Economie
Extra
Steun voor stroomslurpers
Beursweek
Ravaluatie kreeg rente niet lager
Wat is des
keizers?
Belastingen
Leveranciers zakken met prijs
Ë"r'
ZATERDAG 19 JUNI 1982
PAGINA 25
De tijd is voorbij, dat belastingplichtigen zonder slag of stoot de
lasten, die de fiscus hen oplegt, accepteren. Weinigen zyn nog
door autoriteitenvrees bevangen. De echte houding blijkt uit de
gigantische aantallen ingediende bezwaarschriften. De aanva
ringen met de fiscus zijn legio. De rechter in belastingzaken is
volkomen ondergesneeuwd door de groeiende stroom beroeps
schriften. Er is sprake van een zorgwekkende situatie.
De conflictsfeer tussen de rechtzoekende en het nieuwe type in
specteur kristalliseert zich uit in droge jaarcijfers: zo n 10.000
ambtenaren behandelen vijf miljoen aangiften inkomstenbelas
ting, zo'n 350.000 bezwaarschriften en 9.000 beroepschriften. Het
gaat hier niet om de creatie van een vijand beeld, maar het zegt
toch wel wat over de toegenomen mondigheid van het publiek.
Bovendien zyn de creatieve consulenten actiever geworden en
is. helaas, van een verharding tussen inspecteur enerzijds en
belastingadviseur met belastingbetalers anderzijds sprake In
de strijd groeien de irritaties en de onvrede aan weerszijden. Als
de correcties op de aangifte binnenkomen, zyn de rapen meestal
goed gaar. Vooral als die bytellingen van onzorgvuldigheid ge
tuigen, leidt zo'n correctie-briefje tot emotionele reacties. De
vraag wat "des Keizers is" wordt meer dan ooit gesteld.
Ruzie kost altijd geld
Als er geprocedeerd wordt, kost een ingewikkelde zaak al snel
vele jaren. Allereerst is er de procedure van het bezwaarschrift,
nè ontvangst van de defmitieve aanslag. De afwikkeling kan
lang duren, aangezien de inspecteur naar buiten toe aan geen
enkele termijn van afdoening gebonden is. Dan volgt een be
roepschrift, de Inspecteur schrijft zijn vertoogschrift, het Hof
moet een zittingsdatum vaststellen, dan volgt de mondelinge
behandeling, eventueel nog repliek en dupliek, schriftelijke uit
spraak van het Hof, wellicht nog cassatie bij de Hoge Raad.
door J. Booij
belastingadviseur
Dat allemaal kan heel lang duren. De werkvoorraad van de belas
tingkamers van de vijf gerechtshoven is opgelopen tot tussen 2
en 5 jaar. Een gemiddelde procedure voor het Gerechtshof kost
vele duizenden guldens. Toch staan vertegenwoordigers van de
belastingdienst en de belastingbetalers elke dag opnieuw te
pleiten voor een financieel belang van minder dan duizend gul
den. Het geluid van het geknisper van bankbiljetten klinkt voor
iedere belastingbetaler nu eenmaal weer anders.
Maar intussen wordt opmerkelijk veel conflictstof aan de Ge
rechtshoven voorgelegd, die ter Inspectie door een practische
instelling in redelijkheid hadden moeten zijn opgelost, in plaats
van het gevecht op het scherp van de snede aan te gaan. De tijd
of de wil om de zaak m een eerder stadium grondig dóór te
praten, blijkt nogal eens te ontbreken. Dat is ook op te maken
uit het grote aantal beroepschriften, dat wordt ingetrokken, om
dat alsnog overeenstemming met de fiscus kon worden bereikt
Ruzie kost altijd geld.
Vereenvoudiging
;De opeenstapeling van werkzaamheden voor de Gerechtshoven
heeft nu ook het Departement van Financiën in rep en roer ge
bracht. Er zijn wetsontwerpen ingediend om de beroepsproce
dures te vereenvoudigen en te versnellen. Voorgesteld is onder
meer, dat de belastingkamers van de gerechtshoven kunnen vol
staan met een mondelinge uitspraak, indien de behandelde zaak
zich daartoe leent. Daarbij zal het veelal om beslissingen van
eenvoudige aard gaan. De belastingkamer kan op de zitting ter
stond (of uiterlijk na veertien dagen) mondeling uitspraak doen
en daarvan wordt - in een hopelijk begrijpelijke taal - een proces
verbaal opgemaakt. Op die wijze ontvangen de betrokkenen eer
der uitsluitsel en kunnen de wachttijden door de werkbesparmg
worden verminderd.
