Britse acties in Port Stanley
Vage compromissen op Ecotop
-c
Bitterheid in
Zuid-Libanon
Veel vredesdemonstraties
Zelfs de gevulde eend werd gecontroleerd
Onenigheid VS-Engeland over toekomst
Zwitsers niet
aardig voor
gastarbeiders
Falklands en M.-Oosten overschaduwen Versailles
Na inval door Israël
Belangrijke vondsten na
aanslag op ambassadeur
MAANDAG 7 JUNI 1982
Buitenland
Zowel pro- als contra VS
LONDEN/ROME GPD/UPI) -
Meer dan 250.000 mensen heb
ben gisteren in Londen meege
daan aan een demonstratie tegen
kernwapens. De mars. die was
georganiseerd door de Campag
ne for Nuclear Disarmement
(CND) eindigde met een vredes-
manifestatie in Hyde Park.
Het was de grootste vredesdemon
stratie ooit in Engeland gehou
den, zo zeiden woordvoerders
van de CND gistermiddag. Aan
de demonstratie werd niet alleen
door Britten deelgenomen, maar
ook door afvaardigingen uit een
aantal Westeuropese landen,
waaronder Nederland.
Een dag eerder hadden enkele
tienduizenden Italianen in het
centrum van Rome gedemon
streerd voor vrede en ontwape
ning en tegen de politiek van de
Amerikaanse president Reagan.
De demonstratie, gesteund door
communisten en klein links,
richtte zich met name tegen
nieuwe kernraketten
en de Beierse hoofdstad Mün-
chen hebben zaterdag ongeveer
140.000 mensen gedemonstreerd
voor „vryheid en vrede". Op de
door de christen-democratische
CDU en CSU georganiseerde bij
eenkomsten stond vooral Qe ver
bondenheid en vriendschap met
de Verenigde Staten in het mid
delpunt.
„Wy heten u van harte welkom,
meneer de president" was. vier
dagen voor het bezoek van het
Amerikaanse staatshoofd Ro
nald Reagan aan Bonn en West-
Berlijn. op vele spandoeken te le
zen. CDU-voorzitter Helmut
Kohl zei in de Hofgarten in Bonn
dat een dergelijke demonstratie
van 100.000 mensen niet moge
lijk zou zijn geweest zonder de
Verenigde Staten. In Munchen
verklaarde CSU-chef Franz-Jo-
sef Strauss dat Washington de
„sterkste garantie voor het in
stand houden van een mens
waardige samenleving"
Londen demonstreert dat het motto
i praktijk te brengen valt.
middellange afstand in Oost-
West-Europa.
In de Westduitse hoofdstad Bonn
de Aanstaande donderdag wordt
Bonn door de „vredesbeweging"
een demonstratie georganiseerd.
Daar worden meer dan 150.000
mensen verwacht. Die demon
stratie is ook „voor vrede", maar
er kan geen twijfel aan bestaan
dat de tekst ..Sonne statt Rea
gan" (zon in plaats van Reagan)
daar in het middelpunt zal staan.
Enige demonstranten wierpen mo-
lotov-cocktails en gooiden ra
men in. zo werd nader gemeld
De politie voerde een charge uit
op de menigte, maar zei niet te
weten of er gewonden waren ge
vallen. Zy meldde ook geen ar
restaties.
Naar schatting 10.000 betogers van
linkse actiegroepen in geheel
Frankrijk hebben zaterdag een
yeedzame mars door Parijs ge
houden tegen president Reagan
van de Verenigde Staten.
"Er was een belangrijke gebeurte
nis als de komst van Reagan voor
nodig om het Franse links samen
te brengen", zei Francois Tale,
lid van het Franse comité van
steun aan de Amerikaanse in
diaan. Tale hield een bord om
hoog waarop een indiaan stond
met een prop in de mond in de
kleuren van de stars and stripes
en de tekst: "Gezocht: sheriff
Reagan voor volkerenmoord".
(Van onze correspondent Henk Dam)
LONDEN - Britse eenheden voeren „zeer gewaagde" operaties in en bij Port Stanley uit
die, als ze slagen, het einde van de oorlog snel dichterbij kunnen brengen. Dat is gister
avond gemeld door Britse verslaggevers op de Falkland-eilanden.
