CDA wil één baan per gezin
CPN rekent
af met
stalinisme
Kamerleden: vliegreis in
tweede-klas goed genoeg
Duur geneesmiddel mag
Kamer veroordeelt Israël
-C
Herverdeling van werk verdeelt Kamer
Vacatures in kleine
gemeenten lang open
Delen van lijk
in vuilniszak
"Beatrix-chair" in Berkeley
Volgens advies aan minister
Na Bakker het feminisme?
23 JUNI 1982
DEN HAAG (GPD) - Tweede-Ka
merleden en wellicht ook hogere
ambtenaren zullen in hun reisge-
woonten misschien een stap te
rug moeten doen. Op officiële
reizen buiten Europa mogen zij
zich in de toekomst mogelijk niet
meer laten verwennen in de eer
ste klas (royal class bij de KLM)
van de vliegtuigen waarmee zij
reizen. Economy class is goed ge
noeg en bovendien stukken
goedkoper.
Een ruime kamermeerderheid wil
zichzelf en tal van hogere ambte
naren van ministeries - die ge
wend zijn eerste klas te vliegen -
deze beperking opleggen. Ge
steund door PvdA en D'66 dien
de de CDA'er Van der Burg een
motie ter zake in tijdens het de
bat over de begroting van de
Tweede Kamer voor 1983.
Kamerleden mogen tot nog toe rei
zen in dezelfde klasse als hogere
ambtenaren. Van der Burg vond
dat de Tweede Kamer nu zelf een
Binnenland
voorbeeld van zuinigheid moest
stellen. Bovendien kan de Ka
mer zo fors bezuinigen zonder
haar reizenprogramma te hoeven
inkrimpen.
Omdat de reisvoorwaarden van ka
merleden gekoppeld zijn aan die
van de ambtenaren, zal eerst
moeten worden afgewacht of de
minister van binnenlandse zaken
bereid is het Reisbesluit voor
ambtenaren te wijzigen. Dat kan
pas gebeuren in het najaar, bij de
behandeling van de begroting
voor 1983. Daarom werd de stem
ming over de CDA-motie aange
houden tot later dit jaar.
Het presidium van de Tweede Ka
mer is over deze zaak verdeeld.
Een aantal presidiumleden vindt
dat juist bij intercontinentale rei
zen Tweede-Kamerleden vaak in
zeer kort tijdsbestek veel en hard
moeten werken. Het is dan wen
selijk om korte tijd van „echt
comfort" te kunnen genieten, al
dus deze leden. Anderen vinden
dit echter overdreven, zeker ge
zien de kosten die ermee ge
moeid zijn.
De socialist Castricum sprak er
voorts zijn afkeuring over uit dat
kamerleden die naar verre, war
me gebieden moeten reizen, een
vergoeding krijgen voor de aan
schaf van tropenkleding. Castri
cum vindt het onjuist dat kamer
leden zo hun garderobe kunnen
uitbreiden. De totale post voor
reis-, verblijf- en verplaatsings
kosten bedraagt voor 1983
563.000 gulden.
Tweede Kamer-crèche
De Tweede Kamer debatteerde ge
ruime tijd over een voorstel om
een crèche in te richten voor de
kinderen van kamerleden en hun
medewerkers. Een aantal kamer
leden vond dat de Kamer daar
zelf gelegenheid voor moet
scheppen. Maar Tweede-Kamer
voorzitter Dolman verzette zich
daar sterk tegen. Hij vond dat ka
merleden al zeer bevoorrecht
zijn en dat andere bevolkings
groepen. „zoals de Turkse, Suri
naamse en Hindoestaanse vrou
wen in de Haagse schilderswijk"
veel meer recht hebben op zo'n
voorziening dan kamerleden.
Wanneer de kamerleden toch
een crèche in het Tweede-Ka
mergebouw willen dan moeten
zy daar zelf maar voor betalen,
vindt Dolman. De kosten daar
van zijn 13.000 gulden per kind
per jaar, rekende Dolman de Ka-
DEN HAAG (GPD) Als er niet snel wat terecht komt van een rechtvaardiger verde
ling van de schaarse werkgelegenheid, dan zal arbeid op de bon moeten zoals in de
oorlog brood en aardappelen. Met die waarschuwing benadrukte Tweede-Kamerlid
Weijers (CDA) gisteren het belang van herverdeling van arbeid tijdens een debat
over het werkgelegenheidsbeleid van het kabinet.
