Voor PvdA was grens van
zelfrespect overschreden
[interview
c
Wég met staat van beleg, zegt paus
"Doe voor ons geen
extra moeite, moeder."
Laat eens wat van je
\rr
Van der Louw over kabinetscrisis
VRIJDAG 21 MEI 1982
Met tien paarden hebben ze hem vorig najaar van zijn burge-
meestersstoel in Rotterdam moeten trekken. Nu zit hij midden
in een kabinetscrisis, met een uiterst onzekere politieke toe
komst voor zijn partij en zichzelf. Toch heeft de PvdA-minis-
ter van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, André
van der Louw, geen spijt.
Hij was zich ervan bewust niet aan „een verzekerd succesnum
mer" te zijn begonnen, zegt hij. „Ik was een nieuw, riskant
deel van mijn leven begonnen, waarbij zowel vallen als op
staan hoort. It's all in the game. Daarover voel ik geen bitter
heid".
Hoewel hij vorig jaar de landspolitiek is binnengehaald als mo
gelijk opvolger van Joop den Uyl als politiek leider van de
PvdA, weigert hij ook nu daarover te speculeren. Den Uyl zal
bij de komende vervroegde verkiezingen de PvdA aanvoeren,
verwacht hij. Maar Van der Louw is wel beschikbaar voor de
campagne.
Een interview over de rol van Van Agt in het gesneuvelde kabi
net, de lawine van nieuwe tegenvallers waarmee Van der Stee
zijn collega's confronteerde, het zelfrespect van de sociaal-de
mocraten, de lessen die de PvdA uit het avontuur moet trek
ken, eventuele samenwerking met de WD en de ontmaskering
van D'66 als bijwagen van het CDA.
De laatste dagen vallen de demissionaire socialistische bewinds
lieden openlijk over Van Agt heen. En dat terwijl ze zich eerder
nogal lovend hebben uitgelaten over de kwaliteiten van hun
premier als voorzitter van de ministerraad.
„Na mijn aanvankelijke aarzeling heb ook ik oprecht gezegd dat
Van Agt een goede voorzitter was", erkent Van der Louw. „Tot
dat het op crisisbeheersing aankwam. Toen je zou verwachten
dat er een spannende vergadering met alle ministers zou komen
kwam er politiek beraad in kleine groepjes".
Daarin schuilt een ernstig punt van kritiek op Van Agt, vindt Van
der Louw. „Want zo'n situatie leidt natuurlijk tot ingraven op de
eigen stellingen, het elkaar bestoken vanuit de verte, tot blok
vorming. We zaten uren in de Treveszaal, maar er werd nauwe
lijks vergaderd. Vreselijk! Ik heb me bont en blauw zitten erge-
Het is een oud procédé in de toneel
schrijfkunst. In het begin kondig
je de komst aan van een belang
rijk personage, en naarmate die
komst uitblijft, wordt de toe
schouwer nieuwsgieriger en on
geduldiger: waar blijfi-ie nou?...
Woensdagmiddag kreeg Karei van
het Reve in het Muiderslot de P.
C. Hooftprijs 1981 uitgereikt, een
fors medaillon waarin het hoofd
van Hooft driedimensionaal is
uitgespaard. Een curiosum en in
zeker opzicht ook een stuk speel
goed, want de volgende dag gaf
Karei het mee aan zijn kleinzoon
tje die het op school aan zijn juf
frouw wilde laten zien, echter op
voorwaarde dat hij het vóór
dinsdag weer zou terugkrijgen,
want hij had zijn studenten in
Leiden beloofd het kleinood dan
te zullen omhangen. Straks raakt
hij het ding nog kwijt en kan hij
nooit meer bewijzen dat hij die
hoogste literaire prijs binnen on
ze landsgrenzen ooit gekregen
heeft, want een fraai gecalligra-
feerde oorkonde zat er niet bij,
evenmin trouwens (in welke
vorm dan ookals de belasting
vrije 10.000 gulden die de prijs
een financieel tintje geeft...
In zijn dankrede zei Karei van het
Reve:
„Er zijn elf boeken van mij op de
markt. Er zijn zes boeken op de
markt van Toon Hermans. Van
mijn boeken zijn verleden jaar,
in 1981, 1186 exemplaren ver
kocht. Dat is ongeveer drie per
dag. Van Toon Hermans zijn
verleden jaar ongeveer duizend
boeken per dag verkocht. Dat is
de keuze van het Nederlandse pu
bliek. Nu is het mijn overtuiging,
dat een Nederlandse politieke
partij en een Nederlandse rege
ring geen oordeel over die keuze
behoort te hebben en niet op mid
delen moet zinnen om die keuze te
veranderen".
