Kok: nog meer acties
Vakbeweging als
'schild kapitaal'
Wall Street geschokt
Beurs Amsterdam
C
marktberichten
Staatssecretaris wil
meer avondwinkels
Sfeer in haven grinimiger
Na mislukte handel staatsobligaties
Beursoverzicht
DENSDAG 26 MEI 1982
Economie
ockerill
et in moeilijkheden verkerende
Belgische staalconcern Cocke-
j-ill-Sambre wil het aantal ar
beidsplaatsen in de periode van
30 juni 1986 met 4200 te vermin
deren. Dit is een van de hoofd
punten in een saneringsplan dat
gisteren is voorgelegd aan de
vakbonden.
I Luik zullen 2000 produktie-ar-
beiders worden ontslagen en in
Charleroi 1900. Verder zullen er
300 arbeidsplaatsen verdwijnen
in de administratieve sector.
'riodosbank
e Triodosbank. een uit de antro
posofische beweging voortgeko
men bank, die zich in haar kre
dietverschaffing richt op maat-
schappijvernieuwende projec
ten, heeft in haar eerste, 18 maan
den tellende boekjaar 1981 van
de 200 aangevraagde kredieten
er 107 ingewilligd. Tachtig aan
vragen zijn nog in behandeling.
De meeste kredieten werden ver
sterkt in de werkgebieden han
del en dienstverlening, en de nij
verheid. Dat zei directielid B.J.
Krouwel in een toelichting op
het jaarverslag van de in 1980 op
gerichte bank.
e resultaten over het eerste kwar
taal van dit jaar zijn licht nega
tief. Dit is voornamelijk het ge
volg van kostenstijgingen door
de aanzienlijke uitbreiding van
het personeel (momenteel
werken er 16 mensen). Aange
zien er nog steeds sprake is van
een duidelijke volumegroei ver
wacht de directie ook dit jaar een
klein positief resultaat te beha
len. Over het boekjaar 1981 werd
een winst van 3.218 behaald, na
een toevoeging aan de Voorzie
ning Algemene Risico's van
70.000.
Telegraaf
tfV Holdingmaatschappij De Tele
graaf heeft in de eerste 16 weken
van dit jaar een winststijging ge
boekt. De ontwikkelingen zijn
echter nog te onzeker om hieraan
voor het gehele jaar consequen
ties te kunnen verbinden, zo zei
directievoorzitter, de heer L.G.
van Aken, in de gisteren gehou
den jaarvergadering.
De heer Van Aken merkte verder
op, dat het saldo van de post bij
zondere baten en lasten in 1982
redelijkerwijs minder ongunstig
zal uitvallen. In 1981 waren er
bijzondere lasten van 2,9 min.
"Met het ter beschikking stellen
van een deel van het dividend in
aandelen tonen wij aan vertrou
wen te hebben in de toekomstige
winstontwikkelingen", aldus de
directievoorzitter.
Wilma
Hoewel de economische ontwikke
lingen ongunstig bleven heeft
Wilma International NV (bouw)
1981 met een positief resultaat
kunnen afsluiten. De winst na
belastingen bedroeg 16,7 min
tegenover een verlies van 34.7
min in 1980. De in voorgaande ja
ren genomen maatregelen ter be
perking van het vermogensbe-
slag en de aanpassing van de or
ganisatie aan de gewijzigde
marktomstandigheden hebben
belangrijk tot het resultaat bijge
dragen, zo blijkt uit het jaarver
slag.
LEIDEN - Groenteveiling: Datum 25
mei 1982.
Aardappelen 0,48, Vroege aardappelen
3,00-2,15, Andijvie 0,25-0,36. Peulen
8,10-13,40, Snijbonen 3,60-6,00, Spits
kool 0.38-0,62, Postelein 0,75-1,45. Prei
0,50-0,55, Rabarber 0,35-0,61, Spinazie
0,25-0,53, Champions 1,04-1,20, Uien
0,30-0,64, Waspeen 1,45-1,50, Winterpeen
0,47-0,51, Witlof 1,50-2,95, Bloemkool 6 p
bak 2,50-3,70, Bloemkool 8 p bak 1,90-
3,20, Bloemkool 10 p bak 2,10-2,35,
Knolselderij 0,84, Sla 0,21-0,43, Bospeen
1,30-1,70, Boskroot 0,53-0,68, Peterselie
0,48-0,91, Raapstelen 0,18-0,23, Radijs
0,20-0,24, Selderij 0,26-0,63. Bos uien
0,39-0,57, Paprika kg. 1,05, st. 0,39-0,84.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling van 25 mei 1982
Andijvie per kg 0.60-0,68, kroten A 0,36,
spitskool 0,56, bospeen II 1,04-1,50, was
peen Al-per kist 7,00-12,10, All 3,40-7,00,
BI 16,00-19,00. Cl 4.00-11,20, CII 4,90-
9,00.
