c
EG-boycot Argentinië verlengd
Chorramsjahr weer
in handen van Iran
9,66%
Z.-Afrika zou wapens
leveren aan Argentinië
Europese reis Reagan ongewijzigd
"Foor onbepaalde tijd,,
Dode bij
slepend
conflict
Citroën
Proces afgesloten
rond Spaanse coup
Voorstel Westduitse
schrijvers centraal
op 'Haager Treffen'
DINSDAG 25 MEI 1982
JOHANNESBURG (Reuter) -
Zuidafrikaanse regeringsfunc
tionarissen hebben gisteren een
persbericht dat Zuid-Afrika wa
pens aan Argentinië levert voor
gebruik tegen de Britse strijd
krachten niet willen bevestigen
of tegenspreken.
De directeur-generaal van buiten
landse zaken. Hans van Dalsen,
zei dat Zuid-Afrika met beide te
genstanders in het conflict goede
betrekkingen onderhoudt. "Wij
hebben gezegd dat wij in deze
kwestie neutraal blijven", zei hij.
The Star, een blad in Johannes
burg, had gemeld dat in Israël
ontworpen Gabriel-raketten
voor zeegevechten en onderde
len voor Mirage-vliegtuigen van
Kaapstad naar Argentinië wor
den vervoerd. "Wij kunnen over
wapenleveranties als principe
kwestie geen commentaar leve
ren", aldus een woordvoerder
van de minister van buitenland
se zaken. Roelof Botha.
Geen raketten
De woordvoerder zei wel dat Zuid-
Afrika Groot-Brittannië de ver
zekering had gegeven dat het
geen Exocet-raketten aan Argen-
Buitenland
tinië zou leveren. De Exocet is
een in Frankrijk gebouwd wapen
waarmee eerder deze maand de
torpedobootjager Sheffield werd
vernietigd. Zuid-Afrika, waarte
gen de Verenigde Naties een wa
penembargo hadden afgekon
digd, heeft nooit eerder beves
tigd Exocets ontvangen te heb
ben of die te kunnen verkrijgen.
Het land heeft sinds het embargo
van 1977 wel een fikse wapenin
dustrie opgebouwd en kan nu
zelf Gabriel-raketten, Cactus
luchtafweerraketten, onder li
centie Mirage-vliegtuigen. straal
motoren en zware artillerie ver
vaardigen.
De woordvoerder van het ministe
rie zei. "Engeland heeft zelfs nog
vóór het embargo van de V.N. al
een eigen wapenembargo tegen
Zuid-Afrika uitgevaardigd, waar
door Zuid-Afrika zich genoopt
zag zelf een eigen bewapenings
programma op te stellen en met
acties en programma's te begin
nen die internationale contrac
tuele verplichtingen inhouden.
Wij geloven niet in boycots."
Oppositieleider Frederijk van Zijl
Slabbert kwam hierop met de
verklaring: "De oppositie vindt
dit volkomen onduldbaar en
meent dat het in orde is wanneer
een contractuele verplichting
niet wordt voortgezet wanneer er
eenmaal vijandelijkheden zijn
uitgebroken".
The Star zei van niet met name ge
noemde zegslieden in Kaapstad
vernomen te hebben dat in een
afgelegen hoek van het vliegveld
van die stad wapens voor Argen
tinië in een Uruguays vracht
vliegtuig werden geladen.
"Ernstig"
De Britse woordvoerder wilde
geen commentaar geven maar
zei wel dat het bericht zeer ern
stig zou worden opgevat als het
juist zou blijken.
Van Zijl Slabbert zal waarschijn
lijk om een snelle verklaring van
de regering in het parlement vra
gen. "Gezien de historische en
andere banden tussen Zuid-Afri-
ka en Groot-Brittannië kan dit in
ons land ernstige verdeeldheid
zaaien", zei hy. Ongeveer 45 pro
cent van de 4.5 miljoen blanken
in Zuid-Afrika zijn Engelstalig
en tienduizenden Zuid-Afnka-
nen hebben een Brits paspoort.
De woordvoerder van het ministe
rie zei ook dat Zuid-Afrika Enge
land ervan in kennis had gesteld
dat twee Sowjetrussische lange-
afstandsverkenningsvliegtuigen
van het type "Beer" vanuit An
gola de verplaatsingen van de
Britse vloot in het oog hadden
gehouden. Het geven van die in
lichting vond hij echter geen in
breuk op het neutrale standpunt
van zijn land.
