Bart Huges: een
leven lang 'high'
Beer achtervolgde
Ria Kuyken jaren
C
Gaatje in zijn hoofd niet serieus genomen
Da's waar ook
'Financieel had het prettige kanten'
ZATERDAG 3 JULI 1982
Extra
Zeventieneneenhalf jaar
na dato getuigt een
klein litteken bovenop
z'n voorhoofd nog van
het gaatje dat in 1965
zoveel opzien baarde.
Op de zesde januari van
dat jaar nam de Am
sterdamse semi-arts
Bart Huges een sterie
le, stompe tandarts
boor ter hand en boor
de zich dat gaatje in de
schedel.
Hij paste, wat medici noe
men, zelftrepanatie toe.
Niet omdat hij geschift
was, maar omdat hij de
medische wereld wilde
aantonen dat zo'n gaatje
de functie had van een
„derde oog" en zodoende
het bewustzijn zou verrui
men.
Met alle prettige gevolgen
vandien. Want zodra Hu
ges in zijn schedel het
acht millimeter diepe
gaatje (doorsnee: 4 mm)
had geboord, overviel
hem een hooggestemd ge
voel. Hij werd „high". En
dat gevoel is nooit meer
overgegaan.
Sterker: dankzij het gaatje ver
wacht Huges, 48 jaar oud nu,
tot in zijn grafkist high te zul
len zijn. Dat gaatje brengt
volgens hem hetzelfde te
weeg als LSD en marihuana.
„Het doet het bloedvolume in
de hersenen toenemen; het
wordt weer zoals het bij een
kind is. Je stofwisseling
wordt intensiever en dat ver
ruimt je bewustzijn en dan
ben je high."
„Wanneer ik bijvoorbeeld te
ken", vertelt hij, „dan zie ik
het potlood niet. Hoe ik ook
kijk, ik zie het niet. Ik zie al
leen wat ik wil tekenen. En zo
maak ik de fraaiste tekenin
gen."
Marihuana
chaam. Hij adviseert dan ook
die voorraad dagelijks aan te
vullen. Doet men dat niet,
dan ontstaat er volgens Hu
ges een nieuwe vorm van
„down" zijn. Dan flipje zoge
zegd.
Provo kwam net kijken toen
Huges zichzelf trepaneerde.
Het was een roerige tijd. Wie
agenten krenten offreerde,
kreeg een pak rammel. Het
Lieverdje op het Amsterdam
se Spui was het toneel van
menige happening. Journa
listen stonden er met hun
neus bovenop. Ook toen anti
rookmagiër Robert-Jasper
Grootveld het gaatje van Hu
ges onthulde en opmerkte:
„Bart heeft het gedaan, Bart
has it gedaan, we gowen het
Eens was Bart Huges een veel
belovend medisch student
die een assisentschap had bij
prof. dr. P. Kuiper en dacht te
promoveren op een proef
schrift over verdovende mid
delen in de psychiatrie. Zijn
leven maakte echter een radi
cale wending toen hij ver
zeild raakte in vooruitstre
vende Amsterdamse kringen,
waar marihuana een getapt
genotmiddel was.
Hij raakte zelfs zo gebiologeerd
door deze drug dat hij zijn in
1963 geboren dochter Maria
Juana noemde. Origineel was
dat overigens niet, want al
eerder had zijn vriend diens
dochter naar het roesmiddel
mescaline vernoemd.
Nog geen twee jaar later zou
Huges zijn wetenschappelij
ke ontdekking doen: het me
chanisme van het hersen-
bloedvolume. Zijn theorie
vond in de medische wereld
echter geen gehoor. Van de
heilzame uitwerking van zelf
trepanatie distantieerde men
zich; Huges werd niet serieus
genomen.
Paviljoen Drie
In plaats daarvan werd hij op-
get loten in Paviljoen Drie
(sectie onrust), waar psychia
ters hem onderwierpen aan
een elektro-encefalogram en
tal van andere testen. „Maar
zo gek waren die psychiaters
ook weer niet", zegt Huges
nu. „Ze hadden heus wel
door dat ik niet gek was."
Mede onder druk van een aan
houdende stroom krantepu
blicaties werd Huges na drie
weken weer vrijgelaten. „Als
de pers niet zoveel aandacht
aan mij had geschonken",
stelt Huges enigszins opgeto
gen, „hadden ze me ongetwij
feld weggestopt ergens in de
provincie. Dan had ik nu niet
in Amsterdam gezeten. Wat
dat betreft is de pers de beste
bescherming die je je kunt
wensen."