Aanvoer: 149 ton.
Prei A per kg 1,01, prei B per kg 0,55,
radys (bos) 0,18, rabarber 0,59-0,65, sla
(natuur) 10,30-0,47, uien per kg 0.36-0,51,
bloemkoo: 8 per bak II 0,89, 12 II 0,58
UTRECHT (ANP) - Staatssecreta
ris Van Zeil van economische za
ken wil het mogelijk maken dat
er veel meer avondwinkels ko
men die in principe alles mogen
verkopen. De staatssecretaris wil
via een aanpassing van de win
kelsluitingswet aan de gemeen
ten de bevoegdheid geven om de
openstelling van meer avond
winkels zelf te regelen. Nu wordt
nog slechts in uitzonderingsge
vallen toestemming verleend
voor het beginnen van avondver
koop. Dit staat in een ontwerp-
nota over de winkelsluitingsre-
gelingen. die binnenkort bekend
zal worden gemaakt.
De sluitingstijden van de gewone
winkels zullen niet worden ver
anderd. Winkels met dagverkoop
blijven de sluitingstijd van 18.00
houden, de eventuele wekelijke
koopavond uitgezonderd. De
avondwinkels gaan pas om 16.00
uur open, en ze mogen niet meer
dan 52 uur per week draaien, net
als de andere winkels, zo wil Van
Zeil. De staatssecretaris is met
zijn plannen gekomen vanwege
de gebleken behoefte aan win
kels die 's avonds nog open zijn.
Vooral door het toenemende
aantal werkende vrouwen is die
behoefte ontstaan. Van Zeil
vindt meer avondwinkels daar
om ook in het kader van het
emancipatiebeleid van de rege
ring een goede ontwikkeling.
Het alternatief voor meer avond
verkoop zou verlenging van de
openingstijden van de gewone
winkels zijn geweest, maar de
staatssecretaris voelt daar niets
voor. Dit zijn te lange werktijden
voor met name de kleinere win
kels tot gevolg hebben, in een
poging om te kunnen concurre
ren met grotere bedrijven die wel
met personeel kunnen schuiven.
Ook jaarmarkten, braderieën, pa-
sar-malams en dergelijke knjgen
in de plannen van de staatssecre
taris wat meer ruimte om op zon
en feestdagen actief te zijn. An
tiekverkoop en verkoop van niet-
toeristische artikelen in toeris
tenplaatsen op zondag blijven
volgens de plannen verboden.
De dienstenbonden van FNV en
CNV tonen zich desgevraagd po
sitief over de plannen om de win-
kelsluitingstijden niet te wijzi
gen en het aantal avondwinkels
uit te breiden. De bonden zijn fel
gekant tegen langere openings
tijden voor de gewone winkels
omdat dit meer onregelmatige en
langere werktijden voor het per
soneel zou betekenen. Nu wor
den de arbeidsvoorwaarden van
het winkelpersoneel niet aange
tast terwijl ook aan de wensen
van de klanten op redelijke wyze
tegemoet wordt gekomen, zo
stellen de bonden tevreden vast.
De consumentenbond liet desge
vraagd weten weinig op te heb
ben met de plannen van staatsse
cretaris Van Zeil. Volgens ad
junct-directeur D. Westendorp
zullen eventuele avondwinkels
niet op voldoende wijze voorzien
in de behoefte van late klanten,
omdat het aantal winkels en hun
assortiment te beperkt zal blij
ven. De consumentenbond is
voorstander van een meer flexi
bele regeling van de openingstij
den van de gewone winkels.