Karei verkoopt zo weinig, legde
zijn uitgever Geert van Oorschot
mij uit, omdat hij al die linkse
Nijmeegse studenten en onder
wijzers voortdurend tegen zich in
het harnas jaagt door te zeggen
dat krakers niet deugen maar de
M.E. wel. Ironie begrijpen die
jongens niet, en daarom kopen
zij zijn boeken ook niet!
Zou Gerard nog komen, vroeg ik
Geert van Oorschot? De broers
Karei en Gerard van het Reve
'overlopen' elkaar niet, om het
eufemistisch te zeggen, ze hadden
elkaar al zo'n jaar of zeven niet
meer gezien, maar Karei had Ge
rard nu wel een uitnodiging ge
stuurd. „Moet ik gaan, wat vind
je?" had Gerard door de telefoon
aan Geert gevraagd. „Als hij je
uitnodigt moet je gaan, tenzij je
van plan bent hem nooit meer te
ontmoeten. Want een geschiktere
gelegenheid dan deze P. C. Hooft
prijs dient zich natuurlijk nooit
meer aan", had Van Oorschot on
geveer geantwoord. Bovendien:
in 1968 was Karei ook in het Mui
derslot aanwezig toen Gerard de
P. C. Hooftprijs kreeg uitgereikt.
In zijn inleiding vertelde slotvoogd
Heuff dat van de oud-winnaars
ook Gerard Reve gemeld had te
zullen komen, maar dat hij, ge
zien zijn afwezigheid, blijkbaar
in het verkeer was komen vast te
zitten. Aha, dacht iedereen, be
kend met de moeizame relatie
tussen beide broers, hij komt dus
wel! Rudy Kousbroek las het ju
ryrapport voor, Maarten Bies
heuvel las een verhaal van hem
zelf voor, Kousbroek begon aan
zijn persoonlijke felicitatierede,
en al die tijd gingen de hoofden
van de aanwezigen naar een
deur achterin de zaal zodra het
eeuwenoude hout in het slot be
gon te kraken. Het was of ieder
een op de eigenlijke hoofdpersoon
zat te wachten. Eindelijk, drie
kwartier na de aanvang van het
programma, kwam Gerard met
zijn vriend binnen, onopgemerkt
overigens door broer Karei Deze
zag hem pas staan, toen hij na
afloop al een tijdje felicitaties in
ontvangst had staan nemen op
de binnenplaats. Karei liet de ge
duldige rij wachtenden meteen
in de steek, en met de fotografen
in zijn kielzog stevende hij met
uitgestoken hand op Gerard af.
Klik! Klik! Klik! Klik! Een ont
moeting na zoveel jaren tussen de
enige twee broers ter wereld die
een zelfde vergelijkbaar-belang
rijke literaire prijs hebben gekre
gen! De foto's daarvan zullen on
getwijfeld even legendarisch
worden als de foto die de kalen
der 1982 getiteld 'Literaire Ont
moetingen' aan de voorkant op
siert:
„Lodewijk van Deyssel feliciteert
Willem Kloos tijdens diens ere
promotie aan de Universiteit van
Amsterdam, 1935".
Alleen werd die ontmoeting, blij
kens de houding en de gezichten
van beide literaire grootmach
ten, gekenmerkt door een bloedi
ge ernst en een zichtbaar pathos,
terwijl de gebroeders Van het Re
ve elkaar, een halve eeuw later,
met gepaste vrolijkheid begroet
ten. „Sorry dat ik wat laat was",
zei Gerard. „Ik dacht dat ik de
weg naar Amersfoort was inge
slagen, maar toen stond ik op
eens in de Jan van Galenstraat".
Het had een excuus van Frits Eg-
tes in 'De Avonden' kunnen zijn.
In de vorige coalitie met de
WD werd Van Agt juist fors
geprezen om zyn voorzitters-
capaciteit Van der Louw
denkt dat dat komt, doordat
de premier zijn hart meer bij
die coalitie had liggen. „Hij
heeft zijn vergaderstijl aange
past aan zijn gemoedstoe
stand. Hij heeft niet gepro
beerd tegengestelde visies te
verzoenen. Integendeel, hij
betrok vaak een uiterste posi
tie of voegde een extra pro
bleem toe. Mijn feitelijke
constatering is dan ook, dat
de premier er niet op uit is ge
weest om het leven van het
kabinet te verlengen. Om het
maar zachtjes te zeggen".