De overheid en de gesubsidieerde
instellingen zullen het voortouw
moeten nemen, zei Weijers. In
voering van algemene arbeids
tijdverkorting is volgens hem
voorlopig niet haalbaar. Men zou
moeten beginnen met een 32-uri-
ge werkweek voor nieuwkomers
op de arbeidsmarkt. Op de lange
duur zal de 40-urige week dan
vanzelf gaan wankelen.
Het CDA wil echtparen aanpak
ken, waarvan zowel de man als
de vrouw een volledige baan
heeft. Bij de huidige werkloos
heid is dat volgens Weijers
„maatschappelijk niet geheel te
verdedigen". Hij wil niet dat één
van beiden stopt met werken,
maar dat beiden korter gaan
werken. Daarvoor zijn meer deel
tijdbanen nodig. De overheid
zou, zeker bij ambtelijke functies
en gesubsidieerde instellingen,
daaraan veel meer moeten doen,
aldus Weijers.
De CDA'ers zei voorts dat „alles uit
de kast" moet worden getrokken
op het gebied van om-, her- en
bijscholing. Zijn fractiegenoot
Gerritse benadrukte, dat het
werkgelegenheidsbeleid tot mis
lukken is gedoemd als er geen
gezondmaking van het bedrijfs
leven aan ten grondslag ligt. Ook
de kwartaire sector heeft bij een
gezond bedrijfsleven groot be
lang en mag daarvoor best offers
brengen, aldus Gerritse.
PvdA
De PvdA vroeg in een motie om
een „Kaderwet Herverdeling Ar
beid". Woordvoerder Moor zei
„uiterst teleurgesteld" te zijn
over het ontbreken van concrete
plannen op dit punt in de eerste
versie van het werkgelegen
heidsplan, nog ingediend door
oud-minister Den Uyl. Zonder
wettelijke maatregelen en forse
subsidies van het rijk komt er
van arbeidstijdverkorting niets
terecht, waarschuwde hij.
Moor stelde verder voor om bij het
AMERSFOORT (GPD) - Vacatures
in circa 500 kleine gemeenten
staan vaak meer dan een jaar
open. Volgens de Nederlandse
bond van gemeente-ambtenaren
ontstaat hierdoor een verborgen
verlies van werkgelegenheid.
Oorzaak van dit verschijnsel is vol
gens de bond dat niet alleen de
grote en middelgrote gemeenten,
maar ook de kleine - met inwo-
^nertaUenj^
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse politic heeft gisteren
in de namiddag delen van een
menselijk lichaam, zoals armen
en handen, verpakt in een plastic
vuilniszak aangetroffen in het
Flevopark in Amsterdam-oost.
Volgens de politie moeten deze
lichaamsdelen gezien de toe
stand waarin ze verkeerden daar
al geruime tijd hebben gelegen.
Het is zeker dat hier een misdrijf
in het spel is.
De gevonden menselijke resten
zijn overgebracht naar een lij
kenhuis van de politie waar sek-
tie zal worden verricht.
woners - in grote financiële pro
blemen verkeren.
Bij een onderzoek naar dit ver
schijnsel is het de bond gebleken
dat als gevolg van deze nood
1250 volledige arbeidsplaatsen
een jaar of langer openblijven of
zelfs worden afgevoerd. De helft
van de vacatures in die gemeen
ten wordt niet op korte termijn
vervuld. De conclusie van de
bond wijkt daarmee af van het
Centraal Orgaan, dat de proble
men van niet-vervulde vacatures
alleen zag ontstaan in gemeenten
met meer dan 50.000 inwoners.
De Nederlandse bond van gemeen
te-ambtenaren heeft de uitkom
sten van het onderzoek naar de
leden van de Tweede Kamer en
een aantal andere bestuurlijke
organisaties gezonden, opdat de
ze zaak in het parlment aan de
orde wordt gesteld.
