c
c
c
Tanzfabriks
"Ursonate"
uit de kunst..
was
Van Eeden herdenking
Kunst
te
kijk
Concert in
Taffehzaal
Uit in de Randstad
Handels 'Messiah' in Nederland - Britse uitvoering
3
Scheepvaart
J
DONDERDAG 17 JUNI 1982
Kunst
Frederik van Eeden.
LEIDEN - Het was gisteren vijftig
jaar geleden dat Frederik van Ee
den, vooral bekend geworden
door zijn boek De Kleine Johan
nes, overleed. In het Art Tea
House De Oude Rijn aan de Stil
le Mare 4 zal Van Eeden vrijdag
avond worden herdacht.
Eerst zal het eerste exemplaar van
de luxe-editie van 'De Geestelij
ke Verovering der Wereld' wor
den aangeboden aan Evert van
Eeden, de zoon van Frederik van
Eeden. Na afloop van het officië
le gedeelte zal drs. V.M. Schef-
fers een lezing houden over de
schrijver.
In 1911 schreef Van Eeden samen
met Erich Gutkind Welt-Erobe-
rung Durch Heldenliebe later in
het Nederlands vertaald door
Henri Borel, die een goede
vriend van Van Eeden was. De
Geestelijke Verovering van de
Wereld was een oproep aan, wat
Van Eeden noemde, de 'konink
lijken van geest', om zich te ver
enigen in een bondgenootschap
van vooraanstaande denkers.
AMSTERDAM - Berlijn is de laat
ste jaren hard op weg zijn naam
van één van de culturele hoofd
steden van Europa te herwinnen.
Cultureel centrum De Meervaart
in Amsterdam heeft zich voor dit
LEIDEN Het kamerorkest Ma-
drigalesco geeft maandagavond
onder leiding van Henk Briër
een gratis concert in de Taffeh
zaal van het Rijksmuseum van
Oudheden.
Solistische medewerking zal wor
den verleend door de oud-Leide-
naar Rien de Reede, fluitist in
het Concertgebouworkest, en de
Leidse harpiste Helga van der
Louw. Bij deze gelegenheid
heeft de wereldpremière plaats
van een fluitconcert van Antonio
Mahaut, dat door Rien de Reede
in Stockholm werd ontdekt en
waarvoor hij alle partijen zelf
heeft uitgeschreven.
Verder staan op het programma de
"Couperin-variaties" voor fluit,
harp en orkest van Hendrik And-
riessen, een concert voor strij
kers van Tommaso Albinoni, de
"Fünf Stücke für Streichorches-
ter" van Paul Hindemith en de
75ste symfonie van Joseph
Haydn.
Beurs voor Briër
LEIDEN De Leidse danspedago-
ge Marjolein Briër heeft een stu
diebeurs gekregen, die haar in
staat stelt om gedurende twee
maanden in New York te dansen.
Het staat nog niet vast wanneer
de reis naar Amerika wordt ge
maakt.
Marjolein Briër vertrekt in elk ge
val eerst naar het Joegoslavische
Rovinj om er, in het kader van
een internationaal balletfestival,
gedurende de maand juli les in
jazz-dans te geven.
Holland Festival tot taak gesteld
te laten zien wat er zoal in Berlijn
aan de hand is. Het optreden van
"Tanzfabrik" gisteravond beves
tigde dat beeld van Berlijn als
stad waar naar nieuwe wegen
wordt gezocht.
De hoofdmoot van het programma
bestond uit "Ursonate" van de
dadaïistische auteur Kurt
Schwitters. De "Ursonate" is een
klankdicht. Het bestaat uit bete
kenisloze combinaties van letter
grepen met een nadrukkelijk rit
me er in. Vandaar dat Schwitters
zijn tekst ook een sonate heeft
genoemd. De geschreven vorm
doet denken aan een gedicht,
maar bij een goede voordracht
wordt de "Ursonate" een mu
ziekwerk van klanken.
Die voordracht was gisteravond uit
de kunst. Martin Schurr bracht
de wonderlijke opeenvolging
van "woorden" als raketebé, be-
beretetseké helemaal tot leven.
Hij bracht veel variatie aan in de
gescandeerde woorden, waar
door ze een goed houvast voor de
dans vormden.
De dansers waren in twee groepen
verdeeld. Drie vrouwen reageer
den in hun dans vloeiend en in
lange lijnen op de klankritmiek.
