Grote zege voor de WD
sim
en
CDA?
Stuivertje wisselen tussen WD
SIttBS draait alles om
PvdA houdt schade beperkt; verlies voor CDA en D'66
Elf nieuwelingen in
Leidse gemeenteraad
Leidse stadsrubriek
•geiden
DONDERDAG 3 JUNI 1982
Leiden
De winnaars van gisteravond: de VVD. vrolijk bijeen in de Stadsgehoorzaal. Op de voorgrond zijn acht leden
van de nieuwetienkoppige fractie te herkennen. Van links naar rechts: Langerak, wethouder Schoute, Jansen,
Zonnevylle (zittend), lijsttrekker Kuijers, Van der Nat, De Vries en Elzenga.
LEIDEN - De gisteren gekozen Leidse gemeenteraad, die in sep
tember voor het eerst zal vergaderen, telt elf nieuwe gezichten.
Het 39-koppige gezelschap is als volgt samengesteld.
PvdA D. Tesselaar, H. van Dongen-Van der Linden. J. Peters. C.
Waal. C. Fallaux-Van Duuren. P. Bordewijk, M. van der Molen-
Van Rossem (nieuw). W. van der Pluijm, R. Eikerbout, G. Dallin-
ga. M. Koning. J. Maat, A. Boot (nieuw). Wethouder Van Dam en
de raadsleden A. Groos en Th. Roes keren niet terug.
WD: F. Kuijers. P.H. Schoute, J. Fase-Dubbelboer. M. Zonnevyl
le. N. Langerak. G. Bakker (nieuw), G. de Vries, C. Elzenga, M.
v.d. Nat (nieuw) en L. Jansen (nieuw).
CDA: J. Walenkamp. J. van Zijp, W. Bleyie, C. Kramp-Heitink. M.
van Akkeren-Straathof, H. Karstens (nieuw). P. Biegstraaten
(nieuw), P. Kranenburg (nieuw), Ph. Geelkerken (nieuw). De
raadsleden M. Ham, H. Driessen, C. Vink, E. van Dee, M. Kokx-
hoorn en G. Tuinier keren niet terug.
D'66: J. Hoekema en M. Witteveen. H. Glaubitz komt niet in de
raad terug.
PSP: H. de la Mar (nieuw) en J. van Putten. A. Ponsen keert niet
terug.
CPN: J. Brands.
PPR: F. van Oosten.
SP: C. Vergeer (nieuw).
In de samenstelling van de nieuwe raad kan nog verandering ko-
men, als blijkt dat een of meer kandidaten door middel van
voorkeurstemmen is gekozen.
LEIDEN - De WD is in
Leiden de grote winnaar.
De liberalen zijn de twee
de partij van de stad ge
worden en gaan van zeven
naar tien raadszetels. Het
CDA is de verliezer. Met
twee zetels minder in de
raad zijn de christen-de
mocraten afgezakt tot der
de partij in grootte.
Ook D'66 verliest gevoelig
en gaat van drie raadsze-
tels terug naar twee. De
PvdA is ondanks het ver-
lies van één zetel ruim
schoots de grootste partij
van Leiden gebleven.
Nieuwkomer in de Leidse raad is
de Socialistiese Partij (SP). De
andere nieuwkomer, de Midden
partij, haalde het bij lange na
niet. Ook de reformatorische
combinatie van SGP/GPV en
RPF deed tevergeefs mee aan de
verkiezingen.
Het aantal partijen dat in de raad
vertegenwoordigd is steeg met
de komst van de SP naar acht.
Twee 'rechtse' en zes 'linkse' par
tijen.
Het college van B en W zag zijn
steun in de raad toenemen. Het
college van PvdA- en WD-wet-
houders steunde tot nu toe op 21
zetels. De fracties van PvdA en
WD hebben in de nieuwe raad
samen 23 zetels.
De progressieve meerderheid in de
Leidse raad is kleiner en gecom
pliceerder geworden. De vijf pro
gressieve partijen (PvdA, D'66,
PSP, CPN en PPR) beschikten
over 21 van de 39 raadszetels. De
vijf komen in september met 19
vertegenwoordigers terug in de
raad. De SP moet meewerken
om links aan een meerderheid te
helpen.