De regen van publiciteit had
ook nadelige gevolgen voor
Huges. Zo heeft hij zijn art
senstudie niet kunnen vol
tooien doordat zijn studie
beurs werd ingetrokken, en
is hij om medische redenen
wel eens afgewezen voor een
baan, „terwijl er aan mijn ge
zondheid toch niets man
keerde". Alsof hij dus ook in
figuurlijke zin een gaatje in
ziin hoofd zou hebben.
Gezegd moet dat Bart Huges al
lerminst patent had op het
„derde oog". Zelf-trepanatie
was in feite niets zonderlings:
volgens deskundigen zou het
één van de oudste, zo niet de
alleroudste operatie zijn die
de mens toepast. Weliswaar
om boze geesten (krankzin
nigheid) uit het hoofd te ver
drijven, maar tóch.
Die psychiaters hadden heus wel door dat ik niet
gek was". <FoU> Pet«r Scatnrl
Bij de Inca's moeten mensen
met een extra gaatje in het
hoofd in hoog aanzien heb
ben gestaan, want hun sche
dels werden aangetroffen in
belangrijke graven. En in Ti
bet en Midden-Afrika plach
ten de bekleders van de
hoogste functies voor hun
taak geschikt te worden ge
maakt door een gaatje in het
voorhoofd te boren.
Charlatan
Bart Huges mag deze argumen
ten graag hanteren, alleen
vinden ze in de medische we-
reld geen weerklank. Geen
wonder, meent Huges. „Ik
beweer door trepanatie
krankzinnigheid te kunnen
genezen en daarom vindt
men mij een charlatan. Dat
onderwerp is taboe onder
medici. Daarover laat men
zich niet aanspreken."
„Het gekke doet zich dan ook
voor dat men mijn ontdek
king resoluut van tafel veegt,
zonder dat men precies weet
waarover het gaat. Er valt pas
een oordeel over te vellen,
wanneer men het mechanis
me van het hersenbloedvolu-
me zelf ontdekt heeft en dan
zal men die theorieën bea
men. Maar om dat mechanis
me te kunnen ontdekken zal
men eerst zijn bewustzijn
moeten verruimen."
We zullen dus high moeten
worden, maar tien procent
van de westerlingen is dat al;
heeft dat derde oog van natu
re. „U bijvoorbeeld", zegt
Huges. „Trouwens alle jour
nalisten Vertegenwoordi
gers net zo; eigenlijk ieder
een die in zijn eentje iets wil
voorstellen. Persoonlijkhe
den dus."
Huges' vondst inzake het her-
senblocdvolume is nog be
trekkelijk simpel vergeleken
bu zijn jongste wetenschap
pelijke ontdekking. Die heet
sanguinische anagogie, kort
weg: het bloed omhoog lei
den. vrolijk weten wat je
doet.
Huges „Wat ik heb ontdekt is
dat het down-zijn op twee be
nen gaat: het rechtop lopen
en de bekrachtiging van het
zuigcentrum in de hersenen
door passieve nicotine-ver-
slavmg in de binnenlucht Ik
pleit dan ook voor nicotine-
vrije binnenlucht. Waar
wordt gerookt, kom ik niet.
Ik mijd dat heel consciën
tieus."
Kluizenaar
Roken is voor hem taboe. Thuis
en op zijn werk. Sinds hij zijn
studie noodgedwongen
moest afbreken, werkt hij als
documentalist op een weten
schappelijk instituut in Am
sterdam. Hij lijkt een beetje
een kluizenaar, zoals hij daar
moederziel alleen in het grote
souterrain kaartjes typt en
brochures drukt.
Huges: „Toen ik mijn studie
van me afzette, besefte ik dat
ik voor altijd vakantie zou
hebben. U moet weten: typen
is mijn hobby. Typen heb ik
altijd zeer boeiend gevonden,
omdat ik het niet foutloos
kan. Hoe goed ik ook mijn
best doe: typefouten blijf ik
maken. Ik lever er hele ge
vechten mee. Daarom blijft
het boeiend."
„Het offsetdrukken net zo. Ik
doe het nu twaalf jaar, maar
vind het nog even fascine
rend. Je kunt het in één och
tend leren, daar dus niet
van... Nee, het interessante is:
om allerlei redenen kan het
fout gaan. En telkens doen
zich weer nieuwe gebreken
voor. Dat fascineert mij mate
loos..."
Ze was een poosje Bes-
senfee, werd verkozen
tot Eierenkoningin en
uitgeroepen tot Miss
Fris, maar het heeft al
lemaal niet mogen ba
ten: zangeres Ria Kuy
ken wordt vandaag de
dag nog altijd geïdenti
ficeerd met Pimmy, de
Russische bruine beer
die haar op de zaterdag
avond 19 mei 1962 in de
berenkooi van circus
Boltini aanviel en in
haar arm tot vier keer
toe zijn tanden zette.