Olie op het vuur
Op Goede Vrijdag leek alles in
kannen en kruiken: een wel
iswaar moeizaam bereikt ak
koord over de hoofdlijnen
van de voorjaarsnota. Maar
kort daarna kwam er een
brief van de minister van fi
nanciën, Van der Stee, waar
in extra bezuinigingen van 1
miljard gulden werden ge
vraagd. Dat was olie op het
„Er werden steeds diepere
kniebuigingen van ons ver
langd. En elke kniebuiging
leek een uitnodiging te wor
den voor een volgende, nog
diepere", aldus de minister
van crm. Hij noemt het feit
dat Van Agt zich niet wenste
te storen aan een afspraak
tussen Den Uyl en de leiders
van de regeringsfracties over
"Wie rood is moet slim zijn" (10 jaar
e.o.) Elfie Donnely, Ploegsma 17,50)
"Paalwormen of pindakaas" (10 jaar
e.o.) Niek Dorrestein, Ploegsma 17,50)
"De magische mantels" (12 jaar e.o.)
Diane Jones, Ploegsma 19,90)
"Ronja de roversdochter" (10 jaar e.o.)
Astrid Lindgren. Ploegsma 24.90)
"De huid van chagrijn" Honore de
Balzac. Prisma klassieken 15,50)
de ziektewet en het niet wil
len regelen van de financiële
problemen op volkshuisves
ting.
Overigens ontkent Van der
Louw niet de juistheid van de
cijfers waarmee Van der Stee
de ministersploeg overstelp
te. „Maar je moet niet week
na week met nieuwe tegen
vallers komen. Daar wordt ie
dereen gierend gek van. Dat
leidt tot grote politieke one
venwichtigheid. Op mijn de
partement werd driekwart
van de vergadertijd gestoken
in het reageren op nieuwe
ombuigingsplannen. Niet be
paald de beste besteding van
je creativiteit".
Irritaties
Van der Louw is ervan over
tuigd, dat de breuk in het ka
binet door zakelijke conflic
ten is veroorzaakt en niet
door persoonlijke irritaties
tussen met name Van Agt en
- 'Inflatie" door J.A. Trevithiek, Aula-
uitgave Spectrum 15.-)
- "Filosofie van het menselijk lichaam"
J. kugel. Aula-uitgaven Spectrum
17.50)
- "Wetenschap in Nazi-Duitsland". Al
lan D. Beverchen. Aula-uitgave Spec
trum 37.50)
- "Hongerweer" misdaadroman van
Dan Sherman. Prisma 9,90)
- "Waar de tijdwind waait" science fic
tion van Robert Holdstock, Prisma
13,50)
- "Cimarron", verhaal van weggelopen
slaaf door Miguel Barnet. In de knip-
scheer 26,50)
- "Mijn verbeelding is jouw slaaf niet"
door Stefaan van den Bremt, In de kmp-
scheer 24,50)
Den Uyl, zoals onder meer
D'66 beweerd.
„De strijd tussen de titanen
Van Agt en Den Uyl, zoals die
er in het begin nog wel was,
speelde niet meer. En dat
vind ik knap van Den Uyl. Je
moet niet vergeten dat het
nog nooit is gebeurd, dat een
ex-premier als minister in
een kabinet terugkwam. Dat
vergt nogal wat, zeker van
Den Uyl. Maar met een enor
me veerkracht en een redelij
ke dosis zelfkritiek heeft hij
zich eruit gevochten tot een
waardige positie".
Behalve het optreden van Van
Agt en de opeenstapeling van
nieuwe tegenvallers, is ook
de ruzie in de PvdA over de
koopkrachtbescherming van
de minima als mede-oorzaak
van de kabinetscrisis ge
noemd. De PvdA'ers zouden
te weinig ruimte voor conces
sies hebben gehad. CDA
fractieleider Lubbers heeft
dat gezegd, evenals Van
Zuid-Afrika te beginnen, als dit
land de plannen voor onafhanke
lijkheid van Namibië (Zuidwest-
Afrika) blijft blokkeren.
Onder andere hebben de Raad van
Kerken in Amerika, de Westduit-
se zendingsorganisatie en ver
schillende kerken in de betrok
ken landen de oproep onderte
kend. De Evangelische Kerk in
West-Duitsland deed dat niet,
ondanks een in maart gedane
toezegging. De rooms-katholieke
bisschoppen van Amerika wach
ten nog een reactie van hun
Zuidafrikaan se collega's af.
