In 1985 stroom
via windmolens
'Men wilde de WDM zwart mal
Marinepersoneel wil af van vrouwen
r
Fysieke kracht zou tekortschieten op schepen
Van Agt tilt zwaar
aan mening Schmidt
Ministerraad akkoord met proef
Moord op overspelige
vrouw: 10 jaar geëist
Ingemetseld
lijk was vrouw
Kinderen pleiten voor
chloorvrij zwemwater
Mr. Aantjes
voorzitter
Kampeerraad
Verbaasde hoofdbestuurder Van Rijswijk plotseling vrij
DONDERDAG 8 JULI 1982
V-
Binnenland
DEN HELDER (ANP) - De VBZ, de
grootste vereniging van marineperso
neel (26.000 leden), wil dat de proef
wordt stopgezet waarbij vrouwelijk ma
rinepersoneel aan boord van marine
schepen wordt geplaatst. Op basis van
gesprekken met opvarenden van het be
voorradingsschip "Zuiderkruis", waar
het experiment al meer dan een jaar
loopt, alsmede na een enquête onder de
opvarenden, is de VBZ tot deze conclu
sie gekomen.
"Indien echter politieke druk het stoppen
van de proef onmogelijk maakt, moet de
proef worden voortgezet op de echte
oorlogsschepen, de standaardfregatten
en de gemoderniseerde Van Speijk-fre-
gatten. Alleen zal daar nog duidelijker
blijken dat de proef tot mislukken is ge
doemd", aldus VBZ-voorzitter R. So-
hier gisteren desgevraagd.
De proef, die begin 1981 begon met een
twintigtal vrouwen op verschillende
functies aan boord van de
"Zuiderkruis", werd gedurende een jaar
door de marine intensief begeleid. Alle
opvarenden aan boord deden toen vrij
willig aan het experiment mee. Daarna
werd begin dit jaar onder heel wat ande
re omstandigheden een reis van 3,5
maand naar onder meer de Verenigde
Staten gemaakt.
"Andere omstandigheden waardoor de
werkelijke gang van zaken op schepen
heel wat dichterbij kwam. Geen specia
le begeleiding en geen vrijwilligers.
Toen bleek hoe het experiment faalde",
aldus Sohier.
De VMO, de aan de VBZ gelieerde vereni
ging van marine-officieren (3600 leden),
neemt een wat minder hard standpunt
in over het experiment. Voorzitter Ge
rard Brand: "De proef is in het eerste
jaar geslaagd maar dat is logisch want
de omstandigheden waren optimaal. De
laatste 3,5 maand werden de werkelijke
omstandigheden benaderd. Toen kwa
men de problemen. Wij vinden echter
dat de proef moet worden voortgezet,
met dien verstande dat het experiment
op de standaardfregatten en de gemo
derniseerde Van Speijk-fregatten moe
ten worden uitgevoerd. Dan pas kun je
na een paar jaar zeggen of het kan of
niet".
Brand wijst erop dat zijn standpunt meer
rekening houdt met de wil van de volks
vertegenwoordiging die tot dit experi
ment leidde.
Volgens Sohier heeft de enquête een
groot aantal nadelige aspecten van de
plaatsing van vrouwen aan boord van
de "Zuiderkruis" aan het licht gebracht.
"Hun fysieke kracht blijkt duidelijk te
kort te schieten voor sommige taken.
Bij een oefening met brandslangen lukt
het de meeste vrouwen niet de slang,
waar zo'n zes atmosfeer druk op staat,
goed vast te houden. Veel mannelijke
opvarenden vinden dat de veiligheid
van het schip hieronder lijdt. Maar ook
het stutten, het laden van munitie en
van voorraden levert de vrouwen fysie
ke problemen op".
Bovendien blijkt het biologische verschil
tussen man en vrouw aan boord proble
men op te leveren. "Het leidt tot een
continue spanning. Want tussen die jon
ge vrouwen en kerels ontstaat toch vaak
wat verkering, wat weer leidt tot jaloe
zie bij andere mannelijke opvarenden.
Het gevolg is een continue spanning aan
boord, die de saamhorigheid onder
mijnt", aldus Sohier.
Andere problemen met de vrouwelijke
aanwezigheid aan boord liggen op het
vlak van de discipline. "Vrouwen heb
ben veel minder gevoel voor discipline"
en gebrek aan motivatie, "misschien
omdat ze het leuk vinden dit werk en
tijdje te doen maar geen werkelijke car
rièredrang in dit vak hebben", aldus de
VBZ-voorzitter.
