
bouwd. Zo word dit wereldbe
roemde symbool van de wanhoop
steeds veiliger ingepalmd binnen
de grenzen van de welvaarts
staat.
Nederlands populairste buiten
landse beeldhouwer heeft nu
ook zelf zijn museum. De studio
waar hij sinds woonde en werkte
is voor het publiek opengesteld.
In de Rue d'Assas is voortaan
voor iedereen te zien welke sta
dia Jan Gat doorliep voor hij
100 ton zwaar - in Rotterdam
werd neergezet. En er zijn gipsaf
gietsels van de serie beelden die
Zadkine maakte van Van Gogh
en waarvan er een ('De broers
Van Gogh') in '64 door koningin
Juliana voor het geboortehuis in
Zundert werd onthuld.
Het Zadkine-museum aan de Rue
d'Assan ligt op een van de meest
romantische plekken die er in
Parijs te bedenken zijn. Inge
klemd tussen hoge flatgebou
wen, aan het eind van een slape
rige impasse, is het een groene
haven van rust waar de liguster
geurt en uit hoge ramen flarden
komen van piano-muziek. Zadki
ne was een geboren Rus, al werd
hij in de jaren '20 tot Fransman
genaturaliseerd.
Weinig buitenlanders hebben ech
ter zoveel opdrachten binnen on
ze grenzen gekregen als hij. Want
naast 'De verwoeste stad' en 'De
gebroeders Van Gogh' zijn er on
der meer een aluminium-reliëf
op de Tornado-fabriek in Etten-
Leur, een 'Huilende harlekijn'
voor een winkel van Kattenburg
an de Rue d'Assas in Parijs.
in Haarlem en op de gevel van
De Nederlandsche Bank in Am
sterdam is een werk te zien dat in
1960 ontstond: 'De woning'. De
'Stichting van Leer' gaf Zadkine
opdracht voor zijn 'Menselijk
woud', dat bestemd was voor Je
ruzalem.
voor de materie die hij onder
handen nam. Zijn eerste curve
van stijgend succes komt echter
in 1914 tot een abrupt eind met
het uitbreken van de Eerste We
reldoorlog. De jeugdige Rus
geeft zich op als vrijwilliger in
het Franse leger. Hij vecht in de
buurt van Reims en krijgt er de
volle lading Duits mosterdgas.
Na afloop van de oorlog is Parijs
niet meer wat het was. Ossip
Zdkine moet van voren af aan
beginnen.
Ditmaal echter heeft hij vrienden.
Picasso, Kisling, Cocteau, Bran-
cusi en zijn landgenoot Chagall
helpen hem om er weer bovenop
te komen. Zowel in België als in
Nederland heeft hij zijn bewon
deraars. Bij ons is dat dr. Henk
Wiegersma, zonder wie Zadki
ne's rol in Nederland ondenk
baar zou zijn geweest.
Als in 1928 de studio aan de Rue
d'Assas vrij komt heeft Zadkine
net een beeld verkocht en kan hij
de huursom betalen. Toch is hij
nog zo arm dat de kolenboer hem
met zijn kar moet helpen bij de
verhuizing. Dan gaat het al gauw
weer berg-op en Zadkine kan
een huis kopen op het land, waar
twee studio's zijn voor hemzelf
en twee voor Valentine Pax, de
vrouw die hij in 1920 trouwde.
Enthousiast
Ossip Zadkine werd in 1890 gebo
ren als zoon van joodse ouders,
beiden academici, de vader le
raar oude talen in Smolensk. In
1909 is Ossip voor het eerst in Pa
rijs, waar hij al een paar jar later
deel uitmaakt van de zo beroemd
geworden groep kunstenaars
rond cafés als 'La Closerie des
Lilas', de 'Dome' en 'La Roton
de'.