De vijf landen, zo zegt de oproep,
moeten Zuid-Afrika dwingen,
het verzet tegen resolutie 435 van
de Veiligheidsraad op te geven.
Deze resolutie eist een staakt het
vuren, verkiezingen onder toe
zicht van de Verenigde Naties en
overdracht van de macht aan
vertegenwoordigers die het Na-
mibische volk zelf heeft gekozen.
Volgens de kerkelijke oproep kon
de Zuidafrikaanse regering haar
standpunt verharden doordat de
vyf landen van de Namibié-con-
tactgroep aan hun plannen nooit
sancties hebben verbonden.
Sporthal
"Grote kerken die niet of nauwe
lijks meer gebruikt worden voor
kerkdiensten moeten maar tot
"Powem» di rutu (dichtbundel) van
Edgar Cairo. In de knipscheer 18.90)
"Kamerplanten voor iedereen en elke
plek" door Rob Herwig. uitg Zomer en
Keuning 19,90).
"De dieren van het duitenbos" door
Colin Dann. uitg Quendo 25,-)
"Voor hete vuren door K M Peyton,
uitg. Quendo (ƒ19.90)
"Ben je bang voor bloed" door Sergio
Ramirez Uitg. Het Wereldvenster
29,50)
"De werking van het lichaam" door
prof. Christiaan Barnard. Uitg Unie
boek bv (49.50)
"Modern droomboek" door Tadensz
Konwicki Uitg MculenhofT 42,50)
"Wilhelm Meisters leerjaren" door
Dam. Volgens Van der Louw
heeft die interne spanning in
de partij echter nauwelijks
een rol gespeeld. Bij de breuk
ging het immers minder om
de minima dan om de wo
ningbouw, de defensiebegro
ting en de ambtenarensalaris
sen.
Van der Louw ontkent dan
ook, dat het een keuze zou
zijn geweest tussen een crisis
in het Catshuis of een crisis
in het RAI-congrescentrum,
waar het PvdA-congres bij
een pleegt te komen „Ik had
het echt veel gezonder gevon
den als we een verantwoord
akkoord hadden kunnen ver
dedigen en daarvoor de bres
op hadden kunnen gaan in de
party", zegt hy.
Zelfrespect
Nog maar twee weken geleden
waarschuwde Van der Louw
in het partijblad Voorwaarts
sporthal of zwembad worden om
gebouwd".
Met deze opmerking in een boek
heeft de gepensioneerde bisschop
Ingmar Stróm van Stockholm
een discussie in Zweden losge
maakt over het onderhoud en ge
bruik van monumentale kerkge
bouwen.
De lutherse bisschop vindt, dat deze
kerken veel te groot zijn en dat ze
de plaatselijke gemeenten te veel
gaan kosten aan onderhoud en
verwarming. Daarom moet er,
volgens hem, ernstig worden na
gedacht over nieuwe functies
voor deze gebouwen
Omdat bisschop Stróm in Zweden
bekend staat om zijn uitdagende
uitspraken, vat met iedereen zijn
idee serieus op. Wel is nu voor het
eerst de discussie over het ge
bruik van oude kerken goed op
gang gekomen.
Bijbel
Voor het eerst na zeven jaar is het
aantal in Nederland verspreide
bijbels vórig naar niet toe maar
afgenomen, namelijk met 1 pro
cent. Het aantal liep van 186.498
terug tot 184.583.
De oorzaak van de daling in bybel-
verkoop zoekt het Nederlands
Bijbelgenootschap in de terug
gang van de boekenverkoop in
het algemeen. Daarby valt het
J.W. Goethe Uitg. Het Spectrum (poc
ket 19,25. gebonden 46,50)
- "Over de jeugdboeken van Guus
Kuyer" door Herman Tromp. Uitg. De
Arbeiderspers 19.50)
- 'Tulku" jeugdboek dat speelt in Ti
bet. door Peter Dickson. Uitg. Sinus en
Siderius f 19.50)
- "Hexa" tolkieninformatienummer.
