Opnieuw strijd in Beiroet Israël rekent af met PLO op grondige wijze C VS tonen zich bezorgd over situatie Libanon Kabinet-Schmidt onder druk gezet Ook Syrië bij gevechten betrokken Dader aanslag Reagan naar inrichting Zoon voor lady "Di" Onderhandelingen over Gibraltar uitgesteld DINSDAG 22 JUNI 1982 (Van onze correspondent Henk Kolb) WASHINGTON - De Amerikaanse president Reagan heeft de Israë lische regeringsleider Mena- chem Begin gisterem onver bloemd op de hoogte gebracht van VS-ongenoegen over het Is raëlische optreden in Libanon. Reagan en Begin zijn het er na een harde confrontatie 'over eens geworden', dat Israël zich met spoed uit Libanon moet terug trekken en dat er tussen Israël en Libanon (op Libanees grondge bied) een bufferzone moet wor den gecreëerd, die de joodse staat tegen aanvallen van terro risten moet beveiligen Evenwel: de VS staan uiterst te rughoudend tegenover deelne ming aan een troepenmacht van internationale samenstelling, buiten de VN om. De ontmoeting tussen Reagan en Begin was geheel ontdaan van het welkomstceremonieel dat deze Amerikaanse president zo graag voor hooggeplaatste funci- tionanssen ontplooit. Tijdens een gelegenheid voor fotografen om de historische ontmoeting vast te leggen, sprak Begin op zijn gemak, met de handen op een plastic map vol gegevens, terwijl Ronald Reagan, door gaans zeer ontspannen en grap- pep makend bij zulke gebeurte nissen, er nu strakjes bij zat en slecht op zijn gemak leek. Buitenland Volgens het verslag van de woord voerder hebben Reagan en Be gin vijftig minuten alleen gespro ken. „Ik zou de besprekingen willen omschrijven als oprecht in het algemeen, bij tijden op de grens van rechtstreeks en zelfs bruusk, uitgebreid en gedetail leerd, voorzover het ging om de Libanese kwestie', aldus de zegs- Reagan heeft zijn 'diepe zorg' tot uitdrukking gebracht over het beëindigen van de vijandelijkhe den op het vroegst mogelijke ogenblik. Voorts heeft de VS- president erop aangedrongen dat Israëls strijdkrachten zich snel zouden terugtrekken. En dat vóór alles onmiddellijke hulp maatregelen worden genomen om het lijden van de burgerbe volking te verlichten, zo goed als dat van de strijdende partijen. Bij Begins vertrek uit het Witte Huis (voor gesprekken met de volksvertegenwoordiging) heb ben beide regeringsleiders hun visie gegeven op de gebeurtenis sen. Reagan bepaalde zich voor namelijk tot een herhaling van het Amerikaanse beleid, maar Begin blies nog steeds stoom. Hij ontkende dat Israël schuldig kon De presidenten Reagan (links) en Begin vriendelijk babbelend in de tuin van het Witte Huis. Binnenskamers verliep het gesprek aanzienlijk min der hartelijk. worden verklaard aan een inva sie in Libanon, zoals hem ook tij dens het gesprek met Reagan voor de voeten was geworpen. Begin zei ook dat de Israëlische troepen zullen vertrekken, zodra regelingen zijn getroffen die ga randeren dat 'nooit nog eens' Is raëlische burgers ('Mannen, vrouwen en kinderen') worden aangevallen, verminkt en ge dood door gewapende bandie ten, die vanuit Libanon opereren en door de Sowjet-Unie en haar satellieten worden bewapend en gesteund. De ontwikkelingen in Libanon hebben het gesprek geheel be heerst, hoewel de dialoog aan vankelijk was bedoeld als een aanloop naar besprekingen over Palestijnse zelfstandigheid tus sen de VS, Israël en Egypte. Be gin kreeg ook vragen voorgelegd over het gebruik van de door de VS geleverde wapens in Liba non. De joodse leider hield vol dat hier sprake was van zelfver dediging, terwijl met name mi nister van defensie Weinberger op het standpunt staat dat Israël zijn Amerikaanse wapens in aan vallende