Het paar gaf een veel directere
respons, in meer abrupte en hoe
kige bewegingen. De bewegin
gen hadden tot taak de gevoels
waarde van de klanken te ver
beelden. Elke lettercombinatie
riep een bepaald soort bewegin
gen op, waardoor een direct sa
mengaan van dans en begelei
ding ontstond.
Een nadeel hiervan was dat de ver
houding tussen dansers en voor
drager wat al te veel die van le
raar en leerling werd. De dansers
lieten zich door de klanken dril
len als pupillen door hun gymle
raar en zo'n benadering is wat al
te voor de hand liggend. Aan de
andere kant zorgde die relatie
voor komische effecten, als de
instructies te moeilijk werden
om op te volgen.
Voorafgaand aan "Ursonate" wer
den vier korte dansen uitge
voerd. De eerste drie daarvan,
gebaseerd op muziek van Harry
Beeld van "Ursonate"
Sacksioni en Laurie Anderson,
waren niet erg indrukwekkend.
Ze bevatten vele direct aan het
dagelijks leven ontleende bewe
gingen, zonder dat daar iets ori
gineels mee was gedaan.
"Handl Gedichte", de vierde dans,
deed sterk aan "Ursonate" den
ken. Ook hier een voorgedragen
tekst als ondersteuning van de
dans. De solo van Jacalyn Carley
sloot zo precies aan bij de voor
dracht, dat haar dans een geïm
proviseerde indruk maakte.
De steeds sneller wordende voor
dracht gaf in combinatie met de
bewegingen een komisch effect.
Ook vanavond treedt Tanzfabrik
in De Meervaart op, maar dan
met de voorstelling "Looping -
Flugversuche".
ARIEJAN KORTEWEG.
DEN HAAG
Nederlands Congresgebouw - do 17, 20.15 uur, Holland Festival, Het Resi
dentie-Orkest o.l.v. Per Dreier m.m.v. koor en solisten uit Noorwegen, Ed-
vard Grieg: Volledige toneelmuziek van 'Peer Gynt'.
Circustheater - do 17, vr 18, za 19, 20.15 uur, Holland Festival, Nederlands
Danstheater; zo 20,12.15 uur, le Scheveningen Zondagconcertpresentatie
Pim Jacobs.
Koninklijke Schouwburg - zo 20, ma 21, 20.15 uur. Holland Festival, Teatro
Stabile di Genova: La Donna Serpente, van C. Gozzi.
HOT - do 17, 20.30 uur. Holland Festival, Meesters van Streek: Maurice
Horsthuis/Frances Marie Uitti; za 19. zo 20. 20.30 uur. Holland Festival, Grif-
teater: De Nabrief, Minimal art aprés la lettre; ma 21. di 22, 20.30 uur. Hol
land Festival, Can't sit still, van P. Simmons, presentatie l.s.m. The British
Council; woe 23, 20.30 uur, Holland Festival, Guido Lauwaert: De Speler,
naar F. Dostojewski.
AMSTERDAM
Stadsschouwburg - do 17, vr 18, woe 23, 20.15 uur, La Donna Serpente; ma
21, di 22, 20.15 uur, Nederlands Dans Theater.
Carré - do 17, za 19, zo 20, 20.15 uur, Tanztheater Wuppertal 1; di 22, woe 23,
20.15 uur, Tanztheater Wuppertal 11.
Concertgebouw - vr 18, gr. zaal, 20.15 uur, Concertgebouworkest
Mickery Theater - do 17, vr 18, za 19. zo 20. 20.30 uur, Camillo.
De Meervaart - do 17, 21 uur, Tanzfabrik 11; do 17. vr 18. 23 uur. Nelson
Revue; zo 20,12 uur, ma 21, 21 uur, Stolzer grosser Vogel; ma 21, 14 uur. Het
leven is heus niet zo kwaad; di 22, woe 23,14 uur, Dr. Doolittle; di 22. 21 uur.
Gebed zonder End; woe 23,20 uur, Drei Fauen; woe 23, 23 uur, Ich sing weil
Lied ha be.