Tenslotte wijst hij erop dat de manschap
pen aan boord toch altijd weer, uit een
soort beleefdheid, het zware werk uit
handen van de vrouwen nemen. "Daar
door wordt het mannelijke deel van de
bemanning nog meer belast".
Over plaatsing atoomraketten
DEN HAAG (GPD) - Minister van
buitenlandse zaken Van Agt
denkt dat het Westduitse stand
punt over de vernieuwing van
middellange afstandsraketten in
West-Europa „van aanzienlijke
betekenis zou moeten zijn" voor
het Nederlandse beleid. De mi
nister zei dit tijdens de terug
vlucht uit de Egyptische hoofd
stad Cairo, waar hij onder meer
met zijn ambtenoten en presi
dent Moebarak de huidige Mid-
den-Oosten-crisis heeft bespro
ken. Met dit standpunt treedt hij
in de voetsporen van zijn voor
ganger Van der Stoel.
Vandaag ontvangt de premier de
Westduitse bondskanselier Hel
mut Schmidt voor een werkbe
zoek van twee dagen. Voor pre
mier Van Agt is de beslissing
DEN HAAG (GPD) Het „demopark", zoals de straks te bouwen proefwindcentrale wel
wordt genoemd, kan volgens minister Terlouw (economische zaken) in 1985 elektrici
teit aan het openbare net gaan leveren. Dit zei hij gisteren nadat in de ministerraad
overeenstemming was bereikt over spoedige uitvoering van dit belangrijke energiepro
ject. De bouw moet in 1984 beginnen. De molens krijgen wieken van 20 tot 30 meter
lengte.
De meest in aanmerking komende
vestigingsplaatsen voor deze
„windcentrale" zijn: Friesland,
Noordoost-Groningen, Flevo
land en het Moerdijkgebied. Be
slissingen daarover moet nog dit
jaar worden genomen, er zijn
overigens veel gegadigden. Over
heid en elektriciteitsbedrijven
werken in dit project samen.
Voor de helft van de kosten, tot
een maximum van f 35 miljoen,
zal economische zaken zorgen.
Het proef park komt er in het kader
van het zogenaamde plan-Lie-
vense, dat twee jaar geleden
werd gelanceerd. Ir. L. W. Lie-
vense uit Breda voorzag behalve
een windmolenpark ook een
spaarbekken voor de opslag van
elektriciteit, te bouwen in het
IJsselmeer (plaats van de even
tuele toekomstige Markerwaard
of buitengaats in de Noordzee).
Een dergelijk bekken wordt nu
nog niet noodzakelijk geacht.
Vorige week stelde het kabinet een
beslissing over dit plan uit, om
dat de ministers Terlouw en
Deetman (onderwijs en weten
schappen) het nog niet eens wa
ren over de kwestie van het
spaarbekken. Volgens Lievense
zou dit in het IJsselmeer (ter
plaatse van de eventuele Marker
waard) kunnen worden aange
legd. Er wordt nog op gestu
deerd.
Losgekoppeld
Terlouw wilde dit onderdeel los
maken van de rest. Hij lichtte
gisteren toe dat het verstandiger
is in fasen te werken. Er hoeft
over opslag nog niet te worden
besüst, omdat maximaal 1000
miljoen watt vermogen (van de
AMSTERDAM (ANP) - Tien jaar gevangenisstraf heeft de officier van
justitie bij de rechtbank in Amsterdam mr. H. Wooldrik, gisteren geëist
tegen de drie belangrijkste verdachten in de moordzaak rond het acht
tienjarige Pakistaanse meisje Tahira Mujeed. Deze werd in de nacht
van 7 op 8 november vorig jaar in haar woning aan de Karimastraat in
Amsterdam levend verbrand, omdat zij overspel had gepleegd en daar
mee de eer van haar familie had geschonden.
De drie verdachten, de 26-jarige echtgenoot van het slachtoffer haar 24-
jarige oom en een andere 33-jarige man, zouden die nacht Tahira buiten
bewustzijn hebben gebracht. Daarna overgoten ze haar met benzine en
staken haar in brand. Sectie wees uit dat de vrouw nog leefde toen ze
werd verbrand.
„Een weerzinwekkend misdrijf waarbij ik hoop dat de vrouw zo bewuste
loos was dat ze niets gemerkt heeft", aldus de officier. Hij vergeleek de
zaak met de heksenverbrandingen uit de vijftiende eeuw.
