D'66 merkt niets in kabinet
ctlenzf-
ZEinSVREMGHG
D'66 gaat sombere
toekomst tegemoet
C
Intomart: 80 procent is
ontevreden over kabinet
Lubbers over invloed uitslag op beleid:
conf
WD versterkt positie
in bestuur Zuid-Holland
Meer binnenlandnieuws elders
DONDERDAG 3 JUNI 1982
Binnenland
HILVERSUM (ANP) - Bijna tach
tig procent van de ondervraag
den in een Intomart-onderzoek is
ontevreden tot zeer ontevreden
over het optreden van het kabi
net. Van de 800 ondervraagden
in de vorige week gehouden
steekproef blijkt nul procent
zeer tevreden over het beleid. Te
vreden bleek 16 procent, onte
vreden liefst 57 procent en 22
procent zeer slecht te spreken
over het optreden van het Twee
de Kabinet-Van Agt. Een gelijk
onderzoek bij de kamerverkie
zingen vorig jaar wees nog uit
dat 38. procent ontevreden tot
zeer ontevreden was.
Intomart peilde ook een mogelijke
oplossing voor de politieke pro
blemen door het vertrek uit de
politieke arena van Van Agt en of
Den Uyl. Dat beide politieke
voormannen er beter aan doen
het veld te ruimen vindt 32 pro
cent van de ondervraagden.
Drieëndertig procent meent
evenwel dat dcfCDA-leider en de
PvdA-voorman moeten aanblij
ven. Het vertrek van Den Uyl is
volgens 19 procent de beste op
lossing terwijl tien procent van
de ondervraagden een einde aan
de problemen ziet door de poli
tieke aftocht van Van Agt.
Onder de CDA-stemmers meent
tweederde van de ondervraag
den dat Den Uyl het veld dient te
ruimen, terwijl eenderde van de
christen-democraten het liefst
het vertrek van beide politieke
leiders ziet. Onder de PvdA-
stemmers is het percentage dat
én de eigen voorman Den Uyl én
de huidige premier van Agt weg
wil hebben met tweederde het
grootst. Van de PvdA-stemmers
oordeelde eenderde dat alleen
Van Agt er beter aan zou doen de
politiek vaarwel te zeggen.
Stemmotief
Voor een derde (33 procent) van dc
kiezers was de jongste kabinets
crisis een reden om juist te gaan
stemmen. Dat bleek eveneens uit
onderzoek van Intomart. Voor
een meerderheid, 61 procent,
maakte de crisis niets uit voor
het wel of niet gaan stemmen
voor de raadsverkiezingen van
gisteren.
Een andere vraag die Intomart stel
de, was of men vond dat buiten
landers die al enige tijd in Neder
land verblijven het recht zouden
moeten hebben gehad om giste
ren hun stem uit te brengen. Ja,
vond 59 procent van de onder
vraagden. Nee. meende 37 pro
cent. Vooral jongeren en mensen
die hun stem gaven aan linkse
partyen. vonden van wel. Opval
lend was dat juist in de grote ste
den, waar de meeste buitenlan
ders wonen, meer ondervraag
den "nee" zeiden op de gestelde
vraag.
Uit het Intomart-onderzoek bleek
verder dan 44 procent van de on
dervraagden van mening was dat
de burgemeester rechtstreeks
moet worden gekozen. 48 pro
cent vond dat het moest blijven
zoals het tot op heden is: de rege
ring benoemt de burgemeester.
Overigens heeft Intomart giste
ren afgezien van het geven van
een prognose. In verband met
het grote aantal plaatselijke par
tijen was het onmogelijk een be
trouwbaar beeld te geven.
LEIDEN (ANP) - Het verlies van D'66 bij de gemeenteraadsverkiezingen zal niet van
invloed zijn op het beleid dat het interimkabinet van CDA en D'66 de komende
maanden gaat voeren. Dit verklaarde CDA-fractieleider Lubbers gisteravond. Hij
nam hiermee afstand van een uitspraak die premier Van Agt eerder deze week had
gedaan. Deze had gezegd dat de verwachte nederlaag van de Democraten bij de
raadsverkiezingen al in het beleid van het tussenkabinet was verdisconteerd.
Van Agt zei het gisteravond jam
mer te vinden dat D'66 bij de
raadsverkiezingen zo'n groot
verlies heeft geleden, maar dat
zal niet inhouden dat het CDA
D'66 in het kabinet meer onder
druk zal zetten. "We zullen lief
zijn voor D'66, zei hij, toen hij
gisteravond na middernacht arri
veerde op de CDA-bijeenkomst
in Pulchri Studio in Den Haag,
waar bijna alle CDA-ers al waren
vertrokken om ze niet meer ge
loofden in de komst van Van
Agt.
