BOEKEN Foto's als bewijs voor onrecht Van Thijn: kwaliteit politie nu belangrijk Bloeitijd sf lijkt voorbij Weglopers op de vlucht World Press Photo-wedstrijd heeft nuttige functie 'Boodschappen uit de zon'veel te simpel Klacht tegen arts afgewezen VRIJDAG 21 MEI 1982 De inzendingen die dit jaar weer in de prijzen vielen bij de jaarlijkse World Press Photo-wedstrijd en die ge bundeld zijn in het naar deze wereldfoto-competitie ge noemde boek (ook catalogus bij rondreizende tentoonstel ling), zijn, gezien de vaak moeilijke en levensgevaarlij ke omstandigheden waaron der ze gemaakt zijn, weer van grote klasse. Een dergelijke kwalificatie kan men moreel gezien nauwe lijks maken. Mooi mag men de foto's niet noemen. Hoe fotogeniek ellende en oorlog ook kan zijn, mooi mag het niet zijn. De waardering en functie die dergelijke foto's hebben mag niet afgemeten worden aan het esthetische maar aan de mogelijkheid om door te geven wat er aan de hand is in deze wereld. Be wijzen leveren, geschiedenis maken en hopen dat deze door krachtige beelden beïn vloed en in goede banen ge leid kan worden. Nog steeds, na 26 jaar waarin de stichting World Press Photo haar jaarlijkse compe titie heeft zien uitgroeien tot een van de meest vooraan staande op de wereld, vormt het afbeelden van geweld het hoofdbestanddeel van de in zendingen die steeds weer in de prijzen vallen en in het ge lijknamige boek verschijnen. Het kan ook niet anders, het geweld, de ellende is er nog steeds en geen persfotograaf die deze uit de weg mag gaan. Vastleggen hoe schokkend ook - de werkelijkheid is im mers schokkend en de mensen ermee confronteren, in de hoop dat het beter wordt. Echt te bewijzen is het nooit maar iedereen is het er wel over eens dat de recente ge schiedenis toch voorbeelden in zich heeft waarin het beeldmateriaal een giganti sche invloed heeft gehad op de loop der gebeurtenissen. Harold Evans, tot voor kort hoofdredacteur van de Lon- dense 'Times' en oud-voorzit ter van de jury van w'orld Press Photo, zei onlangs nog in een tv-programma: "De bijzondere eigenschap van een foto is dat ze een diepe indruk maakt en je voor altijd bij blijft". Volgens hem kan film je op het moment van uitzending meer doen. maar nooit zo lang in herinnering blijven als een foto. Evans: "Een foto is makkelijker te herinneren dan een film. Dat ene beeld zit vast in je geheu gen". De waarheid die hier achter schuilt en de invloed van een foto op de loop der gebeurte nissen wordt duidelijker als wij ons de foto van Eddie Adams voor ogen halen van de Saigonese politiecomman- dant die in februari 1968, op het hoogtepunt van het Tet- offensief, een gevangen geno men Vietcong-strijder zonder pardon een kogel door het hoofd schiet. Een andere herinnering: weer Vietnam, nu juni 1972 in de buurt van Trang Bang. Een paar kinderen vluchten hui lend voor het oorlogsgeweld. Op de achtergrond soldaten, in het midden het naakte meisje, getroffen door na palm. Fotograaf Nick Ut leg de dit vreselijke tafereel vast. Beelden voor het oog van de fotocamera en ook van de filmcamera. Het waren de fo to's die bijbleven bij miljoe nen en de wereld de ogen openden en duidelijk maak ten wat er echt aan de hand was in Vietnam. Zulke onvergetelijke beelden zitten er dit jaar (misschien wel gelukkig) niet bij. Maar toch ook verschillende foto's die dit jaar gekozen zijn en in het boek voorkomen zullen voor altijd deel gaan uitma ken van de geschiedenis. De winnaar bijvoorbeeld. De Spaanse persfotograaf Bar- riopedro met de foto van de couppoging in de Cortès, het parlement. Het nogal ko misch aandoende