zin heeft gebruikt. Wan neer de VS-regering vindt dat de zekerheid daaromtrent bestaat of het aan die zekerheid grenzende vermoeden, kan het Congres ver dere militaire bijstand aan Israël stil leggen. BEIROET (GPD/AFP/Reuter/UPl/DPA) - Naar schatting 20 mensen zijn gisteren om het leven gekomen en ver scheidene tientallen gewond bij nieuwe zware artille riegevechten bij de Libanese hoofdstad Beiroet. In Tel Aviv werd van militaire zij de meegedeeld, dat Israëlische soldaten vier Syrische tanks heb ben vernietigd. Dit is het eerste treffen tussen Israël en Syrië sinds vorige week vrijdag. Min stens twaalf doelen in de omge ving van West-Beiroet werden met raketten bestookt. In dat stadsdeel kwamen verscheidene raketten neer bij de Russische ambassade. Volgens Israël be vinden zich in het gebouw lei ders van de Palestijnse bevrij dingsorganisatie (PLO), waaron der Jasser Arafat. Radio Beiroet maakte melding van branden in de buurt van het Pa leis van de Libanese president in Baabda, vlakbij Beiroet. Tegen de avond hervatte de Israëlische artillerie de beschieting van ver scheidene wijken in West-Bei- roet. De Amerikaanse pendeldiplomaat Philip Habib had gisteren een onderhoud met de Libanese pre sident Sarkis en de minister van buitenlandse zaken Butros. De Egyptische president Mubarak heeft zijn toestemming voor de vorming van een Palestijnse re gering in ballingschap in Cairo afhankelijk gemaakt van de Pa lestijnse belofte haar activiteit te beperken tot louter politieke doelstellingen. Daarmee ontzegt hij de PLO het recht militair te- WASHINGTON (UPI) - Een fede rale jury heeft de Amerikaan John W. Hinckley wegens krank zinnigheid niet schuldig bevon den aan de aanslag op president Reagan, gepleegd op 30 maart van het vorig jaar. De 27-jarige Hinckley wordt voor onbepaalde tijd in een psychia trische inrichting in Washington geplaatst. De jury, bestaande uit zeven vrouwen en vijf mannen, aanvaardde het verweer van de verdachte, dat hij niet verant woordelijk kan worden gesteld voor zijn daad, omdat hij op dat moment krankzinnig was. Bijna 25 uur heeft de jury zich beraden op de uitspraak. Reagan werd op 30 maart 1981 ern stig gewond bij de aanslag voor een hotel in Washington, waar Hinckley het vuur opende op hem en een aantal anderen. Be halve Reagan werden de pers functionaris van het Witte Huis, James Brady, een agent van de geheime dienst en een politie agent gewond. gen Israël op te treden, bezet land te heroveren en een eigen staat te stichten. De PLO, zo werd gisteren echter uit bevoegde Palestijnse bron nen vernomen, wil op dit mo ment om diverse redenen van ju ridische, politieke en tactische aard geen Palestijnse regering in ballingschap vormen. Op dit moment is in Libanon spra ke van een pat-stelling. Het beleg van Beiroet en de parallelle poli tieke onderhandelingen schijnen niet te leiden tot een aftocht van de PLO. Sterker nog: Israëlische deskundigen zijn tot de conclu sie gekomen dat zelfs een militai re uitschakeling van de PLO en een vertrek van Syrische troepen uit Libanon niet zullen leiden tot het stabiele Libanon waar Israël naar streeft. De reden is dat Israëls bondgeno ten, de falangisten van Beshier Gemayel, zelfs bij een complete militaire overwinning, na Israëls vertrek niet in staat zullen zijn de zaken in de hand te houden, zon der medewerking van de andere Libanese partijen. Weliswaar heeft Israël zijn militai re doelen bereikt, maar het voortbestaan van West-Beiroet als bolwerk van de Palestijnse organsaties is onduldbaar: de Pa lestijnse infrastructuur dient daar te verdwijnen. Als dat met politieke middelen kan, via de Amerikaanse bemiddelaar