De winst van de PvdA zou volgens
Van Agt zijn oorzaak kunnen
vinden in de recente kabinetscri
sis, want hij zei niet te willen ont
kennen dat dat heeft meege
speeld bij de gemeenteraadsver
kiezingen. Van Agt was pas zo
laat op de CDA-bijeenkomst in
verband met het bezoek van pre
mier Moegabe van Zimbabwe.
Partijen
co
co
eg
00
N
So
•O
T3
'O
2
W
OS
2
OS
CS
Amsterdam
PvdA
38.5
31.3
33.5
19
17
99814
CDA
17.2
14.6
13.8
8
6
40978
WD
15.1
20.6
20.6
7
10
61470
CPN
10.7
13.1
12.7
5
6
37759
D'66
7.8
8.3
5.0
3
2
14835
PSP
5.4
7.3
7.6
2
3
22536
PPR
2.7
2.9
2.6
1
1
7835
De Reagering
-
0.4
0
1245
Centrumpartij
-
1.5
0
4432
Cuijpers
0.2
0
523
1KB
0.1
0.0
0
0
136
VLUG
0.7
0
2230
Werken won. welz.
0.1
0
445
PMP Sur/Ant blok
0.2
0
524
Noord
0.0
0
93
P. v. Rijksgen.
0.1
0.1
0
0
148
SP
0.3
0.2
0
468
GPV
0.3
0.3
0.4
0
0
1293
DS'70
0.3
0.4
0
0
1100
Borkent
0.0
0
113
Overige
1.8
1.3
0
-
Opkomst/totaal
65.9
59.7
57.4
45
45
297977
's-Gravenhage
PvdA
33.9
24.9
28.6
17
14
55590
CDA
27.5
23.1
22.4
13
10
43376
WD
22.8
31.0
29.7
11
14
57535
D'66
6.8
9.0
4.9
3
2
9496
PSP/CPN/PPR
5.4
8.3
8.5
1
4
16409
L. Glimmerveen
1.1
0
2088
Burgerb.-D. Haag
0.1
0
275
Soc. Partij
0.5
0.7
0.5
0
0
1038
Lijst Borsboom
0.0
0
77
Centrumpartij
1.3
0
2430
SGP/GPV/RPF
1.9
3.0
2.5
0
1
4936
Partij kl. zelfst.
0.3
0
599
Lijst Keizer
0.1
0
179
Overige
1.2
-
0
Opkomst/totaal
63.5
58.8
57.0
45
45
194028
Rotterdam
PvdA
51.2
40.5
42.8
25
21
96909
CDA
21.8
18.5
17.6
10
8
39816
WD
12.5
18.4
18.5
6
9
41975
D'66
5.8
8.1
4.3
2
2
9624
SGP/GPV/RPF
2.9
4.2
3.7
1
1
8328
PSP/PPR
2.9
9.6
4.5
0
2
10077
CPN
2.7
3.9
1
2
8903
Lijst Groen
0.2
0
436
Lid Dem. Centr.
0.0
0
106
Geenmensgeenpoen
-
0.2
0
365
Lijst Houkamp
0.1
0
216
Van der Burg
0.0
0
71
Burgerband-R'dam
0.0
0
101
Soc. Partij
0.1
0.7
0.5
0
0
1104
Centrumpartij
1.7
0
3953
Gemeentebel.
0.2
0
502
1KB
0.0
0.1
0
0
108
Wijken R'dam
1.7
0
3856
Overige
0.1
0
-
Opkomst/totaal
61.4
56.5
54.4
45
45
226450
Utrecht
PvdA
32.6
28.7
29.2
16
15
30195
CDA
30.6
24.9
24.1
15
12
24961
WD
14.0
20.6
20.2
6
10
20880
D'66
7.5
9.4
3
2
5689
CPN
4.4
4.7
2
2
4706
PSP
4.6
7.4
2
3
7767
PPR
2.6
1
1
3916
ONVREDE
0
302
CP
LI
0
1101
SGP
1.1
1.1
1.1
0
0
1185
SP
1.6
1.5
0
0
1812
GPV
0.5
1.7
0^9
0
0
975
Overige
0.5
0
-
-
Opkomst/totaal
66.4
62.9
59.8
45
45
103489
Lubbers toonde zich overigens
niet tevreden over de uitslag van
de verkiezingen. In de NOS-stu-
dio zei hij dat hij dit ook al niet
was over de uitslag van de sta
tenverkiezingen. "Ik heb me in
maart verbaasd over het enthou
siasme van veel CDA'ers", aldus
Lubbers.