Het was vrijwel het enige nieuws
van belang dat het afgelopen
weekeinde over de strijd bekend
werd. Het ministerie van defen
sie in Londen heeft, nadat de
Britse troepen medio vorige
week hun posities rond Port
Stanley hadden ingenomen, vrij
wel geen mededelingen gedaan.
Gisteravond werd de stilte op het
ministerie echter even doorbro
ken toen de defensiewoordvoer
der het in brede kringen levende
vermoeden bevestigde dat de
3000 infanteristen die zich aan
boord van de Queen Elizabeth II
bevonden, inmiddels zijn geland
en bij Port Stanley stellingen
hebben betrokken.
VS-Engeland
Inmiddels is in politieke kringen in
Engeland verontrusting ontstaan
over de Amerikaanse houding in
het Falkland-conflict. Gevreesd
wordt dat de VS, uit angst teveel
van de Latijns-Amerikaanse
buurlanden te vervreemden,
haar houding van steun jegens
de Britten bezig is te herzien.
Conservatieve parlementsleden
hebben gisteren aangekondigd
minister Pym (buitenlandse za
ken) te zullen inpelleren over het
Amerikaanse stemgedrag tijdens
een zitting van de Veiligheids
raad afgelopen vrijdag.
De VS steunden aanvankelijk En
geland en stemden tegen een
motie, die vroeg om een staakt-
het-vuren op de Falkland-eilan
den. Maar later maakte de Ame
rikaanse vertegenwoordiger bij
de VN, mevrouw Kirkpatnck be
kend dat haar land dit wilde ver
anderen, en zich nu wilde ont
houden van stemmen.
De Britse regering is over dit stem
gedrag teleurgesteld, zo hebben
woordvoerders van mevrouw
Thatcher laten weten. Ongetwij
feld zal een en ander van invloed
zijn op het bezoek van de Ameri
kaanse president Reagan, die
vanmiddag in Londen aankwam
en tot woensdag zal blijven.
Het is geen geheim meer dat Enge
land en Amerika verschillend
denken over de toekomst van de
Falkland-eilanden. Mevrouw
Thatcher liet vorige week duide
lijk blijken ervoor te voelen de
eilanden onafhankelijk te ma
ken, waarbij hun veiligheid dan
zou moeten worden gegaran
deerd door een multinationaal
vredesleger, waarbij in elk geval
de VS zou moeten worden be
trokken.
Plan-Reagan
Dit weekeinde is echter bekend ge
worden, dat Reagan bij de ge
sprekken die hij de komende da
gen met mevrouw Thatcher zal
voeren, zal aandringen op een
andere regeling, waarbij ook de
stem van Argentinië zal moeten
worden gehoord.
Volgens dit plan, waarvan details
inmiddels zijn uitgelekt, zal Rea
gan een multinationaal bestuur
van de eilanden voorstellen bij
Britse soevereiniteit. De VS wil
len echter alleen aan een derge
lijk bestuur meedoen, als Enge
land belooft nog voor het einde
van het jaar onderhandelingen
over de toekomst van de Falk
land-eilanden te beginnen. Be
halve de VS zou Engeland deel
moeten nemen aan het bestuur,
terwijl ook Brazilië en Jamaica
worden genoemd.
Bij die onderhandelingen zou Ar
gentinië dan moeten worden be
trokken. Engeland zou zich bo
vendien bereid moeten tonen op
den duur concessies ten aanzien
van de soevereiniteit te doen.
Verder zou de Britse oorlogs
vloot moeten worden terugge
trokken.
Ondanks de verschillen over de
toekomstplannen met de Falk
land-eilanden tussen Engeland
en de VS hebben de zeven lan
den die dit weekeinde hebben
deelgenomen aan de economi
sche top in Versailles bij monde
van de Franse president Mitter
rand nogmaals hun steun voor
het Britse standpunt uitgespro
ken.
VERSAILLES - Ondanks het menignsverschil over een oplossing in de
Falkland-crisis, was de Amerikaanse president Reagan wel zo beleefd om
de Britse premier Thatcher op haar plaats te helpen voor de persconferen
tie die de Economische Top in Versailles afsloot.