Voor het eerst in hun geschiedenis
LEIDEN - De verkiezingsuitslag
van Leiden heeft de vorming van
een links programcollege prak
tisch onmogelijk gemaakt. De
beste kansen voor een nieuw te
vormen college van burgemees
ter en wethouders zijn wegge
legd voor PvdA en WD. Maar
ook de samenwerking tussen
PvdA en CDA behoort volgens
sommigen tot de mogelijkheden.
De stemming in de Leidse stadsge
hoorzaal, waar de lijstaanvoer
ders van alle partijen gister
avond bijeen waren, was een
mengelmoes van opgewonden
vreugde en teleurstelling over de
stembusuitslag. In het begin van
de avond is er nog een zenuw
achtige spanning en geeft ieder
zich over aan veronderstellingen
die meer een stille wens lijken
dan een realistische voorspel
ling. Om precies vier minuten
over negen wordt de Leidse uit
slag bekend die een eind maakt
aan alle ingetogenheid en han
denwringen.
De verkiezingsuitslag blijkt als al
tijd meer verliezers dan winnaars
te hebben opgeleverd. Bedrukte
gezichten bij D'66 en CDA. Geg-
niffel bij de grote winnaars: de
worden de liberalen in de ge
meenteraad de tweede fractie in
grootte. Terwijl de WD in 1946
nog geen zes procent van de
stemmen behaalde, kreeg de par
tij nu ruim 23 procent van de
WD. Bij de Partij van de Arbeid
een bescheiden vreugde over het
geringe verlies van die partij. De
vraag waar het nu om draait is
wie met wie samengaat. Tal van
varianten en veronderstellingen
doen al snel de ronde. De ketel
muziek die de inleiding vormt
van het beslissend treffen: de
collegevorming.
"Er is geen linkse meerderheid"
De lijstaanvoerder van de PPR,
Frits van Oosten, zei het meteen
al duidelijk gisteravond. De
PvdA en klein links (waartoe
sinds gisteravond ook D'66 weer
behoort) hebben samen 19 zetels
in de Leidse raad. Alleen met de
steun van nieuwkomer Cor Ver
geer (SP) is de vorming van een
college van progressieve signa
tuur nog mogelijk. De lijsttrek
ker van de Socialistiese Partij
liet echter weten geen bindende
afspraken te willen maken met
andere partijen ter linker zijde.
"Dan komt er dus geen links col
lege", stelde ook De la Mar (PSP)
vast.
Pvd A-lij staan voerder, Dick Tesse
laar, liet nog eens ten overvloede
blijken dat een college dat steunt
op de (inmiddels zes) linkse par
tijen hem niet aanlokkelijk lijkt.
stemmen. Een record dat alleen
door de recente Statenverkiezin
gen iets werd overtroffen.
De aanhang van het CDA ontwik
kelt zich juist in omgekeerde
"Met een meerderheid van maar
één zetel wordt het zo dat iedere
partij die wil breken, kan breken.
Bovendien wordt het praktisch
heel moeilijk wie van de klein
tjes een wethouder zou moeten
leveren".
Sleutelpositie
Uiteraard werd druk gespeculeerd
over wat wel tot de mogelijkhe
den behoort. Vast staat dat de
Partij van de Arbeid een sleutel
positie inneemt bij de college
vorming. De PvdA is in Leiden
de grootste partij gebleven, en
het is een goed gebruik dat de
grootste partij het initiatief
neemt tot de 'formatie'. Voortzet
ting van de huidige samenwer
king tussen PvdA en WD lijkt
voorlopig de meest reële moge
lijkheid. Maar geen van beide
partijen wenste gisteravond het
CDA als mogelijke collegepart
ner uit te sluiten.
