NBM in moeilijkheden
Reagan wil einde
aan rentestijging
C
Britse spoor gaat plat
Staking op til; dan maar ontslag
Beurs Amsterdam
kort zakelijk
marktberichten
Ruim 400 banen op de helling
Lonen grootste knelpunt
Ver vliegen wellicht duurder
Beufsoverzlcht
DONDERDAG 24 JUNI 1982
Bouwfonds
Het vorige jaar is geen slecht jaar
geweest voor het Bouwfonds Ne
derlandse Gemeenten en op
grond van het gegeven dat de
voorraad onverkochte woningen
thans is verkocht, is de verwach
ting dat 1982 beter wordt. Deze
conclusie trekt F.J. Hermsen,
president-commissaris van het
Bouwfonds en burgemeester van
Nijmegen, uit het jaarverslag
1981 van deze instelling.
Heeft het Bouwfonds vorig jaar bij
na 4500 nieuwe woningen in aan
bouw genomen, dit jaar zullen
het er naar schatting 3800 zijn.
Hoogovens
Hoogovens-IJmuiden heeft in ver
band met de gewijzigde afzetver-
wachtingen uitbreiding van de
werktijdverkorting aangevraagd
bij de arbeidsinspectie in Haar
lem. De huidige periode van zes
weken werktijdverkorting wil
Hoogovens verhoogd zien tot
4300 personeelsleden met gemid-
dels 20 procent werktijdverkor
ting. Aanvankelijk was met in
gang van 20 juni jl. voor duizend
personeelsleden gemiddeld 25
procent werktijdverkorting aan-
Economie
Goed suiker jaar
BREDA (ANP) Er lijkt dit jaar
weer zo'n grote suikerbieten-
oogst op komst te zijn, dat nu al
rekening moet worden gehou
den met een tijdig begin van de
bietencampagne. De coöperatie
Suiker Unie in Breda heeft dit
gisteren meegedeeld.
Om voor Kerstmis alle bieten te
kunnen verwerken, zo meent de
Suiker Unie, zullen de fabrieken
half september of nog iets eerder
moeten gaan draaien. De Suiker
Unie baseert haar verwachting
op twee feiten: de ingezaaide op
pervlakte suikerbieten is dit jaar
naar schatting ongeveer twee
procent groter dan vorig jaar.
Het bietengewas staat er, on
danks hagelschade in enkele ge
bieden, landelijk gezien erg goed
ADVERTENTIE
[Nu bij Foxy, mini-jurk
met blote rug 1 1
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 23 juni 1982.
Andijvie per kg 0.35-0,43, sperziebonen
2,90-3,30, tuinbonen 0,83-0,86, spitskool
0,53-0,56, bospeen II 0,69-1,40, waspeen
Al-per kist 12,50-13,50, all 9.80-13,00, BI
25,00-28.00.
Aanvoer: 66 ton.
Sla (natuur) I 0,20-0,31, uien per kg 0,38-
0,39, peterselie (krul) 0,43-0,46, bloem
kool 6 per bak 1 1,60-2.38,6 II 0,95-0,99.8
I 1.42-1.88, 8 II 0.38-1,23, 10 I 1,28-1,30.
Aanvoer: 1962 stuks.
ROTTERDAM (ANP) - Zestien
zeelieden op het Panamese
vrachtschip "John A" zijn door
hun rederij ontslagen om een sta
king aan boord te voorkomen.
Volgens de internationale ver-
voersfederatie ITF zijn zij 's
nachts van boord gehaald en ge
dwongen een verklaring te teke
nen tegen de vakbond. Daarna
zijn zij op het vliegtuig naar huis
gezet. De ITF is hier achter geko
men, doordat twee van de zestien
zeelieden in het thuisland zijn
opgespoord en tegenover de
plaatselijke ITF-advocaat een
verklaring hebben afgelegd. Het
schip dat van Griekse eigenaars
is, ligt nog in reparatie bij de Am
sterdamse werf ADM.