Uitg Sinus en Siderius 8,-)
- "Natuurlijke babyvoeding" door La-
raine Toms Uitg Sirius en Sidenus
22.50)
- "Sibbolet en andere verhalen" door
Hedda Martens. Uitg. Quendo 24.50)
- "Desillusies", roman door Frans Stu-
ger Uitg Querido 27,50)
- "Macht over Allieante" door S. Mon-
tag. Uitg De Bezige Bij 27.50
tegen al te snel opstappen uit
het kabinet De PvdA zou
zich terdege moeten afvragen
wat de laagstbetaalden daar
mee zouden opschieten. Is
die afweging gemaakt9
,Dat heelt zwaar gewogen
zegt Van der Louw nu. „Als
je ziet dat de PvdA om aan te
kunnen blyven in haar eigen
voorstel over de minima al
zoveel mogelijk in de buurt is
gaan zitten van de CD A-op-
vatting over de 'echte mini
ma'. dan vind ik dat we tot
veel bereid zyn geweest.
Maar dat verhaal gaat maar
op, zolang je voor een wezen-
lyk deel kunt by dragen aan
de bescherming van die men
sen. Waar de grens van het
zelfrespect wordt overschre
den - en dat deed Van Agt
met zijn eindvoorstel - houdt
het op. Dan zullen de mensen
waarom het gaat zichzelf ook
niet langer beschermd voe
len".
op, dat de bijbel het nog altyd
'beter doet' dan andere boeken.
Een andere oorzaak is, dat de
verkoop aan scholen terugloopt,
wat vooral komt door het afne
mende aantal leerlingen
De in september vorig jaar ver
schenen gellustreerde Gezinsbij-
bel blijkt in een duidelijke be
hoefte te voorzien. In februari
was al ruim de helft van de opia
ge van 40 000 exemplaren de
deur uit
Internationaal is de bijbelversprei
ding weer toegenomen. Volgens
de laatste statistiek van de We
reldbond van Bijbelgenoot
schappen was de verspreiding
vorig jaar 8 procent meer dan in
1980. Voor het eerst werd de 10
miljoen overschreden.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Rijswyk ZHK. H. Meijer leraar
chr scholengemeenschap te
Spykenisse) Rotterdam, te Sas
sen hei m (aanstaande vacature
ds Van der Meer) S Spanji-r
Voorburg; aangenomen naar
Rijnsaterwoude kandidaat W
van der Kamp Utrecht, naar Rek
ken F. P. Leever Anloo, bedankt
voor Bodegraven H Harkema
Brakel; benoemd tot pastoraal
medewerker te Aarlandervecn
K. Miock Jisp.
Zolang de PvdA-bewindslie-
den demissionair op hun post
zyn, kunnen ze over de mini
ma „waken". Maar Van der
Louw acht de kans dat de he
le ploeg tot aan de vervroeg
de verkiezingen demissionair
lal aanblijven klein Hij
vreest dat er een rompkabi
net zal komen, of een zaken
kabinet.
Uit bliksem-onderzoeken
blijkt, dat de meeste Neder
landers de PvdA de schuld
geven van de huidige crisis.
Van der Louw „Ik denk dat
onze potentiële kiezers best
begrepen hebben dat de
PvdA niet uit angst voor ver
antwoordelijkheid de vlucht
heeft gezocht".
Offers nodig
Het nieuwe verkiezingspro
gramma van de PvdA zal
naar zyn mening doortrok
ken moeten zijn van 'het min
dere eerlyk delen'. „Dingen
die voor socialisten altijd be
langrijk zijn geweest, zijn nu
alleen nog mogelyk met per
soonlijke inkomens-offers",
zegt hy. „Als we door ar
beidstijdverkorting willen
voorkomen dat de werkloos
heid oploopt tot 900.GU0 ui
1990, als we de koppeling tus
sen lonen en uitkeringen wil
len handhaven, als we de eco
nomie leven willen inblazen
door hogere overheidsinves
teringen in onder meer wo
ningbouw en stadsvernieu
wing. dan kan dat niet anders
dan met inkomensoffers. Dat
kan met anders".
WD niet uitsluiten
Oppositie. Is dat de toekomst
van de sociaal-democraten na
de kabinetsbreuk? Van der
Louw: „De PvdA moet altijd
uit zyn op deelname aan de
regering. Ik denk dat we uit
deze crisis moeten leren hoe
we het machts-alternatief
kunnen verruimen. Dat bete
kent dat we de WD iets min
der plechtig moeten uitslui
ten dan tot op heden is ge
beurd. We moeten de WD
even rationeel behandelen
als andere partyen. Voor ons
moet doorslaggevend zyn
met wie je het beste program
ma kunt bereiken"
Zeer bitter gestemd is Van der
Louw over D'66, de partij
waarmee de PvdA vóór de
laatste verkiezingen een ver
bond had gesloten. In het
laatste kabibelsconflict koos
D'66 tot zyn ergernis van
meet af aan de zijde van het
CDA. „In alle fasen is duide
lijk geweest dat D'66 - als het
er op aankwam - voor het
eindvoorstel van Van Agt zou
stemmen". Waaraan de mi
nister van crm vooruitblik
kend naar de nieuwe verkie
zingen toevoegt: „Op het
ogenblik heb ik weinig reden
om mooie dingen te dromen
over een eensgezinde samen
werking tussen D'66 en de
PvdA".