De WD lijkt vooralsnog de beste
kans te hebben de show te zullen
stelen. Op basis van de verkie
zingsuitslag (PvdA 13 zetels,
WD 10 zetels) zal echter de hui
dige machtsverhouding binnen
het college (4-2) ter sprake ko
volgorde. In 1946 kregen de par
tijen, die nu het CDA vormen sa
men bijna 45 procent van de
stemmen. Met name in de jaren
zestig liep dat hard terug, tot 31
procent in 1970. Nu behaalde het
men. De WD zal haar verkie
zingswinst vertaald willen zien
in meer macht binnen het Leidse
stadsbestuur. Een vertaling van
die verkiezingswinst in meer
wethouderszetels (3-3) maakt
van de liberalen echter een on
aantrekkelijker partner voor de
PvdA.
De Leidse sociaal-democraten heb
ben zich tot dusver duidelijk
voorstander getoond van de
meerderheidstrategie en zullen
hun machtspositie in het stads
bestuur niet gemakkelijk prijs
geven. In dat geval zou het CDA
(9 zetels in de raad) wel eens een
aantrekkelijker partner voor de
PvdA kunnen zijn dan de WD.
De lijstaanvoerder van de PvdA,
Dick Tesselaar, liet gisteravond
de deur naar het CDA duidelijk
open, zoals dat in politiek jargon
heet. "De ledenvergadering van
de PvdA heeft noch de WD,
noch het CDA uitgesloten als
mogelijke partner. De vraag is
wie progammatisch het meest
met ons mee wil gaan", zei Tesse
laar.
De Partij van de Arbeid mag dus
kiezen: voortzetting van het
monsterverbond tussen PvdA en
WD of een nieuwe rooms-rode
CDA nog slechts 21 procent van
de stemmen.
coalitie. "Volgende week mag de
ledenvergadering van de PvdA
het zeggen", aldus Tesselaar. De
vraag is of de overstap van de
WD naar het CDA de PvdA
achterban niet teveel is. De poli
tiek leider van het CDA, Joop
Walenkamp, toonde zich gister
avond niet afkerig van de part
nerruil van de PvdA. "De PvdA
heeft vier jaar geleden louter op
getalsmatige gronden voor sa
menwerking met de WD geko
zen. Het zou mij niet verbazen als
de PvdA op basis van dezelfde
motieven nu voor het CDA zou
kiezen. We zitten nu in dezelfde
positie", aldus suggereerde Wa
lenkamp.
De grote verliezer van deze verkie
zingen is D'66. Lijstaanvoerder
Jan Hoekema, liet, teleursteld,
weten een bescheiden rol voor
zijn partij weggelegd te zien bij
de komende college-onderhan
delingen. Een college dat steunt
op D'66, CDA en WD acht Hoe
kema zeer onwaarschijnlijk. Een
rechts meerderheidscollege lijkt
daarmee van de baan. De Partij
van de Arbeid verkeert daardoor
in de riante positie om WD en
CDA teeen elkaar uit te kunnen
De aanhang van de PvdA is daar
entegen vrij constant. Ongeveer
spelen. De WD ziet zich. on
danks haar drie zetels winst, in
een positie geplaatst waarin zij
moeilijk eisen kan stellen. De lo
gische claim op een grotere zeg
genschap in het stadsbestuur is
niet eenvoudig binnen te halen.
By de WD dan ook geen blinde
feestvreugde gisteravond. Lijst
aanvoerder Kuyers toonde zich
vooralsnog van zijn inschikke
lykste kant en stelde nog geen ei
sen aan een mogelijke voortzet
ting van de samenwerking met
de Partij van de Arbeid. "Het is
nog te vroeg om te zeggen dat wij
zoveel zetels meer moeten heb
ben", zei hij. En: "Er zijn zware
en minder zware portefeuilles.
De winst van de WD zou ook
vertaald kunnen worden in een
verzwaring van de portefeuilles
van de VVD-wethouders" De
vraag is of Kuijers dat verhaal
kan verkopen aan de WD-ach
terban met wie hy het toch al
moeilijk te stellen heeft. Ook
Kuijers liet nog even weten dat
alles mogelijk is en dat hij 'deals'
met het CDA niet uitsluit.
Bij klein links overheerste gister
avond een zekere gelatenheid
over de ontstane situatie. Toch
circuleerde, gisteravond, in de
een derde van de bevolking
stemt op de sociaal-democraten.