De rederij heeft met de Griekse
zeeliedenbond een cao afgeslo
ten voor de bemanning van de
Panamees. Volgens die cao moe
ten ook de niet-Grieken aan
boord de normale Griekse gages
krijgen. De zestien kregen echter
maandsalarissen van ongeveer
550 gulden, terwijl het basissala
ris voor Griekse zeelieden op
1400 gulden ligt. De zestien zee
lieden hebben zo volgens ITF-
berekening een loonvordering
opgebouwd van om en nabij de
200.000 gulden.
De Griekse eigenaars van het
vrachtschip hebben volgens ITF-
inspecteur J. Putter gebruik ge
maakt van een recente uitspraak
van het gerechtshof in Den Haag.
Het hof overweegt in die uit
spraak dat in haven: a. de reder
op de hoogte moet worden ge
bracht van de komende actie in
haven; b. zo worden spontane ac
ties verboden.
Tot nu toe heeft de ITF maar enke
le van de zeelieden kunnen op
sporen in hun thuisland, de Fi
lippijnen. Het gaat om in totaal
vier Filippijnen, elf Hondurezen
en een matroos uit de Domini
caanse republiek. De verklarin
gen van de twee zijn volgens Put
ter zo duidelijk, dat de ITF over
weegt hen naar Nederland te la
ten overkomen. Zij kunnen dan
tegenover een Nederlandse
rechtbank hun getuigenis herha
len en daarmee de anti-vak
bondsverklaringen weerleggen.
De ITF hoopt dan alsnog hun
achterstallige loon te kunnen
vorderen.
Het vrachtschip krijgt bij de ADM
een nieuwe hoofdmotor inge
bouwd. Deze reparatie neemt en
kele weken in beslag. Putter
deelde bij een bezoek aan het
schip de kapitein mee dat "som
mige bemanningsleden moeite
hadden met hun arbeidsovereen
komst". De kapitein beloofde dat
door te geven aan de reder. Twee
dagen later waren de zestien van
het schip verdwenen en kreeg
Putter de anti-vakbondsverkla-
ring onder ogen.
Het vooraf waarschuwen van de re
der voor ophanden zijnde acties
bemoeilijkt volgens Putter het
ITF-werk aanzienlijk. Volgens
de ITF-inspecteur kan de reder
op vele manieren een actie voor
komen door bijvoorbeeld de vol
gende haven te ontwijken of een
deel van de bemanning te wisse
len.
AMSTERDAM (GPD) -
Een van de grootste
bouwgiganten van Neder
land de Verenigde NBM-
bedrijven heeft gisteren
uitstel van betaling aange
vraagd. Een consortium
van banken heeft maan
dagavond duidelijk ge
maakt dat het concern
niet langer gefinancierd
kon worden.
De aandelen van de Verenigde
NBM-bedrijven zijn in pand ge
geven aan de banken, overigens
zonder dat deze stemrecht heb
ben.
De groep banken onder aanvoe
ring van de ABN heeft met 14
goedlopende werkmaatschappij
en van het concern rechtstreeks
kredietovereenkomsten gesloten
waardoor de werkgelegenheid
van 2500 mensen voorlopig is ge
waarborgd. Bij Delta Baksteen
Unie en NBM-leidingbouw ko
men echter 400 arbeidsplaatsen
op de tocht. Ook bij de holding
zelf zal waarschijnlijk een dertig
tal mensen worden ontslagen.
De Verenigde NBM-bedrijven heb
ben in 1981 32 miljoen gulden
verlies geleden. Het vermogen
van het concern, dat ook in het
Midden-Oosten belangen had, is
uitgehold door grote verliezen in
de jaren '74 en '75. Enkele jaren
werden daarna winsten van 4 tot
6 miljoen gulden gemaakt, maar
in 1980 kwam het concern op
nieuw in de rode cijfers. In totaal
heeft het consortium van banken
(ABN, Amro, Mees en Hope,
Banque de Paris et des Pays Bas,
Middenstandsbank en Van Lan-
schot) dit jaar voor 120 miljoen
gulden aan krediet verleend,
maar dit bedrag is helemaal ge
bruikt en het concern heeft een
tekort van 15 miljoen gulden aan
kasmiddelen.
