Zakcomputertje maakt
overal betalen mogelijk
Forse kritiek van
CDA op beleid NCO
Kritiek Raad van State
op solidariteitsheffing
Tv-optreden politici
trekt stemmen Idezers
Dieptepunt
besparingen
nu voorbij
DONDERDAG 27 MEI 1982
DEN HAAG (GPD) - Het weten
schappelijk instituut van het
CDA heeft zich aangesloten bij
de stroom van kritiek op de Na
tionale Commissie Voorlichting
en Bewustwording Ontwikke
lingssamenwerking (NCO). In
een gisteren verschenen rapport
stelt het CDA-instituut dat het
NCO in discussie is „op een wijze
die het draagvlak voor ontwikke
lingssamenwerking in onze sa
menleving bedreigt". De belang
rijkste conclusies (eenzijdigheid,
te klein bereik, projecten vaak
los van ontwikkelingsvraagstuk
ken) komen overeen met eerdere
kritiek van de Teldersstichting
DEN HAAG (ANP) Het voorstel
van demissionair minister Van
der Stee (van financiën) tot in
voering van een solidariteitshef
fing - de tijdelijke verhoging van
de belastingen in het kader van
het werkgelegenheidsbeleid -
heeft bij de Raad van State ern
stige kritiek ontmoet.
Dit adviescollege van de Kroon
meent dat het voorstel op ge
spannen voet staat met een van
de doelstellingen van het rege
ringsbeleid: het niet-verzwaren
van de collectieve lastendruk.
Ook zegt de raad dat van deze be
lastingverhoging een ongunstige
invloed zal uitgaan op de werk
gelegenheid.
Uit het gisteren verschenen rap
port van de raad blijkt verder dat
dit college er niet gerust op is.
Rumoerige
supporters
teruggestuurd
ROTTERDAM (ANP) - De Rotter
damse politie heeft gisteren 20
supporters van de Britse voetbal
club Aston Villa in Hoek van
Holland in de kraag gegrepen.
Zij hadden vernielingen aange
richt op de veerboot waarmee zij
de oversteek naar ons land
maakten om er de gisteravond
gespeelde Europacup I-finale in
het Feyenoordstadion bij te wo
nen. De supporters zijn recht
streeks met de dagboot naar Har
wich teruggestuurd.
De raad noemt het minder geluk
kig, dat deze verhoging de naam
solidariteitsheffing heeft meege
kregen. De raad stelt zich daarbij
op het standpunt, dat er geen
gronden aanwezig zijn voor de
veronderstelling, dat deze naam
geving ertoe zal bijdragen dat de
heffing gemakkelijker zal wor
den aanvaard.
Lekkerkerk wil
schadevergoeding
voor gifafgraving
LEKKERKERK (ANP) - De ge
meente Lekkerkerk zal in een
procedure voor de Rotterdamse
rechtbank schadevergoeding
gaan eisen van het Rotterdamse
containerbedrijf Wijnstekers. De
advocaten van de gemeente zien
na maandenlange studie wel mo
gelijkheden voor Lekkerkerk om
deze rechtszaak te winnen.
Eerder heeft de gemeente laten na
gaan wie verantwoordelijk is
voor de ernstige bodemveront
reiniging, die in 1980 leidde tot
afgraving van de woonwijk Lek-
kerkerk-west. Volgens een van
de advocaten, mr. Luigies, zijn
daaruit voldoende aanwijzingen
gekomen dat Wijnstekers de
schuldige is, en dat het bedrijf
zich niet heeft gehouden aan de
overeenkomst met de gemeente
voor het toenmalige storten voor
het bouwrijp maken van terrei-
De gemeente heeft voor de gehele
schoonmaakoperatie, die in to
taal 150 miljoen gulden kostte, in
ieder geval ruim een miljoen gul
den aan kosten moeten maken.
van de WD. het CNV en de
christelijke werkgeversorganisa
tie NCW.
Voor 1 juli moet minister van ont
wikkelingssamenwerking Van
Dijk beslissen over het subsidie
model voor de NCO. Dit jaar
heeft het NCO 14 miljoen gulden
(een derde van een procent van
de begroting van ontwikkelings
samenwerking) mogen verdelen
over tientallen actiegroepen en
projecten.