operette achtige gebeuren werd zowat tot een drama. Een o zo triest moment voor de jonge Spaanse democratie: een mi litair met getrokken pistool op het spreekgestoelte in het parlement. Persfotograaf Vincent Mentzel. zelf regelmatig prijswinnaar (ook nu weer een eervolle vermelding) zei laatst in het weekblad 'De Tijd' dat hij on langs in Mongolië bij een fo towedstrijd had uitgelegd waarom juist die foto moest winnen: omdat hiermee de bedreiging van de democra tie door uniformen wordt uit gebeeld. Mentzel: "Die foto gaat de wereld rond. Het is een protest van fotografen: dit kan godverdomme niet!" Andere foto's in het boek die de wereld rondgingen en zonder twijfel deel zullen gaan uit maken van de geschiedenis boeken zijn die van de aan slagen op Sadat, Reagan en de paus. Duidelijk mag zijn dat het bij een boek als World Press Photo om meer gaat dan alleen maar goede foto's. Het geeft een totaalbeeld van de werkelijkheid dat voor ie dereen tot verplichte lectuur zou moeten worden. Fotografisch gezien kan men met het boek ook aan zijn trekken komen. Zonder meer fantastisch zijn de foto-series, de beeldverhalen (essays) die in Nederland nog steeds niet in de kranten en tijdschriften zijn ingeburgerd, maar in de Verenigde Staten door de de cennia op een hoog niveau werden en worden uitge voerd. Andere landen zijn er ook toe overgegaan. De Rus sen kunnen er overigens ook wat van getuige de mooie se rie foto's uit het badhuis in een plattelandsdorpje. Tegenvallend is de categorie sport en ook op het terrein van cultuur is er niks te bele ven. Het boek niet waardige foto's zijn er ook in andereca tegorieën (de kus van Charles en Diana op het balkon van Buckingham Palace) alsof een dergelijk boek niet zon der had gekund. Een kleine oneffenheid is ook de keuze van de kleurenfoto gemaakt op een vliegdekschip, een van de foto's op de cover van het boek. Op de rug gezien bekijken een paar mensen (waaronder naar ik mij meen te herinneren Reagan) een vliegtuigshow. Fotografisch oninteressant, weg daarmee dus en vervangen door de achterflap, een foto van Ed die Adams (maker van de fo to van de koelbloedige moord in de straten van Sai gon en vele vele andere prijs- bekroonde persfoto's): een Palestijns jongetje springt gewapend door een vuur haard, guerrillatraining in Li banon. CHARLES LENNARTZ lar van 1981de Spaanse persfotograaf Barriopedro met de foto t i het Spaanse parlement Het zit de 15-jarige Samuel ('Sammy) Miles alle maal niet mee. Eerst wordt hij er volgens Sam my ten onrechte - van beschuldigd een oude da me beroofd te hebben, en veroordeeld tot het tuchthuis. De jongen ontsnapt uit het tehuis, maar wordt tijdens een krakend onweer opge pikt door een politiewagen. Weer weet Samuel te ontkomen. Een doelloze vlucht, want er is nie mand bij wie hij kan aankloppen: zijn vader zit acht maanden op zee en met de rest van zijn fami lie kan hij niet opschieten. Hetzelfde noodweer dat Samuel een handje helpt, vernielt ook de omheining van een natuurpark. Een jachtluipaard laat deze kans op vrijheid niet laat liggen. Bij toeval verbergen beide vluchtelin gen zich in dezelfde schuur. Via de radio ver neemt de jongen waar zijn metgezel vandaan komt. Het feit dat ze allebei op de vlucht zijn, geeft Samuel een speciale verantwoordelijkheid voor het dier. Hij doet alles om te voorkomen dat het - drachtige - jachtluipaard weer van haar vrij heid wordt beroofd. Verschanst in een hol op een militair oefenterrein werpt het dier twee jongen. Na de dood van de moeder 'voedt' Samuel de welpen op. Met de politie op zijn hielen moet hij echter verder