In gemeenten met minder dan 4000
inwoners doen zich vrijwel geen
problemen voor met niet-vervul
de vacatures. Deze gemeenten
hebben over het algemeen ook
geen grote financiële problemen,
aldus de bond.
vertrek van elke twee amotena-
ren drie jongeren in dienst te ne
men. Daardoor zou de overheid
een bijdrage leveren aan de op
lossing van de jeugdwerkloos
heid. In het werkgelegenheids
plan wordt de jeugdwerkloos
heid te veel als een scholingspro
bleem gezien, vindt de PvdA.
De fractie van de WD vond dat de
3 miljard gulden van het werkge
legenheidsplan te veel is gericht
op „goedkoop korte-termijnef-
fect". Uiteindelijk zal het plan
meer kosten dan het oplevert, al-
dus de WD, omdat het groten
deels op de overheidssector is
gericht.
Voor bestrijding van de werkloos
heid is volgens WD-woordvoer-
der De Korte allereerst herstel
van de bedrijfswinsten nodig.
Die moet worden bereikt door af
schaffing van de prijscompensa
tie, gepaard aan belastingverla
ging en verdergaande bezuini
gingen op de sociale uitkeringen.
Daarnaast wil ook De Korte ar
beidstijdverkorting, vooral voor
ambtenaren. Een algehele ver
korting van de werkweek tot 35
uur is volgens de WD echter
niet gewenst, omdat de bedrij
ven dan in de toekomst proble
men krijgen, wanneer het ar
beidsaanbod weer terugloopt.
300.000 banen
Een derde maatregel die De Korte
bepleitte is het scheppen van
30.000 éénjarige opleidingsplaat
sen voor jongeren bij de bedrij
ven en het verhogen van de om
scholingscapaciteit tot 100.000.
Al met al denkt de WD moet de
ze plannen de komende vier jaar
300.000 banen te kunnen schep
pen.
D'66 benadrukte ook de noodzaak
van gezondmaking van de eco
nomie en een forse herverdeling
van werk. In het bedrijfsleven
zou dat in de vorm van deeltijd
arbeid moeten gebeuren, bij de
overheid in de vorm van arbeids
tijdverkorting per dag. Woord
voerster Dekker legde de nadruk
op vrijwilligheid.
Mevrouw Dekker suggereerde om
omscholing van werklozen dwin
gender voor te schrijven. Ook
vroeg ze het begrip „passende ar
beid" ruimer toe te passen, waar
door werklozen eerder verplicht
kunnen worden gesteld een baan
te aanvaarden.
Een leerstoel in Berkeley, een zilveren Wijnkoeler in Los Angeles, aange
boden door burgemeester Tom Bradley. Koningin Beatrix zal niet met
lege handen uit de Verenigde Staten terugkeren.
BERKELEY/SAN FRANCISCO (ANP) - De universiteit van Berkeley,
in de omgeving van San Francisco, kent zijn eerste koninklijke leer
stoel. Koningin Beatrix, die gisteren haar eendagsverblijf aan San
Francisco begon met een bezoek aan deze universiteit (30.000 studen
ten, zes miljoen studieboeken en 11.000 leraren) verklaarde dat de leer
stoel Nederlands voortaan de "queen Beatrix-chair" genoemd mag
worden.
De zestig leerlingen, die door de Westduitse professor Snapper in de
Nederlandse taal worden onderricht beantwoordden deze laatste woor
den met een warm applaus.
De universiteit van Berkeley werd in de jaren zestig wereldberoemd, toen
studenten hier een vreedzame protestactie begonnen tegen de toenma
lige president Lyndon Johnson, over diens Vietnam beleid. Ofschoon
koningin Beatrix niet met zoveel woorden repte over deze "opstand
van de jonge Amerikaanse intelligentsia" stipte ze wel aan dat juist op
deze plaats een intensief democratiseringsproces in de jaren zestig was
begonnen. Zo zelfs dat de ogen van vele studenten op andere universi
teiten in de VS geopend werden.