De traditionele militaire banden
tussen Zuid-Afrika en Groot-
Bnttannie werden in 1974 ver
broken toen Engeland een over
eenkomst voor het gebruik van
de strategische marinebasis Si-
monstown bij Kaapstad opzeg
de. Sindsdien heeft Zuid-Afrika
uitgebreide economische en toe
ristische betrekkingen met Zuid-
Amerika opgebouwd, maar geen
inlichtingen over militaire ban
den verstrekt.
(Van onze correspondent Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De landen van de Europese Gemeenschap,
uitgezonderd Italië en Ierland, hebben de import-boy
cot tegen Argentinië voor onbepaalde tijd verlengd. De
Europese ministers van buitenlandse zaken kwamen
gisteren in Brussel na een korte discussie tot deze
ruimhartige steun voor Groot-Brittannië in het con
flict rond de Falkland-eilanden.
Voorafgaande aan de beslissing
was in Europese wandelgangen
druk gespeculeerd over een mo
gelijke wijziging in de Europese
opstelling nu de Britten de mili
taire invasie op de Falklands zijn
begonnen.
PARIJS (AFP/DPA) - Een al vijf
weken durende staking bij vier
fabrieken van het Franse auto
mobielconcern "Citroën" in Pa
rijs en omgeving heeft gisteren
een eerste dodelijk slachtoffer
geëist. Een verklaring waarin de
bedrijfsleiding het aan de com
munistische partij gelieerde vak
verbond "Conféderation general
du travail (CGT)" voor de dood
verantwoordelijk stelt, heeft het
klimaat tussen bedrijfsleiding en
de stakers verder verslechterd.
Een 50-jarige met-stakende Portu
gese werknemer overleed aan
een hartaanval-na strubbelingen
tussen stakers en werkwilligen.
Manuel Pimentel Toribio was lid
van de "Conféderation des syn-
dicats libres" (CSL), een vakcen
trale waarvan de meeste Citroën-
werknemers lid zijn. De CSL is
tegen de staking.
Directeur Jacques Lombard van
het genationaliseerde bedrijf
waar 40.000 mensen werken en
dat in 1981 315.000 auto's produ
ceerde waarvan het merendeel
werd uitgevoerd - zei gisteren
dat Citroën "in staat van oorlog
is met de CGT".
De Britse regering had om een
maand verlenging gevraagd, de
onbeperkte verlenging waartoe
nu is besloten, stemde de Britse
minister van buitenlandse zaken
Pym zoals hij gisteren zei „ui
terst tevreden. Ik ben zeer dank
baar voor de steun en de solidari
teit van de Europese partners in
deze cruciale fase", aldus Pym.
Gerechtvaardigd
Minister Van der Stoel (buiten
landse zaken) vond de voort
gaande Europese steun aan
Groot-Brittannië gerechtvaar
digd. Hij wees erop dat de Brit
ten een redelijk voorstel hadden
gedaan voor een tussentijdse re
gering van de Verenigde Naties
op de eilanden, maar dat dit door
Argentijnse wijzigingsvoorstel
len geheel was ondermijnd. Mi
nister Pym heeft volgens Van
der Stoel gisteren opnieuw be
reidheid uitgesproken tot hervat
ting van de onderhandelingen op
basis van de veiligheidsraadreso-
lutie 502 waarin de Argentijnen
wordt opgeroepen eerst hun
troepen terug te trekken. ,Het
valt niet te ontkennen dat Argen
tinië al zeven weken bezig is de
uitvoering van de 502 te voorko
men", aldus Van der Stoel.
Hij ontkende dat het besluit tot
verlenging neerkomt op een
blanco chêque voor Groot-Brit
tannië. Hij voorzag geen proble
men door het feit dat, nu de boy
cot voor onbepaalde tijd is ver
lengd, er unanimiteit onder de
Europese partners voor nodig is
om er een eind aan te maken. Tot
nu toe was die unanimiteit nodig
om de termijn steeds te verlen
gen.
Overigens was er van die unanimi
teit sinds 17 mei in Luxemburg
al geen sprake meer omdat toen
Italië en Ierland om binnenland
se politieke redenen besloten
zich uit het tot dan toe volledige
Europese boycotfront terug te
trekken. Zij hebben die positie
gisteren in Brussel gehandhaafd,
evenals Denemarken, dat wel
meedoet, echter niet op gemeen
schappelijke Europese maar op
nationale basis.