vluchten. Toch wil hij eerst een goed tehuis voor zijn welpen zoeken. Dat is de inhoud van 'De weglopers' door Victor Canning. Een spannend, uitstekend geschreven avonturenroman voor jong en oud vanaf 12 jaar. Het is een forse pil (211 bladzijden), maar zo boeiend dat je het verhaal in één adem uitleest. Vooral natuurliefhebbers komen ruimschoots aan hun trekken met de passages waarin het landschap op beeldende wijze wordt beschreven. Veel plezier valt te beleven aan de met zorg opge bouwde karakterbeschrijvingen van met name Samuel en klusjesman/stroper Joe Ringer, het 'ruwe bolster, blanke pit'-type. i Al- ido, f22,50. Pinkeltje Kabouter Pinkeltje - een schepping van Dick van der Laan - geniet nog steeds een grote populari teit. Er verschenen 30 boeken met avonturen van deze kabouter. Speciaal voor jonge kinderen (3-5 jaar) is bij Holkema en Warendorf een viertal prentenboekjes verschenen met korte verhalen over Pinkeltje. Ze zijn geschreven door Corrie Hafkamp, de illustraties zijn van Dagmar Stam. De tekst is kort, grootgedrukt en met eenvoudige zinnen. De tekeningen zijn uitgevoerd in kleur en zwart-wit. Elk verhaal is voorzien van een stevige kartonnen omslag. Prijs per deeltje f5,90. Titels. 'Pinkeltje en de zilveren knoop', 'Pinkeltje en het spook', 'Pinkeltje leert zwemmen', en 'Pinkeltje en het winkeltje'. MARGOT KLOMPMAKER Welbeschouwd getuigt alleen de titel van de dichtbundel van R. Dobru van kwaliteit. Boodschappen uit de zon; mooi gevonden van deze Su rinaamse dichter, die in onze voormalige kolonie meer be kendheid geniet als politicus, want achter Dobru verschuilt zich de Nationalist Robin Ra- vales, thans werkzaam bij de afdeling culturele zaken in het Surinaamse ministerie van onderwijs en volksont wikkeling. Hij is begaan met het lot van zijn land. Onderdrukking, uitbuiting - het zijn thema's die hij met graagte aanroert. En daar is natuurlijk ook niets op tegen. Alleen, dicht je over deze onderwerpen, dan is het wel oppassen ge blazen, want het is glad ijs waarop je je begeeft. Al gauw wordt de toon pathetisch, prekerig. Wat bijvoorbeeld te denken van de volgende versregels: ik houd van wat ik voel ik houd van wat ik nu voel voor jou het is een wereld niet zomaar een land een ras of volk het is een wereld Tsja, eerlijk gezegd vind ik het nogal simpel; nu kan simpel heid natuurlijk ontroeren, maar in dit geval is dat beslist niet het geval. Pablo Neruda, om maar eens iemand te noe men, die maakte op een goe de manier gebruik van voor noemde thema's. Dobru niet. WIM BRANDS GRONINGEN (ANP) - Twee meisjes (16 en 18 jaar) uit Oost- Groningen en hun ouders heb ben bij de politie in de stad Gro ningen een aanklacht wegens smaad ingediend tegen twee ad vocaten De meisjes - die ano niem willen blijven - voelen zich als slachtoffers van een ver krachting gegriefd door uitlatin gen van de verdedigers van hun aanranders. Slachtoffers verkrachting gegriefd EINDHOVEN (GPD) De burgemeesters in Neder land moeten langzamerhand meer aandacht gaan besteden aan de kwaliteit van hun politiekorps. Aan de kwantiteit zal de komende jaren veel minder ge daan kunnen worden. Geen uitbreiding dus van de politie. Deze boodschap bracht de demissionaire minister van binnenlandse zaken, drs. E. van Thijn, woensdag mee naar het jaarlijkse congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Van Thijn zei tegen de verzamelde burgemeesters en wethouders, dat de bezuinigingen op het hoofdstuk „politie" niet tegen te houden zijn. Tot nog toe was hij samen met zijn collega van justitie, De Ruiter, erin geslaagd om de schade beperkt te