c
Omdat de tijd nu weer
wat rijper is dan toen
Kredietbank betere oplossing
dan kopen bij postorderbedrijf
D
VS: voorsprong
van jaren op
de Sowjet-Unie
Een tweede
rapport
van de
commissie
Wagner
DONDERDAG 8 JULI 1982
Meningen
Wagner: derde termijn.
frappez toujours...
(foto: Dries Llnssen)
"Het is wat de Fransen zeggen: frappez,
frappez toujours. Het is belangrijk dat je
dingen steeds weer blijft uitdragen. Mis
schien soms wat bijstellen. Maar de bood
schap blijft hetzelfde. Ik heb daar hele
maal geen moeite mee. Het is een brei
werk, het komt toer, na toer".
"Regeren is helemaal niet
vooruitzien. Je moet wach
ten tot het goede moment
is aangebroken en het kli
maat is gerijpt om te kun
nen doen wat gedaan
moet worden. Wie er drie
jaar te vroeg meekomt
maakt zichzelf onbemind
en die bereikt helemaal
niks. Maar als je een wat
fijner gevoel voor timing
hebt, dan weet je dat het
geen zin heeft om te vroeg
te komen, ook al gebeuren
er dingen waar je een he
kel aan hebt"
Februari 1982, DSM-topman
Wim Bogers staat twee ver
slaggevers van deze krant te
woord en reageert op de toen
veel gehoorde kritiek op het
eindrapport van de commis
sie Wagner, waar ook hij deel
van uitmaakte. Leuk zo'n
rapport, maar stond er wel
nieuws in?
Zijn opstelling leverde de be
vestiging van wat de opihie
beheerste. Om nieuws was
het de adviesommissie voor
het industriebeleid niet te
doen. Nu de tijd daarvoor rijp
was, ging het om een verza
meling van aanbevelingen
voor een ander, realistischer
beleid.
Inmiddels, een klein half jaar
later, heeft een vernieuwde
commissie Wagner de strate
gie van het commissielid Bo
gers ter harte genomen en
een tweede keer toegeslagen.
Weer geen nieuws, hier een
daar een bijstelling, maar bo
venal: een herhaling van de
bekende boodschap. Wat in
het eerste rapport tussen de
regels te lezen viel (afschaf
fen prijscompensatie, losla
ten van het trendbeleid, ont
koppelen van lonen en uitke
ringen), wordt inmiddels als
stelling verdedigd.
Elan
Maar de tijd is nu dan ook wat
meer rijper dan toen. Met Ne
derland is het slecht blijven
gaan: meer werklozen, meer
faillissementen, meer schuld
bij de overheid, een investe
ringsniveau dat zich nog juist
kan meten met dat van vijf
jaar geleden en, meest in het
ooglopend, een onmachtig
politiek bedrijf, dat ruziet,
vakantie houdt en verkiezin
gen voorbereidt, in plaats van
bestuurt.
"Een nieuw industrieel elan"
luidde de titel van het eerste
rapport dat de commissie
Wagner even na de verkiezin
gen in juni vorig jaar uit
bracht. De groep rond de
oud-Shell-topman en lid van
de CDA-programcommissie
Gerrit Wagner was in januari
van dat jaar door de toenma
lige minister van economi
sche zaken, de liberaal Gijs
van Aardenne geinstalleerd
en bestond behalve de voor
zitter en de al genoemende
Wim Bogers uit ondernemers
als Frans Swarttouw en An
ton Dreesmann, wetenschap
pers als de ex-PvdA-eco-
noom Arie van der Zwan en
Neerlands eerste christen-de
mocraat Piet Steenkamp en
vakbondsleiders als Piet Vos
(FNV) en Leo Ester (CNV).