GENEVE - Met een gering ver
schil van nog geen 10.000
stemmen hebben' de Zwitser
se kiezers gisteren per refe
rendum een wetsvoorstel
verworpen dat de rechtsposi
tie van buitenlandse werkne
mers zou hebben verbeterd.
Hierdoor blijft een wet van
kracht die nog uit 1931 da
teert en die de buitenlandse
seizoenarbeider maar ook de
buitenlandse werknemer op
jaarcontract vrijwel rechte
loos maakt.
In feite betekent de uitslag dat
de al 12 jaar durende grimmi
ge discussie over de positie
van buitenlanders in Zwitser
land nog zal voortduren. De
Zwitsers voelen zich be
dreigd.
Het is een vrees overigens die
de werkelijkheid vooruit
snelt, want het percentage
werkloosheid in Zwitserland
is tot dusver te verwaarlozen.
Niettemin ziet de Zwitser een
legertje buitenlanders opruk
ken dat in aantal een zesde
deel uitmaakt van de
werkende bevolking. Een tv-
commentator reageerde hier
gisteravond: „De Zwitser
blijft denken: die buitenlan
ders zijn toch anders, ze moe
ten zich niet te lang in Zwit
serland ophouden".
VERSAILLES - Overschaduwd
door de gebeurtenissen in Liba
non en de Falkland-eilanden
heeft de economische topconfe
rentie van de westerse gëndu-
strialiseerde wereld het afgelo
pen weekeinde in Versailles
slechts magere resultaten opge
leverd. De economische situatie
van de deelnemende landen
loopt zo sterk uiteen, dat een
concrete gezamenlijke aanpak
van de economische recessie niet
mogelijk is. Daarbij waren de
twee aanwezige presidenten,
Reagan van de Verenigde Staten
en Mitterrand van Frankrijk, en
de vijf premiers Thatcher van
Groot-Bnttannië, Trudeau van
Canada, Schmidt van West-
Duitsland, Suzuki van Japan en
Spadolini van Italië, ook niet in
staat de bestaande meningsver
schillen over beperking al of niet
van de Oost-West-handel en in
grijpen in de internationale wis
selkoersen bij grote schomme
lingen werkelijk te overbruggen.
Op deze punten werden niet erg
concrete compromissen geslo
ten. De waarde daarvan zal pas
later kunnen blijken. Woord
voerders van verschillende dele
gaties spraken elkaar echter al zo
tegen over de betekenis van be
langrijke delen van de slot
verklaring, dat de Franse minis
ter van buitenlandse handel Jo-
bert zei: „Het verdrag van Ver
sailles wordt reeds nu verschil
lend geïnterpreteerd
Falkland
Verschillende interpretaties ook
over het incident rond de Falk
land-crisis dat de gemoederen in
Versailles zaterdag heftig bezig
hield. De Verenigde Staten stem
den in de Verenigde Naties tegen
een uitspraak voor een staakt-
het-vuren op de Falkland-eilan
den, maar zeiden achteraf ineens
dat ze zich hadden willen ont
houden. De Britten zagen deze
beleidswijziging als een duidelij
ke breuk met de „krachtige
steun" die de Amerikaanse presi
dent Reagan vrijdag nog in een
gesprek onder vier ogen had toe
gezegd aan de Britse premier
Thatcher.
Oost-West
Onduidelijkheid bestond er in Ver
sailles ook ten aanzien van de
Oost-West-handel. De Amerika
nen oefenden zware druk uit om
tot beperking van deze handel te
komen, vooral ten aanzien van
de exportkredieten die de West
europese landen het Oostblok
geven als deze maar hun produk-
ten willen kopen. In de slot
verklaring wordt voorzichtig
over begrenzing van deze kredie
ten gesproken op basis van het
principe van „verstandig koop
manschap". De Amerikaanse mi
nister van financiën Reagan zag
erin, tot zijn „volle tevreden
heid", een onderschrijving door
de andere partners van het Ame
rikaanse principe dat de Sowjet-
Unie economisch onder druk ge
zet moet worden om Moskou in
ternationaal tot militaire terug
houdendheid te dwingen. Rea
gan gaf echter toe dat er geen
werkelijke limiet voor die kre
dieten is aangegeven. De Euro
pese landen voelen daar niett
voor omdat die handel met het
Oostblok voor hen veel belang
rijker is dan voor de Verenigde
Staten en omdat zij daar een ze
kere stabilisering van de Oost-
West-verhoudingen van ver
wachten.