Voordat ze de leerstoel koninklijk verklaarde zei koningin Beatrix: "In
een democratie komt een onafhankelijk geluid meestal onder grote
druk te staan. Maar wetenschap heeft geen zin als je die niet toetst aan
de behoefte van het volk dat de kennis bezit".
ADVERTENTIE
AMSTELVEEN (GPD) - Dure ge
neesmiddelen zullen niet uit het
ziekenfondspakket worden ge
weerd. De Ziekenfondsraad zal
de minister van volksgezondheid
althans niet adviseren over te
gaan tot een gedeeltelijke ver
plichtstelling van het Farmaceu
tisch Kompas, waarin alle in Ne
derland verkrijgbare geneesmid
delen staan beschreven. Het ad
vies aan de minister wordt mor
gen definitief vastgesteld.
In het Farmaceutisch Kompas
wordt artsen geadviseerd een
aantal medicijnen niet voor te
schrijven omdat ze te duur zijn
en er goedkopere voor handen
zijn waarmee even goede resulta
ten te bereiken zijn. In een ont-
werp-advies voor de voltallige
Ziekenfondsraad wordt gekozen
voor overeenkomsten tussen zie
kenfondsen en organisaties van
artsen en specialisten om het ge
bruik van goedkopere middelen
te bevorderen. Het Kompas zou
daarbij wel de leidraad moeten
zijn. Met dergelijke overeenkom
sten zouden de ziekenfondsen
een besparing op hun uitgaven
aan medicijnen kunnen bereiken
van 50 miljoen gulden.
Ondertussen heeft de raad wel een
lijst van 200 medicijnen laten op
stellen die volgens het Kompas
op grond van prijsvergelijking
niet voor rekening van het zie
kenfonds zouden moeten ko
men. De minister had om zo'n
lijst gevraagd. De raad zou er
blijkens het ontwerp advies niet
gelukkig mee zijn als de minister
de lijst ook voor de praktyk zou
gaan voorschrijven
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Tel-Aviv
Tunis
Mahmoud Rabbani
DEN HAAG (GPD/ANP) - De
Tweede Kamer heeft gisteren in
een motie de Israëlische acties in
Libanon veroordeeld als „fla
grante schending van het inter
nationaal recht en de meest fun
damentele humanitaire beginse
len". De regering is voorts ge
vraagd te zoeken naar maatrege
len die Nederland kan nemen,
wanneer Israël blijft weigeren
zich terug te trekken.
Tijdens het debat hierover vorige
week, verklaarde minister van
buitenlandse zaken Van Agt al
dat de regering zich met deze uit
spraken kan verenigen. Voor
WD. SGP. GPV en RPF ging de
veroordeling van het Israëlische
optreden te ver, zo bleek gisteren
bij de stemmingen in de Kamer.
Deze fracties stemden tegen.
Terugtrekking van de Israëlische
en andere buitenlandse troepen
uit Libanon is een wezenlijke
voorwaarde voor een oplossing
van de huidige noodsituatie in
dat land, aldus een aangenomen
motie die door D'66 was inge
diend. Nederland moeteen actie
ve rol spelen om het conflict te
helpen oplossen en de Libanese
soevereiniteit te helpen herstel
len.
De motie waarin om het zoeken
naar economische of diplomatie
ke sancties tegen Israel werd ge
vraagd, kwam van de PvdA.
Hiertegen stemden alleen de
kleine rechtse partijen.
Het WD-Tweede-Kamerlid Joe-
kes vindt dat de consul van Koe
weit. Mahmoud Rabbani. een
"ondubbelzinnige en laatste
waarschuwing" moet krijgen,
dat hij z.ch heeft te onthouden
van inmenging in de Nederland
se politiek. Jockcs stelt dit in
schriftelijke kamervragen aan
minister Van Agt van buiten
landse zaken Jockcs vindt dat
Rabbani zich bemoeit met de in
terne Nederlandse politiek door
een brief die hij onlangs naar de
Tweede Kamer heeft gezonden,
naar aanleiding van de Israëli
sche inval in Libanon Deze brief
werd ook als advertentie in een
aantal landelijke dagbladen afge
drukt.
