Si1 W
Wie verlost mij
uit mijn lijden?
Somalië meldt
nieuw offensief
Brievenbus sluiten
voor zondagskrant
Scheur in tunnel
van St. Gotthard
-C
3-
r u i
VRIJDAG 16 JULI 1982
Varia
Moord op de warme bakkers!"
Zo karakteriseert de gynaecoloog
Wim Piet het plan van minister
Gardeniers c.s. om een groot aan
tal kleine ziekenhuizen de nek om
te draaien, waaronder ook het P.
G., het Prinsengrachtziekenhuis,
ook wel bekend als de Ziekenver
pleging. aan de Prinsengracht in
Amsterdam. Dit ziekenhuis, in
het hart van Amsterdam, heeft 96
bedden en vier wiegen (dat telt
voor 100. maar is dus toch nog te
klein voor een „klein ziekenhuis",
waarvoor de norm van 150 bed
den geldt), maar draaide in 1981
wel zonder verlies en had een ho
ge bedbezetting van 90 procent.
Bovendien kost een bed per dag
er hooguit de helft van wat een
bed per dag in zo'n hypermodern
ziekenhuis kost.
Toevallig ken ik het Prinsengracht
ziekenhuis, omdat mijn vrouuer
twee maal is bevallen. Ik heb er
min of meer gewoond. Onze vlie
zen braken wat voortijdig, daar
door kwamen we 's nachts om 1
uur in het ziekenhuis aan, ik kon
blijven slapen in een logeerka
mertje, Sara liet nochtans nog
vier dagen op zich wachten, An
ne had een kamertje alleen, ik zat
daar overdag wat te werken (de
schrijfmachine had ik thuisgela-
ten, dat leek me net iets te ver
gaan), af en toe haalde ik een
broodje hartigheid in de Spiegel
straat om de hoek, of de avond
kranten in de Leidsestraat ook
om de hoek, ik kon in en uit lopen
zoveel als ik wou, en ik zag dat
het goed was.
Anne begon zich, ondanks mijn
permanente aanwezigheid, na
een paar dagen stierlijk te verve
len. en kreeg daarom op de derde
dag toestemming van Wim Piet
om 's avonds even in de stad te
gaan eten, mits we het natuurlijk
heel kalm aan deden en beloof
den weer om negen uur die
avond binnen te zijn, en toen zijn
we maar even bij vrienden aan
gewipt, die heel verrast opkeken
toen wij voor de deur stonden.
Zo'n soort ziekenhuis, waarin we
ons volkomen veilig en verzorgd
voelden, juist dankzij zo'n onge
bruikelijk verlofpasje van de gy
naecoloog, die over die grote zie
kenhuizen zegt:
„Er staan daar 12 mensen om je
bed van wie 11 niets te vertellen
hebben en je de 12de maar een
keer per week ziet, en dan is hij
nog niet eens aanspreekbaar"
Sara kwam de volgende dag met
veel pijn en moeite maar op na
tuurlijke wijze ter wereld, en drie
jaar later waren we weer terug
in het Prinsengrachtziekenhuis,
nu voor de veel snellere geboorte
van Janna. Toen heeft dat zie
kenhuis, en zijn verplegend per
soneel, voorgoed mijn hart gesto
len, want toen ik even op zoek
ging naar een zuster om een
vraag te stellen, kwam ik in het
personeelskamertje terecht en
zag daar op het prikbord nog
steeds de foto's hangen (en het
waren de enige foto's!) die we
drie jaar tevoren na Sara's ge
boorte hadden gemaakt: Anne
rechtop in bed, de gynaecoloog en
alle zusters eromheen, en allen
met het glas champagne omhoog,
toostend op de jonggeborene of
de vader, dat ben ik vergeten).
Die foto's hingen daar nog
steeds! Toen ik dat zag, zwoer ik
een dure eed dat ik, zodra er
sprake zou zijn van opheffing
van dit ziekenhuis, een Trijfel
zou schrijven waarin ik zo'n
monstrueus plan aan de kaak
zou stellen!
„Ik zeg wel eens", zei Wim Piet te
gen me, „dat als ik ooit door een
akelige ziekte getroffen mocht
worden waardoor ik zeker weet
dat ik dood ga, dat ik dan niet in
zo'n grote vleesfabriek verpleegd
wil worden, maar in het P. G."