Ha- bib en een sterke Libanese rege ring, is dat prima. Zo niet dan moet het met geweld. Dat is de filosofie van minister van defen sie Sharon van Israël. De voorzitter van de Knesset-com- missie voor defensiezaken Ben Elissar - een vertrouweling van Begin - heeft het nog duidelijker gezegd: als Israël de Palestijnse infrastructuur in West-Beiroet laat voortbestaan, dan is dat een kiem voor toekomstige terreur en verderf. Begin heeft echter herhaaldelijk beloofd dat Israël West-Beiroet niet zal veroveren. Daarom zou het voor Israël de gunstigste oplossing zijn als de christelijke falangisten dat doen. Maar militaire deskundigen gelo ven niet dat de Falangisten daar militair toe in staat zijn en dat ook willen: zij vinden dat Israël het „vuile werk" moet opknap pen. MONTE CARLO - Voor het eerst in de geschiedenis van Monaco moest de politie tegen stakende demonstranten worden inge schakeld. In smoking - hun be roepskleding - gekleed gingen ongeveer 50 croupiers van de casino's de straat op, om te be togen voor verbetering van hun arbeidsomstandigheden en meer salaris. De politie trad hardhandig op met als voorlo pig resultaat zeven gewonden en enkele gescheurde smoking- hemden. Tal van gelukwensen voor de kersverse vader prins Charles, bij het verlaten van het St. Ma ry's Hospital in Londen. (Van onze correspondent Henk Dam) LONDEN - Lady Diana van Wales, de vrouw van de Brit se kroonprins Charles, heeft gisteren om 21.03 uur het le ven geschonken aan een zoon. Moeder en kind maken het goed, aldus de eerste me dedelingen van Buckingham Palace. Vele honderden mensen, die vaak urenlang hadden ge wacht buiten het St. Mary's Ziekenhuis in Londen, en buiten de hekken van Buc kingham Palace, barstten in gejuich uit, toen het nieuws bekend werd gemaakt. Kurken knalden uit champag neflessen, in Union Jacks ge hulde mensen zwaaiden met vlaggetjes en de menigte scandeerde voortdurend „We want Charlie, we want Char lie". Prins Charles, aldus me dedelingen van het paleis, was bij de geboorte aanwe zig. De jonge prins (blauwe ogen, gewicht bijna 7 pond) is na zijn vader de eerste die recht heeft op de Britse troon. Al direct na zijn ge boorte is hevige speculatie losgebarsten over de namen die de prins zal krijgen. Onder de meestgehoorde na men bevinden zich Louis, naar lord Mountbatten, de door een IRA-bom omgeko men oom van prins Charles, en Andrew, naar de jongere broer van prins Charles. BONN (DPA/AFP/UPI/GPD) - Terwijl de geruchtenstroom over de dreigende val van het kabinet van bondskanselier Schmidt aanhoudt, heeft SPD-voorman Wehner van coalitiegenoot FDP een duidelijke uitspraak geëist. Wehner, leider van de sociaalde mocratische fractie in de Bonds dag, vindt dat FDP-leider Gen- scher een "ondubbelzinnige" verklaring moet afleggen, die een eind moet maken aan de ge ruchten dat de FDP uit de coali tie met de SPD wil stappen. In een brief aan zijn collega-parle mentariërs, stelt Wehner dat "als men zich blijft afvragen hoe lang de sociaaldemocratische-liberale coalitie het in Bonn nog houdt, het aan de FDP-voorzitter Gen- scher is, om een eind te maken aan alle speculatie en zich on dubbelzinnig uit te spreken". Hij zegt overigens zich niet te kun nen voorstellen dat de FDP bondskanselier Schmidt in de rug wil aanvallen. Binnen de FDP is de strijd over de koers van de partij verhevigd. Zo verwierp minister van economi sche zaken Lambsdorff kritiek van de linkervleugel dat het Gen- scher aan besluitvaardigheid ontbreekt. De tot die linkervleu gel behorende minister van bin nenlandse zaken, Gerhart Baum, verklaarde gisteren dat bij een wisseling van regeringspartner de FDP zo in