LEIDEN
i 21, 20.30 uur, Kamerorkest
VOORSCHOTEN - Engelse koren
en voornamelijk Engelse solisten
zullen, samen met het (versterkt)
Barokensemble Voorschoten op
zaterdagavond 19 juni in de Moe
der Gods Kerk in Voorschoten
een uitvoering geven van Han
dels oratorium "Messiah". De
muzikale leiding berust bij Mal
colm Hund-Davies. De uitvoe
ring ligt voor wat betreft het
koorgedeelte in handen van twee
koren: The British Choir in the
Netherlands en de Choirs of St.
John and St. Philip. Eerstge
noemd koor is samengesteld uit
in Nederland (vaak tijdelijk)
woonachtige Britten. De koren
van St. John and St. Philip zijn
afkomstig van de Anglicaanse
kerk in Den Haag en Voorscho
ten.
De verbintenis met het Baroken
semble Voorschoten is te verkla
ren uit het feit, dat dirigent Mal
colm Hund-Davies zowel de mu
zikaal leider is van de koren als
van het orkest. Een toevalligheid
overigens, die echter samenwer
king bij de uitvoering van een
veelomvattend werk als Han
del's "Messiah" voor de hand lig
gend maakt. Het Barokensem
ble, waarvan de vaste kern be
staat uit strijkers en clavecimbel,
is voor deze gelegenheid ver
sterkt met enkele blazers en pau
ken. De continuo-partijen zijn
toevertrouwd aan de organist
Chris Farr en de claveciniste Ju
lia Theis.
Als vocale solisten treden op: de
sopraan Marianne Hund-Davies
(die men samen met Julia Theis
al verschillende keren in de
Haagse regio en in Voorschoten
heeft kunnen beluisteren), de alt
Ruth Andrews, de contra-tenor
Keith Freeman, de tenor Gerar-
do Jak en de bas Dick Hollander.
De Messiah, een bijbels orato
rium, werd in 1741 door Handel
gecomponeerd en 240 jaar gele
den voor het eerst in Dublin uit
gevoerd en daar met zeer groot
enthousiasme ontvangen.
Koren en orkest zijn sinds begin
dit jaar intensief bezig geweest
met het instuderen van het
drieënhalf uur durende werk. De
uitvoering in Voorschoten (met
een herhaling op 26 juni in de Be
gijnhofkerk in Amsterdam) is
niet gesubsidieerd en geschiedt
voor eigen risico van de uitvoe
renden.
LEIDEN LEIDERDORP
De Leidse kunstenaar Han Rotteveel
exposeert xijn schilderijen tot en
met 18 juli in galerie-koffiehuis 'Fe-
nix' aan de Botermarkt. Het raat om
een nieuwe collectie schilderijen
van de Leidenaar, die sinds eind vo
rig jaar tot stand zijn gekomen. On
danks een zekere verwantschap met
het werk van sommige andere schil
ders is hier volgens de kunstenaar
zelf sprake van een geheel eigen
stijl. Men zou deze stijl abstrakt-ex-
pressionisme kunnen noemen. De
schilderijen tonen de kleurrijke
beelden van een andere werkelijk
heid, totaal verschillend van het be
kende en vertrouwde, maar er toch
deel van uitmakend. De titels geven
niet meer dan een vage benadering
van wat er mee bedoelt wordt en
kunnen het beste als etiketten wor
den gezien. Rotteveel gaat er van uit
dat de beschouwer zelf uitmaakt
wat de schilderijen voorstellen.
In galene-theehuis is het Nixje Straus,
die tot 12 juli haar olieverfschilderijen
en aquarellen ten toon stelt Aanvan
kelijk begonnen met olieverven, geïn
spireerd door het Spaanse en Zuid-
franse landschap, wordt het aquarel
leren haar belangrijkste uitingsvorm.
Haar contacten met de Amerikaanse
schilderes Lucy Fields spelen daarby
een belangrijke rol. Nixje Straus
woont al zestien jaar op Majorca. De
emoties, die dit eiland btj de dagelijk
se waarneming oproept komt in de di
versiteit van Nixje Straus' composi
ties duidelijk tot uitdrukking.