Gelukkig voor Ria bleken
de verwondingen nogal
mee te vallen. Nog dezelf
de avond mocht ze het zie
kenhuis verlaten. De beer
leefde toen al niet meer.
Die was eerst met een
knuppel buiten gevecht
gesteld en een wijle later
met een stengun afge
maakt. De circusdirecteur
had daar bij de politie op
aangedrongen, omdat een
beer die eenmaal tot een
daad van agressiviteit is
overgegaan, later geneigd
is hetzelfde te doen.
Al met al was het een naar inci
dent. „Het is onvoorstelbaar
hoe je daarna opeens in de
belangstelling komt", zegt
Ria Kuyken, 47 inmiddels, in
haar atelier in de Amster
damse Jordaan waar zij
wandkleden borduurt. „Ik
stond in alle kranten. Maar
dat kwam natuurlijk ook
door die foto, waarop ik in
een wat ongelukkige hou
ding te zien ben."
Die foto was gemaakt door de
Haarlemse fotograaf Cees de
Boer. Hij was die avond ook
in de berekooi en op het mo
ment dat de beer bovenop
Ria lag, vereeuwigde hij haar.
Het werd de prent van zijn le
ven, zowel in artistiek op
zicht (hij won er de Zilveren
Camera mee) als in zakelijk
opzicht („een beter verko
pende foto heb ik nimmer ge
maakt").
Berepak
Het gevolg voor Ria was dat zij
meer wereldpers haalde dan
zij als zangeres ooit had
klaargespeeld. „Ze kwamen
van alle kanten op me af',
weet Ria nog.
„En de domste dingen haalden
ze uit. Wanneer ik op een per-
soneelsavond of zo optrad,
kwam altijd een beer mijn
nummer verzieken. Dat was
dan de jolige secretaris of
penningmeester of zo, die
een berepak had gehuurd. Op
den duur gaat dat je natuur
lijk tegenstaan. Altijd maar
dat gezeur over die beer."
Nimmer heeft ze zich van haar
bere-imago kunnen ont
doen. Dat heeft haar carrière
danig parten gespeeld. Haar
ideaal was het in een musical
te spelen. „Dat is me nooit ge
lukt. Ik heb ook zestien jaar
lang geprobeerd in de Slees
wij k-revue te komen. Tever
geefs helaas."
Eigenlijk wilde ze operazange
res worden. Ze volgde daar
toe zanglessen maar beland
de uiteindelijk bij Wim Kan.
Ze verdiende er 125 gulden in
de maand. „Dat was niet ge
noeg om van te leven. Over
dag ben ik gaan bijverdienen
als pasdame op een confec
tiefabriek, maar dat werd
zo'n zwaar leven dat ik tij-
(folo Pet«r Sen-
Ria
Kuyken als
berehapje
rechts) en
nu (boven),
twintig
jaar later:
"Altijd dat
gezeur..."
(foto: Cees de Boer)
dens een voorstelling in
Utrecht in elkaar zakte. Toen
ben ik maar weggegaan bij
Wim Kan."
Circus
In die tijd begon ze haar one-
woman-show, waarmee ze in
ons land en daarbuiten voor
het voetlicht trad. Landelijke
bekendheid kreeg ze pas na
het bere-incident. „Finan
cieel had het zeker ook zijn
preiuge Kanten", bekent Ria
„Ik kreeg veel werk. Met na
me in de promotie-sfeer. Ik
werkte voor de KLM, het Hil
tonconcern, reisbureaus. Ik
zong op cruises van de Hol
land Amerika Lyn, kwam in
Panama, Tokio, Bangkok,
Trinidad, enfin ik zag de hele
wereld. Maar ik werd van
eenzaamheid half gek."
Thuisgekomen was ze flink van
de kaart. „Ik zag het niet
meer zitten, nam de telefoon
niet meer aan. enfin je kent
dat wel. In één van die buien
heb ik toen al mijn Bühnekle-
ren uit elkaar gehaald en er
wandcollages van gemaakt"
Inmiddels heeft Ria een hele
serie wandcollages gemaakt
en enkele ervan njn te aan
schouwen in haar eigen gale
rie 't Kuiken.
De textiele wanddecoraties
hebben momenteel weer al
haar aandacht. Dit in tegen
stelling tot de afgelopen twee
jaar toen Ria perschef was bij
het circus. Eerst bu Circus
Holiday en vervolgens bij
Bassie en Adnaan. Daar werd
ze eind vong jaar ontslagen.
„Ik betreur dat zeer", zegt
Ria, „maar er viel niet samen
te werken met de tourleider
Het werk vond ik enorm fun.
Public relations, dat ligt me
wel. Daar zou ik graag mun
brood mee willen verdie
nen."