(Van onze correspondent Gerrit-Jan Hoek)
MADRID - De Spaanse Hoge Raad voor Militaire Justitie zal naar ver
wachting op 3 juni uitspraak doen in het proces tegen de 33 leiders van
de mislukte militaire staatsgreep van 23 februari vorig jaar. Nadat de
beklaagden in de gelegenheid waren gesteld hun laatste zegje te doen.
sloot de interim-president van het militaire tribunaal, generaal Gomez
de Salazar, het 19 februari dit jaar begonnen proces gistermiddag af.
Ook tijdens de laatste zitting ontbrak het bijna traditionele incident niet.
Dit keer kwam het op naam van overste Tejero, die vorig jaar het parle
ment bezette. Toen hij aan de beurt was om zijn laatste weerwoord te
leveren, zei deze officier van de Guardia Civil: „Ik kan slechts mijn
diepste minachting kenbaar maken voor het grootste deel van de hiër
archie van het leger wegens hun lafheid en verraad aan het vaderland".
Ook een van de hoofdverdachten in het Spaanse putsch-proces, luite
nant-generaal Milans del Bosch, zorgde op de laatste zittingsdag voor
een verrassing. De voormalig militair gouverneur van Valencia, die zich
in de afgelopen drie maanden constant achter de vermeende mede
plichtigheid van de Spaanse koning had proberen te verschuilen, nam
in zijn slotwoord plotseling alle verantwoordelijkheid op zich voor de
mislukte coup.
In politieke kringen wordt momenteel heftig gespeculeerd over het von
nis dat het tribunaal volgende week donderdag zal vellen.
De strafmaat is in zoverre van belang, dat de beklaagden die tot meer dan
twaalf jaar worden veroordeeld, uit het leger verwijderd zullen worden.
Ligt de straf tussen de drie en twaalf jaar. dan worden de veroordeelden
alleen voor die straftijd geschorst. Tevens wordt het niet uitgesloten
geacht dat een enkele verdachte veroordeeld zal worden tot verbanning
naar een land buiten Spanje. In dat verband heeft het sterk de aandacht
getrokken, dat generaal Armada onlangs een comfortabele woning
heeft laten kopen in Casablanca in Marokko.
De Britse minister van buitenlandse zaken Francis Pym, links, in gesprek met zijn Italiaanse collega Colombo
bij het begin van de EG-besprekingen over handhaving van de boycot tegen Argentinië.
TEHERAN (Reuter/DPA) - Iran
heeft gisteren gemeld dat het de
stad Chorramsjahr op de Iraakse
strijdkrachten heeft heroverd.
De op een na grootste Iraanse ha
venstad die de toegang van Irak
tot de Perzische Golf beheerst,
werd ingenomen na een groot
scheeps offensief dat Iran twee
dagen geleden was begonnen.
De 30.000 Iraakse militairen die
Chorramsjahr verdedigden, ga
ven zich over, nadat hun bevel
hebber zondagavond was ge
sneuveld, aldus het Iraanse pers
bureau Irna.
De Iraakse troepen hadden de stad
kort na het begin van de oorlog
20 maanden geleden na felle ge
vechten ingenomen. Het islami
tische bewind in Teheran had de
stad omgedoopt in Choeninsjar
- 'Stad van bloed'.
Linkse SPD'er
op zijspoor
BONN (DPA) - Het bestuur
van de Westduitse sociaal-de
mocratische partij (SPD)
heeft gisteren Erhard Eppler
niet herkozen als lid van het
dagelijks bestuur van de par
tij van bondskanselier Hel
mut Schmidt. Hiermee is de
enige topbestuurder die veel
sympathie had bij links, op
een zijspoor gemanoeu
vreerd. De 55-jarige Eppler
blijft wel lid van het partijbe
stuur.
De politicus was een van de or
ganisatoren van de grootste
vredesdemonstratie in de ge
schiedenis van West-Duits-
land, die in oktober 1981 in
Bonn werd gehouden.
Schmidt reageerde bits op de
rede die Eppler toen hield:
"De opvattingen van Eppler
stroken niet met de rege-
ringspolitiek"
Radio-Teheran onderbrak zijn uit
zendingen voor de bekendma
king van het nieuws dat de hele
stad in handen was van het
Iraanse leger. In een officieel mi
litair communiqué werd gezegd:
"De bevrijding van Chorrams
jahr is de eerste stap op weg naar
de bevrijding van Jeruzalem"
Onmiddellijk stroomden de bou
levards van de Iraanse hoofdstad
vol met feestvierende mensen.
Kranten kwamen uit met extra
edities.