De raad van bestuur heeft de laat
ste tijd zelf verschillende oplos
singen aangedragen om uit de
problemen te komen. De geldge
vers op lange termijn, onder wie
de Nederlandse Investerings
bank alsmede het ministerie van
economische zaken, waren be
reid tot steun. Het consortium
dat enkele maanden een door al
len geadverteerde waarnemer bij
het NBM-hoofdkantoor had ge
stationeerd besliste echter nega
tief. In overleg met de onderne
mingsraad en de vakbonden is
toen besloten om uitstel van be
taling aan te vragen.
Vice-voorzitter Van der Lippen
zegt optimistisch „surséance van
betaling behoeft niet op een fail
lissement uit te draaien. Dat heb
ben we maandag ook tegen de
banken gezegd. We willen probe
ren er nog wat van te maken.
Op de Amsterdamse beurs is
woensdag de notering van de
Verenigde NBM geschorst nadat
het aandeel een dag eerder nog
slechts „een dubbeltje" deed. In
middels hebben de vakbonden
een gesprek aangevraagd over de
afvloeiingsregelingen die als ge
volg van de surséance moeten
worden getroffen.
AMSTERDAM Bedrukte gezichten op de persconferentie i
van dit concern. V.l.n.r.: A.Th. Beun (lid directie), ir. J.C. 1
bestuur) en M.C. Stoel lid raad van bestuur).
i de Verenigde NBM-bedrijven over de situatie
n der Lippe (vice-president van de raad van
(Van onze corresponent
Henk Dam)
LONDEN Het gehele Britse
spoorwegnet zal met ingang van
maandag vrijwel zeker komen
plat te liggen. Een algemene sta
king lijkt onvermijdelijk, nu ook
de laatste pogingen om de direc
tie van British Rail en de vak
bonden van de spoorwegwerkers
dichter bij elkaar te brengen, zijn
mislukt.
Als de plannen van de bonden in
derdaad doorgaan, zal het de eer
ste algemene staking bij de Brit
se Spoorwegen zijn sinds 1926.
Het resultaat van een staking zal
zowel voor British Rail als zijn
werknemers zonder twijfel desa
streus zijn.
British Rail had begin dit jaar al te
kampen met prikacties van trein
machinisten die het niet eens wa
ren met voorstellen de produkti-
viteit te verhogen. Dat leidde tot
grote verliezen (in totaal 500 mil
joen gulden) voor de toch al
zwaar in de rode cijfers verkeren
de Spoorwegen.
Door de prikacties zegden boven
dien enige grote bedrijven hun
vervoerscontracten met British
Rail op. Het staat wel vast dat de
Spoorwegen, bij een nieuwe en
nu algemene en langdurige sta
king, ook hun laatste grote klan
ten zullen kwijtraken.
Het nationale postbedrijf heeft al
laten weten, het voortaan geheel
met vracht- en bestelauto's te
zullen doen, als het regelmatige
vervoer van brieven en pakjes
niet langer door British Rail kan
worden gegarandeerd. Dagblad
bedrijven en de genationaliseer
de staalindustrie hebben soort
gelijke geluiden laten horen.
De directie van British Rail is vast
besloten de bonden op hun
knieën te krijgen. Uitgelekt is,
dat de directie desnoods bereid
is het spoorwegnet maandenlang
ongebruikt te laten, om daarna in
een sterk afgeslankte vorm weer
door te gaan.