Het CDA-instituut wil. in navol
ging van onder meer CNV en
NCW, dat de invloed van de (vijf
tig) maatschappelijke organisa
ties die het NCO formeel bestu
ren wordt gewogen aan de hand
van de grootte van die organisa
ties. Vakbonden moeten een
zwaardere stem krijgen dan bij
voorbeeld het Polemologisch In
stituut in Groningen. In het ver
lengde daarvan zou een groter
deel van de verdeelde subsidies
naar dit soort organisaties met
een brede achterban gaan, en
minder naar actiegroepen.
De belangrijkste kritiek van de
CDA-studie en de andere ge
noemde organisaties is de eenzij
digheid van de projecten die
worden gesteund. Ze zouden "te
links" zijn.
Veel gehoord is ook het verwijt dat
via de NCO te veel projecten
worden gesteund die slechts heel
zijdelings te maken hebben met
ontwikkelingsvraagstukken
Onduidelijk is nog wat minister
Van Dijk voor standpunt in zal
nemen, en hoeveel ruimte hij
heeft voor nieuw beleid als be
windsman in een overgangskabi
net. Zeker is wel dat hy sympa
thie koestert voor de kritiekpun
ten die de laatste tijd naar voren
zijn gebracht.
Consulaat VS
weer open
AMSTERDAM (ANP) - Het Ame
rikaanse consulaat in Amster
dam is gisteren weer voor pu
bliek opengesteld.
Het consulaat is precies twee
maanden dicht geweest. Het
werd op 26 maart gesloten, nadat
er door stenengooiers voor ze
ventigduizend gulden schade
werd aangericht tijdens een de
monstratie.
Demissionair minister drs. E. van Thijn in gesprek met de txxrrzitter i
kiezers-beleidsvorming mr. B.W. Biesheuvel.
Kiezer staat
te ver van
politiek af
DEN HAAG (GPD) - Meer in
vloed van de kiezers op kabi
netsformaties kan het ver
trouwen in de parlementaire
democratie bevorderen. Oud
premier Barend Biesheuvel
betoogde dit gisteren bij de
installatie van een staatscom
missie die onder zijn voorzit
terschap het verband tussen
kiezer en beleid gaat bestude-
„Kabinetsformaties duren in
ons land veel te lang. Ze vor
men vaak een ondoorzichtig
schouwspel, dat door weini
gen gevolgd, laat staan begre
pen kan worden. En wanneer
men dan het uiteindelijke re
sultaat van de formatie naast
de verkiezingsuitslag legt,
dan kan daar nogal eens een
vraagteken achter worden
gezet", aldus Biesheuvel.
Politici zullen bereid moeten
zijn - wellicht ten koste van
hun eigen invloed - meer in
vloed aan de kiezers te geven,
zei Biesheuvel. Erg veel ver
trouwen heeft hij daar overi
gens niet in. „Men heeft te
weinig oog voor de crisisach
tige verschijnselen in onze
parlementaire democratie,
waarvan ik het gebrek aan
besluitvaardigheid opvallend
en verontrustend vind".
•■i., m
de staatscommissie relatie
DEN HAAG (GPD/ANP) - De
kostbare verkiezingscampagnes
van de politieke partijen hebben
geen aanwijsbaar effect op de
stembusuitslag. Zo luidt de
meest opmerkelijke conclusie
van een onderzoek naar „De
strijd om de kiezersgunst" van
drie Amsterdamse politicologen.
Wat wèl invloed heeft is het optre
den van de lijsttrekkers voor de
televisie. Daarmee is geen geld
gemoeid, maar worden wel de
zogenoemde zwevende kiezers
bereikt.
Hiermee willen de onderzoekers,
die hun rapport gisteren in Den
Haag presenteerden, niet zeggen
dat partij-campagnes helemaal
geen zin hebben. Advertenties,
folders en spreekbeurten ver
sterken de partij-organisatie, de
betrokkenheid van het kader en
leveren nieuwe leden op.
Het drietal (Kees Brants, Walther
Kok en Philip van Praag) geeft in
„De strijd om de kiezersgunst"
allereerst een overzicht van de
ontwikkeling van de politieke
campagnes sinds de Tweede We
reldoorlog. Daarna worden de
campagnes van de vier grote par
tijen (PvdA. CDA. WD en D'66)
plus CPN en GPV in 1981 onder
de loep genomen.