ROTTERDAM (GPD) -
FNV-voorzitter Wim Kok
heeft dinsdag, tijdens een
bijeenkomst met enkele
duizenden stakende ha
venwerkers in Rotterdam,
gedreigd dat de acties zich
zullen uitbreiden indien
de werkgevers blijven
weigeren om verder te on
derhandelen over de eisen
van de havenwerknemers.
Het is volgens Kok ook mogelijk
dat er dan bij andere bedrijfstak
ken elders in het land solida
riteitsacties op gang zullen gaan
komen.
Volgens Kok is de actiebereidheid
erg groot. „De werkgevers zullen
moeten leren dat het ons ernst is
met de arbeidstijdverkorting en
dat we daar aan vast zullen blij
ven houden", aldus Wim Kok.
„De FNV staat moreel en finan
cieel achter de stakers".
FNV-woordvoerder Matthijssen
kondigde vervolgens aan dat er
een apart gironummer zal wor
den geopend voor financiële bij
dragen aan de stakende haven
werkers. FNV-woordvoerder
Ger Ros richtte zich speciaal tot
de werkwilligen bij de massagoe
doverslagbedrijven EMO en
Swarttouw. Hij riep hen op om
onder geen voorwaarden aan het
werk te gaan omdat dat verraad
aan de zaak en de collega's zou
zijn.
In zijn slotwoord zei Wim Kok dat
ook de andere bonden van de
FNV bij verdere acties betrok
ken zullen worden. „Net als met
de ziekengeldplannen zullen we
nu weer massaal in verzet ko
men, aldus Wim Kok.
De havenwerkgevers, verenigd in
de Scheepvaartvereniging Zuid,
hebben via hun voorzitter de
heer P. K. Meijer Swanteé van
daag laten weten geen heil te
zien in verder onderhandelen.
„Van steeds nee zeggen gaat je
mond alleen maar zeer doen", al
dus de heer Meijer Swanteé, die
nogmaals benadrukte dat er ab
soluut geen ruimte is voor ar
beidstijdverkorting.
De staking heeft inmiddels een wat
grimmiger karakter gekregen nu
het aantal werkwilligen bij de
EMO en Frans Swarttouw steeds
groter wordt. Vandaag waren er
al enkele schermutselingen tus
sen de stakende posters bij de
EMO-vestiging aan de Laurens-
haven en werkwilligen. De sta
kers wonnen uiteindelijk.
Hoewel hierover vrijwel geen gege
vens in Rotterdam worden ver
strekt is het zeker dat er ook van
daag schepen naar andere ha
vens zijn uitgeweken. Het totale
aantal wordt nu al op ongeveer
50 geschat.
De staking gaat morgen haar vier
de week in, en een oplossing lijkt
nog lang niet in zicht. FNV-voor-
zitter Wim Kok heeft gisteren
dan wel gezegd te willen bemid
delen, maar deze uitspraak ging
vergezeld van dusdanig krachti
ge taal en dreigementen aan het
adres van de havenwerkgevers
dat zeker niet verwacht mag wor
den dat de partijen op korte ter
mijn weer aan de onderhand-
lingstafel zullen gaan zitten.
ROTTERDAM De voorzitter van de FNV. Wim Kok. sprak gisteren de stakende havenarbeiders toe Bij de
erts- en kolenoverslagbedrijven en de graanbedrijven in de Maasstad staken al geruime tijd zo'n tweeduizend
ROTTERDAM (ANP) - Een sta
king bij het grootste container-
bedrijf in Europa, ECT in Rotter
dam (1200 werknemers), lijkt
niet langer te vermijden. De di
rectie van dit bedrijf heeft de
werknemers vanochtend in een
open brief laten weten de onder
handelingen met de Vervoers-
bond FNV niet te willen herope
nen op basis van een hoger aan
bod.
Op twee vergaderingen besloten
ongeveer 200 leden van de ver-
voersbond gisteren het aanbod
van de ECT-directie (handhaving
prijscompensatie en twee in geld
vertaalde extra vrije dagen) niet
te accepteren.
Een woordvoerder van de Ver-
voersbond FNV verklaarde van
ochtend dat er. ondanks de be-
Staking bij
ECT lijkt
onafwendbaar
trekkelijk geringe belangstelling
van de leden voor de vergaderin
gen, geen twijfel bestaat over de
actiebereidheid onder het perso
neel van ECT. Kaderleden van
de vervoersbond zouden van
avond bijeenkomen om de sta
kingsplannen te bespreken. Ver
wacht wordt dat de nachtploeg
van ECT als eerste in staking zal
gaan.