Er zijn twee strijdpunten. British
Rail heeft in de eerste plaats een
salarisaanbod gedaan, dat voor
de bonden van de spoorwegwer
kers onvoldoende is. Het aanbod
van British Rail komt neer op
drie procent per jaar, bij een in
flatie van 9,5 procent.
Bovendien wil British Rail al jaren
lang een drastisch einde maken
aan de bestaande overbeman-
ning, en heeft met het oog daar
op nu een aantal voorstellen ge
daan die op den duur zullen lei
den tot het verlies van enkele
duizenden arbeidsplaatsen. Voor
de bonden van de 200.000 spoor
wegwerkers, waaronder conduc
teurs, machinisten en perron-
werkers, zijn deze plannen vol
strekt onacceptabel.
Sinds drie dagen zijn er al stakin
gen bij de ondergrondse, die er
toe hebben geleid dat vrijwel
geen enkele metro meer rijdt.
Als de spoorwegen, die een zeer
uitgebreid netwerk in en rond
Londen hebben, nu maandag
ook nog dichtgaan, zullen de ge
volgen voor het verkeer niet
meer te overzien zijn.
GENÈVE (ANP) - De Europese en Amerikaanse luchtvaartmaatschap
pijen die zijn aangesloten bij de International Air Transport Associa
tion (IATA) vergaderen in Genève over een prijsverhoging op de
Noordatlantische en andere routes per 1 november. De hoge brandstof
kosten en de koersstijging van de dollar, die voor de Europese maat
schappijen een ernstig nadeel vormt, maken dat noodzakeliik.
De IATA heeft berekend dat de aangesloten maatschappijen verleden
jaar een half miljard dollar verlies hebben geleden op de Noordatlanti
sche routes. Om dat goed te maken zou het passagiersvervoer dit jaar
met vijftien a twintig procent moeten toenemen. Daar zal geen sprake
van zijn. Twee maatschappijen die op de Noordatlantische routes vlo
gen hebben het loodje moeten leggen, de Britse Laker Airways en de
Amerikaanse Braniff.
Voor al die Nederlanders die
zuchten onder de populaire
stelling dat niets zo onvoor
spelbaar is als de economie,
is er goed nieuws. De dollar
en de rente stijgen weer. Ei
genlijk een zorgwekkend ge
geven. Leningen worden
duurder, energie ook en dat
is lastig voor vrijwel ieder
een. Het trekt een zware wis
sel op de huishoudportemon
nee en de investeringsmoge
lijkheden van bedrijfsleven
en overheid en is daarmee de
zoveelste tegenvaller voor
werkloosheidbestrijders.
Het enige aardige er aan is dat
het al een half jaar geleden
werd voorspeld: alleen toen
wilde niemand het geloven.
Begin dit jaar leek immers al
les op juist een daling van de
rente te wijzen. Het enthou
siasme van politici en zelfs
van bankiers kende geen
grenzen. Het moest wel raar
lopen als de rente in Neder
land dit jaar niet tenminste
twee procent lager uit zou ko
men dan het vorig jaar.
Maar na de maanden van afkoe
ling aan het rentefront, keer
de het tij een paar weken ge
leden weer. Voor die wen
ding zijn begin dit jaar de
oorzaken aangegeven. Alles
bepalende factor was en is de
situatie in de Verenigde Sta
ten. Vermoed werd dat mid
den dit jaar de effecten naar
buiten zouden komen van de
begrotingsvoorstellen van de
regering Reagan (het begro
tingsjaar loopt in de VS van
oktober tot oktober). De ont-
werp-begroting toonde een
tekort van honderd miljard
dollar, twee keer zo groot als
het tekort op de nu lopende
en op 30 september af te slui
ten begroting.
Afgewacht moest worden wat
daarop de reactie van het
Huis van Afgevaardigden en
de Senaat zou zijn. Niet al
leen in het kamp van de de
mocraten, maar zeker ook in
republikeinse kring klonk
het onaanvaardbaar over
Reagans onvermogen om zijn
verkiezingsbelofte (forse be
zuinigingen bij de overheid)
in te Tossen.