Het instellen van beroep bij de belastingkamer vergt thans geen
griffierecht, maar dat wordt volgens de wetsvoorstellen anders
er wordt een bijdrage van 30.- verlangd en indien men na de
mondelinge uitspraak nog een schnftelyk stuk wenst, wordt het
griffierecht op 75,- bepaald.
Op deze wijze hoopt men de ernstige achterstand weg te werken.
Het verkrijgen van recht is een warm te koesteren goed, maar je
moet er niet te lang op hoeven wachten
In 1987 moet 40 procent van de
Nederlandse elektriciteits-
produktie tot stand komen
op basis van (goedkope) ko
len. Nu zijn de voornaamste
brandstoffen nog aardgas en
olie en die zijn, dat is bekend,
ook „voornaam" in prijs.
Veel 'elektriciteitsgevoelige'
industrieën zitten daardoor
danig in de problemen, om
dat stroom in de ons omrin
gende, concurrerende landen
goedkoper is. Op dit moment
betaald de Nederlandse in
dustrie gemiddeld 18 cent
voor een kilowattuur stroom.
Een bedrijf als Akzo Zoutche-
mie bijvoorbeeld, waar de
stroomrekening ruwweg een
derde van de jaaromzet uit
maakt, becijfert het concur
rentienadeel ten opzichte van
de Bondsrepubliek Duits
land op 50 miljoen gulden per
jaar.
Aan die onhoudbare situatie
komt een einde voor naar
schatting 55 door de minister
van economische zaken aan
te wijzen Nederlandse indus
trieën, die als gevolg van hun
hoge stroomrekening voort
durend op de grens tussen
zwarte en rode cijfers balan
ceren. Tot 1987, het jaar van
het nieuwe kolentijdperk,
krijgen deze bedrijven elek
triciteit die ongeveer een
stuiver per Kilowattuur
goedkoper is. Daarmee zou
het concurrentienadeel met
althans Duitsland nagenoeg
zijn weggewerkt.
Alhoewel een dergelijke, tus
sentijdse, oplossing al onge
veer een jaar in de lucht zat,
is ze toch min of meer bij ver
rassing publiek geworden.
Dat hebben we naar verluid
te danken aan minister-presi
dent Dries van Agt, die uiter
aard stond te trappelen van
ongeduld om de industrie-
vriendelijke gezindheid van
zijn tussenkabinet te demon
streren en zijn mond daarom
voorbijpraatte.
Akkoord
Er is volgens ingewijden deze
week een akkoord bereikt
tussen Gasunie (leverancier
van het Nederlandse aard
gas), de samenwerkende
elektriciteitsproducenten -
(SEP) en economische zaken.
Aan de basis van die overeen
komst, waarvan de komende
weken de details nog moeten
worden geregeld, ligt een ex
tra inzet van 20 miljard ku
bieke meter aardgas, dat de
komende vijf jaar tegen ver
laagd tarief door de elektrici
teitscentrales wordt gele
verd. Deze op hun beurt ge
ven dat prijsvoordeel weer
door aan de daarvoor in aan
merking komende grootver-
bruikende industrieën. Dat
laatste gebeurt overigens niet
direct maar via een door eco
nomische zaken te bestieren
subsidiestelsel.
De extra inzet van het aardgas
begint volgende maand al.
Het prijsvoordeel gaat de in
dustrie met een vertraging
van ongeveer een half jaar
merken, dus zo tegen de jaar
wisseling. Het regelrechte
voordeel ten gevolge van de
inzet van goedkoop aardgas
zal ongeveer uitkomen op 3
tot 4 cent per Kilowattuur.
Daar komt dan nog ongeveer
een cent bij als gevolg van
doelmatige maatregelen in de
SEP-organisatie (computer
gebruik).
14 cent
Na 1 januari betaalt de indus
trie dus pakweg 13 tot 14
cent, een bedrag dat ook de
Duitse industriële grootver
bruikers ongeveer kwijt zijn.
Het Samenwerkingsverband
Industriële Grootafnemers
van Energie (SIGE) waarbij
de 20 grootste stroomslur-
pers van Nederland zijn aan
gesloten, wist donderdag nog
geen details over de regeling
en wilde daarom ook nog
geen commentaar geven. Wel
plaatste een woordvoerder
heel voorzichtig wat vraagte
kens achter de suggestie dat
De stroomslurpers onder de Nederlandse industrieën is het water zo langzamerhand tot aan de lippen
gestegen. De energierekening van deze zogenaamde grootverbruikers is zo hoog, dat zij in vele gevallen
een bijna onverantwoord deel van de kosten uitmaakt.