Etsen, litho's en tekeningen van de Lei-
derdorpse Bep Broekema- Van Dijk
zijn van 17 juni tot en met 28 juli te
zien in het gemeentehuis van Leider-
Na een opleiding tot lerares naaldvak
ken besloot Bep van Dijk in de
avonduren de Academie voor Beel
dende Kunsten in Den Haag te be
zoeken. In 1977 deed zij eindexamen
met verschillende werken, die de ko
mende weken in het gemeentehuis
hangen. Er zijn naast litho's en etsen
drie kleurpotloodtekeningen en een
zeefdruk uit 1978 op deze expositie
te zien. Bep Broekema heeft ook op
de Vrije Akadcmie gewerkt. Daar
vond zij naar eigen zeggen wat zij na
haar academietijd zo miste: de sti
mulans van het werken met anderen
en van aparatuur. Aan de vrije Aka-
demie heeft Bep Broekema portret
geschilderd en hel zeefdrukken be
studeerd. Zij b van plan om in deze
techniek door te gaan.
In de Holiday Inn in Leiden zijn het et
sen en penseeltekeningen van Annie
Goddijn, die vanaf 17 juni te bezichti
gen zijn. De Duinen vormen voor de
ze Leidse een geliefd werkterrein.
Haar expositie duurt tot en met 14 ju-
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Meteor", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30,
19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
LIDO 1: "In de huid van een killer", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
uur, 16 jr.
LIDO 2: "Missing", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Chariots of fire", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur,
16 jr.
LIDO 4: "La femme d'è cöté", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur,
16 ir.
STUDIO (133210): "Tales of ordinary
madness", da. 19.00 en 21.15 uur, do.,
vr., ma. en di. ook 14.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Tekenfilmarsenaal",
za., zo. en woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45
EURO 1: "Een nummertje tussen de
coulissen", do., vr., ma. en di. 13.30
uur, za. ook 24.00 uur, 18 jr.
Kindermatinee: "Donald Duck's zomer
feest", za., zo. en woe. 13.45 uur.
EURO 2: "Ordinary people", da. 13.30,
18.30 en 21.15 uur, zo. ook 16.00 uur,
Nachtvoorstelling: "Driver", za. 24.00
uur, 16 jr.
EURO 3: "Strafbataljon Charlie Bravo",
da. 13.30, 18.45 en 21.15 uur, zo. 13.45,
16.15, 18.45 en 21.15 uur, za. ook 24.00
uur, 16 jr.
EURO 4: "Dead and buried", da. 13.30,
18.45 en 21.00 uur, zo. ook 16.00 uur,
za. ook 24.00 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Het slangeëi", do. 21.00
uur, vr. en za. 21.30 uur, 16 jr.
"Sphinx", vr. en za. 19.30 uur, za. ook
16.00 uur, zo. 15.30 en 18.15 uur, 12 jr.
"Atlantic City", zo. 21.00 uur (besl.), di.
en woe. 21.00 uur, al.
Kindermatinee: "Dumbo, het vliegende
olifantje", za. 14.00, zo. 13.30
14.15 uur.
Bioscoop Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "The Battle of Britain", da.
14.45, 18.45 en 21.15 uur, 12 jr.
CITY 2: "Southern Comfort", da. 14.45
(beh. za. en woe 18.45 en 21.15 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Popeye",
14.30 uur.
CITY 3: "Tiroler meisjes op het liefc
pad", da. 14.45, 18.45 en 21.15
jr.
CITY 4: "Popeye", da. 14.45
wor «N Kwe uw
urrpeo-
kwaapmttvcwaap ae-
TRIANON (123875): "Les uns et les au-
tres", da- 14.00 en 20.00 uur, al.
REX (125414): "Paspoort naar het por
noparadijs", da. 14.30, 19.00 en 21.15
uur, zo. 14.15,16.30,19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
Nachtvoorstelling: "Sissy's hot sum
mer", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Les uns et les autres", da.
20.00 uur. zo. 15.45 en 20.00 uur, al.
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941. toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
f Expoaith»»
Bibliotheek - Nieuwstraat 4, tentoon
stelling "Droomwereld", tot 1/8, ope
ningstijden bibliotheek.
Gemeentehuis Leiderdorp - t/m 28/7,
Bep Broekema-Van Dijk, etsen, litho's,
tekeningen, ma t/m vr van 8-17 uur, do
van 19-21 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, t/m 3/10, 'Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden', ma t/m za van 10-17 uur,
zon- en feestdagen van 13-17 uur.