De dertig procent die de PvdA
gisteren haalde is in dit verband
vnj laag. maar geen historisch
dieptepunt zoals by de Staten
verkiezingen.
Vrouwen
Door het vertrek van de CDA-ers
Ellen Van Dee en Mary Kokx-
hoorn en PSP-er Annelies Pon
sen is het aantal vrouwen in de
raad afgenomen. Daar staat te
genover dat de twee nieuwko
mers in PvdA-fractie vrouwen
zijn (Marietje van der Molen en
Anneke Boot). Ook by de WD is
er met Laila Jansen een vrouw
bijgekomen, zodat het totaal aan
tal vrouwen in de raad gelyk
blijft
De PvdA (dertien zetels) krijgt vyf
vrouwen in de fractie. De WD
(tien zetels) twee en het CDA (ne
gen zetels) ook twee. D'66. PSP.
PPR. CPN en SP worden uitslui
tend door mannen vertegen
woordigd. Negen vrouwen en
dertig mannen zullen de Leidse
bevolking de komende vier jaar
besturen, al zyn tussentijdse wis
selingen in de fracties altyd mo
gelijk en zelfs zeer gebruikelijk.
Opkomst
De opkomst van de kiezers was
gisteren 62.3 procent. Dat is lager
dan bij de Statenverkiezingen
van maart, toen 65.2 procent van
de Leidse kiezers ging stemmen.
Dat is niet opmerkelijk, want de
interresse voor de raadsverkie
zingen is in Leiden traditiege
trouw lager dan voor de Provin
ciale Staten.
Van de 78.051 Leidse stemgerech
tigden gingen er gisteren 48.664
naar de stembus. Er werden 394
stemmen ongeldig verklaard.
Het opkomstpercentage van gis
teren (62.3) was beduidend lager
dan bij raadsverkiezingen in
1978 (68.6) en iets lager dan in
1974 (62.9)
wandelgangen nog een variant
waarbij PPR en D'66 een rol kun
nen spelen. Het gaat hierbij ei
genlijk om een variant op de
meerderheidsstrategie van de
PvdA. Als PvdA en WD het niet
eens kunnen worden over een
verdeling van de wethoudcrsze-
tels zou de PvdA om meer recht
te doen aan de verkiezingsuit
slag, en toch een linkse meerder
heid in het college te behouden,
met de 3-2-1 variant op de prop
pen kunnen komen. Daarby zou
dan één wethouderszetel zijn
weggelegd voor een D'66/PPR
wethouder.
PPR-fractievoorzitter Frits Van
Oosten zei gisteren al dat dat het
er nu om gaat een zo links moge
lijk college met een zo links mo
gelijk program te maken. En ook
Jan Hoekema achtte het nn i uil
gesloten in een dergelyke situa
tie geroepen te worden.
Het is duidelyk dat het nog een he
le heksentoer zal worden om
voor de eerste september een
toverformule te vinden waarmee
een college van burgemeester en
wethouders in elkaar gezet kan
worden. De trucendoos is gister
avond al opengegaan.
JAN RIJSDAM
LEIDEN
door René van der Velden Jaap Visser
Zoete broodjes-klanten
Stadsgehoorzaal.
Zoete broodjes
Zes van de veertig dozen vol
"Steeds"-boekjes hebben we
gisteravond in de Stadsge
hoorzaal verkocht. Dat gaat
hard; 150 boekjes op één
avond 'verpatst'. Als dat zo
doorgaat zijn we de oplage in
één week tijd kwijt.
Vanaf vandaag liggen de boe
ken te koop in verschillende
boekwinkels en aan de balie
van het Leidsch Dagblad aan
de Witte Singel.
Hangt ervan af
Mensen van het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) hebben
willen profiteren van de grote
beloftes van vlak voor de ver
kiezingen. Zij hebben een en
quête gehouden onder de
Leidse politieke partijen over
kernwapens.