Het Iraanse leger is volgens radio
Teheran vanuit het westen de
stad binnengedrongen. Andere
eenheden versterkten hun posi
ties aan de oostelijke oever van
de Sjatt-el-Arab, de grensrivier
tussen de twee landen. Bij de ge
vechten om Chorramsjahr wer
den in totaal 10.000 Irakezen
krijgsgevangen gemaakt. Alleen
gisteren al werden volgens Iran
1000 Irakezen gevangengeno
men. Nadat het Iraanse leger de
aanvoerlijnen vanuit Irak naar
de havenstad afsneed gaven 5000
Iraakse soldaten zich over, aldus
Teheran.
Het Iraanse offensief voor het her
overen van de olieprovincie
Choezestan begon op dertig
april. Nadat kleinere plaatsen
waren veroverd werd de aanval
direct op Chorramsjahr gericht.
Vanuit de tweclingstad Abadan.
het belangrijkste raffinagecen
trum van Iran, werd over de ri
vier de Karoen een bruggehoofd
geslagen en vervolgens aan de
omsingeling van de stad begon-
De stad werd algemeen be
schouwd als de voornaamste
"oorlogsbuit" voor Irak, nadat de
invasie die eigenlijk een blik
semoorlog had moeten zijn snel
vastliep.
SCHEVENINGEN (GPD) Het voorstel waarmee de Westduitse
schrijvers naar het ..Haager Treffen' tn Scheveningcn zijn geko
men - enkele landen in Midden-Europa zouden om te beginnen
alle aanvalswapens af moeten schaffen, terwijl de supermachten
gezamenlijk hun veiligheid garanderen lijkt ook in politieke
kringen te leven. Zowel van Russische zijde als van de kant van
de Westduitse regeringspartij SPD komen ondersteunende ge
luiden. Dit werd naar voren gebracht tijdens de eerste dag waar
op ruim zestig Oost- en Westeuropese schrijvers zich hadden
verzameld in het Kurhaus om te discussieren over hun mogelij
ke aandeel in een vredesinitiatief voor het overbevolkte en over-
bewapende Europa
Bernt Engelmann, voorzitter van de Westduitse schrijversbond,
maakte bekend van de Russische leider Breynjev een positief
antwoord te hebben gekregen op zijn voorstellen, met de nodige
op- en aanmerkingen weliswaar. Vandaag zal hij nader ingaan
op de boodschap van Brezjiyev, die afgelopen vrijdag werd
overgebracht door de Russische ambassadeur in Bonn. Wladi-
mir Semjonov. De Amerikaanse president Reagan had tot giste
ren nog niets van zich laten horen, aldus Engelmann.
Het zeven punten tellende voorstel van de Westduitse schryvers
dat deze dagen in Schevenmgen ter discussie staat, wil niet al
leen de nucleaire, maar alle aanvalswapens verwijderen uit (om
te beginnen) Oost- en West-Duitsland en Tsjechoslowakye. Al
leen een nationaal leger voor puur defensieve doeleneinden zou
hier op de been moeten blijven.
Dit 5
i veel dreiging wegnemen in het gebied
de
supermachten „oog in oog staan met elkaar", aldus het voorstel
„Het leven zonder de dagelijke dreiging van totale vernietiging
zou vervolgens aanstekelijk kunnen werken voor de buurlanden
etc.". Wat hier echter voor nodig is, is wederzyds vertrouwen
En daarbij kunnen juist schrijvers en dichters een belangrijke
rol spelen, aldus de achterliggende gedachte van de initiatiefne
mers van dc conferentie.
.Juist schrijvers zijn in staat nieuwe ideèen over vrede en veilig
heid aan de man te brengen en bestaande vooroordelen door te
prikken", aldus de Westduitse schryver Gunther Wallraff Wall-
raff. o m. bekend van onthullingen over wapensmokkel en maf
fiapraktijken van de Springerpers, geefi hiermee een voorproef
je van de discussie die gevoerd zal worden over de bijdrage van
schrijvers aan dit tot stand brengen van vertrouwen tussen Oost
en West. Het is de enige zitting die voor belangstellenden is by te
wonen, de andere bijeenkomsten zyn alleen toegankelyk voor
de pers.
Behalve uit Oost-Duitsland is de deelname van Oosteuropese
schrijvers teleurstellend. Uit Roemenie. Tsjechslowakye en Po
len is geen afvaardiging aanwezig Van de uitgenodigde Polen is
zelfs geen antwoord gekomen, aldus de Oostduitse initiatiefne
mer van de vorige Duits-Duitse vredesontmoeting van schry
vers in Oost-Berlyn, Stephan Hermlin. Hermlin zei ovengens
..bemoedigd" te zijn door de grote hoeveelheid bneven en reac
ties uit de DDR na deze ..Berliner Begegnung" van een halfjaar
geleden. Reacties uit alle lagen van de bevolking, aldus de
schrijver.