Zo'n klein economisch draaiend
ziekenhuis heeft natuurlijk wel
een behandelingsplafond, het is
voor „medium-care" bestemd,
voor het simpele handwerk, bij
wijze van spreken. De fout die de
laatste jaren gemaakt is, is dat
veel ziekenhuizen niet de meest
praktische en minst kwestbare
apparatuur aankochten, maar
de meest imponerende en kostba
re, en dan liefst meteen twee, voor
het geval de ene uitviel. Kwets
baar, nietwaar? Er is te weinig,
of helemaal niet, nagedacht over
de vraag: welke patiënten moe
ten in wat voor ziekenhuizen Er
is niet gezocht naar een functie
verdeling (legde mevrouw E
Jansen, bedrijfskundig directri
ce van het Prinsengrachtzieken
huis me uit), maar men bouwde
ziekenhuizen waar alle soorten
patiënten heil konden vinden
voor ingewikkelde operaties en
bestralingen, maar ook voor be
vallingen en duimen die gehecht
moesten worden.
Dat is mooi, maar ook duur Zo'n
oud kleintje als het Prinsen
grachtziekenhuis (opgericht m
1843) kan zich met zijn beperkte
mogelijkheden zelf bedruipen, en
zorgt er daarnaast ook nog voor
dat de patiënt zich in een ver
trouwde, veilige en overzienbare
omgeving thuis voelt, met perso
neel dat niet voortdurend van ge
zicht en stem wisselt. De warme
bakkers onder de ziekenhuizen
moeten dus blijven, anders heeft
het weinig zin meer om ziek te
worden. En te genezen.
L'Alpe cTHuez, de grootste verschrikking van de
Tour de France. Dinsdag gaat de uitgedunde ka
ravaan weer naar boven: de climax van de konin-
ginnerit. Roem voor een enkeling, lijden voor de
meute. Hoe erg is die klim? Hoe voelt het Grote
Lijden?
De fietsende journalist Weert Schenk, een geducht
koerser op het vlakke land, verdiepte zich nog
eens in de beruchte geschiedenis van l'Alpe en
ging zelf moedig bergopwaarts. Eens maar nooit
meer.
„Chaud, chaud, chaud", schreeuwen de Franse kran
ten op de voorpagina's. Als de stand van de baro
meter in Frankrijk nieuws is, dan moet er werkelijk
iets aan de hand zijn. Inderdaad, er waait een dro
ge, warme wind die rechtstreeks uit de Sahara
komt. De temperatuur schommelt rond de veertig
graden in de schaduw.
Het ziet ernaar uit dat dit een mislukte missie wordt, overpeinst
de verslaggever onderweg naar Bourg d'Oisans, alwaar de be
klimming naar het skidorp l'Alpe d'Huez aanvangt. Tussen
Alpenreuzen met besneeuwde toppen berekent hij zijn kansen.
Er zijn twee geduchte tegenstanders, de berg en de hitte.
De klim moet normaal gesproken te doen zijn voor een ervaren
wielrenner in goede conditie. De hitte, dat is andere koek. Het
slurpt alle aanwezige energie uit het lichaam. De toplaag van het
asfalt op de weg smelt nu al. De racebanden van de fiets kleven
vast. Dat zal op de flanken van de berg nog erger worden.
De beklimming van de Alpe d'Huez in 1981. V.l.n.r. Winnen. Hi-
nault, Alban, Van Impe en Zoetemelk.
Versnelling
De weg naar l'Alpe d'Huez is 15
kilometer lang. Het stijgings
percentage schommelt tus
sen de negen en dertien. Het
recent ontwikkelde skidorp,
dat dank zij Tour de France al
een grote bekendheid heeft,
ligt op een hoogte van 1850
meter. Vanuit dit punt is met
kabelbanen de Pic Blanc
(3350 meter) te bereiken,
waar men ook in de zomer
kan skiën, met uitzicht op,
bijvoorbeeld, de Mont Blanc.
De verslaggever zet op het
bruggetje voor de klim de
versnelling op het bergver-
zet: 42 tandjes voor en 18 ach
ter. Dat is goed voor de eerste
paar honderd meter, dan zal
het lichter moeten. Waarom
schrijven Nederlandse
sportverslaggevers in de
Tour vrijwel nooit over de
versnelling van de groten?