Tal van bedrijven kunnen in de internationale concurrentiestrijd niet meer meekomen, louter en
alleen omdat ze zitten opgescheept met een aanzienlijk hogere elektriciteitsrekening dan hun buiten
landse collega's.
Maar er lijken betere tijden te komen. Er zitten twee oplossingen in de pen om de nood van de grootver
bruikers te verlichten.
Eén is afkomstig van de stroomleveranciers. De ander van minister van economische zaken, Jan Ter-
louw. Beiden streven naar een verlaging van de stroomtarieven voor de industrie. Deze plannen zijn
echter tussenoplossingen. Want 1987 moet in Nederland "het nieuwe kolentijdperk" zijn intrede doen.
Het gebruik van deze aanzienlijk goedkopere grondstof moet de uiteindelijke oplossing worden van
de 'stroomkwestie'.
Foto: Dijkstra.
de maatregel voldoende zou
zijn om in één klap het con
currentienadeel met West-
Duitsland weg te werken.
„Een stap in de goede rich
ting is het echter zeer zeker",
aldus een geïmproviseerde
reactie van die kant.
Vooral het SIGE heeft het laat
ste jaar voortdurend de trom
geroerd over de te hoge
stroomprijzen voor indus
trieel Nederland. Begin dit
jaar heeft deze club van su
per-grootverbruikers de Ne
derlandse samenleving het
dreigend perspectief van
massa-ontslagen voorgescho
teld als er geen structurele,
dus blijvende, oplossing voor
het probleem wordt gevon
den.
Hoe hoog de nood is van som
mige bedrijven, wordt duide
lijk geïllustreerd door het 'ge
val Elektroschmelzwerke'.
Dit bedrijf uit Delfzijl heeft
zijn toevlucht gezocht tot de
aankoop van goedkopere
stroom uit Duitsland. Boven
dien zijn sinds '79 (het mo
ment waarop de energieprij
zen hals over kop opliepen)
bij de SIGE-bedrijven in to
taal zo'n drieduizend arbeids
plaatsen verloren gegaan.
Tweede
Een tweede - om in termen
van de vak bweging te spre
ken - overlevingsplan werd
begin deze week gelanceerd
tijdens de presentatie van het
jaarverslag van de Provincia
le Noordbrabantse Elektrici
teitsmaatschappij (PNEM).
Directeur Van Rooij van de
PNEM deelde mee, dat de ge
zamenlijke stroomleveran
ciers de kilowattuurprijs
voor grootverbruikers willen
verlagen. Dit idee sluit aan
bij het plan van Terlouw om
voor de grootverbruikers
goedkoper gas beschikbaar
te stellen. Hoewel het plan
van de elektriciteitsprodu
centen noog een nadere uit
werking behoeft word vol
gens Van Rooij gedacht aan
een korting van enkele tien
den van een cent per kilowat
tuur. Die korting zou dan gel
den voor bedrijven met een
bedrijfstijd (hoeveelheid ge
bruikte stroom) van meer
dan vijfduizend uur per jaar.
De prijsverlaging zal reeds op
1 juli kunnen ingaan. Ziedaar
een dubbele tegemoetko
ming voor de Holle Bolle Gij
zen.
Door Egbert Zijlema
en
Anneloes Timmerije
Toch zijn dit slechts lapmidde
len. Want feitelijk blijft de
energieprijs in ons land ver
boven die van onze buren.
Waarom is Hollands stroom
dan duurder? Voor een be
langrijk deel ligt dat aan de
mate waarin een land bij zijn
stroomproduktie afhankelijk
is van de brandstoffen olie en
aardgas. In 1980 werd nog
tachtig procent van de Ne
derlandse stroom gemaakt
met behulp van deze dure
brandstoffen. West-Duits-
land stopte olie en gas toen in
slechts een kwart van zijn
elektrieiteitsproduktie, net
als Frankrijk. België was
voor helft van zijn stroom
produktie van olie en gas af
hankelijk. Alternatieven als
waterkracht, goekope steen-
en bruinkolen en kernener
gie drukken de stroomprijs
in de buurlanden aanzienlijk.
Vriendelijk
Bovendien doet West-Duits-
land nog iets wat Nederland
niet doet: het bevoordeelt
zijn industriële grootverbrui
kers doelbewust. Daar zijn
twee redenen voor: een nuch
tere en een politieke. De
nuchtere is, dat het per slot
van rekening de industrieën
zijn, die met hun grote afne-
mes de centrales draaiende
houden en daarom "kwan
tumkorting" krijgen. De poli
tieke luidt: dat industrieën
verantwoordelijk zijn voor
een groot deel van de werk
gelegenheid, die zo goed mo
gelijk in stand moet worden
gehouden.