Volgens een woordvoerder
de
Vervoersbond FNV zijn de werk
nemers bij ECT vooral ontevre
den over het feit dat de directie
geen financiële compensatie wil
bieden voor het geld - een be
drag van 28,50 gulden per week
dat zij drie jaar geleden heb
ben ingeleverd in ruil voor een
vijfploegendienst.
Volgens de ECT'ers heeft de direc
tie toen toegezegd dat deze werk
nemersbijdrage opnieuw beke
ken zou worden als later bij an
dere bedrijven onder betere
voorwaarden vijfploegendien
sten zouden komen.
Dat is nu het geval, zo vinden de
werknemers van ECT, daarbij
wijzend op de akkoorden die on
langs werden bereikt bij het
tankopslagbednjf Matex en het
containerbedrijf Unitcentre.
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON (GPD) - Het is alweer tien dagen gele
den, maar Wall Street is de schok nog niet te boven
van een mislukte handel in staatsobligaties waar
mee een bedrag van 160 miljoen dollar, de onder
gang van een overmoedig makelaarsbedrijfje en de
reputatie van de machtige Chase Manhattan Bank
gemoeid zijn.
De Chase Manhattan Bank fungeerde als tussenper
soon in de handel, maar de aanvankelijke weigering
van het bedrijf om de financiële verantwoordelijk
heid van de Drysdale Government Securities Inc.
over te nemen, dreigde nog meer makelaarsbedry-
ven mee te slepen naar een bankroet. De paniek was
groot genoeg om de Amerikaanse Centrale Bank on
middellijk te nopen tot het openen van goedkoop
krediet voor de bedreigden.
Uiteindelijk heeft Chase Manhattan Bank alle reke
ningen van Drysdale overgenomen, nadat een ande
re bank, de Manufacterers Hanover Trust, zich wel
verantwoordelijk had verklaard voor hun aandeel in
het handelen met de falende makelaars. De aande
len van Chase Manhattan, in de wandeling genoemd
'de bank van David Rockefeller', waren toen inmid
dels 6,75 dollar gezakt.
Chase Manhattan lijdt naar schatting een verlies van
300 miljoen dollar waarvan na verrekening van be
lastingaftrek 135 miljoen kan overblijven
De handel in staatsobligaties is ingewikkeld. Zy dient
dikwijls als een methode om op korte termijn en
voor korte termijn geld vrij te maken. Makelaars
verkochten zo obligaties aan Chase onder voorwaar
de dat zij die later zouden terugkopen en rente zou
den betalen voor het geld dat zy van Chase ontvin
gen De bank verkocht de effecten aan Drysdale op
dezelfde voorwaarden, zij het dat Chase minder ren
te zou neerleggen voor het geld dat Drysdale betaal
de.
Waar de zaak fout liep, was de verplichting voor Drys
dale om de rente die de regering betaalt op de obli
gaties over te maken aan Chase, die dan weer de
oorspronkelijke bezitters zou betalen. De gok was
die van Drysdale. zou de rentevoet dalen dan zou
den de vaste rentetarieven van de regeringsstukken,
obligaties aantrekkelijke koopwaar maken Drysda
le leed vanwege een misrekening in dit opzicht gro
te verliezen.
De vakbeweging in Nederland.
Ontsproten uit de machtson
gelijkheid tussen bezitters en
met-bezitters en vooral uit de
daarmee samenhangende uit
buiting. Maar tot een machtig
breekyzer in de klassenstrijd
zijn NW en zeker NKV en
CNV niet uitgegroeid. Inte
gendeel.
De vakbeweging in Nederland
koos al spoedig voor belan
genbehartiging in de enge
zins des woord s streven naar
een hogere salariëring en be
tere sociale bescherming via
de weg van onderhandeling
dus ook naar erkenning var.
zichzelf als onderhandelings
partner door de tegenstan
der Het prediken van de re
volutie kan dat doel niet die
nen; het accepteren van 'het
kapitalisme' daarentegen
wel. In ruil voor het niet-be-
dreigen van de werkgevers-
positie. heeft de vakbewe
ging haar erkenning en ont
plooiingsmogelijkheden.