De grote vier krijgen bovendien
een eindoordeel De campagne
van de PvdA zat volgens de on
derzoekers goed in elkaar. Dat
die partij toch fors verloor wijten
zij aan de ongeloofwaardigheid
van het verkiezingsprogramma
en het gebrek aan overtuigings
kracht van Den Uyl op de televi-
Het CDA, aldus de politicologen,
straalde zelfbewustheid uit. En
lijsttrekker Van Agt slaagde erin
- zonder veel op de tv te verschij
nen - toch overtuigend over te
komen bij de kiezers.
Een duidelijk positief resultaat
heeft de campagne van de WD
gehad, menen de onderzoekers.
Daarin lag de nadruk op lijsttrek
ker Wiegel
D'66 loopt de kans te maken te krij
gen met een "onstuitbare neer
gang", aldus het onderzoek. De
neergang wordt gebaseerd op
het gebrek aan leden, financiën
en trouwe kiezers De toekomst
van D'66 staat of valt met de poli
tieke toekomst van Terlouw, al
dus de onderzoekers.
AMSTERDAM (ANP) - In de stel
selmatige daling van de bespa
ringen van gezinnen en bedrij
ven sinds het begin van de jaren
zeventig is een lichte kentering
gekomen Terwyl de besparin
gen in 1980 nog op een diepte
punt van 10,1 procent van het na
tionaal inkomen lagen komen zy
dit jaar naar verwachting uit op
12.2 procent
Prof. dr. P. Korteweg. thesaurier-
generaal van het ministerie van
financien zei dat gisteren in Am
sterdam tijdens het vyfde Pier-
son-symposium. Prof KfltMVg
sprak de toespraak uit van minis
ter Van der Stee van financiën.
Er is de minister veel aan gelegen
deze ontwikkeling te ondersteu
nen door het beroep van de over
heid op de besparingen te laten
afnemen, met name voorzover
dit beroep voortkomt uit de fi
nanciering van op consumptie
gerichte overheidsuitgaven.
Alleen op die manier kunnen we
een rentedaling in Nederland be
werkstelligen. waarvan iedereen
kan profiteren: investeerders,
kopers van woningen, consu
menten (kosten van huurkoop)
en tenslotte de financiers. Zy zyn
evenmin gebaat by een steeds
verdergaande reële daling van de
omzet op de financiële markten,
aldus Drof Korteweg
Willen we in 1985 een half miljoen
nieuwe arbeidsplaatsen schep
pen dan kost dat in prijzen van
1982 62.5 miljard gulden, zo zei
hy verder. Aan nieuwe investe
ringen is in de periode
1982-1985 een gemiddelde van
rond 15 miljard nodig bovenop
het huidige niveau. Dat bedrag
moet voor zeker 25 procent wor
den gefincierd uit nsicodragend
vermogen. Dat geld heeft nie
mand in Nederland zomaar er
gens liggen, maar moet eerst
door het bedrijfsleven worden
verdiend en vervolgens binnen
het bedryf worden gehouden.
Het ïnvestenngsloon levert over
vier jaar niet meer dan vyftig
miljard op. We ontkomen er dus
volgens Van der Stee niet aan de
rendementen van de bedryven te
verbeteren.
De Amsterdamse compu
terorganisatie NCR is be
zig een microcomputertje
te ontwikkelen dat het he
le betalingsverkeer fali-
kant kan veranderen. De
kans dat op die manier be
talen en overboeken een
compleet elektronische
transactie zal gaan wor
den, is levensgroot. Het
Utrechtse research cen
trum van de computerfir
ma heeft het apparaat en
de bijbehorende metho
diek ontwikkeld. Daar
mee streeft men de 'elek
tronische creditcard'
voorbij.
De vinding ziet eruit als een heel
klein rekenmachientje, net zo
groot als een creditcard. In feite
is het een sterk verkleine compu
ter-terminal waarmee men in
winkels, vanuit huis per telefoon
en op banken geld kan afboeken
of 'inladen'.