De schaduwzijde van deze in-
dustrievriendelijke energie-
politiek van de Bondsrepu
bliek is (uiteraard), dat de ge
wone burger aanzienlijk
meer voor zijn elektra betaalt
dan de huishoudelijke gebui-
ker in Nederland.
Kolen
Het nieuwe kolentijdperk staat
er in Nederland dus ook aan
te komen. In 1987 zou de
stroomprijs dus 'vanzelf
goedkooper moeten worden.
Tussen nu en '87 hebben de
in SIGE-verband opererende
bedrijven de tijd om centra
les voor kolenstook te bou
wen (of om te bouwen). Het
SIGE is nu dan ook duidelijk
blij met het aanbod van goed
koper gas. Anders zou het de
aangesloten bedrijven dui
zenden arbeidsplaatsen heb
ben gekost.
Huishoudens
De maatregel die nu onder re
gie van het derde kabinet
Van Agt is gebakken, komt
de bedreigde bedrijven op z'n
minst een heel eind tege
moet. Belangrijk aspect in
het bereikte akkoord is dat
Nederland niet heeft gekozen
voor het Duitsland gehan
teerde systeem dat de indus
trie bewust bevoordeelt ten
nadele van de huishoudelijke
verbruikers. De SEP met na
me heeft zich altijd verzet te
gen een verlaging van de in
dustriële tarieven ten laste
van de stroomrekening in de
Nederlandse gezinnen.
Anderzijds heeft het goedkoper
kopen van extra aardgas na
tuurlijk wel grote psychologi
sche nadelen, want dat gaat
wel een beetje erg lijken op
een grootscheepse uitver
koop van een grondstof,
waarvan ons de laatste jaren
nu steeds is ingeprent dat we
er toch vooral spaarzaam mee
moesten omspringen. Per
slot van rekening is 20 mil
jard kubieke meter aardgas
wel de helft van het normale
binnenlandse jaarverbruik.
Tegenover dat specifieke na
deel staat echter het voordeel
dat centrales die nu nog olie
gebruiken, straks gas knjgen
en daardoor wordt een deel
van de Nederlandse elektrici
teitsvoorziening in ieder ge
val een klein beetje minde-
OPEC-afhankeiijk.
Koerstechnisch gesproken
hield deze beursweek weer
teleurstellingen in. Na het
herstel van vorige week vrij
dag in zowel Wall Street als
op het Beursplein wilde onze
beurs aanvankelijk deze ver
betering doortrekken, gehol
pen door de revaluatie van de
gulden. Maar toen Wall Street
de nieuwe week met een vrij
forse reactie inzette, keerde
ook bij ons het getij.
De index van het algemeen
beursgemiddelde liet daarbij
anderhalve punt vallen. Door
ingrijpende gebeurtenissen
was deze week voor de be
langrijkste beurzen wel van
groot belang. Zo kon de ef
fectenbeurs van Londen het
feest van de overwinning en
daarmee de beëindiging van
de Falkland-crisis vieren.
Amsterdam moest een forse
wijziging binnen het Europe
se Monetaire Stelsel verwer
ken en Wall Street had ener
zijds met de teleurstelling
over duidelijker tekenen van
rentestijging te maken maar
anderzijds met het bericht
dat de centrale banken af wil
len van de wekelijkse publi-
Het viel niet mee daar een posi
tieve balans uit te trekken.
Hoewel Londen tijdelijk vast
was, trok het pessimisme van
Wall Street toch vrijwel alle
andere effectenbeurzen mee
naar beneden. Daarbij moest
Amsterdam nog een extra
ontgoocheling verwerken
want de revaluatie van onze
gulden binnen het Europees
Monetair Stelsel was door de
Nederlandse monetaire auto
riteiten als een nieuwe im
puls voor de rentedaling uit
gelegd. Veel kwam daar he
laas deze week niet van te
recht.
De obligatiemarkt liep zelfs
eerder terug, daarbij aange
vend dat de in april gestopte
rentedaling zich niet zo ge
makkelijk laat hervatten. De
koersdaling kreeg vooral
vaart toen bekend werd dat
het begrotingstekort in 1982
tot een nimmer bereikt re
cord van circa 30 miljard gul
den zal oplopen, of 9,75 pro
cent van het nationale inko
men.