Voor de Communistische Par
tij van Nederland is de ver
kiezingsconferentie die zy
aanstaande zaterdag in Am
sterdam houdt een belangrijk
moment Een nieuw pro
gramma, vrij van orthodoxe
leerstellingen, en nieuwe
kandidaten, vrij van een stali
nistisch verleden, kunnen de
CPN een minder gësoleerde
plaats geven in de vaderland
se politiek.
Die gelegenheid doet zich -
dankzij de kabinetscrisis en
de daaruit voortvloeiende
vervroegde verkiezingen -
eerder voor dan de CPN zelf
had verwacht. Het nieuwe
beginselprogramma van de
partij komt pas dit nzyaar for
meel op een congres aan de
orde, maar het verkiezings
programma zal daar onge
twijfeld op vooruit lopen. En
de volledige verversing van
de Tweede-Kamerfractie
komt door het terugtreden
van Marcus Bakker sneller
dan de bedoeling was.
Met het vertrek van Bakker
verlaat de laatste CPN'er die
nog een actieve rol heeft ge
speeld in de stalinistische pe
riode van de partij, het toneel
van de actieve politiek. Nog
maar een paar maanden gele
den verliet Joop Wolff om ge
zondheidsredenen de kamer
fractie. Ook hij behoorde tot
de oude generatie, waar me
nig ex-CPN-lid minder ple
zierige herinneringen aan be
waart. Een „onbesmette",
jongere generatie neemt het
roer over.
Goede dienst
Hoewel Marcus Bakker door
zijn populariteit nog altyd
een stemmentrekker van for
maat is, bewijst hy met zijn
terugtreden de CPN waar
schijnlijk een heel goede
dienst. Officieel stapt hij al
leen maar op omdat hij na
ruim 25 jaar genoeg heeft van
het parlementaire werk. Dat
rijmt ook met uitlatingen die
hij vorig jaar al deed. Maar
het kan nauwelijks toeval
zijn, dat zijn vertrek samen
valt met een hevige partijdis-
cussie over duistere praktij
ken in de jaren vijftig.
Daarin speelde Bakker een
hoofdrol, als schrijver van
een boekje over de CPN in
oorlogstijd. Kopstukken uit
die periode (Wagenaar, Gort
zak, Reuter, Brandsen) wer
den uit de partij gezet op
grond van de beschuldiging
in dat geschrift, dat ze tijdens
de bezetting een dubbelrol
hadden gespeeld en de illega
le CPN om zeep hadden wil
len helpen. Nu zegt de jonge
re CPN-generatie dat het
„laster en geschiedverval
sing" betrof, bedoeld om een
toen spelend conflict over de
koers van de partij uit te
vechten.
Het CPN-bestuur heeft intus
sen besloten dat het omstre
den rapport van Bakker als
partijdocument moet worden
ingetrokken. Bakker zelf
schaart zich daar achter. Hy
verontschuldigt zich voor
zijn toenmalige optreden met
verwijzingen naar de in die
periode geldende partycul
tuur: interne partijstrijd
maakte daar deel van uit De
kille omstandigheden van de
koude oorlog dwongen de
CPN tot zulke gevechten met
de rug tegen de muur.
Formeel heeft het CPN-bestuur
zich ook achter Bakker opge
steld. De intrekking van het
oorlogs-rapport hoefde geen
gevolgen te hebben voor
diens positie. Maar intussen
bleek wel dat de geloofwaar
digheid van de partij in hoge
mate afhangt van de perso
nen die haar vertegenwoordi
gen. De ïndertyd geroyeer-
den zeiden het, evenals ande
ren: zolang mensen als Bak
ker en Wolff de hoogste posi
ties bekleden, blijven we ui
terst wantrouwig.