De van huis-uit Amerikaanse com
puterfirma, heeft deze primeur
in Nederland bekendgemaakt,
omdat de basis voor het systeem
is gelegd door NCR Systems En
gineering in Utrecht. De metho
diek die men daar ontwikkelde,
maakt 'thuis bankieren' pas echt
een realiteit. De micro-terminal
die men zich denkt (er is al een
proefmodel) kan zodanig flexibel
thuis en elders worden gebruikt,
dat geld overbodig wordt. Elec
tronic Funds Transfer, zoals men
dat in Amerika noemt, betekent
eigenlijk de invoering van elek
tronisch geld!
In Europa kent men een intensief
bankgiroverkeer. Uit een onder
zoek is komen vast te staan dat
daar ook nadelen aan vastzitten.
Men zoekt naarstig naar een ma
nier om die nadelen van het sys
teem te kunnen ondervangen.
Een nadeel is dat er op het mo
ment van het uitschrijven van
een cheque of overschrijvingsop
dracht - behalve voor de reke
ninghouder - geen zekerheid is
omtrent het beschikbare saldo
Een ander nadeel is ook dat het
uitschrijven van een cheque aan
de kassa vrij veel tijd vraagt en
soms ergenis bij wachtenden op
roept.
Een volgend nadeel is dat de bank
veel handelingen moet verrich
ten bij het verwerken van che
ques en bij de communicatie met
de rekeninghouder. Een laatste,
belangrijk nadeel is de narigheid
die ontstaat als een betaalpas of
cheque verloren gaat, soms door
diefstal of omdat er geknoeid
wordt met een uitgegeven che
que.
De automatisering van het beta
lingsverkeer is technisch geen
punt. Een probleem is wel dat er
grote verschillen in betalingswij
ze bestaan in de verschillende
landen. Daarom kan geen unifor
me automatiseringsoplossing
worden geboden. Een ander pro
bleem is dat automatisering al
leen zin heeft als de kosten gelijk
of liever lager liggen dan die van
het huidige systeem. Vandaar
dat in diverse landen experimen
ten plaatsvinden die moeten lei
den tot een goed alternatief.
NCR loopt - dankzij veel kennis
van het bankwezen en kasregis
ters in de detailhandel - in deze
ontwikkeling voorop. Men heeft
ook in Nederland een nogal diep
gaande studie gemaakt van het
betalingsverkeer. Het bleek dui
delijk de moeite waard naar een
oplossing te zoeken, ook al was
geen wereldwijd systeem denk
baar, omdat bankieren in Japan
en Amerika volkomen anders is
als in Europa, terwijl er zelfs in
de oude wereld al forse verschil
len zijn. Het onderzoek dat volg
de, leidde ertoe dat men zocht
naar een veelzijdiger gebruik van
de betaalpas. Door zo'n pasje te
voorzien van magnetische strips
of van chips is het mogelijk tot
een vorm van elektronisch beta
lingsverkeer te komen. Het zou
een uitstekende oplossing zijn
geweest, ware het niet dat het
systeem duurder bleek dan het
huidige.
Micro-elektronica
De ontwikkeling van de micro-
elektronica heeft het onderzoek
versneld. In plaats van het pasje
heeft de computerfabrikant ge
grepen naar een klein zakreken-
machientje, met een toetsenbord
en een eenregelig beeld
schermpje. De micro-terminal
komt in de plaats van het pasje
en biedt meer mogelijkheden
dan alle tot dusver bestudeerde
systemen.
Om de terminal te kunnen gebrui
ken is het nodig om die in een
eenvoudige cassette te plaatsen,
die per telefoon is verbonden
met de centrale computer van de
bank. Dan wordt thuisbankieren
mogelijk. Via een bepaald tele
foonnummer van de bankcom-
puter kan communicatie plaats
vinden.
Om toegang te krijgen tot het eigen
rekeningnummer zal naast dat
nummer ook een code moeten
worden ingetoetst. Daarna kun
nen tal van bankzaken worden
afgehandeld. De terminal biedt
slechts de mogelijkheid van een
richtingverkeer. maar de compu
ter kan via de telefoon het ant
woord geven. Het is technisch
geen probleem om de computer
uit een aantal vaste teksten, er
een te laten afdrukken, waardoor
de rekeninghouder bijvoorbeeld
de bevestiging ontvangt, dat zyn
opdracht is uitgevoerd.