Tegen een vierde verdachte in deze zaak, een 38-jarige oom van het meis
je, eiste Wooldrik vijfjaar gevangenisstraf. Hij zou een grote rol hebben
gespeeld bij het terughalen van het meisje uit Duitsland. Daar was
Tahira heen gevlucht met haar minnaar, mohammed Javed en haar
baby.
Met deze Javed had het slachtoffer al sinds haar kindertijd een verhou
ding. Beiden echter werden uitgehuwelijkt aan een ander. In 1979 ver
trok Tahira met haar man naar Nederland, waar Mohammed haar vorig
jaar opzocht en daarna met haar en het kind vertrok met alle dramati
sche gevolgen vandien.
„windcentrale") direct kan wor
den geleverd en niet hoeft te
worden opgeslagen. Pas als het
windvermogen 2000 miljoen
watt of meer zou worden dient
aan opslag te worden gedacht.
Vóór omstreeks 1986 hoeft de be
slissing over opslag niet worden
genomen, denkt Terlouw. Als
het daarom gaat, komen er trou
wens ook andere mogelijkheden
dan alleen een spaarbekken aan
de orde: persluchtopslag in zout-
koepels en een ondergrondse (in
een oude mijn) dan wel een bo
vengrondse pompaccumulatie-
centrale. Achtereenvolgens
wordt daarbij gedacht aan het
Noorden en aan Zuid-Limburg.
Deze mogelijkheden worden de
eerstkomende tijd nader bestu
deerd. In de loop van deze zomer
komt er een speciale nadere stu
die van het ministerie van onder
wijs en wetenschappen over de
spaarbekkenplannen van ir. Lie
vense. „Er is nog voldoende
tijd", aldus minister Terlouw, die
pas dinsdagavond met zijn colle
ge van onderwijs een akkoord
over de fasering had bereikt.
Ervaringen opdoen
Er kan spoed worden betracht met
het windmolenplan, omdat de
Samenwerkende Elektriciteits-
produktiebedrijven (SEP) daar
mee al ver gevorderd zijn. Ge
dacht wordt aan een „proefcen
trale" waarin 10 tot 20 turbines
worden opgesteld van dezelfde
omvang als de molen, die bij het
Energie-onderzoek Centrum Ne
derland in Petten (ECN) sedert
vorig jaar in bedrijf is (vermo
gens van 0,3 tot 0,5 miljoen watt).
De SEP heeft onlangs vier miljoen
uitgetrokken voor de voorberei
ding van het project en voor een
nader onderzoek naar de inpas
baarheid van de windenergie in
de elektriciteitsvoorziening. De
regering stelt zich positief op te
genover toepassing van wind
energie voor elektriciteitsopwek
king uit oogpunt van brandstof
besparing, verscheidenheid van
brandstoffeninzet en milieuhy
giëne.
IJSSELSTEIN (GPD) - Het stof
felijk overschot dat dinsdag in
gemetseld werd aangetroffen in
een woning in IJsselstein was
van een vrouw met blond haar.
Patholoog-anatoom dr. Zelden-
rust heeft dit gisteren vastge
steld tijdens de sectie die in het
Gerechtelijk Laboratorium in
Rijswijk werd verricht. Omtrent
de identiteit van de vrouw is vol
gens een woordvoerder van de
Rijkspolitie nog niets bekend.
Het lichaam van de vrouw verkeer
de in een verregaande staat van
ontbinding. Niet meer vast te
stellen was of het lichaam uiter
lijke kenmerken van geweld ver
toonde. Wel kon worden vastge
steld dat de dood zes tot acht we
ken geleden moet zijn ingetre
den. De Rijkspolitie heeft bij het
onderzoek vijfendertig recher
cheurs ingeschakeld.
Inmiddels is bekend dat de wo
ning, waarin het stoffelijk over
schot van de vrouw werd gevon
den, werd gehuurd door de 34-
jarige Andrew D. en de met hem
samenwonende 56-jarige vrouw
J. H. Slijkhuis. Deze vrouw ver
bleef soms in en kwam uit Arn
hem, aldus een woordvoerder
van de Rijkspolitie.
Niet uitgesloten is, dat de vrijwel
zeker door moord om het leven
gekomen vrouw mevrouw Slijk
huis is. Buurtbewoners verklaar
den dinsdag, dat zij regelmatig
ruzie had met Andrew D. De po
litie bevestigt noch ontkent deze
verklaringen. Een woordvoerder
verklaarde gistermiddag dat dit
niet meer vast te stellen was.