Wisselkoersen
Ook over het tegengaan van al te
grote schommelingen in de inter
nationale wisselkoersen bleef in
Versailles de nodige onduidelijk
heid bestaan. De landen gingen
akkoord met een studie over de
mogelijkheden tot ingrijpen.
Grote koerswisselingen, met na
me van de dollar, scheppen voor
de Westeuropese en Japanse
munteenheden veel onzeker
heid, zijn daarom een extra pro
bleem in een toch al economisch
moeilijke tijd. De Verenigde Sta
ten hebben de aandrang om de
koers stabieler te maken en dus
vaker in te grijpen bij grote
schommelingen op de internatio
nale wisselmarkten van de hand
gewezen. President Reagan is
wel bereid tot ingrijpen als de
markt werkelijk verstoord is,
maar niemand precies weet wat
onder die term „verstoorde
markt" verstaan moet worden.
Rente
De Europese partners hebben de
Verenigde Staten er ook niet toe
kunnen brengen maatregelen te
nemen om de hoge rente te verla
gen. Deze rente houdt ook de
rente in West-Europa hoog,
maakt het investeren daardoor
duur en blokkeert zo de econo
mische opbloei. In de slotverkla
ring van Versailles wordt bena
drukt dat de strijd tegen de infla
tie een sleutelrol moet spelen,
ook bij het naar beneden druk
ken van de rente.
De Franse president Mitterrand
had de topconferentie ingeleid
met een twee uur durend plei
dooi voor invoering van nieuwe
technologie als het middel om de
werkloosheid te bestrijden. De
overheid zou daarin naar zijn me
ning krachtig moeten deelne
men De conferentie besloot tot
een studie over de mogelijkhe
den op dit terrein, maar verschil
lende landen, de Verenigde Sta
ten. West-Duitsland, Japan, be
nadrukten het belang niet van de
staat maar van het particuliere
bedrijfsleven in dit verband.
De Libanese hoofdstad Beiroet
trilde gisteren de hele dag op
z'n grondvesten, zo hevig wa
ren de artilleriebeschietingen
in het Zuiden, hier toch al
gauw 40 kilometer vandaan.
De Libanezen zijn bang,
maar er heerst ook grote ver
bittering over - wat men hier
uitlegt als Amerikaanse
„medeplichtigheid aan Is-
raëls agressiviteit". Men
meent in Beiroet - en dat
geldt niet alleen voor de rege
ring, maar ook voor de ge
middelde Libanees - dat
Amerika veel te weinig en
veel te laat druk op Israël
heeft uitgeoefend.
Algemeen is het gevoel hier dat
het Palestijns-Israëlische
conflict met hernieuwde he
vigheid ten koste van Liba
non. en vooral ten koste van
Libanese levens wordt uitge
vochten. waarbij de Libanese
sympathieën voor de Pale
stijnse zaak verdeeld zijn en
men allereerst een afkeer
heeft tegen de allesvernieti
gende Israëlische oorlogsma
chine.
De Amerikaanse bemiddelaar
Philip Habib, architect van
het Israèlisch-Palestijnse be
stand van juli vorig jaar - een
bestand nu wel zeer grof ge
schonden door de Israeli's -
wordt vandaag in Beiroet
verwacht om het niet meer
bestaande bestand nieuw le
ven in te blazen. Algemeen
wordt in de Arabische wereld
verwacht dat de Israëlische
invasiemacht in Zuid-Liba-
non snel militaire „voldon
gen feiten" wil creëren - een
oude Israëlische tactiek
voordat Habib diplomatiek
iets kan bereiken en/of Israel
onder westerse druk tot mati
ging gedwongen kan worden.
Provocatie
Israël heeft verklaard niet van
plan te zijn de Syriërs in Li
banon aan te vallen, maar het
Israëlische optreden kan niet
anders dan een geweldige
provocatie tegen de Synérs
uitgelegd worden omdat
moeilijk van hen verwacht
kan worden dat zij machte
loos zullen toezien hoe hun
Palestijnse bondgenoten in
Zuid-Libanon door de Israë
li's worden afgeslacht. Bo
vendien hebben de Syriërs
vorig jaar als afschrikking te
gen de Israëli's SAM-raket-
ten in Libanons oostelijke
Bekaa-vallci geplaatst. Begin
heeft altijd geeist dat deze ra
ketten verwijderd moesten
worden.