De constatering is van
Th.A.J.M. Jonkergouw in een
proefschrift dat hem morgen
de graad van doktor in de
technische wetenschappen
aan de Technische Hoge
school Twente moet bezor
gen. Jonkergouw, voormalig
vice-voorzitter van de PPR. is
als directeur van de afdeling
verenigingszaken werkzaam
bij de Vara
'Vakbondsleiders in Nederland
- van vijand en indringen tot
bondgenoot en steunpilaar',
zo luidt de titel van het proef
schrift, waarin de promoven
dus tot de conclusie komt dat
de vakbeweging een slechte
ruil heeft gedaan.
Terwijl de economische ver
houdingen (macht, kapitaal,
arbeid) zich niet wezenlijk
hebben veranderd, heeft het
toneel van de arbeidersstrijd
zich door de erkenning van
de vakbeweging verplaatst
van de fabnek naar de confe
rentietafel. De vakbeweging
heeft zich verwijderd van de
arbeider, zo betoogt Jonker
gouw, door steeds meer deel
uit te gaan maken van een
wijd vertakt economisch-po-
litiek subsysteem, waardoor
zij zich bond aan de spelre
gels ervan en dus sterk in
haar handelingsvrijheid werd
beperkt.
"Als gevolg van het toenemend
technisch- administratieve
karakter van regeren en so
ciaal-economisch besturen,
waste het vakbondsapparaat
aan, verzelfstandigde het zich
en werden de leden naar een
ondergeschikte positie ge
schoven. Voor hen functio
neert de organisatie nog op
z'n best als 'sociale ANWB',
als individuele conflictverze
kering".
"De vakbeweging van het over
leg is aldus gestold tot een
complexe organisatie, die
niet alleen is ingegroeid in de
economische orde. maar die
zich daarmee ook vereenzel
vigt en haar verdedigt als su
perieur ten opzichte van bij
voorbeeld de communisti
sche. Van vijand van de
werkgever werd zij tot zijn
bondgenoot en van indringer
in de economische orde werd
zij tot een schild ervoor".
Dat laatste maakt Jonkergouw
vooral duidelijk aan de hand
van het 'institutionele eigen
belang' dat de vakbeweging
steeds meer is gaan kenmer
ken. Om het scherp te stellen:
de (erkende) vakbeweging
bestaat by de 'gratie' van het
kapitalisme en heeft er dus
als instituut belang by dat
het kapitalisme niet in de
wortel wordt aangetast. Een
probleem, want tegelijkertijd
is het van levensbelang om
groot te blijven hetgeen op
positie tegen datzelfde kapi
talisme vereist. De uitkomst
volgens Jonkergouw: de vak
beweging gedraagt zich, "al
was het maar by wyze van
taktiek". oppositioneel maar
houdt intussen elke wezenly-
ke verandering in de machts
verhoudingen tegen.
"Voor het oog van de leden
wordt een soort Koude Oor
log opgevoerd tegen de on
dernemers. Maar m wezen
liggen ze samen onder één
deken, terwijl de leden bui
ten in de kou staan. Wie so
cialisme wil, zal helaas tegen
de vakbeweging ten strijde
moeten trekken".
De top van de vakbeweging.
Vooral daar blykt dat de aan
passing aan de gevestigde or
de zyn sporen nalaat. "Ideo
logische bevlogenheid en on
gewone maatschappelijke
experimenteerlust zullen het
onderspit delven ten opzich
te van technische deskundig
heden voor de conferentie-
en onderhandelingstafel", zo
luidt de stelling van Jonker-
gouw. "Men wordt generaal
zonder ooit soldaat te zijn ge
weest".
Baantjesjagery, conformisme,
carrièreplanning Het zyn
kenmerken die de vakbewe
ging 'welhaast ongemerkt'
van de 'vyand' heeft overge
nomen. Sinds een paar jaar is
een regelrechte overstap naar
de werkgever, de vyand dus,
zelfs in zwang geraakt. Jan
Lanser wortelde zich direct
na zijn vertrek als voorzitter
van het CNV stevig in het be
dryfsleven met een aantal
commissariaten. By het Rot
terdamse sleepbedrijf Smit
Internationale stapte hy zelfs
tegen het advies van de On
dernemingsraad binnen.