Het groeiende leger Fietsers
wil dat soort dingen weten.
Franse kranten verlenen wat
dat betreft meer service. Zo
weten we dat de krachtpatser
Bernard Hinault met 42-17,
-19 de berg bedwingt. Zoete
melk rijdt meer op souplesse
42-21, -22. Peter Winnen zit
daar tussen. Hij plaatste vo
rig jaar zijn winnende demar
rage op 42-19.
Het zweet spuit uit het lichaam
van de verslaggever. Hij staat
op de pedalen. De eerste vijf
tig meter gaan moeizaam.
Daarna iets beter, of nee, toch
niet. Wat een hitte. Steentjes
blijven vanwege het asfalt
aan de banden plakken, wat
de kans op een lekke band
vergroot. Bij de eerste bocht
schakelen: 42-21.
Hij probeert een ritme te vin
den. Dat lukt niet. Het is zit
ten en staan. Slingerend over
de weg kruipt hij voort - moet
nog 20 bochten passeren om
de finish te bereiken. De be
nen blokkeren al. Doorgaan,
desondanks.
Afzien
Afzien, het Grote Lijden, dat
hoort bij het wielrennen.
Maar als deze termen ergens
terecht worden gebruikt is
het wel op deze berg. En dan
te bedenken dat de dwangar
beiders van de Tour meesten
tijds al een dikke tweehon
derd kilometer en een paar
andere steile bulten in de be
nen hebben, alvorens ze aan
l'Alpe d'Huez beginnen.
Het is heel goed voor te stellen
dat Jan en Piet van Katwijk
in 1976 meer dood dan levend
op de top aankwamen. Jan
kon niet meer, en dat was al
een groot deel van de dag het
geval. Piet duwde hem sa
men met Aad van den Hoek.
Jan Raas en Gerben Karstens
steeds omhoog. Het lijden
van deze jongens moet echt
verschrikkelijk zijn geweest.
Ze haalden het. Een half uur,
f nadat Joop Zoetemek met
grote overmacht als eerste
over de eindstreep was ge
gaan, bereikten ze kotsend de
finish. Jan van Katwijk
moest met een brancard wor
den weggedragen.
Het is één grote lijdensweg. Al
les doet pijn. Toch gaat de
hand iedere keer over de
band om lek-rijden te voor
komen. Waarom9 Met een
lekke band is juist het leed
geleden. De versnelling is in
middels 42-24. Nog een kilo
meter of negen
De stemming daalt met het mo
ment. Irreële woedes wisse
len elkaar af. De langst du
rende boosheid betreft de
bochten. Er ontbreken bord
jes die een bocht aangeven
op plaatsen waar de weg ze
ker een bocht maakt. Dat
maakt de beklimming van
l'Alpe d'Huez langer. Deze
onlogica vergt enige uitleg.
Elke wielrenner die naar l'Alpe
d'Huez klimt, weet dat hij 21
officieel aangegeven haar
speldbochten moet passeren
om het mondaine ski-oord te
bereiken. Hij rijdt dus van
bocht naar bocht. Het is een
hel om door een bocht te
gaan die niet als zodanig is er
kend.
Robotten
Het doet pijn om het toe te ge
ven, maar door zijn eigen er
varingen als wielrenner is
voor de verslaggever komen
vast te staan dat het gedach-
tenleven van een coureur in
derdaad beperkt is. Een ren
ner rijdt een wedstrijd op re
flexen. Een demarrage gaat
vanzelf, geheel buiten de wil
van de renner om. Hetzelfde
geldt voor het niet meedoen
aan een uitlooppoging, het
sprinten of het roepen van
„hoog-op" in de bocht.
Het toppunt van gedachteloos
heid doet zich echter voor in
de bergen. Tijdens de be
klimming van zo'n steenpuist
gaat werkelijk een peloton
leeghoofden omhoog De
coureurs zijn robotten. Ze
presteren, ondanks het feit
dat ze vegeteren. Dat maakt
hen tot een apart soort mens
Het gehucht d'Huez. Nog vier
kilometer naar l'Alpe d'Huez.
ofwel zes officiële bochten.