Met een wat betere cassette, waar
ook lettertoetsten op zitten, is
het mogelijk namen en adressen
van rekeninghouders op te ge
ven. Ook is het mogelijk van het
banktegoed, 'cheques' in de mi
cro-terminal te laden. Verder kan
men een complete conversatie
voeren - interessant voor bedrij
ven - wanneer men een Viditcl-
achtig toestel met een beeld
scherm en toetsenbord met de
microterminal verbindt. Dan
kunnen complete transacties
worden afgesloten en bankant-
woorden (afschriften) op het
beeldscherm worden weergege-
De kleine terminal is ook weer bij
zonder handig bij winkels. Bij de
kassa vindt men een afrekenap-
paraat, dat met de bank enerzijds
en kassa anderzijds is verbon
den. Bij het afrekenen schuift
men de terminal in het afreken-
apparaat. De betaling zal dan
snel en direct worden geregeld,
zonder dat er geld aan te pas
komt of men moet wachten tot
een cheques is ingevuld. Door
het inbrengen van de terminal
weet de kassa welk rekening
nummer zich presenteert. Met
een persoonlijke cijfercode
meldt men wie de terminal han
teert, of die daartoe gerechtigd
is. eventueel (als het een gl a
menlyke rekening betreft) of
man, vrouw of kind de micro-ter
minal hanteert.
Bij verlies van het computertje
geeft dat niets, omdat niemand
de bijbehorende code kent. Het
apparaatje is dan waardeloos. In
principe kan men er 20, 10 of het
bedrag van vijf cheques in laten
'bijschrijven', zoals men nu doet
door een beperkt aantal cheques
of betaalkaarten bij zich te dra
gen. Mocht men te weinig geld
bij zich hebben, dan valt de mi
cro-terminal weer per telefoon
'by te laden'. De prijs van de ter
minal zal op den duur in de buurt
van de elektronische rekenma
chine komen.
Bij de studie die NCR heeft ge
maakt van het Nederlandse beta
lingsverkeer. is men er vanuit ge
gaan dat elektronisch betalings
verkeer een veel goedkoper geld
circuit zal gaan vormen dan
nu kent. Het Nederlandse
teem is prima, vindt rr
ontzettend duur. Het is
me papierwinkel. Daarom maakt
de micro-terminal in relatief kor
te tijd een zeer goede kans. Er
zijn namelijk bijna 10.5 miljoen
privé-rekeningen in Nederland
van particulieren. Zowel bij de
bank als de giro. Daarnaast zijn
er 160.000 vestigingen van detail
handel, nog eens 500.000 bedrij
ven, zo'n 10.000 bankinstellin
gen. de bankgirocentrale en de
postgiro- en rijkspostspaarbank.
Samen ver- en gebruiken die 350
miljoen acceptgiro's, 550 miljoen
betaalcheques en betaalkaarten,
en nog eens ruim 300 miljoen
overschrijvingen. Dat zyn gewel
dig veel papieren transacties.
Het aantal contante transacties,
met gewoon geld (wel van belang
voor de micro-terminal) bedraagt
nog eens circa 250 miljoen han
delingen. Al die geldtransacties
krijgen ook weer een papieren
vervolg door een af- of bijschrij
ving met afrekeningstrook.
Papierenwinkel
Vanuit de bank gezien zou men de
kosten van het betalingsverkeer
kunnen terugbrengen door de
vele papieren afhandelingsbe-
vestigingen achterwege te laten.
Men zou nieuwe services kunnen
creëren, op porto kunnen bespa
ren. kunnen voorkomen dat an
dere instellingen met credit
cards of spaarregelingen geld
gaan weivcn. terwyl de gelden
van de detaillist sneller in het be
zit van de bank zyn.
m
Ook de detailhandel wil de kosten
verlagen door het geld sneller
binnen te halen (niet meer wach
ten op innen van cheque), de ad
ministratiekosten van de geldaf-
handeling te drukken en daar
mee arbeidskosten te verkleinen
Automatisering van overschrij
vingen vereenvoudigt de boek
houding aanzienlijk
Voor de micro-terminalbezitter en
rekeninghouder zouden betere
voorwaarden voor zyn beleggin
gen en spaargeld kunnen gaan
gelden als er minder administra
tiekosten komen. Ook kan 's
avonds en 's nachts van ban
kiersdiensten gebruik worden
gemaakt. Het saldo is bijna altyd
up-to-date en opvraagbaar.