Morgen wordt de conferentie afgesloten met. naar de organisato
ren hopen, een concreet voorstel tot het wegnemen van de span
ning tussen Oost en West, resulterend in een veiliger Europa.
ADVERTENTIE
NMB Kapitaalmarkt-Renterekening
rente voor de maand juni
De NMB Kapitaal
markt-Rentereke
ning geeft een rente die
gebaseerd is op het ge
middelde rendement
van een groep aflosbare
Nederlandse staatsle
ningen. Hen hoog ren
dement dus.
X-
("Ywinnn l3, 'k u ll graag mccr wclen ovcr dc NMB
vXJUpUII Kapitaalmarkt-Renterekening
Stuurt u mij meer informatie.
*Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Meer informatie?
Stuur onderstaande cou
pon in of haal dc folder
bij uw NMB-kantoor.
1 idnd pagina 4S4.
NBBANK
De NMB denkt met u mee.
Dc hecr/mevTouw
Straat
I Postcode.
I
Woonplaats
In een gesloten envelop zonder postzegel opsturen
aan de NMB, Afdeling KMR, Antwoordnummer 131,
1000 PA Amsterdam
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - De krijgshandelingen op de
Falkland-eilanden zullen geen wijziging
brengen in het Europese reisschema van de
Amerikaanse president Reagan Zijn bezoek
aan Groot-Brittannie. gaat net als dat van de
paus, door volgens plan, in de marge van
twee topconferenties: een economische in
Versailles en die van de NAVO-regeringslei-
ders in Bonn. Bij beide gelegenheden zal het
gebeuren in de zuidelyke Atlantische Oce
aan een rol van betekenis spelen.
Sommige zegslieden op het Witte Huis vrezen
dat Reagans bezoek aan Europa, zijn eerste
belangrijke overzeese reis. door de Falkland-
crisis zal worden overschaduwd. Te Was
hington waren grote plannen gemaakt om
de ontmoeting met de paus in Rome. zijn
toespraak tot het Britse parlement en het be
zoek aan Berlijn tot groot tv-spektakel te
verheffen, met daarnaast vertoon van de
staatsman Reagan in een hooldrol by twee
belangrijke topconferenties. Dit alles dan ter
inleiding van een topontmoeting met de
Russische president Breaynjev, die naar het
heet nu voor oktober wordt gepland in een
van de neutrale Europese landen.
Waarschuwing
Gisteren heeft Reagan al laten weten, niet zon
der verborgen waarschuwing aan het adres
van de Britten, dat Groot-Brittannië naar
zyn smaak een strategie volgt, die de om
standigheden naar een punt moeten leiden
waar een vreedzame oplossing zonder ver
der bloedvergieten mogelijk wordt. Op die
manier pogen de VS te voorkomen dat Rea
gans optreden te Londen zal worden bege
leid door toenemende Latynsamerikaanse
verontwaardiging over de Amerikaanse rol
in het Falkland gebeuren.
Het feit dat de VS zich na Haigs aanvankelijk
bemiddelen vierkant achter de Britten heb
ben gesteld, heeft al grote schade toege
bracht aan de betrekkingen tussen Washing
ton en zyn Latynsamerikaanse buren.
Risico
Reagan vliegt vandaag voor een zesdaagse
vakantie naar zyn ranch in Californiè, aan de
vooravond van zyn negendaagse reis die op
2 juni begint Zonder dat te voorzien valt hoe
zich de situatie op de Falkland eilanden gaat
ontwikkelen, wordt Reagans afwezigheid uit
Washington, in gezelschap van zyn belang
rijkste adviseur^ als een groot risico be
schouwd. Van diverse zyden wordt dan ook
gesuggereerd dat de president aan de hand
van de gebeurtenissen zou kunnen besluiten
zyn verblyf in Engeland te bekorten
In Parys kan Reagan een dag bykomen van de
overtocht, maar daarna wordt hy met reek
sen afspraken van 's morgens vroeg tot 's
avonds laat in touw gehouden. Op zyn leef
tijd is dat geen sinecure
Witte Huiswoordvoerder Larry Speakes zei
dat de Europese reis wordt gezien als een
gelegenheid om het bondgenootschap met
Europa te versterken.