Na
half jaar vergaderen
bleek unanimiteit over con
clusies als "loononderhande
lingen dienen te worden ge
baseerd op de economische
realiteit", "fiscale stimulan
sen ter aanmoediging van ris-
codragend kapitaal worden
aanbevolen", en "steunbeleid
wordt stimuleringsbeleid;
een maatschappij voor indus
triële projecten (MIP) dient
gesticht". Ontkoppeling van
lonen en uitkeringen werd
slechts impliciet bepleit;
voor de WD en de werkge
versorganisaties VNO en
NCW reden om het enthou
siasme over het
elan" nog wat te matigen.
Van Agt: geschenk uit de hemel...
laatste aanbeveling van de
eerste commissie:
"De adviescommissie acht haar
werk beëindigd met het
schrijven van dit rapport. Zij
meent echter dat het gewenst
is een nieuwe adviescommis
sie in het leven te roepen die
de uitvoering van de beleids
voorstellen voor een aanvan-
Herhaling
Niet zozeer de bepleitte koers,
alswel het tijdstip van publi
catie (aan het begin van de
kabinetsformatie) maakte het
rapport tot het meest bespro
ken document van het jaar.
Zo op het oog ziet het er naar
uit dat de geschiedenis zich
wat dat betreft gaat herhalen,
met dit verschil dat Wagner
het tweede rapport lanceerde
nog voordat de congressen
van de grote politieke partij
en hun verkiezingsprogram
ma's hebben vastgesteld.
Met de instelling van een twee
de commissie Wagner, volg
de minister Terlouw van eco
nomische zaken de 23e en
kelijke periode van twee jaar
nauwgezet moet volgen".
Zo gezegd zo gedaan, vond Ter-
louw, gesteund door een
meerderheid in de Tweede
Kamer. Een meerderheid die
zich overigens door uiteenlo
pende motieven liet inspire
ren. Vrij algemeen was er het
argument dat de adviezen
van de commissie Wagner op
tal van punten wat globaal
waren en om een nadere in
vulling vroegen. Zo hoopte
de WD en een groeiend deel
in het CDA op een degelijke
vlag om impopulair beleid te
verkopen en vonden D'66 en
ook de PvdA dat wel wat dui
delijker mocht worden waar
nu de Nederlandse industrie
stimulering verdiende en
waar juist niet. En dat dan los
van aanbevelingen in de sfeer
van arbeidsvoorwaarden,
maar gericht op de interna
tionale vraag van de toe
komst.
De plaats die het eerste rapport
in het politieke krachtenveld
innam (grofweg gezegd wa
ren CDA, WD en D'66 en
thousiast en was links teleur
gesteld) leidde tot het uittre
den van de vakbondsverte
genwoordigers Vos en Ester.
Later volgden om verschil
lende redenen eveneens de
leden Beek (Unilever), Drees
mann (V D), Klevering,
(Enraf Nonius), Pannenborg
(Philips), Steenkamp (CDA),
Swarttouw (Fokker), en Ver-
wey-Jonker (PvdA). Voor
hen in de plaats kwamen ex-
minister Albeda, ir. Bijl
(HBG), ex-PvdA-senator
Kloos en algemeen directeur
Van Ruiten van Nagron Me
chanical Handling.
Albeda
Komt het parlement met dit
tweede rapport van de com
missie Wagner nu meer aan
zijn trekken dan met het eer
ste? Is het minder globaal en
biedt het meer concrete aan-
knopingpunten voor een in
dustriebeleid?
Aangegeven is al dat in het
hoofdstuk arbeidsvoorwaar
den de bedekte termen zijn
verdwenen. En dat met steun
van een man als Albeda die
nog geen jaar geleden als mi
nister van sociale zaken de
portefeuille kwestie stelde
als het ging om aantasting
van de koppelingsmechanis-
De werkgevers en de WD zijn
dan ook niet lager gematigd,
maar compleet enthousiast;
CDA-leider Van Agt sprak
van "een geschenk uit de he
mel". PvdA en vakbeweging
blijven afwijzend en vinden
nu gedeeltelijk D'66 aan hun
zijde. Het vlot gecomponeer
de en allesbehalve lijvige
tweede rapport biedt behalve
de gebruikelijke "verrijking"
van het Nederlands (wat te
denken van "hangpunten"),
weinig houvast voor parle
mentariërs en andere gein-
tersseerde Nederlanders die
nu zo dolgraag wilden weten
of het bijvoorbeeld nog zin
heeft om het restant van de
Nederlandse textiel overeind
te houden of dat we ons maar
beter op de kleine scheeps
bouw kunnen concentreren
of dat het hoog tyd wordt dat
we eens een volwassen infor
matie-industrie van de grond
helpen?