De trend die hij signaleert: het
CDA stabiliseert zich, zij het op
een iets lager niveau dan bij de
statenverkiezingen van maart
Geweldige klap
De partijvoorzitter van D'66 Jan
van Berkom, noemde de neder
laag van zijn partij gisteravond
een geweldige klap. Desondanks
zei hij in de uitslagen voor zijn
partij nog wel alle kansen te zien
om in september terug te komen.
Van Berkom weet de nederlaag
aan de verbazing in het land over
het meedoen van de Democraten
in het jongste kabinet Van Agt.
De Democraat zei die verbazing
ook in zijn eigen gelederen te
hebben waargenomen. "De men
sen vinden het kennelijk een raar
politiek gedoe"
WD-voorzitter Kamminga zei gis
teravond dat de PvdA niet te
vroeg moet juichen. Kamminga
toonde wel begrip voor de reac
tie van PvdA-leider J. den Uyl
die zich eerder op de avond ver
heugd toonde over de uitslag.
Niet ontevreden was Kamminga
over de resultaten van zijn eigen
partij. Hij constateerde een stabi
lisering van de "fantastische" re
sultaten die de WD boekte in
maart.
Heiligheid
Uit de uitslag van de gemeente
raadsverkiezingen blijkt dat de
heiligheid van het CDA helemaal
niet zo groot is. Dit zei CPN-frac-
tievoorzitter Marcus Bakker gis
teravond in de NOS-studio. Hij
wees op de landelijke tendens,
die er op neerkomt dat het CDA
bijna overal verliest.
PSP-fractievoorzitter Van der
Spek vindt het beter dat zijn par
tij afzonderlijk aan verkiezingen
meedoet dan in combinaties met
PPR en CPN. Van der Spek zei
j ii in de NOS-studio.
Kort na middernacht liet premier Van Agt zich in het gezelschap van
WD-politicus Vonhoff (links), commissaris der Koningin in Groningen,
nog ei'Wl zien in de Haagse Pulchri Studio waar het CDA zijn verkie
zingsbijeenkomst hield.
ADVERTENTIE
haarlemmerstraat 58 4^
leiden 071-140148 lid ANVC
Ten koste van PvdA
DEN HAAG (ANP) - De WD
heeft zijn positie in het college
van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland versterkt ten koste
van de PvdA. Van de vier zetels
die de PvdA in het vorige college
had, gaat er nu één naar de WD,
die daardoor van twee naar drie
zetels stijgt. Het aantal CDA-ge-
deputeerden bleef onveranderd
op twee. Dat is het resultaat van
de verkiezing van het college die
gisteren gehouden is.
De samenstelling van het college is
nu als volgt: voor de PvdA: drs.
J.H. Boone (algemeen bestuurlij
ke aangelegenheden),
telijke bestemmingsplannen) en
J. Hoek van Dijke (milieube
scherming). De drie WD-gede-
puteerden zijn: J. Noorland
(agrarische en^conomische aan-
gelegenhedenk mevr. drs. I.
Gunther (culturele en sociale za
ken) en Th.F.J. Jansen (volksge
zondheid, jeugdzorg, sport en al
gemene bijstandswet). De twee
christendemocraten ten slotte
zijn: drs. W.H.M. Aalberse (alge
meen planologisch beleid en ge
meentelijke bestemmingsplan
nen) en J.W. Hekkelman (perso
neelszaken en verkeer en ver
voer).
RPF
RFP-fractievoorzitter Mijndert
Leerling constateert aan de hand
van de verkiezingsuitslag een al
gemene stabiliteit tot lichte groei
voor de RPF. Landelijk gezien
heeft een grote groep - dertig-
tot veertigduizend kiezers - nu
geen keus op de RPF gedaan,
maar toch zit de groei er in. Be
langrijker vindt hij het dat er op
een aantal wezenlijke plaatsen
zetels zyn veroverd.