Dan kan je wel trachten vol te
houden dat het niet om de
mannetjes gaat maar om het
beleid, uiteindelyk zyn het
toch de kiezers en de groepen
waarmee je politiek wil sa
menwerken die uitmaken of
dat zo is Wanneer het wan
trouwen blijft, is dat een on
neembare hindernis in het
vernieuwingsproces van een
party die ander imago wil
hebben. Zo werden mensen
als Bakker en Wolff, ondanks
het prima werk dat ze vaak
deden in het parlement, uit
eindelijk toch een blok aan
het been.
Niet de oude
Want de CPN is de oude niet
meer en zal dat vermoedelyk
nooit meer worden. De ge
staalde kaders van dokwer
kers, havenarbeiders en an
dere verworpenen der aarde
maken niet langer de dienst
uit. Zoals ook in andere
linkse partijen zijn het in toe
nemende mate welzijnswer
kers. academici en feminis
ten die hun stempel op de
partij drukken. Een laatste
poging van de inmiddels in
ongenade gevallen partijbons
Paul de Groot om de oude
lyn weer op te pakken (na het
verlies van vyf van de zeven
Kamerzetels in 1977) was
kansloos.
Sinds de onttroning van De
Groot, die de nogal zwalken
de koers van de CPN sinds
1945 had geleid, heeft de ver
nieuwing van de partij zich
explosief doorgezet. Het par
tijcongres in 1980 ademde al
openheid en tolerantie, het
ontwerp-beginselprogramma
van december jongstleden
geeft het beeld van een heel
nieuwe party. Niet langer
met de pretentie van een
voorhoedebeweging, de par
lementaire democratie als
doelstelling aanvaardend,
strevend naar samenwerking
met alle mogelijke andere
progressieve bewegingen om
kleine veranderingen tot
stand te brengen.
De CPN kiest in het nieuwe
program voor een volstrekt
onafhankelijke, nationale po
sitie. waarbij de kritiek op
Moskou byna even ongezou
ten is als die op Washington.
De Sovjet-Unie geldt niet lan
ger als wenkend perspectief,
als voorbeeld van een land
waar het socialisme heeft ge
zegevierd, zoals ze voor de
oude CPN-generatie als in
spiratiebron gold.
Vrouwenstrijd
Kykend naar de nieuwe CPN
valt nog iets op: de belangrij
ke rol die vrouwen er begin
nen te spelen. Langzaam
maar zeker worden steeds
meer topposities door vrou
wen bekleed: de nieuwe lijst
trekker wordt zo goed als ze
ker Ina Brouwer, vice-voor-
zitter Elly Izeboud treedt te
laatste tyd vaker op de voor
grond dan partyvoorzitter
Hoekstra en de eerste burge
meester van CPN-huize in
ons land was ook een vrouw
Nu heeft die feminisering ook
bij de andere linkse partyen
plaats (zo bestaat het party-
bestuur van de PvdA voor
meer dan de helft uit vrou
wen). Maar bij de CPN is het
des te opvallender, omdat de
emancipatie er pas sinds kort
erkend wordt. Voordien ging
de party ervan uit dat ook
voor vrouwen het paradys op
aarde zou aanbreken, zodra
het socialisme zou zegevieren
over het kapitaal.
Met haar nieuwe programma
en na het vertrek van de ou
de, nog enigszins naar het
stalinisme riekende garde,
tracht de CPN zich een nieu
we positie in de Nederlandse
politiek te verwerven Daar
by is ze vooral op zoek naar
samenwerking met andere
linkse partyen om de krach
ten te bundelen in de stryd
tegen de bewapening en „de
economische monopolies"
De komende tijd moet blij
ken of ze daarbij in staat is
het nog heersende wantrou
wen te overbruggen
Dat het er nog is, blykt uit het
feit dat de PvdA by de ko
mende verkiezingen met alle
andere linkse partyen een
lystverbindmg wil aangaan,
behalve met de CPN Een vrij
recent PvdA-rapport over de
CPN signaleert veel ontwik
kelingen ten goede, maar
stelt vast dat de communisti
sche party toch nog niet echt
democratisch is geworden
Misschien kan er pas
werkelyk iets moois op
bloeien. als ook by de PvdA
de oude garde met zyn diep
gewortelde anü-communisti
sche gevoelens, het veld
heeft geruimd
CHIEL EVERS