Ballingschap
De tweede klap komt in '40. Het
voorgevoel van de debacle had
Zadkine's werk al jaren beheerst
en hij vlucht als jood voor de op
trekkende Duitsers naar de Ver
enigde Staten. Valentine blijft in
het buitenhuis en verbrandt er
alle 'compromiterende' papie
ren. Op een foto uit 1942 zien we
Zadkine in New York tezamen
met z'n oude vriend Chagall, met
de beeldhouwer Lipschitz en ae
Nederlander Mondriaan. Een
groot aantal Oosteuropese joden,
die in de jaren twintig de Parijse
artistieke scenerie hadden be
paald. vonden elkaar in balling
schap terug.
Bij de bevrijding is de studio in de
Rue d'Assas door vreemden in
bezit genomen. Het duurt tot
1947 tot de teruggekeerde balling
Zadkine er weer aan de slag kan
gaan. Al in 1946 per trein op
weg naar zijn vriend Wiegersma
- komt de kunstenaar door Rot
terdam en raakt hij diep onder de
indruk van het beeld van deze
ontzielde stad. Dan ontstaan de
eerste ideeën voor zijn beroemd
ste beeldhouwwerk.
Zadkine was als jood en Oosteuro
peaan levenslang melancholiek
en vervuld van een intens gevoel
van eenzaamheid. Zijn werk
straalt dit uit, zelfs in de nogal
conventionele beelden van Van
Gogh.
Auvers-sur-Oise, het dorpje bui
ten Parijs waar de schilder zich
het leven benam.
De burgemeester van Auvers vond
Zadkine's beeld maar raar en
moffelde het weg in een mottig
parkje. Daar staat het nog. Ook
de Rotterdammers begrepen
eerst niet veel van 'De verwoeste
stad'. Zadkine vertelt zelf dat de
doorbraak pas kwam na de eer
ste winter toen het gesneeuwd
had en de kinderen sneeuwpop
pen maakten met een gat er in.
„Toen werd mijn taal de mensen
duidelijk", aldus de kunstenaar.
Het sympathieke museum-Zadki-
ne bevindt zich op nummer 100 -
bis aan de Rue d'Assas. Het is
geopend op woensdag, donder
dag, vrijdag en zaterdag van
10.00 tot 17.40 uur. Het is er een
voudig en overvol, net als de
geest van man die ons land-eo'n
warm hart toedroeg.
BRUSSEL (ANP) - Karei
Pooma. dc minister van cul
tuur van de Vlaamse gemeen
schap in Belgie. heeft het ont
slag aanvaard van Paul de
Broe als directeur van het
Belgische Culturele Centrum
in Amsterdam "De Brakke
Grond". De Broe heeft ont
slag gekregen, onder meer
omdat hij op 3 juli "zijn post
heeft verlaten zonder op re
gelmatige wijze vakantie te
hebben aangevraagd", zo is
in Brussel bekendgemaakt.
Tevens is meegedeeld dat het
beleid ten aanzien van "De
Brakke Grond" ingrijpend
gesaneerd zal worden. Het
gaat daarbij om een sanenng
van het personeelsbeleid als
wel om de exploitatie van het
centrum.
Het ontslag van de directeur
van "De Brakke Grond" was
gisteren in België, in Vlaam
se kranten. voorpagina
nieuws. De r-katholieke
krant "De Standaard"
schreef dat het een pubhek
geheim was dat De Broe op
onvoldoende steun en mid
delen vanuit Vlaanderen kon
rekenen om een zinnig beleid
te kunnen a
In "De Brakke Grond", aldus
"De Standaard" had men de
indruk dat het kabinet van
gemeenschapsminister
Pooma een revanche-politiek
voerde tegen de voorganger
van Pooma. mevrouw Rika
de Backer, die de drijvende
kracht was achter het stich
ten van het Belgische cultu
rele centrum in Amsterdam.
Mevrouw De Backer was een
minisiter van de Christelijke
Volkspartij. Pooma is een li
béraal.