houden, al dus de minister, maar ingrijpende bezuinigingen liggen op de loer. Dat behoelt geen ramp te zijn voor de kwaliteit van het korps, zei Van Thijn. In tal van gemeenten zijn al reorganisaties op gang gekomen en hebben de korpsbeheerders, dus veelal de burgemeesters als hoofd van de politie, maatregelen getroffen om meer te kunnen doen met minder mensen. De toege nomen vraag naar politie optreden hoeft nog niet noodzakelijk te betekenen dat er dan ook meer poli tiemensen moeten komen, aldus Van Thijn. Hij voegde er wel aan toe, dat met name in de grote steden meer mankracht toch wel gewenst is. Van Thijn lichtte op het VNG-congres ook de decen tralisatienota toe, die vlak voor het vallen van het kabinet zijn departement had verlaten. In het stuk wordt gepleit voor het verschuiven van zoveel mo gelijk beslissingsbevoegdheid van hogere overhe den naar lagere, en dus ook gemeenten. Tegelijker tijd zouden ook de nodige financiën naar de ge meenten moeten vloeien. De demissonaire minister erkende, dat niet alle ge meenten daarbij staan te juichen, omdat zij moeilij ke taken van het rijk toebedeeld krijgen, net nu er drastisch bezuinigd moet gaan worden. Daarmee reageerde Van Thijn op de woorden van VNG-voor- zitter Drijber, burgemeester van Arnhem, die in zijn jaarrede had laten weten weinig ingenomen te zijn met de acht maanden beleid van Van Thijn. Volgens de minister zou in de loop van de komende tijd evenwel blijken dat het enthousiasme voor zijn de centralisatie-ideeën bij de gemeenten groeit. Overigens sloot de rede van Van Thijn weliswaar aan bij de actualiteit, maar minder bij het thema van het congres. De ruim tweeduizend aanwezige burge meesters, wethouders, gemeentesecretarissen en gewone raadsleden hebben zich twee dagen lang ge bogen over het vraagstuk van de collegevorming Op zichzelf was ook dat onderwerp hoogst actueel, omdat tussen 2 juni (de dag van de gemeenteraads verkiezingen) en 7 september overal in het land nieuwe colleges van B en W moeten worden ge vormd. Voor het congres bestond zó'n overweldi gend belangstelling, dat de VNG een aantal aanvra gen voor een toegangsbewijs heeft moeten afwijzen. De lokale bestuurders hebben zich in groepen afge zonderd en over het vraagstuk van de collegevor ming gediscussieerd. Ze kwamen tot opmerkelijke conclusies. Zo vond men niet alleen in overgrote meerderheid dat alle fracties in hun gemeenteraad bij de onderhandelingen moeten worden betrokken, maar ook dat die onderhandelingen in beslotenheid dienen plaats te vinden. Het gaat c advocaat uit Mep- pel en een uit Winschoten. Tij dens een rechtszitting bijna twee weken geleden in Groningen zouden beide advocaten hebben gezinspeeld op het "gemak" waarmee Nederlandse meisjes verkracht kunnen worden. De De economische doem der tachtiger jaren is ook de branche der science fiction-literatuur niet ongemerkt gepasseerd In de ja ren '70 was de bloei van en belangstelling voor SF in Nederland (eindelijk) ongekend groot, het SF-verenigingsleven en -fandom dijdde uit en zelfs stortte zich menie meer "elitaire" lezer jube lend op attente boekhandels, die talrijke nieuwe titels als brood jes verkochten Vorig jaar nog culmineerde die belangstelling in de door minister Gardeniers geopende, zeer druk bezochte SF-conventie te Rot terdam en kreeg zelfs een van nature SF-vijandig weekblad als Vrij Nederland interesse in besprekingen van het kleurrijke, zij het niet socialistisch verantwoorde (immers, opium-voor-het- volk e.d.) genre En dan, nog geen half jaar later slaat de recessie toe. Bruna ging over de kop en voorlopig is de unieke