c
'Landschap': fantastische droom
c
c
Verrassende humor in
Italiaanse Shakespeare
I
Nieuw ballet Toer van Schayk
«ül
Verzamelen is ook een kunst"
D
Scheepvaart
3
DONDERDAG 3 JUNI 1982
Kunst
Aan het einde van de voorstel
ling wordt een panorama
van het landschap zichtbaar.
Op de voorgrond ligt afval.
AMSTERDAM - Toer van Schayk en het Nationaal Ballet
hebben met "Landschap", dat gisteravond in de Stads
schouwburg van Amsterdam in première ging. een zeer
indrukwekkende bijdrage geleverd aan het Holland Fes
tival.
DEN HAAG De mededeling dat
"La compagnia Colletivo/Teatro
Due Parma" het Holland Festi
val zou aandoen met een drietal
Shakespeare-voorstellingen, zal
ongetwijfeld vraagtekens heb
ben opgeroepen. In het verleden
zijn we verwend met befaamde
Engelse gezelschappen en een
voor de meesten onverstaanbare
Italiaanse voorstelling moet wel
heel bijzonder zijn, om haar
plaats in een festival waar te ma
ken. Welnu, de "Macbeth" die
gisteren in de Koninklijke
Schouwburg te zien was (na een
"Hamlet" de avond er voor) was
inderdaad heel bijzonder, al was
er van Shakespeare vrijwel niets
meer overgebleven. Het collec
tief uit Parma, waarvan ieder in
dividu gehuld bleef in anonimi
teit, had de oorspronkelijke tek
sten geschrapt of vervangen
door eigen vondsten en speelde
verder op clowneske wijze het
verhaaltje na. De bij Shakespea
re aanwezige handeling bleef
weliswaar ongewijzigd, maar
werd dusdanig geparodieerd of
tot travestie omgebogen, dat de
hele voorstelling één grote grap
leek, die haar aanstekelijkheid
vooral dankte aan het feit dat het
publiek voor het merendeel ook
op de hoogte is van wat Shakes
peare geschreven heeft. Het Ita
liaanse collectief legde zich
uitvoering van zijn plannen ken
nelijk geen enkele remming op
Elk komische inval werd radi
caal gerealiseerd, hoe onlogisch
en buitensporig de gevolgen
soms ook waren. De vaart en de
soepelheid waarmee dat gebeur
de leverde bovendien de indruk
van een spontaan improviseren
zoals men dat mag verwachten
van een toneelcultuur die inder
tijd de commedia delTarte heeft
opgeleverd. In werkelijkheid
liep de voorstelling echter als
een perfect draaiende machine
en de alerte reacties van het over
wegend Nederlandse publiek
was grotendeels te danken aan
een grote mate van helderheid en
precisie. Kennis van het Italiaans
is geen vereiste om van deze Sha-
kespeare-travestie te kunnen ge
nieten. Een paar woorden
verstaat iedereen wel en dat
bleek voldoende om een aantal
tekstgrapjes te kunnen volgen.
De herhaalde lachsalvo's uit de
zaal spraken voor zichzelf. Wie
beter in de taal thuis is, zal echter
merken dat de Italianen niet al
leen op de lachspieren werken,
maar tussen neus en lippen door
ook nog even een paar serieuze
uitspraken lanceren. Ook op zul
ke momenten zorgt de mimische
kracht van de zes executanten
voor verheldering, al stak, er in
de uitbundigheid van hun visue
le grappen wel meer duidelijk
heid. Al met al lijken er niet veel
belemmeringen te zijn om don
derdag of vrijdag in het HOT de
Parmezaanse visie op "Hendrik
IV" te zien op respectievelijk 14
en 15 juni (Stadsschouwburg) en
"Hendrik IV" op 16 en 17 juni
(Brakke Grond).
PAUL KORENHOF
In zekere zin was het een gok. Toer
van Schayk is een eigenzinnig en
vaak moeilijk choreograaf, wiens
produkties uiteenlopende reac
ties oproepen. Met het tweeën
half uur durende "Landschap"
nam het Nationaal Ballet voor de
eerste maal een avondvullend
modern ballet van eigen bodem
op het repertoire.