Lanser werd kort daarop ge
volgd door het voormalig
NVV bestuurslid Wijkstra.
die in het bestuur van de Ver
eniging van Nederlandse On
dernemers, het VNO, is te
recht gekomen.
Jonkergouw ziet het als een
nieuwe stap in de voortgaan
de verwydenng tussen vak
beweging en achterban. "Een
onbewust en onbedoeld ge
volg van de overigens wel be
wuste ingroei". Aldus Jon
kergouw, die vaststelt dat de
vakbeweging een andere
koers zal moeten kiezen. By
verdere ingroei zal de ruimte
waarbinnen zij nog voor de
arbeider kan strijden geheel
verdwijnen, zodat de vakbe
weging haar bestaansgrond
en wervingskracht zal verlie-
Omdat hij een terugkeer naar
de klassenstrijd voor de er
kende vakbeweging niet mo
gelijk acht, ziet Jonkergouw
in feite maar één praktische
uitweg: de vakbeweging
moet zich weer gaan beper
ken tot pure matenéle belan
genbehartiging zonder maat-
schappy kritische pretenties.
Alleen stryden voor betere
arbeidsvoorwaarden en -om
standigheden en alle andere
taken overboord zetten. Jon
kergouw "Op dit terrein
heeft de vakbeweging ook de
grootste ervaring en niet de
allerslechtste papieren".
WIM FORTUYN
WOENSDAG 26 MEI 1982
ACTIEVE
AANDELEN
GUt Broeide*
HeÜMkeo
Helneken Hold.
Nedlloyd Groep
26.10 25.80
52.30 51.70
127.50 127.50
15,50 15.50
117,50 117,50
150,20 150.50
BINNENLANDSE
AANDELEN
136.00 137.00
725,00 725,00 -
395,00 400.00
BertelP
Blydrnst ce
Boer Druk
133,50 130,50
169.50 172,50
213,00 213.00
157.00d 157.50
316,00 323,00
Neni 730,00b 730,00
Ned. Scheepshyp 213,50 214,00
Ned. Sprlnfit 3350,00a 3350,00
Nlentran 7j2,00 712.00
Norit 61,00 00.20
Nutricla GB 53.90 54 00
NU» TeoCale 54.50 54.00
Ocev.d.Gr 114.80e
Oreaateln 13500 136.00
Otra 61.00 59.00
Palemban* 83J) 32,50
Pool Hout 64.50 04 00
Portel Plet 161.00 M1J0
Prooat Br 68.00 50
Radrmiirn 163.00 163 00
Ra vaal 15.20 15.70
Ree» Ink 203.00 20 "O
Rlvi 340 00 343.00
Schal Ier» v
£:»ve»b Bank
Salt Intern
47.50
37.00f
56^50
BELEGGINGS
INSTITUTEN
AI( Kondaenl
605.00
36.00
75.50
51.50
223»
29,20
21,80
109.50 108.50
160.20
130.00
102.00 102.0
GOUD EN ZILVER
nbcw 26740 27240
BUITENLANDS
GELD
AMSTERDAM - Het Damrak
heeft woensdag weer een vry
kleurloos beeld te zien gegeven
Van de actieve waarden waren er
slechts een paar, die een afwij
king van enige betekenis te zien
gaven Zo was KLM rond het
middaguur 2,50 gezakt naar
96.70 en Elsevier-NDU ƒ2.-
naar 156.-. Nedlloyd daalde ge-
letdclyk en op ƒ116,— bedroeg
het verlies naar een paar uur
ƒ2.-.
De aankondiging van een nieuwe
staatslening was geen verras
sing De coupon van 10,25 pet. is
licht aan de hoge kant. De be
staande staatsobligaties waren
pryshoudend gestemd
Akzo moest 40 cent prysgeven op
25,80. Unilever en Kon Olie
verloren een dubbeltje. Hoogo
vens noteerde onveranderd
15,50 Banken en hypotheek
banken konden zich over het al
gemeen goed handhaven. By de
verzekeringen hadden lichte ver
hezen dc overhand Boskalis was
ƒ2,40 lager op 51.60