Daar zal dan een derde com
missie voor byeen geroepen
moeten worden. Gerrit Wag
ner blijkt naar verluid al te
vinden voor een nieuwe pe
riode. Een voorbarige geste,
want de meerderheid van het
parlement is inmiddels vol
doende bediend. Die ging
het, om met premier Van Agt
te spreken, om "een objectief
advies" van "deskundige en
verstandige lieden", ter "af
sluiting van de discussie over
wat ons te doen staat", zodat
"noodzakelijke besluiten ge
nomen kunnen worden". De
kiezer mag in september la
ten weten of de tijd er inder
daad rijp voor is.
(Van onze militaire medewerker M. H. von Meyenfeldt, generaal
majoor bd)
In Libanon heeft Israel op militair gebied de touwtjes stevig in
handen. Zuidelijk Libanon is gezuiverd van de Palestijnse guer
rilla's en het restant van het Palestijnse bevrijdingsleger zit op
gesloten in West-Beiroet. Het Israëlische leger heeft ook de Syri
sche strijdkrachten in Libanon een flink stuk teruggedrongen.
Het beheerst een deel van de belangrijke verbindingsweg tussen
Damascus en Beiroet en bezet opstellingen in de omgeving van
de weg, van waaruit het Damascus met zijn artillerie onder vuur
kan nemen. Vanuit de huidige posities kan Israel de Syriërs
dwingen Libanon verlaten en het Palestijnse leger definitief ver
slaan.
Het Palestijnse bevrijdingsleger zit in de val en alleen de 'politiek'
kan voor een ontsnappingsweg zorgen. Op verschillende plaat
sen wordt daar ook hard aan gewerkt De Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties heeft Israël opgeroepen zich uit
Libanon terug te trekken. Daarnaast oefenen sommige Arabi
sche landen druk uit op Amerika om Israël tot het opgeven van
zijn militaire plannen te bewegen.
Deze druk heeft in elk geval al tot resultaat gehad dat de pro-
Israëlische Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Ilaig
zyn functie heeft neergelegd. Op dit moment is niet duidelijk of
er een oplossing voor de in West-Beiroet opgesloten Palestynen
uit de bus komt. Een dergelijke oplossing laat zich ook niet
gemakkelijk vinden. Immers, Israel zal geen genoegen nemen
met een verlenging van het verblijf van het Palestijnse bevrij
dingsleger in Libanon. Het wil dat alle vreemde troepen dit land
verlaten.
Dreiging
De militaire operaties in Libanon hebben in Noord-Israèl voorlo
pig rust gebracht. Voorlopig, want aan de horizon tekent zich
weer een nieuwe dreiging af. Iran. dat militair zo succesvol is
geweest in de strijd tegen Irak, steunt het Syrische verzet tegen
de Israëlische invasie in Libanon met onder meer duizend mili
tairen. Deze steun heeft de Syriërs militair niet zoveel geholpen,
maar hij kan wel een teken zyn van de ontwikkeling van een
nieuw politiek en militair samenwerkingsverband tussen Da
mascus en Teheran, met als doelstellingen onder meer het ver
werven van een machtspositie in het gebied van de Perzische
Golf en het voortzetten van de strijd tegen Israël. Deze ontwik
keling daagt Israël uit met Syrië af te rekenen voordat dit sa
menwerkingverband (met een bevolkingspotentieel van rond 48
miljoen, tegen Israël vier miljoen) een daadwerkeijke dreiging
wordt.