De verslaggever denkt aan
stoppen Hij wordt uitge
perst. Alles ontgaat hem: het
kabelbaantje, de prachtige
doorkijk naar Bourg d'Oisans
en zelfs de flats en puntdaken
van het moderne skidorp
kunnen hem niet opkikke-
De versnelling wordt 42-26
„Wie verlost mij uit mijn lij
den". denkt hij. Dit is onmen
selijk. Hierna nooit meer op
de fiets de bergen in. Wat
voor mens is Peter Winnen0
Je moet toch wel iets manke
ren als je zegt dat je dit dui
zend keer liever doet dan
voor de klas staan
„Wie op l'Alpe d'Huez wint. is
de allerbeste", zegt Joop Zoe
temelk. Nederlands meest
succesvolle renner heerste
zelf twee keer als een god
over de flanken van de berg
In 1976 verloor hij daar toch
de Tour, omdat hij zich in
hield voor zijn ploegmaat
Poulidor. In 1979 had hij daar
volgens Lucien van Impe op
nieuw de Tour kunnen win
nen, als Zoetemelk met de
Belgische klimspecialist had
willen samenwerken om Hi
nault klein te krijgen.
Tweede
Zoetemelk, die even tevoren
nog strijdlustig had geroepen
„ik breek Hinault of mezelf
gunde de overwinning van de
koninginnerit niet aan de
Belg Van Impe. Dat jaar werd
de man uit Rijpwetenng
weer tweede in het eindklas
sement.
Hennie Kuiper kwam in 1977 in
een zinderende finale op l'Al
pe d'Huez slechts acht secon
den te kort om zich in het Ge
le Habijt van de leider van
het algemene klassement te
mogen hullen. Het is niet
moeilijk om die etappe weer
voor de geest te halen.
Op de Col de Glandon was Lu
cien van Impe uit een groepje
met Kuiper, Zoetemelk en
gele-truidrager Thevenet
weggesprongen Bij de be
klimming naar l'Alpe d'Huez
had hy een voorsprong van
dne minuten. Kuiper, de
zwoeger, voelde zich daar uit
geput. Desalniettemin
sprong hy naar Van Impe. Zo
was hy tenslotte in 1972
olympisch kampioen gewor
den. Als je vermoeid bent
moet je niet afwachten, was
zijn ervaring.
Kuiper voelde inderdaad niets
meer Langzaam naderde hy
de kleine Belg. Deze werd on
derwijl aangereden en moest
overstappen op een reserve-
flets. Zonder zijn ongeluk
had Kuiper hem toch inge
haald. zei Van Impe later.
Kuiper was niet meer te hou
den. Hij knalde door en kreeg
zicht op de gele trui. Theve
net, die 49 seconden op Kui
per voor stond, verweerde
zich alsof zyn leven ervan af
hing. Op de meet had hy acht
seconden over. Thëvenet
won de Tour
Het jaar daarop won Kuiper
weer op de top van de Tour-
reus. Dat had hy te danken
aan de sensationele diskwali
ficatie van winnaar Michel
Pollentier. die op heterdaad
was betrapt bij de doping
controle - een met urine ge
vuld „peertje" onder de oksel
en een doolhofachtig stelsel
van buisjes en draden in een
speciale trui. Het geluk van
Kuiper duurde kort. De vol
gende dag viel de Tukker en
moest met een sleutelbeen-
breuk de Tour verlaten.
Nog één bocht
De verslaggever staat zo goed
als stil. Hij valt bijna om. Is
volkomen afgeknoedeld. Nog
één bocht, het moet kunnen.
Of niet. In het zicht van de
haven stranden is niks. Twee
honderd meter na die bocht
is een stukje vlak. Nog even
proberen.
Welk nut heeft het om deze
berg op te rijden9 Waarom la
ten de profwtelrenners zich
dit aandoen? Voor die jui
chende horde langs de kant
die jou wil zien sterven? Hoe
heet is het volgende week
hier? Begrijpen de toeschou
wers de inspanning?