LEIDSCHENDAM (GPD) - Met
het verzoek om geen chloor in
zwembaden te doen, overhan
digde het Komitee Kinder
vuist gistermiddag 2000
handtekeningen aan staats
secretaris Lambers-Hacque-
bard (milieuhygiëne). Daar
bij gaf het 25-tal kinderen de
onderminister het eerste ex
emplaar van het boekje „Vei
lig zwemwater" (zie foto). Me
vrouw Lambers-Hacquebard
beloofde Kindervuist dat er
begin volgend jaar regels ko
men voor het chloor in zwem
badwater.
Kindervuist voert onder het
motto „Chloor is goor" sedert
maart actie voor het verwij
deren van dit ontsmettings
middel uit het zwembadwa
ter. Het zijn vooral kinderen
die de meeste klachten heb
ben, omdat zij meer dan vol
wassenen van zwembaden
gebruik maken.
Uit de vele brieven die Kinder
vuist kreeg, blijkt dat de
klachten uiteenlopen van
misselijkheid, hoofdpijn,
oorklachten, huiduitslag tot
rode ogen. Als de klachten
niet overgaan, verbiedt de
dokter vaak het zwemmen in
chloorzwembaden. Andere
mensen, die overgevoelig zijn
voor chloorlucht dan wel last
hebben van astma of bronchi
tis, mogen al helemaal niet in
zulke zwembaden.
Volgens Kindervuist zijn er
zwembaden waar andere
middelen dan chloor worden
gebruikt of waar zorgvuldi
ger met chloor wordt omge
sprongen. Ze vragen daaren
boven betere ventilatie in de
baden, betere filterstystemen
en zuivering van het water
met chloor in een aparte
ruimte.
Mevrouw Lambers-Hacque
bard zei tegen de kinderen,
die op koek en limonade wer
den verrast, dat zonder
chloor het water ook goor is.
Chloor houdt het water
schoon, anders is het onge
zond voor de zwemmers.
De chloor gaat pas werken als
het water vuil wordt. Dat ge
beurt wanneer er te veel
zwemmers in het water zijn,
te veel of te weinig chloor is
gebruikt of de bedrijfsvoe
ring van de zuiveringsinstal
latie niet voldoende is
De staatssecretaris hield Kin
dervuist voor dat het ook be
langrijk is dat iedereen
schoongewassen in het water
gaat en ook goed naar de wc
is geweest. „Wie niet schoon is
zorgt ook voor chloorlucht en
voor rode oogjes".
De maatregelen die de onder
minister op het oog heeft heb
ben te maken met verbetering
van de waterbehandelings-
techniek en met de instructie
van het zwembadpersoneel
WEERRAPPORTEN
over het al dan niet stationeren
van nieuwe Amerikaanse Cruise-
en Pershing-raketten niet het be
langrijkste thema tijdens de ko
mende besprekingen met
Schmidt. Maar het zou hem aan
de andere kant niet verbazen als
zijn Westduitse collega er wel
een belangrijk punt van maakte.
Eerder deze week zei de Neder
landse bewindsman in Cairo dat
er uiterlijk over een jaar een be
slissing genomen moet worden
over de in Nederland omstreden
modernisering. Volgens Van Agt
gaat echter de Sowjet-Unie ook
door met het stationeren van de
SS-20-raket, waarop de NAVO
als antwoord de Cruise en Pers
hing wil plaatsen. Van Agt trekt
daaruit de conclusie dat er „op
het scherp van de snede" onder
handeld zal moeten worden tus
sen de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie in Genëve.
Van Agt heeft zich ook de afgelo
pen dagen in Cairo harder opge
steld dan tijdens de vorige coali
tieregering met de Partij van de
Arbeid, die in geen geval de ra
ketten in Nederland wil plaatsen.
De premier zal hierin zeker wor
den gesteund door de Westduitse
bondskanselier, die overigens
ook een gesprek zal hebben met
PvdA-leider Den Uyl.
Ook de Midden-Oosten-situatie zal
volgens Van Agt ter sprake ko
men in de besprekingen van de
komende dagen. De Westduitse
minister van buitenlandse zaken
Genscher heeft eveneens het
plan opgevat om de komende
week naar Cairo te reizen. De fer
me taal die Van Agt bezigde in
Cairo aan het adres van de Ver
enigde Staten, steun en toever
laat van de Israëli's, werd
vliegend boven de Middellandse
Zee al milder. Van Agt voelde er
buiten Cairo minder voor „met
opgeheven vingers tegenover de
VS te staan" inzake Israël.