Kernwapens zijn niet alleen
een landelijke of bovenlande-
lijke zaak, meent het IKV
Raadsleden kunnen beslis
sen dat er in de toekomst
geen kernwapens in Leiden
worden gelegerd of dat er
geen kernwapens over Leids
grondgebied worden ver
voerd. En de raadsleden zou
den ook de bouw van atoom-
schuilkelders in Leiden kun
nen tegenhouden. (Volgens
het IKV houden die kelders
alleen maar de illusie in stand
dat een aanval met kernwa
pens te overleven is).
Dus vroeg het IKV: "Willen de
partijen initiatieven nemen
in de gemeenteraad om de rol
van kernwapens terug te
dringen"? Daar kan je "ja" of
"nee" op zeggen.
Maar wat gebeurt? Een aantal
partijen zegt niks, weigert
iets te zeggen of presteert het
nikszeggende (in politieke
taal: "genuanceerde") ant
woorden te geven.
Van de gideonsbende van
SGP-GPV-RPF heeft het
IKV weinig heil en zegen te
verwachten. De gereformeer
den van de SGP wilden niet
meedoen aan de enquête.
Had het IKV maar 'duidelijk'
moeten vragen of de SGP wil
tegengaan dat een kernkop
op zondag wordt afgescho
ten. De collega-gereformeer
den van het GPV vonden het
niet nodig om het IKV een
antwoord te sturen.
Ook CDA en WD hebben de
IKV-kern geen antwoord ge
geven. De zwijgende minder
heid... ('Gezag' en 'Vrijheid'
bezetten bijna de helft van de
39 raadszetels).
CDA-voorman Joop Walen
kamp heeft - nadat de termijn
van twee weken om op de
vragen van het IKV te ant
woorden al verstreken was -
alsnog het zwijgen verbro
ken. Ria Manshanden van het
IKV kwam hem toevallig te
gen toen zij de uitslag van de
enquête inleverde bij de
Leidse Courant. "Het secreta
riaat was op huwelijksreis",
verklaarde Walenkamp.
Vooruit dan maar: een her
kansing buiten mededinging:
het CDA vindt ongeveer het
zelfde als D'66.
D'66 toont zich de ware mid
denpartij. D'66-raadsleden
zullen enerzijds geen initia
tieven nemen om plaatsing
van kernwapens, transport
van kernwapens door Leiden
of de bouw van schuilkelders
tegen te gaan. Maar ander
zijds hangt het ervan af of
D'66-raadsleden initiatieven
van anderen voor een atoom-
vry Leiden willen ondersteu
nen... D'66 is verder enerzyds
niet van plan het IKV te be
trekken bij besluitvorming in
de gemeenteraad over kern
wapens. Maar anderzijds wil
D'66 na afloop van de verkie
zingen best met de IKV-kern
babbelen over die wapens en
andere rotzooi.
De haviken en duiven uit het
rode nest blijken het opval
lend eens. De progressieve
partijen, CPN, PvdA, PPR,
PSP en SP, stellen zich ach
ter het IKV op en willen de
kernwapens de wereld uit te
beginnen in Leiden.
Rara. Waar zouden de IKV-ers
op gestemd hebben? Dat is
zo'n beetje dezelfde vraag als:
waar zou Joop Walenkamp
op gestemd hebben. Ria
Manshanden hield het op de
PPR.
Minder mondig
De alternatieve verkiezingen
voor jongeren, gisteren ge
houden op het Stadhuisplein
en in 't scholierencentrum 't
Breehuys leverde indruk
wekkende percentages op.
De PSP behaalde 58.54 procent
van de stemmen en de CPN
was goed voor 26.83 procent.
De verschuivingen ten op
zichte van de landelijke ver
kiezingen van vorig jaar wa
ren minimaal. Toen konden
de jongeren ook laten blijken
weliswaar "minderjarig te
zijn maar niet mindermon-
dig".
Minder jarig dan de ouderen
zyn de jongeren niet maar
wel minder mondig. De PSP
haalde gisteren by de echte
verkiezingen twee zetels en
de CPN eentje...