Bovendien zat het internationa
le rentegetij tegen, want in
Amerika traden nieuwe aan
wijzingen aan het licht dat
daar eerder sprake is van ren
testijging. Ook de City Bank
van New York, die kortgele
den nog zo de aandacht trok
met zijn renteverlaging van
16,5 procent op 16 procent,
moest nu als laatste van alle
banken het oude niveau van
16,5 procent weer aannemen.
Eerder hadden de banken el
kaar onderling al meer rente
berekend en verhoogden zij
ook de rente op effectenbele
ningen.
Een en ander hield verband
met een nog steeds bestaand
wantrouwen tegen de begro-
tingspolitiek alsmede ongun
stig publikaties over de geld-
omloop. Zoals gemeld maakt
de FED, het bestuur van de
gezamenlijke Amerikaanse
centrale banken, wekelijks
deze cijfers bekend. Omdat
een te grote stijging van de
geldomloop aanleiding kan
zijn voor een krap geldbeleid
en daardoor rentestijgend
werkt, zijn deze wekelijke
publikaties altijd een bron
van grote onrust voor de
Newyorkse effectenbeurs ge
weest in de nu bijna twee jaar
dat deze methode gevolgd
wordt.
Vanuit Europa is er dan ook
meerdere malen bij de FED
op aangedrongen van deze
publikaties af te stappen en
eindelijk liet president Paul
Volcker nu weten dat bin
nenkort zal worden overge
gaan tot een maandelijkse
publikatie die bovendien uit
sluitend een gemiddelde van
vier weken zal omvatten.
Toch is het kenmerkend voor
de stemming op de Ameri
kaanse beurzen dat een der
gelijke zeer belangrijk posi
tief bericht geen vaste reactie
teweeg kon brengen. De no
teringen liepen aanvankelijk
wel op, maar konden geen
stand houden tegen krachti
ge verkoopgolven. Deze de
den de Dow Jones-index
door de 800 vallen en later in
de week werd het laagste
punt van dit jaar zelfs door
broken.
Een ontwikkeling die bijzonder
ontmoedigend werkte op het
beursmoreel in Amsterdam.
door
C. Wagenaar
Want onze beurs bad het toch
al moeilijk met het verteren
van de hernieuwde opwaar
dering van de gulden binnen
het Europees Monetair Stel
sel. Het feit dat de export een
van de belangrijkste kurken
waarop de zo vurig gewenste
rentedaling zal moeten drij
ven een paar procent zal te
ruglopen, was al geen bemoe
digende basis om daar een
hausse op te bouwen. En
toen bleek dat de obligatie-
markt niet omhoog wilde,
was de teleurstelling dubbel
zo groot. Daarbij kwam dat
ook de dollar in zijn koersbe
loop eerder wat tegenviel.
Verwacht was dat tegenover
de gulden de waarde zou da
len, maar door ingrijpen van
de Amerikaanse autoriteiten
werd een reactie op maan
dag. de eerste dag na het be
kend worden van de munt-
wijzigingen in West-Euro pa.
voorkomen.
Al spoedig daarna namen bui
tenlandse kapitaalkringen
deze steun over. Aangelokt
door de rentestijging in de
Verenigde Staten, gevolgd
door dollarskopende olie
sjeiks vanwege de crisis in
het Midden-Oosten De dollar
liep in Amsterdam hierdoor
op tot f 2,70. Het deflatoire ef
fect van onze revaluatie
dreigt hierdoor dus teniet te
worden gedaan, omdat vele
belangrijke produkten (olie
enz.) nu met duurdere dollars
betaald moeten worden.
Allemaal tegenvallers, teleur
stellingen en misrekeningen
dus en deze beten niet na om
het koers peil in Amsterdam
yerder omlaag te drukken
Toen maandag bleek dat Wall
Street zijn baisse hervatte
trokken de beleggers zich
schielijk terug en in het ver
dere beloop van de week lie
ten de kopers het afweten.
Bu totaal gebrek aan belang
stelling brokkelde het
koers peil af. Hierdoor res
teerde er voor de aanvanke
lijk grote koerswinsten van
Ennia, Océ van der Grinten,
Kluwer, Ahold en Wegener
nog een paar gulden. Alleen
Audet wist het dividend van
f9.- vrywel geheel in te lo
pen. Tot f5,- Uep per saldo
het verbes op voor Ryn-
Schelde-Verolme. Neder
landse Middens tandsbank,
Westland-Utrecht. Nutncia,
Nedlloyd, Elsevier NDU en
Koninklijke Petroleum.