De strijd in Libanon heeft weer eens duidelijk gemaakt dat het
Amenkaanse militaire materieel in het algemeen superieur is
aan het Russische. In luchtgevechten gingen meer dan 80 door
de Sowjet-Unie aan Syrië geleverde vliegtuigen (bijna 20 pro
cent van de Syrische luchtmacht) van het type Mig-21 en Mig-23
verloren, zonder dat Israël één van zyn (Amerikaanse) vliegtui
gen (onder meer F-15 en F-16) inleverde De Russische luchtaf-
weerraketten van het type SAM-2, SAM-3 en SAM-6, die opge
steld stonden in de Bekaa-vallei in Libanon, werden met behulp
van Amerikaanse technieken moeiteloos uitgeschakeld.
Veel deskundigen menen dat Amerika op het gebied van de mili
taire technologie een voorsprong heeft op de Sowjet-Unie van
vijf tot zes jaren. Deze voorsprong betreft onder andere de kwa
liteit van de middelen om doelen op te sporen; de trefzekerheid
van wapensystemen; de hoge explosieve kracht van de ge
vechtsladingen en de kwaliteit van de middelen om vyandelyke
elektronische systemen te storen en eigen systemen tegen vijan
delijke stonngen te beveiligen.
Wat betekent deze voorsprong nu voor de militaire verhoudingen
op het Europese continent? In het laatste deel van dit artiel wil
ik op deze vraag nader ingaan. Het zou bepaald oryuist zyn uit
de Israëlische successen in Libanon af te leiden dat het War
schaupact geen party is voor de NAVO. Immers, by de beoorde
ling van de militaire situatie en de krachtsverhouding tussen
beide militaire blokken zyn niet alleen wapentechnologische
factoren belangrijk.
Oefening
Het gaat in de werkelijkheid om meer dan de kwaliteit van wa
pens. Er moet ook aandacht zyn voor de geoefendheid van de
gebruiker van het wapen en de doelmatigheid van het militaire
systeem dat het gebruik van de wapens voorbereidt, leidt en
steunt.
Een kwalitatieve voorsprong - en dat is myn tweede opmerking -
kan ook dan pas worden uitgebuit wanneer de wapens in vol
doende mate aanwezig zijn. Wy mogen niet vergeten dat Israel
niet alleen betere, maar ook meer vliegtuigen heeft dan Synè
(600 tegen nu rond 370).
Ten slotte is er de vraag of wij (het Westen) onze voorsprong op
wapentechnologisch gebied verantwoord gebruiken. Ik heb
daar mijn twyfels over. Wat wy vandaag de dag zien. is dat tech
nologische ontwikkelingen vooral worden toegepast in traditio
nele wapensystemen als tanks, grote oppervlakteschepen en be
mande vliegtuigen. Dat blijkt in de praktijk een kostbare en
nauwelijks op te brengen zaak. De Amerikaanse M-60-tank kost
te in 1973 ongeveer 300.000 dollar. De prijs van de nieuwe Ameri-'
kaanse XM-l-tank wordt geschat op bijna 1,5 miijoen dollar
(prijzen: 1978).
Rekening houdend met de grens die de westerse samenleving
stelt aan de defensieuitgaven, betekent de aanschaffing van der
gelijke kostbare wapensystemen veelal dat er bezuinigd wordt
in verschillende sectoren van de defensiehuishouding. De in
voering van nieuwe vliegtuigen byvoorbeeld. gaat gepaard met
een bezuiniging op het aantal vlieguren voor piloten en het
brandstofgebruik. Deze (en andere) bezuinigingen verminderen
echter de doelmatigheid van de totale defensieorganisatie
Hier is maar één conclusie mogelyk: willen wy onze technologi
sche voorsprong gebruiken om onze veiligheid in de toekomst
zeker te stellen, dan moeten wij onze kennis primair gebruiken
voor de ontwikkeling van wapensystemen de aanzienlyk goed
koper zijn dan de huidige. De betaalbaarheid en de doelmatig
heid van ons westerse veiligheidssysteem zyn op langere ter-
myn pas gewaarborgd als wij aan deze ontwikkeling prioriteit
geven.