Ganymedes-sene (met SF van eigen bodem) o.l.v. Vincent van der Linden nog nergens elders onder dak; uitgeverij Elsevier heeft zelfs besloten haar SF-fonds te verwijderen uit het literaire pakket en ook Meulen- hoff doet het dit jaar kalmpjes aan (veel herdrukken) Erg jammer, deze ontwikkeling, maar volstrekt begrijpelijk. Mo gelijk dat door de verminderde frequentie van SF-uitgaven het gehalte ervan in kwalitieve zin stijgt Er zijn tekenen die daarop wijzen, zoals "De nieuwe morgen", een dikke en interessante bundel "Fantastische vertellingen en toekomstverhalen uit Ne derland en Vlaanderen", samengesteld en ingeleid door onze vaderlandse SF-nestor Manuel van Loggem. De bundel is daar om zo aardig, omdat het verhalen van specifieke SF-auteurs (Carl Lans, Ef Leonard, Paul van Herck, Eddy Bertin, Peter Cuijpers e.a.) koppelt aan vergelijkbaar werk van "literaire" schrijvers als W.F. Hermans, Belcampo, L P. Boon, Jan Wolkers, Mulisch, etc. Geen van de verhalen is exclusief voor deze uitga ve geschreven (een idee voor later?), maar eerder en elders in druk verschenen. Behalve deze (nog) beperkte, maar nu wel blijvende erkenning van oorspronkelijk Nederlandse toekomstfictie, is er ook die van de "feministische" SF. Hier was het vooral de Arbeiderspers die aanvankelijk de toon aangaf via de Sfem-reeks. maar ook anderen laten zich niet onbetuigd. Onlangs verrastte bijvoor beeld Gradivus met een werkelyk uitmuntende verzameling Fantasy-verhalen door vrouwen, gebundeld onder de naam Amazone". Juist dit fantastisch-heroische subgenre der SF lijkt bij uitstek geschikt om door vrouwelijke auteurs beoefend te worden. Er is een erg duidelijk onderscheid tussen dames- en heren-fantasy: in het eerste geval méér subtiliteit, gevoeligheid, humor en sierlijke erotiek, in het laatste blijft het vaak nog een kwestie van vernuftig maar vooral spierballerig avontuur Dat de algemeen-literaire trend naar een voorkeur voor korte ver halen i.p.v. romans zich ook uitstrekt tot de SF, is - waar het genre zich altijd al bij uitstek heeft geleend voor de korte, flit sende vertelling - niet zo vreemd. De bundel Sterren van Ga laxy II" is er een prima bewijs van: gevarieerde, spannende ver halen (met nadruk op de science in de fictie) van o m Roger Zelazny. Michael Bishop. Joanna Russ. Joe Haldeman en James Blish - een wel zeer gerenommeerd stel schrijvers. Tot slot een eervolle vermelding van een forse uitgave met 5 ver halen van Poul Anderson, "Met Koningen geen vrede" w.i. de romantiek van het fantastische hoogtij viert, getuige een passa ge als: 'De laatste gloed van de laatste zonsondergang bleef bij na tot midwinter hangen. Maar dag werd het niet meer en in de Noordlanden heerste vreugde. Bloemen gingen open, vurige schittering aan vuurdoornbomen, staalbloemen kwamen blauw uit de brok, alle heuvels waren overdekt met regenplant en in de dalen groeide het schuchtere wit van kus-me-niet. Rankwiekers schoten er met hun veelkleurige vleugels doorheen, een kroonbok schudde zijn kop en liet zijn roep schallen". (Uit: Koningen van lucht en duisternis). Zolang er nog SF van dit formaat in Nederland gepubliceerd wordt, is vermindering van kwantiteit geen ramp en blijft het genre vooralsnog de krapte der tijden de baas ROB VOOREN "De nieuwe morgen", samengesteld en ingeleid door Manuel van Loggem. uitg. Meulenhoff. 29.50. Amazone, samenstelling en inleiding door Jessica Amanda Salmonson, uitg. Gradivus, 18,90. Sterren van Galaxy II, uitg. CentnPress SF. Bussum 1981. 