Maar na vijf maanden van de
batten ging het Huis van Af
gevaardigden afgelopen dins
dag toch akkoord en woens
dag volgde de Senaat. Uit
komst van dat verhitte debat
is overigens niet een lager be
grotingstekort, maar zelfs het
tegendeel. Het Amerikaanse
begrotingsbureau gaat er
vanuit dat de nu gepresen
teerde voorstellen tot een te
kort van 116 miljard dollar
zullen leiden. Niemand moet
raar opkijken als volgend jaar
oktober bij het sluiten van de
boeken, de cijfers nog meer
tegenvallen, want het reke
nen met tegenvallers is niet
alleen in Nederland een
moeilijke klus, dat is het voor
de Amerikanen ook.
Gevolg van zo'n gigantisch te
kort is dat de regering flink
moet lenen op de kapitaal
markt en bij een grote vraag
naar geld en een gelijk geble
ven aanbod stijgt de rente en
de waarde van de betreffende
valuta, in dit geval de dollar.
Dat laatste is een verantwoor
delijkheid van de centrale
bank, de Federal Reserve
Board, waar de Amerikaanse
Duisenberg, Paul Volcker, de
dienst uitmaakt. Volcker is
nog door de vorige president
Carter benoemd in een tijd
dat inflatie in Amerika ge
spreksonderwerp nummer
één was. Het terugdringen
van de geldontwaarding
noemde hij bij zijn aantreden
een "cruciale zaak", die al
leen bereikt kon worden als
de overheid de uitgaven zou
matigen en de centrale bank
zou waken over de omvang
van de geldhoeveelheid.
Volcker heeft het niet bij mooie
woorden gelaten. Gevolg van
zijn "krap-geld-politiek" is
een rente die in de VS nu al
geruime tijd als regel hoog is.
Dat kost de overheid veel
geld (lenen is duurder), maar
het heeft er ook toe geleid dat
de resultaten van het Ameri
kaanse bedrijfsleven onder
zware druk staan. De effec
tenbeurs in Wall Street is
"verlamd door pessimisme",
schreef het Britse weekblad
"The Economist" van de
week. In rond Hollands: de
aandelenhandel ligt op zijn
achterste.
Europa sukkelt mee. Beleggers
krijgen in Amerika een zo ho
ge vergoeding voor hun geld,
dat de rente hier wel hoog
moet blijven, wil er tenmin
ste nog iemand zijn centjes in
Europese leningen beleggen.
En dat is nodig, want de over
heden hier hebben ook nog al
wat tekorten te dekken en
het bedrijfsleven zit te sprin
gen om betaalbaar investe
ringskapitaal.
Om uit het dal te komen staan
twee wegen open. De geld
hoeveelheid wordt opge
voerd, waardoor vraag en
aanbod elkaar minder ontlo
pen en de rente kan dalen.
Dat heeft wel geldontwaar
ding tot gevolg, maar presi
dent Reagan is bereid dat ri
sico tijdelijk te nemen. Paul
Volcker daarentegen voelt er
niets voor. Hij kiest voor de
tweede weg: de overheid
moet meer bezuinigen.
Het al geruime tijd broeiende
conflict tussen beide heren
neemt steeds meer de vorm
aan van een ordinaire buren
ruzie. Reagan en Volcker
vechten om de macht en wil
len beide de sterkste zijn.