Bijna alles heeft Van Schayk zelf
gedaan. Hij maakte niet alleen de
choreografieën voor de meer dan
veertig dansers, maar ontwierp
ook de decors en samen met
Joop Stokvis, de kostuums, voeg
daarbij dan nog de uiterst zorg
vuldige wijze, waarop van mu
ziek gebruik is gemaakt en het
resultaat is een voorstelling als
een fantastische droom. Het mo
ment waarop het doek voor het
laatst valt is even pijnlijk als de
wekker op maandagmorgen.
"Landschap" is een by uitstek im
pressionistisch ballet. Van
Schayk is uitgegaan van een Hol
lands landschap, zoals dat zich
zelf vormt en door de mens wor
den veranderd. Wat dat land
schap is, wat er zich heeft afge
speeld en wat het voor de men
sen heeft betekend, wordt in
fragmenten getoond. Die frag
menten zijn indrukken, ze vor
men geen chronologisch verhaal.
De tijd springt over een weer.
Datzelfde geldt voor de aard van de
gebeurtenissen. Dan weer gaat
het om historische voorvallen:
een groep geuzen wordt door de
Spanjaarden afgeslacht, Duitsers
fussilleren drie verzetsstrijders.
Andere fragmenten gaan over de
lotgevallen van twee echtparen
en een zoontje, die een zondagse
wandeling door de natuur ma
ken. Ook de boeren, die op de
zelfde weidegronden hun brood
verdienen, krijgen aandacht, net
als de bomen, de koeien, en de
kinderen die er spelen.
Een erg mooie scène is als datzelf
de landschap door een ver
grootglas wordt bekeken. Insec
ten nemen de vorm aan van gro
teske monsters, die met veel
voelsprieten en gelede poten het
podium veranderen in een tafe
reel van Jeroen Bosch.
Van Schayk heeft zo een enorme
variëteit aan invalshoeken op
hetzelfde thema in één voorstel
ling weten te stoppen. Die afwis
seling is ook in de choreogra
fieën terug te vinden. Ieder van
de personen en groepen heeft
duidelijk herkenbare bewegings
patronen gekregen. Daarbij is
veel gebruik gemaakt van klas
sieke technieken, maar die zijn
soepel vervlochten met zuiver
mimische expressie. Veel scènes
hadden meer weg van toneel dan
van ballet. De dansers van het
Nationaal Ballet waren juist ook
in de mimische delen erg over
tuigend.
Ook wat betreft opbouw bevat
"Landschap" veel afwisseling.
Heel theatrale gedeelten worden
opgevolgd door komische frag
menten, zoals een dagje zonne
baden, compleet met muggen en
jeuk, of drie zelfmoordenaars, bij
wie elke poging mislukt.
De muziek (Beethoven, Bruynél,
Gabrieli, Hay dn, Maw, Milhaud
en Strawinski) varieert van klas
siek tot zeer modern. Van
Schayk heeft steeds feilloos mu
ziek weten te vinden, die de sfeer
van het getoonde aanvult.
"Landschap" is opgebouwd uit
veel uiteenlopende componen
ten, die schijnbaar onverenig
baar zijn.
Van Schayk heeft een grote presta
tie geleverd, door er zo'n sluitend
geheel van te maken. Op het eind
wordt dat nog eens treffend ge
symboliseerd. Alle dansers ko
men op met een paneel. Ze stel
len zich op in een halve cirkel,
draaien zich om en het past. Een
door Van Schayk geschilderd pa
norama van het landschap ont
staat waarvoor het doek valt. Een
stormachtig applaus was de be
loning voor dansers en choreo
graaf.
ARIEJAN KORTEWEG
DEN HAAG - Het residentie
Bachkoor viert zijn 110-jang be
staan en het feit, dat Gerard Ak
kerman 25 jaar als dirigent aan
het koor is verbonden met de uit
voering van de Messe da Re
quiem van Verdi morgenavond
in de kerk aan de Elandstraat in
Den Haag.
Boek van de maand
AMSTERDAM (GPD) - Berend Boudewtjn ontving gisteren in Am
sterdam van Spectrum-uitgeefster Franctne de Graaff het eerste
exemplaar van het boek van de maand voor juni "Verzamelen is
ook een kunst'.