\S" DIT LAMP WEMELT N
J VAN GESPUIS...STRUIK
rovers, ROOFRIPPEfcS EN
dat slag... zonder een 1
l escorte lse£n prinses/
lvhier niet veilig... y
^nou...dan
ga, ik ook
maar dag
panda...
r DAAR KO*r
ER AL EEN
KOM VAN Jg.
PAARD, SCHURK.
LEN VERDEDIG JE'
Fdokter spikkel?
wilt u dadel'jk
langskomen me
neer panda is to-
l taal in de war,.
ie hel los",
;n 19.30 uur
'Das Boot",
ïn 21.00 uur
13.30, 18.30 en 21.15 uur, zo. ook 16.00
uur, al., za. ook 24.00 uur, 16 jr.
EURO 2: "An eye for an eye", da. 13.30,
18.45 en 21.15 uur, zo. 13.45, 16.15, 18.45
en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Blond vuurwerk',
za. 24.00 uur, 18 jr.
EURO 3: "Vrijdag de dertiende, deel 2",
da. 18.45 en 21.00 uur, xo. ook 16.30 uur,
Kindermatinee: "Condorman", da. 14.00
uur, zo. 13.30 uur.
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Twee door het dolJe
heen", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, al.
LIDO 1 (124130): "De rechter- en de lin
kerhand van de duivel", da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
LIDO 2: "Heibel op de hoofdweg", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "Ace high", da. 14.45, 18.45
21.15 uur, al.
Kindermatinee. "Popeye", da. 13.30
Nachtvoorstelling: "Dead sport", za.
24.00 uur, 16 jr.
CITY 2: "Das Boot", da. 18.45 en 21.15
uur, 12 jT.
Kinder matinee: "Frank en Frey", da.
14.30 uur.
CITY 3: "Arthur", da. 14.45 en 18.15 uur,
EURO 4: "Hallelujah vc
vuisten", da. 13.30, 18.30
zo. ook 16.00 uur, 12 jr.,
uur, 16 jr.
LIDO 3: "Monty Python", da. 14.3C
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 1
jr.
LIDO 4: "An eye for an eye", da. 14.3(
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur. 1
jr.
STUDIO (133210): "The sound of mu
sic", da. 20.00 uur, al.
Kindermatinee: 'Lekker lui genieten'
da. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uuf.
TRIANON (123875): "Les uns et les au
tres", da. 14.00 en 20.00 uur. al.
CITY 3: "Lily Marleen", da. 21.15 uur, 12
jr.
CITY 4: "Tirolers op heet Ibiza", da.
14.45, 18.15 en 21.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY "Op de snelweg breekt
r /AAAR DAT IS DOK-
TER SPIKKEL, PANDA
JE DROOMT", 'AORD WAKKER!
FRED BASSET
REX (125414): "Blondjes in hun
blootje", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Hete jeugdvakan-
tie", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
Museum De Lakenhal: Expositie Thea
trale Collectie Hans van Oosterom, t/m
28 augustus
Exposities
Oegstgeest - Kunstcentrum Lange
Voort, expositie van Jan van den Bos,
Monica Elias, Kitty Langenberg, Ineke
Pijn, Leo Vogelenzang, tot 27/7, di t/m vr
13.30-17.30 uur, vr 19-21 uur, za 12-17
CLAFOUTIS
VAN BANAAN
Pel vier niet «I 1* ryp*
benenen af en halveer
zr in de lenfte Bak re
niet lancer dan 2 minu
ten in hete boter en Irc
ze dan in een vuurvaale
achaal Druppel er wat
rum over. al» u dit lijkt
Klop een beslaoe van 3
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "The Blues brothers'
Rijksmuseum van Oudheden Rapen
burg, t/m 3/10, Beelden van Behnasa,
Egyptische kunst uit de Romeinse Kei
zertijd, ma t/m za 10-17 uur, 13-17 uur.
Bibliotheek - Nieuwstraat 4, tentoon
stelling "Droomwereld", tot 1/8, ope
ningstijden bibliotheek.