Aanvankelijk pleitte er veel
voor het gelijk van Paul Volc
ker. De inflatie in Amerika
was buitengewoon hoog en
het is aan zijn politiek te dan
ken dat dat cijfer nu is ge
drukt. Inmiddels valt echter
vast te stellen dat de weeg
schaal wel erg naar de andere
kant is doorgeslagen, want de
reële rente dat is het rente
percentage dat over blijft, na
aftrek van het inflatiepercen
tage) bedraagt in de VS nu
tien procent en dat is nog
nooit vertoond. In het Witte
Huis is de bom deze week ge
barsten. Daar worden plan
nen gesmeed om de vrijheid
van Paul Volcker en zijn cen
trale bank aan banden te leg
gen, óf door de benoeming in
het bankbestuur van een re
geringsfunctionaris met veto
recht öf door de centrale
bank in te lijven bij het mi
nisterie van financiën. Dat
laatst voorstel zou heel ver
gaand zijn en lijkt niet erg
realistisch. Algemeen wordt
aangenomen dat een rege
ringsbestuurder met veto
recht voldoende moet kun
nen zijn om het beleid van de
centrale bank bij te sturen.
Gebeurt dat, dan is er pas echt
enige reden om aan te nemen
dat de rente wat zal gaan da
len. Dan zal ook een einde ko
men aan de overwaardering
van de dollar. Een munt, die
gezien de staat van de over
heidsfinanciën en het gebrek
aan veerkracht van het Ame
rikaanse bedrijfsleven op dit
moment wat al te hoog ge
prijsd is.
TON VAN BRUSSEL
DONDERDAG 24 JUNI 1982
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
OI»t Brocidn
Heiseken
Hcloeken Hold.
Pkkhoed ei
Philip*
Robeco
ACF
ADM
A*d Rubber
AjxLRIJtulf
Ast. Brouw
Ant. Verf
Au St.R'Dka
Audet
Abt. Ind. Rt.
Ballast Nedai
Batenburg
Beek van
Beer*
Begemann
Bellndo
BertelP
Blydenst. eert
;r Druk
Bol»
BorusmU W...
335,50 334.50
Centr. Suiker
165.00 165.00
34,50e 3570
.28,80 29.00
H8.00 150;00
14.20 14i2o
13,20 i34o
113,00 114.00
50.00 50.00
49.10 49.60
146,00 150.00
39,00 39.20
Ned. Scheepshyp.
Rees Ink
ld. eert.
91.50 92.00
104.20 105.20
53.50 53.20
4420.00 4420.00
305.00 305.00d
22.20 22.50e
30.30 30.50
750.00 750,00
57.00 56.30
102,00 101.50
126.00 126,00
35,00 34,50
45,00 45.00
68.50 68.50
125.00a 120.00a
Rothe ft Jlak
Textiel Tw.
Tilb. Hyp. Bk.
Tw. Kabel H.
Twijn»Ir* en G
40,00
172.10
32.50
68.00e
126,50
44,00
26,60
27.00
68^00
105,50
BELEGGINGS
INSTITUTEN
Japan Fund
Madison F.
Technologie F.
261,00 257.00
175.50 175.50
21,10 21.30
23.40 23.80
GOUD EN ZILVER
Zilver: ftjnmetaal 4
BUITENLANDS
GELD
I AMSTERDAM (ANP) - De beurs®
heeft zich vandaag maar weinig
aangetrokken van de forse uit
schieter die Wall Street gisteren
te zien gaf. Grote koersstijgingen
waren voor de markt in het alge
meen niet weggelegd en na een
wat beter voorbeurs moesten
veel fondsen genoegen nemen
met minimale winstjes.
Uitzonderingen werden gevormd
door Ahold, ABN en Elsevier-
NDU. Voor Ahold werd bij het
begin van de handel ruim 2
meer neergeteld op 79,50. KLM
begon veelbelovend 2,50 hoger
op 90 maar rond het middaguur
was van deze winst nog maar een
halve gulden overgebleven.
Unilever moest het voorshands
stellen met 0,20 vooruitgang op
145,70 en Kon. Olie liet het bij
0,40 winst op 87,20. Akzo
gleed na een opening op 24 te
rug naar 23,80 en Hoogovens
verloor 0,20 op 14,20. Duide
lijk was dat er geen vertrouwen
bestaat bij het publiek, waaraan
de opnieuw gestegen rente niet
vreemd zal zijn.