DEN HAAG (ANP) - Voormalig
CDA-fractievoorzitter mr. Wil
lem Aantjes wordt voorzitter van
de Kampeerraad De minister
raad heeft gisteren op voor
dracht van de minister van CRM
tot die benoeming besloten.
De Kampeerraad wordt ingesteld
op basis van de Kampeerwet. die
mei vorig jaar het staatsblad
heeft bereikt De raad heeft on
der meer tot taak de minister van
CRM, gevraagd of ongevraagd,
van advies te dienen over kam-
peeraangelegenheden. Ook kan
de raad advies geven aan provin
cies en gemeenten en organisa
ties op gebied van het kamperen.
Het voorzitterschap van de Kam
peerraad is een bezoldigde func
tie voor twee dagen per week.
Eén kaartje voor
openbaar vervoer
DEN HAAG (GPD) - Er komt één
landelijk kaartje voor het open
baar vervoer. Dat staat in het ont
werp van Wet Vervoersvoor-
w aarden Openbaar Vervoer
waarin alle regels voor het open
baar vervoer, de tarieven en de
vervoersbewijzen worden vast
gelegd. Het kabinet heeft giste
ren het wetsontwerp van minis
ter Zeevalking (verkeer) goedge
keurd.
Op het landelijke kaartje komt ook
een adres te staan waar de reizi
ger terecht kan met klachten
over het openbaar vervoer. Met
deze wet wordt het de vele open
baar vervoersbedrijven onmoge
lijk gemaakt eigen vervoersvoor-
waarden op te stellen. Dat ge
beurt voortaan door de minister.
Z e> C
C
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Split
Stockholm
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
half bew.
onbew.
onbew.
half bew.
onbew.
half bew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
licht bew.
licht bew.
licht bew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
onbew.
half bew.
onbew.
onbew.
geheel bew.
licht bew.
onbew.
onbew.
.5b
24 11 0
23 12 0
24 11 0
22 10 0
23 12 0
20 12 0
23 12 0
21 9 0
22 15 0
- 13 0
24 6 02
- 22 -
33 22 0
20 12 -
36 19 0
23 15 0
26 12 0
30 '15 0
22 14 01
28 12 0
26 11 0
21 10 0
27 17 0
34 16 0
24 14 0
23 14 0
39 21 0
32 18 0
38 20 0
23 10 0
27 22 0
22 12 0
26 14 0
29» 21 0
30 20 0
20 10 0
23 12 0
26 12 0
25 20 0
28 16 20
20 0
AMSTERDAM (GPD) - Os
car van Rijswijk is weer
vrij. Tot zijn eigen stom
me verbazing stond de
WDM-hoofdbestuurder
gistermiddag plotseling
op de stoep van de militai
re gevangenis Nieuwer-
sluis. „Was de militaire
aanklager vorige week
nog bang dat ik meteen
weer op geheimenjacht
zou gaan, nu zijn ze er in
eens achter dat er hele
maal niks is. Ze zijn op
hun bek gegaan", zegt
Van Rijswijk.
In een tuin in de Amsterdamse
volksbuurt De Pijp geeft de goed
van de tongriem gesneden Van
Rijswijk lucht aan zijn verbazing
en boosheid over de militaire au
toriteiten en ook aan zijn teleur
stelling over de „voorbarige"
reactie van zijn eigen WDM-
makkers. Kort na zijn arrestatie
op verdenking van staatsgevaar
lijke activiteiten werd hij als be
stuurder voorlopig geschorst.
„Een inschattingsfout", oordeelt
Oscar.
Eerst wat feiten. Als „kernwapen
peuk" van het WDM-hoofdbe-
stuur houdt Van Rijswijk zich
bezig met informatie over en ac
ties tegen de kernbewapening.
Hij was een van degenen die in
uniform tegen atoomwapens de
monstreerden. Over zijn lidmaat
schap van de radicale Bond van
Dienstplichtigen en van de Inter
nationale Kommunisten Bond
heeft hij nooit geheimzinnig ge
daan.
Op woensdag 16 juni wordt hij
plotseling van zijn bed gelicht
door de marechaussee. Hij wordt
beschuldigd van het bezit van ui
terst geheime tekeningen. Op
zijn aandrang zou de Bredase af
delingsbestuurder van de WDM
Steef Boot die bij de genie in
Breda hebben gekopieerd. Ook
Boot wordt in de kraag gevat,
evenals Oscars medebestuurder
Peter van Wijk.