Gemeentehuis Leiderdorp - t/m 28/'
Bep Broekema-Van Dijk, etsen, litho'
tekeningen, ma t/m vr van 8-17 uur, d
van 19-21 uur.
oem, inuf)e zout. 75
•uikrr cn dcafrwenst
"krr^dTmeik'r'n1* 1
Ue theelepel zuive
Wt»zout (dubbrlkoil
re todai Absoluut
mubaar u dit laaUte
rt Schep het belaior
»chaal ruim 25 minu
Museum De Lakenhal: Expositie "Jo-
han de Vries: van symbolist tot realist,
schilderijen en tekeningen 1914-1940", tl
m 15 augustus
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
't Zsl! nooit
lukkenHet
wordt precies
\nog razender'.
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, t/m 3/10, 'Indianen vai
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua'
van heden', ma t/m za van 10-17 uui
zon- en feestdagen van 13-17 uur
Museum Boerhaave - Steenstraat la, t/m
5/9, tentoonstelling 'Het Kloppend
Hart', 10 jaar cardiologie in Nederland.,
cn mn een lepel UI
veren Dtt laren val
FTan»e platteland
hoofdverpleegkundige hiervoor specia
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinder kliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.00
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuis:
Ziekenhuizen
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd dage
lijks van 11.15-12.00 uur, van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
WIN A BORN
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kan er een afwijkende tyd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Kinderafdeling, dagelijks van 15.00-
18 30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage-
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur.
gevaar slaagde men er in den
ongelukkige in veiligheid te
brengen. Deze bleek een verlof
ganger te zijn, die, van Lausan
ne op weg naar Samoens, waar
hij eene inspectie moest bijwo
nen. verdwaald en in de diepte
gestort was Zonder den boom.
die zijn val gebroken had. en de
schoolmeesters, die zijn geroep
hadden gehoord, zou hij ellen
dig zijn omgekomen. Wel had
h ij koude, honger en dorst gele
den en bovendien verscheidene
kwetsuren tn ztjn val opge
daan. maar al spoedig was hij
in staat zijn weg voort te zetten
en ter inspect te te gaan
Vijftig jaar geleden
- De Engelsche vlieger Jim Mol-
lison. bekend van record-reuen
naar Australië en de Kaap. if
voornemens omstreeks 7 Augus
tus naar New-York en terug te
vliegen. Ongeveer een week
daarvoor zal hij te Londen tn
het huwelijk treden met Amy
Johnson, de eveneens bekende
vliegster. met wie hij sinds eeni-
ge maanden verloofd is Als hij
zijn vlucht naar New-York en
terug met succes volbracht
heeft, gaat hij met zijn vrouw
aan de kust de wittebroodswe
ken doorbrengen
400 Meter beneden hen en even
zoo hoog boven den voet der
steilte. De mannen riepen den
tusschen hemel en aarde zwe
vende toe, dat zij te Morzine
hulp zouden gaan zoeken. On
verwijld togen twaalf mannen
met lange touwen op weg. maar
zij moesten door die duisternis
tot den dageraad wachten En
waarlijk, de man tn den boom
U'as er nog. Drie mannen wer
den nu neergelaten tot zij op
eene diepte van 200 Meter een
uitstek vonden, waarop zij kon
den staan Van dit punt lieten
twee der drie zich verder neer
en met ongelooflijke moeite en
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur Extra be
zoek voor de hartbewaking: 's ochtends
11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20.30 uur. Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur, 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000).
Bezoekuren
ziekenhuizen
23 juli 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Voor eenige dagen deden twee
schoolmeesters uit Morzine. een
dorpje in Sauoye. een uitstapje
naar de Col de Couain Walli-
seriand. Laat in den achter
middag den berg beklimmende,
meenden zij hulpgeroep te hoo-
ren en na lang zoeken ontdek
ten zij iemand, half zittende,
half hangende op een kiemen
boom over een afgrond, omtrent
Acaaemisch Ziekenhuis
Tel. 269111
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur.
liiaconessenhuis doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