"Mevrouw, moet u eens luiste
ren. Ik zie er geen gat meer in.
Nu leef ik al twee jaar van de
bijstand (echt geen vetpoten
nou begeeft mijn wasmachine
het. Van m'n uitkering kan ik
geen nieuwe kopen en ik heb
ook geen geld voor een twee
dehands. Het enige wat ik
volgens mij nog doen kan, is
hem op afbetaling kopen bij
een postorderbedrijf of zo.
Een bank leent mij toch geen
geld. Maar ja, weet u bij een
postorderbedrijf moet je zo
veel rente betalen. Dat weet ik
toevallig, want vorig jaar is
mijn zoon door z'n bed gezakt
en heb ik bij een postorderbe
drijf een bed 'op de pof ge
kocht. Weet u soms hoe ik het
anders kan oplossen?"
Het zou uw verhaal kunnen zijn
of dat van "de buurvrouw om
de hoek". Veel meer mensen
dan we denken, hebben beta
lingsproblemen. Ze doen al
les om de dagelijkse kosten
"uit de lengte of uit de breed
te" te betalen, maar komen
dan opeens voor grote uitga
ven te staan...
Natuurlijk is dat eigenlijk niet
zó opeens als mensen zeggen.
Je ziet aankomen dat het
meubilair slechter wordt. Je
weet dat de wasautomaat niet
het eeuwige leven heeft. Na
tuurlijk is het ook verstandi
ger om geld te reserveren
voor die bijzondere uitgaven.
Steeds meer mensen openen
een tweede bank- of giroreke
ning en storten daar elke
maand een vaste bedrag op
als reservering voor grote uit
gaven die in een bepaald jaar
moeten worden gedaan. Om
dat het geld op een andere re
kening staat, komen te er
niet zo snel aan. De dagelijk
se uitgaven worden immers
van de andere girorekening
betaald. Feit is echter ook het
voor steeds meer mensen
steeds moeilijker wordt om
geld te sparen van hun uitke
ring of het minimumloon.
Zoals mevrouw De Vries zei:
"De steun is echt geen vet
pot". En wat dan, als de was
automaat kapot gaat of Jan
zakt door zijn bed, terwijl er
geen geld is om nieuwe spul
len te kopen.
Afbetaling
De druk lijkt van de ketel te ra
ken, als je het zo kunt regelen
dat je nu koopt en later be
taalt. Dat kan door te kopen
op afbetaling wat enkele gro
te bedrijven en postorder
maatschappijen mogelyk
maken of door het sluiten
van een doorlopend krediet
bij bank of giro. Eigenlijk is
het allebei hetzelfde, alleen
zal een winkelbedrijf u niet
meer krediet geven dan u
werkelijk bij hen besteedt en
werkt de bank met een van
uw inkomen afhankelijk ma
ximum-krediet (wat hoger
kan liggen dan het bedrag dat
u nodig heeft). Met de kre
dietgever wordt afgesproken
hoeveel u per maand aflost
en wat voor rente u betaalt
over het opgenomen bedrag.
De rentevergoeding ligt
ie orde van groot
te van 22 tot 25%. U moet zich
stipt aan de afbetalingsver
plichting houden. Doet u dat,
dan houdt u de mogelijkheid
om het afgeloste deel weer op
te nemen voor de aanschaf
van andere spullen. Betaalt u
niet regelmatig af, dan zult u
heel snel te horen krijgen dat
"dan nu het hele bedrag maar
ineens betaald moet worden,
want aan wanbetalers heb
ben we een hekel". Mevrouw
De Vries had wel steeds op
tijd afbetaald, dus zou ook de
wasautomaat het postorder
bedrijf op krediet kunnen ko
pen.