problemen zal gera- Sancties De Bondsregering heeft met „ont steltenis" kennis genomen van de beslissing van president Ro nald Reagan om de handelssanc ties tegen de Sowjet-Unie te ver scherpen. Regeringswoordvoer der IGaus Boelling zei gisteren dat het met name voor het West- duitse AEG-concern nu bijzon der moeilijk zal worden om de contractuele verplichtingen in het kader van het Russisch-Eu- ropese aardgas-buizenproject na te komen. De Westduitse regering vreest dat door de beslissing van Amerika de werkgelegenheid ongunstig wordt beïnvloed. Woordvoerder Klaus Boelling kondigde aan dat de Bondsregering inmiddels al gesprekken voert met Washing ton en samen met Frankrijk, En geland en Italië zal proberen de verscherpte handelsancties on gedaan te maken. De regering in Bonn is verder van mening dat de nieuwe Ameri kaanse boycotmaatregelen in strijd zijn met de geest van de op de economische wereldtop in Versailles en de NAVO-top in Bonn gemaakte afspraken. Toen is immers vastgesteld dat econo mische betrekkingen tussen Oost en West zouden kunnen bij dragen tot een stabielere verhou ding tussen beide blokken. John W. Hinckley (Van onze correspondent Gerrit-Jan Hoek) MADRID - De onderhandelingen over Gibral tar tussen Spanje en Engeland zijn opnieuw uitgesteld. Na een eerste verdaging op 20 april als gevolg van de Falkland-crisis had den de gesprekken aanstaande vrijdag in het Portugese Sintra moeten beginnen. Het inititief om de onderhandelingen weder om op te schorten, is dit keer genomen door kersvers NAVO-lid Spanje. Breekpunt vormde de weigering van Engeland om de kwestie van de souvereiniteit over de kroon kolonie inzet van de onderhandelingen te maken. De Britten wilden alleen praten over het verkeer tussen Spanje en Gibralter, als ook over het gebruik van de militaire basis. Aangezien de kwestie van de souvereiniteit (voor Spanje een fundamenteel element) niet op de agenda prijkte, hebben de Span jaarden er de voorkeur aan gegeven het be gin van de onderhandelingen opnieuw uit te stellen, zonder overigens een nieuwe datum voor de start van de contacten voor te stel len. Gevolg van het uitstel is dat Spanje er evenmin toe zal overgaan om aanstaande vrijdag de grens tussen Spanje en de kroon kolonie te openen, die al vanaf 1969 gesloten is. De weigering van de Britten om te praten over de overdracht van de souvereiniteit kan wor den gezien als het directe gevolg van het weer opbloeiende nationalisme in Engeland, dat een nieuwe impuls heeft gekregen met de oorlog rond de Falkland-eilanden. De nieuwe impasse rond Gibralter dreigt overi gens een boemerang-effect te krijgen voor de Spaanse regering. De regering-Calvo So- telo heeft in de voorbereidingsfase van Spanje's toetreding tot de NAVO steeds als argument aangevoerd, dat NAVO-partner Engeland inschikkelijker zou zijn om de kroonkolonie terug te geven, wanneer Span je eenmaal lid van het Noordatlantisch bondgenootschap zou zijn. De Engelse weigering om over de souvereini- teitskwestie te discussiëren, amper enkele weken na Spanje's officiële toetreding tot de NAVO, lijken daarom alle fundamenten on der die strategie in een klap weg te vagen. De nieuwe stagnatie in de affaire-Gibraltar zal met name door extreem-rechtse sectoren en sommige legerkringen aangegrepen wor den om de regering Calvo-Sotelo nog verder in het nauw te brengen. Twee Nederlandse verpleeg sters wachten voor het ge bouw van de militaire gou verneur in Sidon. Zij hebben in de Libanese stad enige maanden lang voor de Pale stijnse Rode Halve Maan ge werkt, de moslim-tegenhan ger van het Rode Kruis, en willen nu terug naar Neder land. Daar is Israëlische