Wachttijden kunnen kleiner wor
den en bij de afwezigheid van
geld en cheques is de kans op
diefstal en fraude veel kleiner.
Snelle geldcirculatie
De wijze van afrekening kan op
verschillende manieren gaan
Mogelyk is de kassaterm mals
van de detaillist aan te sluiten op
magnetische cassettes, compu
terbanden of -schyQes. Met het
schijfje kan men de volgende
dag al de ter plaatse verrichtte
overschrijvingen op zyn reke
ning krijgen Het is ook mogelyk
om via de telefoon- of datalijn di
rect de beschikking over al het
geld te krijgen
Door elektronische overschryvin-
gen zou in een keer een univer
seel 'betaalmiddel' geschapen
zyn Hoewel NCR ook Viditel
heeft bekeken als manier voor
geldtransacties, is men van me
ning dat dit een te kostbare om
weg is Bovendien zyn er te wei
mg viditeltoestellen om een po
pulaire wijze van betalen waar te
maken De chipcard, een soort
betaalkaart dm i dan In aan alak
tronisch geheugen dat aan kas
sa's 'leeggezogen kan worden en
by de bank worden 'opgeiaden',
is te gebruikers onvnendelyk
Het kaartje moet altyd in samen
hang met apparatuur in banken
of winkels worden gebruikt. Op
zich is er niets aan af te lezen, in
tegenstelling met de micro-ter-
minal en met het rekenmachine-
venster
HUGO VAN DER HEEM
Veiligheids
boekje voor
ouderen
per jaar komen gemiddeld 1700
mensen boven de 65 jaar in
en om de woning om het le
ven als gevolg van een onge
val. Ook bij de talrijke min
der ernstige ongevallen die
meestal eveneens veel leed
en langdurig ongemak ver
oorzaken. heeft men dikwyls
geen erg gehad in de gevol
gen van het normale verou
deringsproces. Dat stelt het
Veiligheidsinstituut in Am
sterdam vast in de brochure
'Veiligheid op oudere leef
tijd'.
Daarin wordt gelet op de aspec
ten van het lichamelijk ver
ouderingsproces en de daar
door vergrote kans op onge
lukken. Bij de opsomming
van de risico's die de ouder
wordende mens in zyn
huiselyke omgeving kan lo
pen wordt ook uitvoeng
voorlichting gegeven en we
gen en middelen genoemd
om ongelukken te voorko-
Diep bukken, hoog rekken, op
een wankele trap of stoel
gaan staan, al te vlug over
eind komen uit bed of van de
stoel dat zyn enkele gewoon
ten die men volgens de folder
zo gauw mogelijk moet afle
ren Niet te zuinig zyn met
licht wordt eveneens geadvi
seerd. Een 65jange heeft
voor een karweitje ongeveer
vijftien maal zoveel licht no
dig als een kind van tien.
Een enkel exemplaar van de
folder is gratis verkrygbaar
by Infocentrum. Veiligheids
instituut in Amsterdam
Doordat restaurants, hotels, mo
lds, akanliehungalou s in
wel binnen- als buitenland
steeds meer worden aangepast,
is er bij lichamelijk gehandi
capten een groeiend verlangen
er alleen of vergezeld van een
partner of een gezinslid met
vakantie te gaan. Het probleem
is echter bet vinden van een ge
schikte reisgenoot, die tevens in
staal in hrreiri is 11 jdi 11 s ii<
vakantie hulp en begeleiding te
verlenen.
Het bemiddelingsbureau van de
Stichting Werken stelt zich ten
doel te bemiddelen bij het ver
krijgen van een begeleider.
Een opgaveformulier kunt u aan
vragen bij de Stichting Werken,
Lange Voorbout 48. 2514 EG I>en
Maai; I l« .'II /-.
wel vrijwilligers als gehandi
capten die begeleiding zoeken,
kunnen zich daar aanmelden