20,90 Met Koningen geen vrede (en 4 andere verhalen). Poul Anderson, uitg Gradivus, 17,50. officier van justitie, mr. P. Dor- 'nout, noemde nog tijdens de zit ting deze opmerking van de ad vocaten "stuitend". Op genoemde zitting stonden drie mannen terecht, die werden ver dacht van verschillende ver krachtingen. Ook beide meisjes uit Oost-Groningen behoorden tot hun slachtoffers Zij woon den de zitting destijds niet bij, maar lazen later in de krant over de uitlatingen van de advocaten Na eigen onderzoek werknemers Cyanamid DEN HAAG (ANP) - Het Medisch Tuchtcollege in Den Haag heeft woensdag de klacht afgewezen die de geneeskundig inspecteur in Zuid-Holland had ingediend tegen de Rotterdamse huisarts D G. de Jong. Deze had acht werknemers van het in de Botlek gevestigde chemisch bedrijf Cyanamid onderzocht, terwijl hij niet hun huisarts of bedrijfarts was. De Jong kwam tot de con clusie dat de klachten (hoofd-, keelpijn en duizeligheid) van de acht in verband konden staan met de giftige stoffen waarmee zij bij Cyanamid werken. De arts had zijn bevindingen op verzoek van de werknemers ge rapporteerd aan de Industrie bond FNV, die ze op haar beurt in de Vakbondskrant publiceer de. De Rotterdamse arts had bo- vendien niet de bedrijfsarts dn wie de acht werknemers geen vertrouwen hadden) en de dis- tnctsmedicus van de arbeidsin spectie ingelicht over zijn onder zoek en had had geweigerd, toen zij hierom vroegen, nadere infor matie te verstrekken. De bezwa ren die de geneeskundig inspec teur hiertegen had aangetekend wees het Medisch Tuchtcollege van de hand. Het college vindt dat een arts ge rechtigd is op aanvraag medisch onderzoek te verrichten en dat patiënten het recht hebben op een oordeel van een arts in wie zij vertrouwen stellen Het colle- ge tekent daarbij aan dat de Rot terdamse arts steeds heeft ge steld dal hij de werknemers van Cyanamid, als dat op grond van het onderzoek nodig zou zijn, zou verwijzen naar hun huisarts. Volgens het college heelt d< art niet zijn beroepsgeheim g-' schonden, toen hy het rapport naar de industnebond zond. om dat ook dit op verzoek van de on derzochte personen is gebeurd. Hetzelfde geldt, aldus het colle ge. voor het niet doorgeven van de informatie aan de bedrijfsarts, omdat de acht werknemers juist om geheimhouding van hun na men en gegevens hadden ge vraagd Het Medisch Tuchtcollege vindt wel dat tegen het rapport dat De Jong heeft opgesteld enige be zwaren zijn aan te voeren, zoals het niet vermelden van het totaal aantal onderzochte personen Buitenlanders om ontduiking leerplicht voor rechter ROTTERDAM (ANP) - Op 25 juni staan tien buitenlandse ouderpa ren uit Rotterdam voor de recht bank omdat zij hun dochters hebben onttrokken aan de leer plicht door de meisjes niet in te schrijven bij scholen. Het is voor het eerst dat zo wordt opgetre den tegen vooral Marokkaanse en Turkse gezinnen die op dit punt tekort schieten. In andere delen van het land wordt deze aanpak volgens een woordvoer der met grote belangstelling ge volgd. Het bureau leerphchttoezicht van de gemeente Rotterdam schat düt tussen 300 n 500 mei door hun ouders aan de leer plicht worden onttrokken. Het totale aantal schoolgaande kin deren in de Maasstad is ongeveer 100 000 Het komt nauwelijks voor dat jongens aan de leer plicht worden onttrokken. De tien gedagvaarde ouderparen behoren tot een eerste groep van 100 die via een speciale brief van de Rotterdamse wethouder van onderwijs nog een laatste kans kreeg de meisjes in te schrijven. Toen de weigering werd volge houden is proces verbaal opge maakt in Uen gevallen en dat zal nog gebeuren in andere gevallen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 23