toe stemming voor nodig, om via Tel Aviv te kunnen vliegen. Zij wachten nu al enige da gen op die toestemming. Aangezien ze verbonden wa ren aan een Palestijnse orga nisatie, moet het nodige on derzoek verricht worden. De hoofdstraat van Sidon is ge vuld met Libanese auto's, die voor de zekerheid de witte vlag maar op de antenne heb ben gezet, en verder Israëli sche tanks en pantserwa gens. dwars op de weg en op de stoep geparkeerd. Er is hier zeer zwaar gevochten. Schuin tegenover het Israëli sche hoofdkwartier, aan de hoofdstraat van Sidon, zijn Israëlische bulldozers bezig met puinruimen. Het lijkt net een groot plein. Er is niets meer van te zien dat daar vo rige week nog huizenblokken stonden. Ze zijn door de Is raëlische luchtmacht platge gooid. Het is alsof de Israëli's het wil len doen voorkomen alsof die bombardementen nooit heb ben plaatsgevonden. „We hadden geen keus", zeggen Israëlische soldaten. „Vanuit die huizen werd door de Pale stijnse terroristen op onze tanks geschoten met anti-tan kwapens. Dat is dodelijk. Om verliezen te voorkomen, moest de luchtmacht er daar om op af'. Een paar honderd meter achter die bulldozers ligt, of beter gezegd, lag een Palestijns vluchtelingenkamp. Volgens de Nederlandse verpleeg sters woonden daar 80.000 Palestijnse vluchtelingen, volgens de Israëlische gou verneur 40.000. Hij zegt dat op gezag van de burgemees ter van Sidon. Van dat kamp is weinig meer over; het is platgegooid door de Israëli sche luchtmacht. „Volkeren moord", zeggen de verpleeg sters verontwaardigd. „Een basis van Palestijnse terroris ten", zeggen de Israëlische solaten. Wij mogen niet naar het kamp om er te kijken, want dat is te gevaarlijk. Het kamp zou vol met mijnen en springstof zit ten, door de Palestijnen ach tergelaten. Volgens de ver pleegsters liggen er nog dui zenden mensen, levend, dood en gewond, onder de puinho pen. Niemand kan of wil dat bevestigen of ontkennen. Veel vluchtelingen uit het kamp zijn voor de bombarde menten weggerend, naar bui ten in de bergen en naar het strand. Ook daar is het voor ons niet veilig genoeg om een bezoek te brengen, zeggen de Israëlische militairen. Meer naar het zuiden, in de stad Tyrus, is het allemaal wat rooskleuriger. Bij het vluch telingenkamp Rashadye zit ten, onder het goedkeurend oog van een Israëlische tank bemanning, kleine kinderen netjes op een rytje, terwijl vredesagent Abie Nathan chocolade en snoep uitdeelt. De grens-kibboetsim in Noord-I sraël zamelen eten, kleren, dekens en andere za ken in voor de kinderen in Li banon. In bussen en vracht wagens, met daarop spandoe ken „Voor de kinderen in Li banon", worden die in kon vooi naar Libanon gebracht. Waarschijnlijk uit een soort van schuldgevoel. De Palestijnse kinderen tussen de 5 en 10 jaar zijn blij en op gewekt. Ze vertellen hoe hun huizen gebombardeerd zijn, zich nauwelijks realiserend wat dat allemaal betekent. Ik vraag waar ze vandaan ko men. „Uit Rashadye", is het antwoord. Nee, waar komen jullie vandaan in Palestina? „Safed", roepen ze in koor. Tegenwoordig een Israëli sche stad in Galilea. Ik weet genoeg. Dit is de derde gene ratie die opgroeit in kampen, zonder Palestina ooit betre den te hebben. Maar met bombardementen dood je de idee niet. Met de ervaring, opgedaan op de westelijke Jordaanoever heeft het militaire bestuur zich pijlsnel georganiseerd. Er is binnen enkele dagen een soort van volkstelling ge weest. Iedereen heeft een stempel gekregen in zijn per soonsbewijs, tenminste ie dereen die niet als terrorist verdacht wordt. Twijfelgeval len krijgen geen stempel in hun persoonsbewijs, maar een blauw stempel op hun arm met