Daarnaast hebben Israëlische
leiders openlijk in het verle
den de intentie uitgesproken
om de Syriërs uit Libanon te
verjagen, dit als deel van het
plan om de positie van de
met Israël sympathiserende
christen-rechtse Libanese fa-
langisten te versterken. Het
is waarschijnlijk - zo wordt
met een wrang mopje in Bei
roet geschertst - dat Israël
met een falangisten-regering
in Beiroet het aangekondige
„vredesverdrag" met Liba
non wil afsluiten.
Zelfs in de meest extreem
christen-rechtse kringen in
Libanon wordt Israëls belof
te om Libanons „territoriale
integriteit te zullen respecte
ren" (notabene na een com
plete invasie in dat land) als
een farce beschouwd.
Belofte
Israel al beloofd dat zijn rege
ring geen raketbeschietingen
op het Israélisch-Libanees
grensgebied meer zal dulden.
Een jaar geleden, voordat vfal
de bemiddeling van de Ame
rikaanse diplomaat Habib
een bestand tot stand kwam,
is gebleken dat Begin die be
lofte niet «waar kan maken
door Zuid-Libanon te bom
barderen. De Palestijnen ma
ken gebruik van mobiele ra
ketin stallati es en die zyn met
de luchtmacht met te bestrij
den. Een invasie was dus het
enige alternatief om deze be
lofte in te lossen
Doel van de Israëlische invasie
in Libanon is tevens om de
bufferzone tussen de Israëli
sche grens en het gebied dat
door de Palestijnen beheerst
wordt naar het noorden op te
schuiven, zodat Israëlische
nederzettingen in de toe
komst niet meer onder het
bereik van Palestijnse raket
ten zullen liggen. Volgens
premier Begin heeft het Pale
stijnse geschut een bereik
van veertig kilometer
In deze Israëlische opzet komt
de komst van de Amerikaan
se bemiddelaar Habib naar
het Midden-Oosten vandaag
zeer goed van pas. De Israe
li's willen snel feiten creëren,
om vervolgens Habib de kans
te geven in het kader van de
nieuwe status quo het be
stand te hernieuwen, en zo
mogelijk het mandaat van
Unifil uit te breiden. Voor Is
raël zou het ideaal zijn om het
gebied waar de Palestijnen
nu uit verdreven worden te
overhandigen aan Unifil, of
als dat internationaal niet
haalbaar is aan de milities
van majoor Haddad. Er zou
dan een verbindingscorridor
gemaakt kunnen worden tus
sen het gebied van Haddad
en de falangisten in noorde
lijk Libanon.
Het zal ongetwijfeld bij de Syri
sche besluitvorming al dan
niet te interveniëren een rol
spelen dat een ingrypen tot
een Israëlische poging kan
leiden het Synsche leger uit
Libanon te verdrijven Rest
de vraag of een militaire op
lossing voor Libanon moge
lijk is. Daarover waren de
meningen in Israel de afgelo
pen tijd verdeeld. Volgens
opperbevelhebber Eitan is
het mogelyk de PLO militair
en politiek geheel uit te scha
kelen. Oud-premier Rabin
gelooft niet dat dat mogelijk
is. Maar deze discussie is nu
tot later uitgesteld Want - zo
als Rabin zegt - nu er gevoch
ten wordt en slachtoffers val
len sluiten de gelederen zich
achter de regering
RIENKO WILTON
JAAP VAN WESEL
LONDEN (Reuter/UPI) - Het onderzoek naar de moordaanslag op de
Israëlische ambassadeur in Londen, Shlomo Argov, heeft wapens en
documenten opgeleverd waardoor wellicht een reeks aanslagen op
vooraanstaande joden en diplomaten in Europa is voorkomen
Na de aanslag werden twee Jordaniers, een Irakees en een Syriër aange
houden. Een der Jordaniërs werd gewond toen hy na de aanval pro
beerde te vluchten. Later werden in een appartement in de wijk Ken
sington en in een jeugdhotel een machinepistool, twee automatische
geweren, granaten en munitie gevonden De politie wilde persberich
ten als zou'ook een 'dodenlijst' van nieuwe potentiële slachtoffers zijn
aangetroffen, niet bevestigen
De Iraakse zakenman en twee Jordaanse studenten zyn zaterdag officieel
in staat van beschuldiging gesteld wegens poging tot moord op de
Israëlische ambassadeur in Londen. Een van de Jordaanse studenten
wordt bovendien beschuldigd van poging tot moord op een politieman.