Daarin heeft de auteur Thomas Leeflang twintig verzamelaars
over hun hobby geïnterviewd. Hun verzamelingen: schrijfmachi
nes, antieke poppen, onderscheidingen, sigaren kist merken, bril
len. auto-nummerborden, vingerhoeden, poezie-albums. spreek
machines. wijwalervaatjes, strijkijzers, sinaasappelvloeitjes,
modeltreinen, speelfilms, schoentjes, jukeboxen, hang- en sluit
werk. puddingvormen, schaatsen en blikverpakkingen.
In zijn dankwoord stelde Berende Boudewijn, directeur van de
Amsterdamse Stadsschouwburg en quizmaster voor de televisie,
dat een goed verzamelaar een zekere karakterloosheid moet heb
ben, bijvoorbeeld om mensen op terrasje aan te durven spreken
om van hen sigarenbandjes los te krijgen. Hij zelf u. zegt hij, een
mislukt verzamelaar, maar bezit wél 60 niet-storen-bordjes, die
thuis horen bij even zovele hoteldeuren verspreid over deze aar
de.
'Verzamelen ts ook een kunst' is het 50e boek van de maand.
Op de foto bekijktBerend Boudewijn (rechts) samen met Thomas
Leeflang het boek van de maand.
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "A clockwork oran
ge". da. 14.30, 19.00 en 21.30 uur, zo.
14. 00, 16.30,19.00 en 21.30 uur, 16 jr.
LIDO 1 (124130): "Strafbataljon Charlie
Bravo", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur,
zo. ook 16.45 uur. 16 jr.
LIDO 2: "Missing", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Four friends", da. 14.30, 19.00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
LIDO 4: "Chariots of fire", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur,
16 jr.
STUDIO (133210): "Turks fruit", da.
19.00 en 21.15 uur, do., vr., ma. en di.
ook 14.30 uur, 16 jr.
TRIANON (123875): "Les uns et les au-
tres', da. 14.00 en 20.00 uur. al.
REX (125414): "Pruimenbloesem",
da.14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15,
16.30,19.00 en 21.15 uur, vr. en za. ook
23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Les uns et les autres", da.
20.00 uur, zo. ook 15.45 uur, al.
EURO 1: "Sissy's hot summer", ma., di.,
do. en vr. 13.30 uur, za. ook 24.00 uur,
18 jr.
Kindermatinee: "Sjors en Sjimmie en
het zwaard van Krijn", za., zo. en woe.
13.45 uur.
EURO 2: "Conan, koning der barba
ren", da. 13.30, 18.30 en 21.15 uur. zo.
ook 16.00 uur, za. ook 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Stripes", da. 13.30, 18.45 en
21.15 uur, zo. 13.45, 16.15., 18.45 en
21.15 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Escape from new
York", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "My name is nobody", da.
13.30, 18.45 en 21.15 uur, za. 13.30,
19.00 en 21.30 uur, zo. 14.00, 16.30,
19.00 en 21.30 uur, 12 jr., za. ook 24.00
uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "De vier vuisten hebben
de tropenkolder", vr. 19.30, za. 16.00
en 19.30, zo. 5.30 uur, al.
l 21.30 u
18.15
"Alligator",
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Dumbo het vliegende
olifantje", za. 14.00, zo. 13.30, woe.
14.15 uur.
Van zondag t/m woensdag: Noors-
Zweeds festival, da. 20.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075)
CITY 1: "De linker- en de rechterhand
van de duivel", da. 14.45, 18.45 en
21.15 uur, al.
CITY 2: "Canonball run", da. 14.45 (beh.
za. en woe.), 18.45 en 21.15 uur, al.
Kindermatinee: "Dunderklumpen", za.
en woe. 14.45 uur.
CITY 3: "Outland", da. 14.45, 18.45 en
21.15 uur, 12 jr.
CITY 4: "Angel of vengeance", da. 14.45
en 18.45 uur, 16 jr.
"Gevrij in de alpenwei". 21.15 uur, 16 jr.