onuitwisbare inkt. Hun zaak wordt nader onder zocht. Honderdduizend stempels zijn er in Sidon uit gedeeld. Aan de ingang van de stad, in een citrusfabriek met opslag plaats, zitten al degenen die geen stempel hebben gekre gen. Je kan ze door het hek heen zien zitten in de zon op een grasveld. „Terroristen", zegt een soldaat die de wacht houdt. Waarom die mensen de hele dag in de zon moeten zitten? Ze zitten niet de hele dag in de zon. Ze zullen di rect naar Israël worden ge bracht voor verdere onder vraging. De bussen staan al klaar. Als we later op de te rugweg weer langs de citrus fabriek komen, zitten de jon gemannen er nog steeds, nu met hun handen op het hoofd. Aan de overkant van de straat staan enige tientallen vaders, moeders, broeders en zusters te wachten. Hun zoon, doch ter, man of broer zit daar bin nen, zeggen ze, denken ze of hopen ze. Hier is zijn pas poort of persoonsbewijs. Kunt u niet naar binnen gaan en kijken hoe het met hen is? Hier vindt het proces plaats dat heet 'Het vernietigen van de Palestijnse infrastructuur in Libanon'. Want ongetwijfeld komen de Israëli's veel, zo niet alles te weten bij hun on dervragingen van wat er zich binnen de PLO afspeelde in de kampen en daar buiten. Hoe herken je trouwens een terrorist, vraag ik aan een sol daat. Dat blijkt in beginsel heel eenvoudig te zfjn: aan zijn militaire kleding en zijn Kalatsjnikov-geweren. Maar het blijft natuurlijk uitkijken: soms denk je met een be vriende Libanees te doen te hebben, en dan blijkt het toch een terrorist te zijn. De Libanezen. Mevrouw Ham- lauwi is in Sidon geboren ge togen. Haar man heeft er een zeepfabriek. Moslims van de betere stand. Hoe is het nu? Een droom, zegt ze. Een goe de of een slechte droom? Dat weet ik nog niet. Wij hebben ons eigen lot niet in handen. Dat hangt van zoveel dingen af, van Amerika, van Rusland en van Israël. Wij Libanezen zijn altijd het slachtoffer. De Palestijnen hebben zich de afgelopen jaren zeer impopu lair gemaakt in Zuid-Liba- non. Al was het alleen maar omdat hun aanwezigheid tot Israëlische represailles leid de. En nu zijn ze hier, de Is raëli's. Bij mevrouw Hamlau- wi in de buurt zijn geen hui zen getroffen, maar de kogel hulzen liggen wel voor de deur en ook op een auto voor de deur blijkt een granaat ge vallen te zijn, die het vehikel tot een van de vele total-loss auto's in Libanon heeft ge maakt. Nee, de Israëli's ver trouwt zij ook niet. Je weet wel wanneer ze komen, maar niet wanneer ze weggaan. Kijk maar naar de westelijke Jordaanoever. Dat wantrouwen tegenover de Israëli's lijkt in Tyrus wat minder te zijn. Het is bijna niet te geloven, maar tussen de puinhopen van wat eens een pittoresk vissershaventje geweest moet zjjn, staat zo waar nog een cafétje over eind. De boulevard ligt in puin en tevens de straten daarachter. Mannen zitten in het cafétje te kaarten en trik- trak te spelen alsof er niets aan de hand is. Zo gaat dat in Libanon. En nu verder? „Een vrij en on afhankelijk Libanon". Dat is de kreet die iedereen in Liba non altijd slaakt als hij het echt niet meer weet. Alle par tijen die jarenlang elkaar tij dens de burgeroorlog op le ven en dood bestreden heb ben, hanteren die kreet en doen dat in naam van het vrije en onafhankelijke Liba non. Wij hebben gehoord dat de Li banezen veelal de Israëli's als bevrijders hebben verwel komd. Bevrijders van de Pa lestijnse terreur, dat wordt tenminste in Israël zo vertelt. Zien jullie dat hier in Tyrus ook zo? „De Israëli's zijn be zetters van Libanon en be strijders van de Palestijnen", is hun diplomatieke ant woord. JAAP VAN WESEL

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 6