Aan de jongerenverkiezingen
van gisteren namen 42 jonge
ren deel; acht minder dan vo
rig jaar. Eén jongere was
goed voor 2.44 procent van de
uitgebrachte stemmen. De
partijtjes CDA, PPR en D'66
scoorden dit percentage. De
PfvdA ('klein links') haalde
0.00 procent. De WD groeit
net als in de rest van het land
7.31 procent der uitgebrachte
stemmen (drie stemmen
dus).
De jongerenverkiezingen spre
ken boekdelen over de poli
tieke voorkeur van de vrien
denclub van de organisato
ren. Deze organisatoren ('t
Breehuys en de PSP-jonge-
ren) wijten de magere op
komst aan de slechte organi
satie. "Bij de komende ver
kiezingen maken we meer
tamtam zodat jongeren we
ten dat ze hun stem kunnen
laten horen".
Muziekdorp
De vier Leidse jongerencentra
Stats, Augustinus, 't Bree
huys en het Leids Vrijetijds
centrum gaan samen de boer
op. De stafleden van de vier
centra hebben de handen in
eengeslagen met als resultaat
dat aanstaande zondag het
eerste samenwerkingsproject
van de helling glijdt. Dit mu
zikale project duurt een week
en is tot 'Leiden Muziekdorp'
gedoopt.
De stafleden van Stats, Augus
tinus, 't Breehuys en het LVC
hebben flink 'gebrainstormd'
om een thema te vinden waar
bezoekers van verschillende
centra zich in kunnen vinden
en dat nog een beetje infor
matief is ook. Nadat alle mo
gelijke en onmogelyke the
ma's de revue hadden gepas
seerd. kwamen de 'brainstor-
mers' uiteindelijk op het
meest voor de hand liggende
thema: muziek.
Een flink portie levende mu
ziek zorgt volgende week in
de vier jongerencentra voor
vermaak. Een forum, films en
een alternatieve cassette-
markt dragen zorg voor de in
formatieve kant van de zaak.
Zo op het eerste oog is het
programma flink door elkaar
gegooid Maar dat is met op
zet gedaan om te voorkomen
dat er louter voor eigen paro
chie wordt gespeeld. Daarom
wordt de Marokkaanse mu
ziekavond volgende week
dinsdag met in het hoofdza
kelijk door buitenlandse jon
geren bezochte Stats gehou
den maar in Augustinus, de
voormalige katholieke stu
dentenvereniging
De titel van de themaweek,
'Leiden muziekdorp', is meer
dan alleen een ironische per
sifiage op overladen titels als
'Leiden Modestad' waarmee
de promotie-commissie Lei
den Leeft kwistig heeft ge
strooid. De centra willen er
mee aangeven dat het Leidse
muziekbeleid nog altyd op
dorpse wijze wordt gevoerd.
De mogelijkheid om in Lei
den levende muziek te bren
gen stuit te vaak op (financië
le) tegenwerking van de offi
ciële instanties, vinden de
centra. Vandaar: 'Leiden mu
ziekdorp'. met een program
ma dat de allure van een gro-
te stad uitstraalt:
6 juni, Stats: reggae-film 'Roc
kers' (14.30 uur); 8 juni, LVC:
forum 'Hoe vry is de popmu
ziek?', <20.00 uur). Augusti
nus: optreden Nass El Di-
wan, Marokkaanse muziek
groep (20.00 uur). 9 juni,
Breehuys muziekfilms (15.00
uur), LVC film West Side
Story' (20.00 uur); 10 juni,
LVC: film 'More than a con
cert' (20.00 uur). Augustinus:
optreden Zuid-Amerikaanse
muziekgroep Coryunto Yara
vi <20.00 uur). Stats lekker
rammen (jamsessie) voor
Leidse muzikanten (2000
uur); 11 juni. Gronings poli
tiek muziektheater Mama
(21.00 uur), film Breaking
Glass' (21.15 uur); 12 juni,
LVC alternatieve cassette-
markt (14.00 uur), optreden
The Lane en Otto Panini
(21.00 uur); 13 juni, Breehuys
disco (15.00 uur), optreden
Fe m mes Fa tales en Mathilde
Santing (20.30 uur)