Het zinnetje op de rekening
van het postorderbedrijf "U
kunt het afgeloste bedrag ad.
550,- opnieuw bij ons beste
den" was erg verleidelyk,
maar mevrouw De Vries had
toch gelyk met haar beden
kingen
Vandaag de dag moet je name
lijk met een aantal dingen re
kening houden. De kosten
van het levensonderhoud
Coby Kroon
Instituut Burgerraadslieden.
2311 EK Leiden. Koornbrugsteeg 2.
Telefoon 071 - 143171.
Joset Mons
stijgen voortdurend terwijl
de inkomsten niet evenredig
meegroeien (minima hebben
we een koopkrachtverlies
van 2% na 1 juli). Dat bete
kent dat een aflossing die
eerst makkelyk af te betalen
leek, steeds moeilijker wordt
te voldoen. In de tweede
plaats moet je zorgen dat je
het krediet zo goedkoop mo
gelijk krijgt, anders gezegd:
tegen een zo laag mogelijke
rente. Een postorderbedrijf
geeft niet bepaald goedkoop
krediet.
We hebben mevrouw De Vries
dan ook aangeraden om het
krediet by het postorderbe
drijf zo snel mogelyk af te
lossen en hebben haar verwe
zen naar de Gemeentelijke
Kredietbank.
Wat kan de gemeentelijke kre
dietbank voor u doen?
De Gemeentelijke Kredietbank
is een sociaal gerichte bank
zonder winststreven. De ren
te die de kredietbank vraagt
ligt dan ook ver onder het
commerciële tarief, men han
teert een rente van 13.7 tot
17,5 afhankelijk van de af
lossingstermijn. Bij deze kre
dietbank kan men terecht
voor een grote lening (maxi
maal 20.000) maar ook voor
een klein bedrag. Er wordt
wel bekeken of de krediet
verstrekking verantwoord is.
In principe wordt het verant
woord geacht als u het ge
leende bedrag binnen 3 jaar
kunt terugbetalen.
Met name gezinnen die van een
sociale uitkering leven en die
door commerciële banken re
gelmatig een krediet gewei
gerd wordt, kunnen wij de
kredietbank terecht. Overleg
tussen mevrouw De Vries en
de kredietbank leverde op
dat zij nu tegen lage rente bij
de kredietbank geld geleend
heeft én voor de aanschaf van
de wasautomaat én voor de
aflossing van haar schuld by
het postorderbedrijf. Door de
Sociale Dienst wordt het
maandelijks af te lossen be
drag automatisch afgehou
den van de uitkering en ge
stort op rekening van de kre
dietbank.
Voor mevrouw De Vries
scheelde deze oplossing 50.-
per maand in haar portemon
nee Niet niks als je elk dub
beltje al moet omdraaien. Wy
zyn van mening dat alle men
sen die óf een doorlopend
krediet hebben óf op afbeta
ling gekocht hebben zouden
moeten bekyken of het m
hun geval ook niet zinnig is
om de schuld te Mn WWU»
men door de kredietbank te
gen een lagere rente Komt u
er alleen niet uit. dan kunt u
altijd óf naar de kredietbank
(stadhuis, le etage, open
maandag t/m vrijdag van
09.00-12.00 uur en donderdag
van 17 30-19 30 uur) of t-ij d«-
burgerraadsvrouwen (Koorn
brugsteeg 2, spreekuren
maandag t/m woensdag van
11.00-12.00 uur en donderdag
van 18.30-20 00 uur)
Over twee weken zullen we in
deze rubriek ingaan op de
mogelijkheden om voor aan
schaf van duurzame ge
bruiksgoederen leenbystand
te krygen van de Sociale
Dienst Ook hierover kunt u
(als u meer haast heeft) nu al
informatie krygen op ons
spreekuur.