De Anne Frankstichting in Am
sterdam is verheugd dat geen en
kele al dan niet openlijk racisti
sche partij bij de gemeenteraads
verkiezingen een zetel heeft kun
nen halen. "Toch geven enkele
uitslagen wel degelijk redenen
tot bezorgdheid. De resultaten
van de grote steden in het Wes
ten van het land tonen aan dat
vooral daar extreem rechtse par
tijen, die etnische minderhden
als zondebok voor de crisis aan
wijzen, een zekere aanhang heb
ben weten te verwerven", aldus
een verklaring gisteravond.
Voetbal - Frankrijk heeft, ter voor
bereiding op het WK, een vriend
schappelijk duel tegen Wales gis
teren in Toulouse met 0-1 verlo
ren. Ian Rush scoorde de win
nende treffer.
Borgman (recreatie en gemeen- In het totale landelijke beeld heeft
de winst die de WD behaalde
bij de statenverkiezingen van
maart zich, zoals verwacht, om
gezet in een veel sterkere positie
in de provinciebesturen. Had de
WD in de vorige colleges van
Gedeputeerde Staten nog slechts
twaalf zetels, gisteren kwam het
aantal WD-gedeputeerden op
twintig. De sterkste positie van
de WD ging vooral ten koste
van de PvdA en in mindere mate
ten koste van het CDA. Dc PvdA
verloor vijf bestuurszetels en
ging.van 30 naar 25 gedeputeer
den. Het CDA daalde van 31 naar
28 zetels.
In totaal ging het gisteren om de
verdeling van 75 zetels voor ge
deputeerden.
Boer Koekoek:
dag politiek
EDE (ANP) - De ex-voorzitter
van de Boerenpartij, "boer"
Hendrik Koekoek, is er giste
ren niet in geslaagd terug te
keren in de politiek. De
Rechtse Volkspartij (RVP)
van Koekoek haalde in Ede,
de enige plaats waar zijn par
tij meedeed aan de verkiezin
gen, maar 667 van de totaal
ongeveer 1100 voor een zetel
benodigde stemmen (1,5 pro
cent).
Jan Terlouw krijgt er dus weer
echt zin is. De slechte uitslag
voor de Democraten bij de
gemeenteraadsverkiezingen
wekt bij hem kennelijk herin
neringen aan dat andere
dieptepunt, nu zes jaar gele
den. Na driejaar kabinet-Den
Uyl had D'66 de naam gekre
gen 'bijwagen' van de PvdA
te zijn geworden. Het voort
bestaan van de partij kon al
leen worden gered na een
campagne, waarbij de 'perso
nality' van Terlouw centraal
stond.
Na de desastreuze nederlaag
van gisteren kan alleen een
nieuw wonder a la Terlouw
de partij redden. Op een an
dere wijze lijkt het vrijwel on
mogelijk om de vrijwel kaars
rechte neergang (binnen een
jaar meer dan gehalveerd!) te
stoppen. In ieder geval is dui
delijk geworden dat D'66 op
dit moment nog ver is verwij
derd van stabilisatie als 'vier
de stroming'.
Zoals Terlouw op de bijeen
komst van D'66 in Gennep
zei, valt het verlies te verkla
ren met de onmacht van het
tweede kabinet-Van Agt. De
Democraten, die als enigen
dit kabinet wilden, moesten
bij de onvermijdelijke onder
gang van het kabinet kiezen
tussen de hond en de kat.
In beide gevallen viel te voor
spellen dat een deel van de
achterban zou afhaken. Het is
begrijpelijk dat de beslissing
uitviel ten gunste van het
CDA. Éénmaal een bijwagen-
rol is voor elke partij vol
doende. Maar of D'66 daar
mee gered is?
Lief
Van Agt heeft al goedmoedig
laten weten dat het CDA in
de komende maanden lief zal
zijn voor de coalitiepartner,
die in zo moeilijke omstan
digheden de verantwoorde
lijkheid niet schuwde. Een
opmerkelijk vriendelijke op
stelling van de CDA-voor-
man, die zelf ook niet zonder
enige kleerscheuren uit de
strijd is gekomen.
Opmerkelijk vooral, omdat
Van Agt zich nog maar enke
le maanden geleden heel wat
minder vriendelyk (zij het
niet onvriendelijk) uitliet
over die andere verliezende
coalitiepartner, de PvdA.
Weet Van Agt soms dat hy
van D'66 in de komende
maanden, noch in de periode
na de verkiezingen van begin
september veel te duchten
heeft?