De toestand van Argov, die door een kogel in het hoofd werd getroffen,
blyft kritiek Volgens de arts van de ambassadeur is het niet uitgesloten
dat hy aan een kant van zyn lichaam verlamd blyft.
De politie heeft inmiddels de Synérs vrygelaten.
PARIJS (GPD) - De elegantste
topconferentie van de staats
hoofden en eerste ministers van
de zeven rijke industrielanden
ooit gehouden, eindigde gister
avond in de tuinen van het kas
teel van Versailles met een vuur
werk dat ternauwernood aan een
forse donderbui ontsnapte. En er
ging meer ternauwernood. Het
Brits-Argentijnse Falkland-con
flict eiste meer van de aandacht
der zeven op dan was voorzien.
In de wandelgangen van het gigan
tische perscentrum - ingericht
in de 17e eeuwse orangerie -
ging de belangstelling als het
even kon uit naar de televisie
beelden van de tenniskampioen
schappen op Roland Garros, het
Parijse Wimbledon. En gister
middag kwam daar nog de klap
bij van de Israëlische invasie in
Libanon, waarmee premier Be
gin op weinig sportieve manier
de show stal die president Mit
terrand in het paleis van de zon
nekoning met zoveel succes had
voorbereid.
Naar Franse maatstaven had alles
perfect ewerkt: de dans van de
helikopters die de staatslieden
ver over het roerige Parijs mid
den in het park van Lodewijk
XIV had afgezet, en waar ze als
karossen wendden voor het ha
len van nieuwe gasten. De stem
ming en het voedsel uit de haute
cuisine waren uitstekend, alles
liep op de minuut. Het Westduit
se enfant terrible Helmut
Schmidt speelde na een statiedi
ner Mozart op een clavecimbel,
Margaret Thatcher wandelde op
hoge hakken langs de vijvers in
het park, door geen toeristen ge
stoord. Tweeduizend politieman
nen en 6000 militairen zorgden er
voor dat geen onverlaat de rust
verstoorde of het leven van wie
dan ok bedreigde
De grootste zorg bereidde de vei
ligheid. Een incident ontstond
toen een lyfwacht van president
Reagan een van de vier koks met
zyn voorgekookte kunstwerken
weigerde toegang tot de keukens
te verschaffen, als hy zich niet
eerst had mogen vergewissen
van het binnenste van wat door
de kok als „canard" was aange
duid. Deze heiligschennis maak
te de kok zo woedend dat hij het
verfijnde voedsel de Amerikaan
zeker in hel gezicht zou hebben
gesmeerd, als een meer geculti
veerde Franse wachtpost niet
had ingegrepen.
Het eerste optreden voor de pers
van president Mitterad werd ern
stig gehandicapt door het niet
werken van de geluidsinstallatie
Dit kwam omdat de technicus
niet op zijn post «H en hij was
dat niet omdat hy buiten een uur
door de oproerpolitie was vastge
houden De man was zijn spccia
le toegangskaart kwijt geraakt
Deze week gaat Versailles weer na
veertien dagen voor het pubhek
open. De om de gedwongen slui
ting kankerende neringdoenden
in de stad hoeven niet bang te
zyn De belangstelling by de toe
risten voor het „kasteel van de
/even was al groter dan normaal
voordat de conferentie begon.
Bovendien is alles ter ere van de
gasten extra gezandstraald en
opgepoetst Dat betekent een
nieuwe attractie die de zakken
zal spekken De Franse staat
heeft het ondernemen naar
schatting weliswaar 35 mihoen
gekost. Het aantal keren dat de
naam Versailles over de hele we
reld de afgelopen dne dagen is
gevallen, is echter niet te tellen
Dat is al een succes op zich. voor
Frankryk's goede naam