Het dorp is bereikt. Hoe nu ver
der? De verslaggever weet
het niet meer. Herinnert zich
van de televisie een brede
weg, linksaf. Dus de eerste
weg links maar, die lykt
breed genoeg. Fout, hier is
het niet Wel een groot terras
Bekijk 't verder maar. denkt
hy en stapt af - na een klim
van één uur en vijf minuten
NAIROBI (Reuter) - Het Somali
sche Democratische Reddings
front (SDSF) heeft het twee da
gen geleden begonnen offensief
uitgebreid tot de provincies Nu-
gal en Togdheer in het noord
westen van Somalië. Dit heeft
het front gisteren bekendge
maakt in een telexbericht aan
het Britse persbureau Reuter in
Nairobi.
De gevechten speelden zich tot
nog toe af in de provincies Mu-
dug en Hiran ten noorden van de
hoofdstad Mogadishu. Somalië
meldde woensdag dat het een
Ethiopische luchtaanval op Gal-
caio, de hoofdstad van Mudug,
had afgeslagen.
Het SDSF sprak berichten van
westerse diplomaten in Somalië
tegen dat de aanvallen het werk
zijn van Ethiopische legereenhe
den. Het vindt dat Somalië het
conflict naar internationaal ni
veau probeert te tillen met zijn
verzoek om hulp aan de Verenig
de Staten.
Naar in diplomatieke kringen werd
vernomen bestaat de invasie
macht uit 9000 meest Ethiopi
sche militairen met een klein
contingent Somalische opstan-
delingen, die goed bewapend is
met tanks en Mig-gevechtsvlieg
tuigen. Ethiopië ontkende eerder
dat het in Somalië meevocht en
zei dat de aanvallen het werk wa
ren van Somalische opstandelin
gen.
Volgens de SDSF-verklaring is het
front in een positie het fascisti
sche regime van president Moha-
med Siad Barre te verslaan en
het land in handen te krijgen.
Het SDSF streelt naar neutrali
teit in de ideologische strijd tus
sen de supermachten, aldus het
SDSF dat verder de VS opriep
zich buiten de strijd te houden.
Vereniging Zondagsheiliging1:
GÖSCHENEN (AP) - Na de ont
dekking van een vijf meter lange
scheur in het plafond van de St.
Gotthardtunnel, zijn Zwitserse
ingenieurs gisteren begonnen
aan een grondige veiligheidsin
spectie om de oorzaak van de
breuk vast te stellen. Het onder
zoek zal een week duren.
De 17 kilometer lange tunnel, een
van de belangrijkste noord-zuid-
passages in Europa, werd woens
dag en gisterochtend tijdelijk ge
sloten voor herstelwerkzaamhe
den. Opstoppingen waren het ge
volg, omdat het verkeer dat door
gaans van de tweebaanstunnel
gebruik maakt, moest omrijden
over de bochtige St. Gotthard-
pas.
Tijdens inspectie- en herstelwerk
zaamheden kunnen zich volgen
de week af en toe opstoppingen
voordoen, maar over het alge
meen zal het verkeer normaal
kunnen doorrijden, aldus de
Zwitserse autoriteiten.
De Nederlandse Vereniging tot
bevordering van de Zondags
rust en Zondagsheiliging (ge
vestigd in Rhenen) heeft haar
leden en gelijkgezinden ge
vraagd, hun brievenbus op za
terdagavond zo af te sluiten dat
daarin geen zondagskrant kan
worden gestopt. "Ook in het
ontvangen van een zondags
krant ligt een stuk persoonlijke
verantwoordelijkheid voor ie
dereen", schrijft het vereni
gingsbestuur.
"De ontheiliging van de Dag des
Heeren neemt hand over hand
toe. Zondagsmarkten, tentoon
stellingen, sport en spel, arbeid,
vermakelijkheden enzovoort
vinden op Zondag plaats alsof de
Zondag een doordeweekse dag
is. Of dat alles nog niet genoeg is.
wordt in verschillende plaatsen
nu ook een zondagskrant huis
aan huis bezorgd" "Laat uit uw
daden blijken, dat u de zondag
wilt eerbiedigen naar de eis van
God, zoals die in de Tien Gebo
den is neergelegd".