Met alle mogelyke slagen om
de arm lyken CDA en WD af
te stevenen op een nieuwe
meerderheid in de Tweede
Kamer. Ziet Van Agt kans
om ook D'66 aan zich te bin
den, zoals hem dat tussen
1977 en 1981 met de WD is
gelukt, dan staat niets de vor
ming van een oppermachtige
burgerlijke coalitie meer in
de weg. Dan krijgt de CDA-
lijsttrekker alsnog zijn zin: de
formatie zal dan slechts enke
le weken in beslag hoeven te
nemen.
Minder zonnig
Voor de PvdA zijn de vooruit
zichten onder deze omstan
digheden allicht minder zon
nig, dan de socialistische
voorlieden gisteravond in
hun eerste reacties lieten blij
ken. Een innerlijk sterk ver
deelde PvdA kan er moeilijk
op hopen in september veel
meer kiezers aan zich te bin
den dan op 2 juni. Vier jaar
oppositie om de eenheid te
herstellen is het minste waar
zij op moet rekenen.
Op zichzelf kan de PvdA moed
putten uit de lichte winst,
vergeleken met de verkiezin
gen voor de provincies van
maart. Maar nog steeds ver
liest de party zo'n 13 procent
vergeleken met de Kamer
verkiezingen van mei '81. Het
is nog maar de vraag of de
kiezers in de komende maan
den zo massaal de weg terug
zullen vinden naar de party,
die volgens velen verant
woordelijk is voor de crisis.
Alleen de WD kan vol vertrou
wen haar verkiezingsstrate
gie uitstippelen. De nieuwe
lijsttrekker Nypels heeft het
boven verwachting goed ge
daan. Hij wist - zij het ternau
wernood - de winst van Wie
gel bij de Statenverkiezingen
te behouden. De liberalen be
horen daardoor nu definitief
tot de 'grote' politieke stro
mingen.
Wijziging
Vooruitkijkend naar de verkie
zingen van september aan de
hand van de resultaten van
gisteren, lykt het vrywel vast
te staan dat het politieke
beeld zich op 8 september op
nieuw aanzienlijk zal wyzi-
gen. Dat valt onder meer te
concluderen uit het door
gaande verlies - zelfs op
plaatselyk niveau - van de
traditionele aanhang van de
partyen.
Maar ook uit onderzoeken van
bijvoorbeeld Bureau Into
mart komt al naar voren dat
de kiezers in september toch
weer massaal naar de stem
bus willen gaan. Dat kan lei
den tot een verdere winst van
de PvdA, ten koste van vrij
wel alle partijen. Maar het
valt te betwijfelen of deze
party een meerderheid van
CDA en WD zal weten te
verhinderen.
Terecht heeft Den Uyl gezegd
dat voor de PvdA de race nog
lang niet is afgelopen. Maar
het moet hem toch koud om
het hart zyn geworden toen
hij hoorde dat maar liefst 80
procent van de kiezers het
beleid van het vonge kabinet
als ruimschoots onvoldoende
beoordeelden. Slechts een
minderheid van de kiezers
oordeelde; vong jaar even
negatief over het CDA-WD-
kabinet, ondanks de vele
maatschappelijke weerstan
den.
Ljj sttrekkerschap
De drie hoofdrolspelers van de
Nederlandse politiek zijn nog
geen van allen zeker van een
hernieuwd lijsttrekkerschap.
Den Uyl heeft een beslissing
hierover nog volledig in ei
gen hand. en moet daarna net
als Van Agt en Terlouw nog
afwachten of de party zijn be
sluit overneemt.
Het is dus zeker niet uitgeslo
ten dat dezelfde dne leiders,
aangevuld met nieuwkomer
Nypels. in de tweede week
van september opnieuw aan
het formeren slaan. Mis
schien dat de heren dan in
eerste instantie aan een 'na
tionaal kabinet' zullen gaan
werken. Een nieuw idee van
de WD? Niks hoor. Nu kiest
ook een meerderheid van
D'66 voor deze oplossing.
Als tweede mogelijkheid noe
men de Democraten een ka
binet van, jawel, CDA, WD
en D'66. Van Agt zit in elk ge
val voorlopig op rozen. Ny
pels mag overigens ook met
klagen. Maar of D'66 onder
deze omstandigheden nog
toekomst heeft"'
LOUIS BURGER
ADVERTENTIE.
Uit de serie tieners en sex: jongeren ver-
tellen over zelfbevrediging.
Verder: Unda Maggie met 12 dps om
beroemd te worden in Cannes,
de rattenproeven van Organon, PTT-
ambtenaren pakken steekpenningen aan.
Actueel: de herovering van de Falklands in
beeld en hoe Britse supporters als vee naar
de Kuip werden vervoerd.