Galerie Denise Stephan - t/m 27/6,
Mark Rietmeijer beelden, Johannes van,
Hoften acrylschilderingen, Rineke Kop
schilderijen, vr, za, zo, van 13.30-17.30
Art-tea-house De Oude Rijn - tot 12/7,
Nixje Straus, olieverfschilderijen -
aquarellen, di t/m za van 10-19 uur, do
tot 21 uur, zo 11-18 uur, ma van 12-18
Galerie Fenix - Botermarkt 26, t/m 18/7,
Han Rotteveel, schilderijen, di, wo, vr
10-19 uur, do 10-21.30 uur, za 7.30-18 uur,
zo 11-17 uur.
Museum Boerhaave - Steenstraat la, t/m
5/9, tentoonstelling 'Het Kloppend
Hart', 10 jaar cardiologie in Nederland,
Zieken huizon
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13.00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; toet
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
- de afdeling intensieve zorg: uitsluitend
na overleg met het hoofd van de afde
ling.
Sportmedisch Advies Centrum:
blessurespreekuur. Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandagf
van 19.30-20.30 uur.
Beaoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuls:
Volwassenen: dagelijks van
14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
12.00 uur, van 14.00-14.45 uur en
van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00-18.30 uur.
afdeling C.C.U. (hartbewaking) da
gelijks van 14.00-14.30 uur en 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voot alle patiënten behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avondbezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks. 15.00-15.45 uur en 18.30-
10.00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwijkende tijd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30
19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
RIJNOORD: bezoektijden 's middags
14.30-15.15 uur, 's avonds 18.30-19.30
uur. Extra bezoek voor de hartbewa
king: 's ochtends 11.00-11.30 uur. Extra
bezoek voor vaders op de kraamafde
ling. 's avonds 19.30-20.30 uur. Kinder
afdeling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-18.30
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld bij het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000).
FRED BASSET
FiHberke 'S achter JommekeX
en die dikkerds aan Zjj zijn
r met hem het oerwoud in
Waar naartoe
weet ik niet k/e
zullen Fih'berke
wel horen fluiten
Hier Het hjj twee
spulten achter
tieve hemela/s hem nog
maar niets overkomen is
Eens proberen of hjj ons
^7 signaal opvangt 4
De Bask
BASKISCHE SOEP
zelf» de
:hcnkcl
•elie en selderij, stukje
blaadje laurier, snuljr
troen. een heel teentje
knoflook en een Spaans
peperde Laat het pc
perkje heel als u niet te
gen reer scherp kunt!
Zeef de bouillon als de
ze minstens dnr uur
heeft getrokken Bak
ohjfol
dan wel eerst de p
cd).udcVLieuiu&
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
In zekere gemeente van ons
vaderland niet te Kampen
werd onlangs een gaslantaarn
geplaatst, die weigerde licht te
geven. Het verstand van den
lantaarnopsteker, die anders
toch geen kruk in zijn vak was,
stond er voor stil. Er werd nu
een beambte geraadpleegd, die
hooger stond, Fransch had ge
leerd, Engelsch sprak en "tech
nische" bekwaamheid bezat
Hij inspecteerde de lijderes met
de meeste nauwkeurigheid, gaf
raad, maar ook al geen goeden
raad, want de lantaarn bleef
halsstarrig weigeren licht te ge
ven. Het publiek fluisterde
reeds allerlei geheimzinnighe
den, toen de oorzaak gelukkig
gevonden werd: men had ver
zuimd.... de lantaarn in verbin
ding te brengen met gaslei
ding!.
De toegang tot de Vendóme-
zuil te Parijs, die in den laat-
sten tijd meermalen het treurig
tocmeel van zelfmoord was, zal
in het vervolg voor het publiek
gesloten zijn. De Parijsche bla
den vragen of het niet beter was
boven op de Zuil een traliewerk
te maken, dat de menschen zou
beletten de hand aan zichzelven
te slaan.
Vijftig jaar geleden:
In den ouderdom van 72 jaar
is gistermiddag op "Walden" te
Bussum de letterkundige dr.
Frederik pan Eeden overleden
H IJ verwierf zich o m groole be
kendheid door "De kleine Jo
hannes". Het iverk van Van Ee
den heeft ook in het buitenland
veel waardeering gevonden.
Vertalingen van vele van rijn
boeken verschenen in het
Fransch, Zweedsch, Engelsch,
Duitsch, Italiaansch, Deenseh.
Tsjechisch en Russisch. Hij is
een der weinigen uit den kring
van de "Nieuwe Gids" geweest,
die inderdaad een belofte heb
ben vervuld.