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Vollenhove-Kraggen-
burg kandidaat B. H. Baakman
Bovensmilde. naar Winschoten
E. J. van 't Riet Voorthuizen; be
dankt voor Zwartsluis J Korf
Niezijl.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Leek Roden
W Scherff Zutphen; aangeno
men naar IJmuiden H. J. Messe-
link Lutten
Tweede Pinksterdag, maandag
31 mei, houdt de organisatie 'Het
Zoeklicht* een evangelisatie
landdag in het park 'Velserbeck'
in Velsen-Zuid Sprekers zyn de
evangelisten A. P. van der San-
de, Til Dikke.s. J t Klem HllW
veld en M. C Plomp en de predi
kanten A H Agtereek. H Q
Koekkoek en W. cm iel
Muzikale medewerking verlenen
Gert en Hermicn. de gospelgroep
'Nieuw Leven' en verscheidene
koren De samenkomsten in de
grote tent zyn om half 11, half 2
en 4 uur. Jongeren hebben hun
eigen samenkomsten
Ongeveer 4000 jongeren hebben
gisteren in het centrum van
Amersfoort de jaarlijkse 1fo|
Day' van Youth for Chrut' bijge
woond. Volgens de organisatoren
is de nieuwe aanpak van deze
dag geslaagd
ADVERTENTIE
ptt telecommunicatie
De paus heeft zich in een toe
spraak tijdens een algemene au
diëntie scherp gekeerd tegen de
handhaving van de staat van
beleg in zijn vaderland Polen.
"De Poolse staat", zei hij, "kan
niets bereiken als het volk van
zijn rechten wordt beroofd".
De paus betreurde vooral de ver
vreemding tussen staat en natie.
Die schreef hij toe aan het ge
bruik van geweld door de staat.
Hij eiste daarom herstel van de
'persoonlijke rechten van het
Poolse volk, waarop sedert 13 de
cember door het uitroepen van
de staat van beleg wordt be
snoeid'. "Als een volk van zijn
rechten wordt beroofd, stagneert
zijn ontwikkeling".
Johannes Paulus II hield deze toe
spraak in zyn moedertaal
Kernwapens
De lutherse bisschoppen van
Noorwegen wijzen in een verkla
ring over 'Kerk en vrede' de
kernwapens af. "Een ge
rechtvaardigde oorlog bestaat in
deze tijd niet meer", zeggen zij.
Wel erkennen ze, dat de Noorse
strijdkrachten dienen om de vre
de te bewaren. "Vrede kan niet
worden bereikt zonder mensen
rechten, vrijheid en gerechtig
heid".
De tien bisschoppen bieden ook
een 'kerkelijk actieprogramma'
aan. waarin aansluiting wordt ge
zocht by activiteiten van de Lu
therse Wereldbond, de Wereld
raad van Kerken en de Verenig
de Naties.
De lutherse verklaring heeft ver
schillende reacties teweegge
bracht. Conservatieve kranten in
de hoofdstad noemen de afwij
zing van kernwapens 'naief
Hiermee wordt, volgens deze
stemmen, het streven naar een
zijdige ontwapening van het
Westen alleen maar gediend.
Andere kringen reageerden posi
tief op het bisschoppelijke stand
punt. Zij vinden het belangrijk,
dat de kerkelijke leiders kritisch
staan tegenover het uitgangs
punt van het huidige veiligheids
systeem. het zogenaamde af
schrikkingseven wicht
Olieboycot
Kerken en kerkelijke organisa
ties in de vijf landen van de 'Na-
mibiè-contactgroep' (Groot-Bril-
tannië, Canada, Frankrijk,
West-Duitsland en de Verenigde
Staten) hebben hun regeringen
gevraagd, een olieboycot tegen
Door
Hans de Bruijn
en Chiel Evers
PAGINA 11
Van der Louw: voortaan de VVD iets minder plechtig uitsluiten.