Douches
Over de aard van de tekeningen
doen al snel allerlei geruchten de
ronde. Het meest aannemelijke
is, dat het gaat om nogal onschul
dige schetsen van een toegang
tot enkele douches in de oorlogs
bunker van de NAVO in de Can-
nerberg bij Maastricht. In af
wachting van zijn proces wil Van
Rijswijk daar nu verder niets
over zeggen. „Anders gaan ze
daar weer moeilijk over doen".
Volgens Van Rijswijk is in contac
ten met Steef Boot min of meer
toevallig de aanwezigheid van de
bewuste tekeningen in Breda ter
sprake geweest. Boot, die bij de
tekenkamer van de genie is inge
deeld, vroeg zich af of ze iets te
maken konden hebben met
schuilkelders, een onderwerp
waar Van Rijswijk veel belang
stelling voor heeft. „Ik heb hem
toen gezegd dat ie maar een ko
pietje moest sturen", aldus Van
Rijswijk. Van die zending - per
dienstenveloppe - kreeg de mare
chaussee lucht.
Niemandalletje
Volgens Van Rijswijk moet de be
wuste tekening worden gezien
als „een niemandalletje", waar
uit geenszins blijkt dat het om
een geheim zou gaan. Maar de
militaire autoriteiten tilden er
zwaar aan. „Met zeven d acht
man kwam de marechausse mij
van bed lichten. Met de groeten
van Steef Boot en waar of de te
keningen waren", herinnert hij
zich het begin van de affaire. Tij
dens de vele verhoren die op zijn
aanhouding zouden volgen,
groeide bij hem de overtuiging
dat de militaire aanklager Beau
mont op veel meer uit was: het
zwart maken van de WDM.
„Al eerder heeft Beaumont staan
roepen dat de WDM van een
vakbond is verworden tot een ac
tiegroep. En nu kwam hij bij de
krijgsraad met hele verhalen aan
dat de WDM staatsgeheimen
najoeg, hij had het over sabota
gedaden en banden met louche
organisaties die in contact zou
den staan met Moskou. Gewoon
te onzinnig om waar te zijn", zegt
Van Rijswijk.
Hij noemt het opmerkelijk hoe
snel alles ging lopen nadat de be
wuste tekening eenmaal was ver
zonden. Ook verbaast hij er zich
over dat de toch ais actief
WDM'er bekend staande Steef
Boot, die eerst samen met Van
Rijswijk bij de rij-opleidingen in
Tilburg had gezeten, in Breda zo
maar toegang zou hebben tot
zeer geheime documenten. „Ge
sjeesde chauffeurs komen door
gaans niet bij dienstgeheimen",
zegt hij.
Gebruikt
Uit de verhoren en verklaringen
blijkt volgens Van Rijswijk dat
het militair openbaar ministerie
Boot stelselmatig onder druk
heeft gezet om Van Rijswijk af te
schilderen als de kwade genius
achter de operatie, als de man die
hem onder druk zette de gehei
me tekeningen te kopiëren. Ook
zou hy hebben getracht gehei
men te ontdekken over een op
leiding in nucleaire, biologische
en chemische oorlogvoering.
„Ze hebben hem een heel verhaal
in de mond gelegd, dat hij zo'n
beetje mijn slachtoffer zou zijn.
Maar ik heb eerder de indruk ge
kregen dat ze hem hebben ge
bruikt om de persoon Van Rijs
wijk en daarmee de WDM te
treffen", zegt hii.
Uiterst verbaasd is Van Rijswijk
over de behandeling die hem ten
deel viel. In de militaire gevange
nis Nieuwersluis werd hy behan
deld als een zeer zware misdadi
ger. afgezonderd van de anderen
en onder scherpe bewaking
slechts af en toe gelucht. „Zelfs
de directeur van Nieuwersluis
vond dat te gek. Die heeft me
nog geholpen by een verzoek om
verlichting. Maar het mocht niet.
Heel raar. Niemand begreep er
iets van Zelfs moordenaars wor
den niet langer dan een of twee
dagen zo behandeld, om af te
koelen of zo".
De verhoren waren hard, zegt Van
Rijswijk. Van zijn vermoeidheid
werd gebruik gemaakt om hem
tot halve bekentenissen te dwin
gen. Telkens werd hem voorge
houden dat hy wist dat Steef
Boot in Breda met 'iets heets' be
zig was en daarvan heeft willen
profiteren. „Op het laatst begin
je zelf te geloven dat het inder
daad zo was", zegt Van Rijswijk