'Eenmaal zullen wy allen gesteld
worden voor de rechterstoel van
Christus en ons moeten verant
woorden voor al onze daden in
ons leven, ook over het gelegen
heid geven van krantenbezor
ging op ons adres op de Dag des
Heeren". Hpt hoofdbestuur van
'Zondagsrust' verwijst naar het
bijbelboek 2 Corinthen 5 vers 10
"Want wij moeten allen voor de
rechterstoel van Christus open
baar worden, opdat een ieder
wegdrage wat hij in zijn lichaam
verricht heeft, naardat hij gedaan
heeft, hetzij goed, hetzij kwaad"
'Zondagsrust waarvan de oud-ge
reformeerde predikant J. van
Prooijen (Rhenen) voorzitter is,
constateert, dat onze regering en
bevolking, 'ja ons vaderland' af
glijden naar de diepte van één
grote ellende. "God zal komen
met Zijn oordelen over de grote
Godsverlating in Nederland".
"Wie God verlaat, heeft smart op
smart te vrezen".
Niet dubbel
De werkgroep 'Oecumenische re
laties' van de Gereformeerde Oe
cumenische Synode (GOS) kan
een dubbellidmaatschap van
kerken van zowel GOS als de
Wereldraad van Kerken niet aan
bevelen. De groep adviseert de
GOS. op haar byeenkomst in
Chicago in 1984 zich tegen het
dubbellidmaatschap uit te spre
ken en leden die bij beide zyn
aangesloten te vragen, het lid
maatschap van de Wereldraad
van Kerken in heroverweging te
nemen.
Het lidmaatschap van beide orga
nisaties mag volgens de werk
groep 'Oecumenische relaties'
echter niet de enige reden zyn
om leden van de GOS uit deze
synode te verwyderen
De Gereformeerde Kerken in Ne
derland zijn van Mdt lid !->«•
werkgroep is van oordeel, dat ge
reformeerde kerken, in het licht
van de Schrift en de reformatori
sche leer, voorkeur moeten ge
ven aan de GOS om hun oecume
nische verantwoordelijkheid in
ternationaal waar te maken. Dat
enkele gereformeerde kerken
toch lid zyn van de Wereldraad
is, historisch gezien, wel begrij
pelijk, hoewel de GOS altyd ne
gatief heeft geadviseerd ten aan
zien van dit lidmaatschap
Het is nog niet duidelijk, wat de sy
node van de Gereformeerde Kcr
ken zal doen als de GOS in 1984
het advies van de werkgroep
volgt De gereformeerde synode
heeft bij de laatste behandeling
van het rapport van haar com
missie 'Buitenland' het belang
van het lidmaatschap van de We
reldraad duidelijk onderstreept
Voorschotense familie. Zijn va
der was daar de eerste hoofdon-
derwyzer van de rooms-katholie
ke jongensschool. Jan Smit
kreeg zijn opleiding tot missio-
thers van Mill Hill te Roosendaal
en in Engeland
Hereniging
Beroepen
Hervormde Kerk: aangenomen
naar Woerden P Nap Vank-
Heesselt.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bi-dankt voor Lm
meioord A de Jager Anna Pau
lowna-Enkhuizen
Oud-Gereformeerde Gemeenten:
beroepen te Ryssen W. Kamp
Grafhorst
Morgen viert de oud Voorschote
naar father Jan Smit in Huize
Vryland te Oosterbeek zyn gou
den priesterfeest. Hy is veertig
jaar als missionaris werkzaam
geweest in Belgisch Congo, te
genwoordig de republiek Zare
Smit komt uit een door en door
De synode van de Anglikaansc
Kerk in Groot Brittannu- heeft
een verbond met dne kleinere
kerken (methodisten, hervorm
den en herrnhutters) afgewezen
Dat blykt uit de slotverklanng
van de commissie die een stap op
weg naar kerkhereniging - er
kenning van eikaars ambtsbedie
ning - had voorbereid. De com
missie beschouwt haar werk
zaamheden als geëindigd, nu in
de synode geen tweederde meer
derheid bereid was met de ande
ren in zee te gaan
Het zoeken naar eenheid zal onge
twijfeld verder gaan, zegt de ver-
klaring, maar langs een andere
weg In 1946 vroeg de toenmalige
anglikaanse aartsbisschop van
Canterbury de kleinere kerken
nog om bisschoppen te benoemen.
De commissie denkt, dat de oecu
mene in Engeland zich nu zal
concentreren op plaatselijk ni
veau en in het werk van de Britse
Raad van Kerken Verwacht
uordt. dat men vooral plaatse
lijk de kerkelijke regels steeds
meer zal ontduiken