Ult/IMPIN£»,
WAAKMeewtlN
AMSTfeMWZeW bOk-
6SMèAKrr\M0eP»KI
WM-S.CttrCfcN?
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Exposftkn
Wassenaar - Art Gallery Gérard, t/m 5/
6. tentoonstelling landschappen en
stadsgezichten, dagelijks 11-7 uur, zo.
van 13.00-17.00 uur.
Leiderdorp - Mu zenhof, tot begin/half
juni, etsen van Nol Neger.
Hooglandse Kerk tentoonstelling
Poolse wandkleden '78-'81 Warschau
Jeroen Bosch, tot 3 juni, ma. vr. 11-17
uur, za. 11-15 uur. zo. 12.30-17 uur.
Museum Boerhaave - Steenstraat la, t/m
5/9, tentoonstelling 'Het Kloppend
Hart', 10 jaar cardiologie in Nederland
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, t/m 3/10, 'Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden', ma t/m za van 10-17 uur,
zon- en feestdagen van 13-17 uur.
Art Tea House 'De Oude Ryn' - Stille
Blare 4, 7/5 t/m 2/6, expositie Dolf van
Leggelo, di t/m za van 10-20 uur, zo van
11-18 uur.
Voorschoten - Kunstgalerij 'De Stijl',
Leidseweg 155, t/m 12/6, schilderijen,
gouaches, foto's en beelden van Wim
van Berkel en Huib Benschop, ma t/m
woe van 15-18 uur, vr van 10-21 uur, za
van 10-18 uur.
raadsverkiezingen tot 10 juni.
Leiderdorp - Gemeentehuis, t/m 16/
6, expositie Rob van Vuren en Peet
Heemskerk, ma t/m vr van 7-17 uur, do-
Galerie Denise Stephan - t/m 27/6,
Mark Rietmeyer beelden, Johannes van
Hoften acrylschilderingen, vr, za, zo,
van 13.30-17.30 uur.
Galerie Fenix-Botermarkt 26, etsen van
Eric Visser tot 6 juni zondag 11-17: dins,
woens. en vryd. 10-19: donderdag 10-
21.30: zaterd. 7.30-18 uur.
De Lakenhal, Oude Singel 28, expositie
schilderyen die gerestaur. moeten wor
den, tot en met 13 juni, dinsd. tot en met
zat 10-17 uur, zon- en feestd. 13-17 uur.
Oegstgeest - Kunstcentrum "Lange-
voort", schilderyen en beeldhouwwer
ken van Harry Agema, Anita Andriesse,
Annelies Bosch, Auke de Graaf, Maryke
Kaercher. t/m 15/6, dinsd., woens., don-
derd. en vrydag van 13.30-17.30: vrijdag
avond 19-21. zat. 12-17 uur.
Ziekenhuizen
Ongevaliendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevaliendienst elke dag Acade
misch Ziekenhuis behalve van
dinsdag 13.00 uur tot woensdag
13 00 uur (Diaconessenhuis) en van
vrijdag 13.00 uur tot zaterdag 13.00
uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16 00 uur tot 20 00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur
- de afdeling intensieve zorg: uitsluitend
na overleg met het hoofd van de afde
ling.
Sportmediscb Advies Centrum:
blessurespreekuur: Elisabethzie-
kenhuis Leiderdorp, 's maandagr
van 19.30-20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuls:
Volwassenen: dagelyks van
14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur.
Klasse afd.: dagelijks van 11.15-
i2.00 uur, van 14.00-14.45 uur en
van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van
11.15-12.00 uur (alleen voor echtge
noot) en van 15.00-16.00 uur en van
18.30-19.30 uur.
Kinderafdeling: dagelijks van
15.00-18.30 uur.
afdeling C.C.U. (hartbewaking) da
gelijks van 14.00-14.30 uur en 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks
van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag 14.15-15.00 uur en 18.30-
19.30 uur.
Avond'oezoekuur afdeling Verlos
kunde 18.00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks
van 14.30-14.45 uur en van 18.30-
18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
wanneer voor ernstige patiënten
doorlopend bezoek wordt toege
staan kan de hoofdverpleegkundi
ge hiervoor speciale kaarten ver
strekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks: 15.00-15.45 uur en 18.30-
19.00 uur.
(alleen voor ouders van kinderen kan er
een afwykende tyd afgesproken wor
den met de hoofdverpleegkundige).
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30
19.00 uur.
Alphen aan den Ryn
RIJNOORD: bezoektyden 's middags
14.30-15.15 uur. s avonds 18.30-19.30
uur. Extra bezoek voor de hartbewa-
king: 's ochtends 11.00-11.30 uur. Extra
bezoek voor vaders op de kraam afde
ling: 's avonds 19.30-20.30 uur. Kinder
afdeling 's middags 14.30-15.30 uur, 's
middags alleen voor ouders 14.30-18.30
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder var
vliegverkeer van en naar Schiphol
kunnen dag en nacht worden ge
meld bij het informatiecentrum
Geluidshinder Schiphol (tel. 020-
175000).
FRED BASSET
CBNK. JE, PfifiD
Len by beloont iel
meteenstuke
spek'
f( Needolt niet kunnen '...Inboorling
T uit dorp heel dik zijn, heel dik! En
T1 Hemeldon is er hier niet één "TT"*7
ma.a.r zijn er hier twéé stammen! ->$è'l
I En hoe komt die inboorling uit di
V
I 390 geechild»-
kook en werp er ISO
Sdwp lt ii'u^ib h.r-t
water weer aaa de kook
ts gekomen en druk
aanhangend water er in
een vergiet uiL Hak de
spinazie en vang het nu
nog loskomende water
op Fruit snipper* ui en
blokje* rauwe aardap
pel in wal boter aan en
voeg de spinazie met
hel losgekomen water
toe. ui en aardappel.
anuQe U)m en foelie en
num een Uier water of
bouillon Laat de soep
30 minuten trekken.
Bak intussen een braad
wnr*tK "f «wn paar *au-
c-unes en »nyd se in
plakken Kook een et
hard en wiyd dit even
^ud^tieuius
3 JUNT 1982
Honderd jaar geleden stond tn
de krant
- De minister van binnenland-
sche zaken brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat met
1 September a.s. de betrekking
van leeraar in de scheikunde,
aard- en delfslofkunde aan de
rijks hoogere burgerschool met
vijfjarigen cursus te Gouda te
vervullen is. Jaarwedde f 1800
Voorts brengt dezelfde minister
ter kennis van belanghebben
den, dat met 1 Sept. de betrek
king van leeraar tn het Neder-
landsch aan de rijks hoogere
burgerschool met vijfjarigen
cursus te Utrecht te vervullen is.
Jaarwedde f 2200.
Gedurende de beide Pink
sterdagen zijn per Leidse hen
paardentramweg vervoerd
5214 personen, en per Rijnland-
schen stoomtram 7763, van wie
op den 2den Pinksterdag alleen
5457, met eene totaal-opbrengst
van 1202.40
Naar de Middelburgse he
Courant verneemt, heeft de
maatschappij "Zeeland" tn
haar toenemend goederenver
voer naar Engeland voorzien
door twee stoom boo ten tn de
vaart te brengen, die tusschen
Vlisstngen en Londen varen
- De weduwe fan zekeren
boute-inspecteur Wexss te Des
sau heeft haar vermogen van
50,000 mark vermaakt aan.
keizer Wilhelm
Vilftifl joar geleden:
In een weiland fan den Bo
venkerkerpolder te Nieuwer
Amstel is een Amsterdamsche
bootwerker, die tn een sloot wil
de visschen, door een stier op de
horens genomen en tegen den
grond gesmakt De man werd
met een ige gebroken ribben op
genomen. Zes man waren nood-
Hl om den stier naar zijn stal
terug te brengen. De onfortuin
lijke visscher werd met een auto
naar zijn woning m Amster
dam overgebracht
- Tijdens zwaar weer u te Hes
sen tn Duilschland de bliksem
in een boom geslagen, waarvn
der verscheidene vrouwen, die
tijdens haar werkzaamheden
op het land door het noodweer
waren overvallen, waren gaan
schuilen. Vier f rouwen werden
tegen den grond geslagen luw
waren op slag dood. de twee an
deren kregen ernstige verwon
dingen
