Uitvinding levert
PTT miljoenen op
Nederlands paar in arrest na bijbelsmokkel
Zuid-Korea: vijftien
zakenlieden opgepakt
Utrecht gehandicapt
DINSDAG 18 MEI 1982
Een bibliofiel is een liefhebber
boeken, die er niet in de eerste
plaats op uit is om ze te lezen,
maar om ze te bezitten en te koes
teren. Ik zeg met opzet 'liefheb
ber' en niet, zoals de wet
schrijft, 'liefhebber-ster' of 'lief
hebber (m-v)', want de praktijk
wijst uit dat verreweg de over
grote meerderheid van de biblio
fielen van het mannelijk geslacht
is. „Op de 1000 klanten die ik heb
zijn er misschien 10 vrouwen",
zegt de Amsterdamse antiquaar
Max Schuhmacher. „Vrouwen
hoéven geen boeken te hebben, al
zijn er natuurlijk uitzonderin
gen zoals Elizabeth de Roos en
Maartje Draak. Vrouwen zijn
wél heel plezierige klanten als ze
nog jong en pasgetrouwd zijn. Ik
zou het misschien niet moeten
zeggen, maar dan moeten ze hun
huis inrichten en kopen ze veel
boeken en prenten. Maar als de
boekenkasten eenmaal vol zijn en
ook de wanden vol hangen, dan
slinkt hun behoefte om boeken te
kopen aanzienlijk...".
„Vind je het gek?", vroeg mijn
vrouw, toen ik haar dit vertelde.
„Wij moeten jullie rotzooi altijd op
ruimen, en wegdoen is er nooit
bij. Het groeit alleen maar aan.
Het is alleen maar in-tragisch
dat wij vrouwen, om de wild
groei aan boeken thuis te vertra
gen, zelf genoodzaakt zijn niets
meer te kopen en jullie jongens
boeken te lezen!"
Of woorden van gelijke strekking.
De antiquariaten krijgen het in
tussen wel steeds moeilijker, om
dat door de toegenomen welvaart
de noodzaak om het eigen boe
kenbezit te verkopen afneemt, en
de grote particuliere bibliothe
ken toch in aantal afnemen. Af
en toe valt er, na het overlijden
van een bekend auteur, nog wel
eens iets verrassends te ontdek
ken bij de aankoop van het 'oud
papier' van de auteur in kwestie,
nadat de erven er eerst alle mooie
boeken uitgevist hebben. Bij het
'oud papier' van prof. dr. Nico
Donkersloot (Anthonie Donker)
werd een stapel kampeertijd-
schriften aangetroffen, waarvan
Donkersloot, tussen zijn 17e en
20e jaar, hoofdredacteur was ge
weest. Zodat iedere vorser naar
zijn leven en werken er toch niet
onderuit zal kunnen om vanaf
heden te beginnen bij die kam-
peertijdschriften, waarin Don
ker zijn eerste stukken schreef!
En tussen het 'oud papier' van de
dichter J. C. Bloem trof een mede
werkster van Max Schuhmacher
een pakje studentenalmanakken
aan, waarin zij gedichten aan
trof van een zekere Efo Flos. Zij
kende toevallig Latijn, en wist
dus dat Ego Flos 'Ik ben Bloem'
betekende: Bloems allereerste ge
dichten waren ontdekt!
Dat zijn natuurlijk mooie dingen
voor een antiquaar. Maar ook als
particulier kun je nog wel eens
tegen iets leuks oplopen, zoals de
man die op een meubelveiling
een pakje bijeengebonden boeken
voor 4 gulden kocht, eigenlijk al
leen maar omdat de Max Have-
laar er bij zat. Teleurstelling bij
de eerste blik: het bleek een dum
my van de Max Havelaar te zijn,
zo'n exemplaar met 16 bedrukte
bladzijden en de rest blanco dat
de uitgever drukt als reisexem-
plaar, om mee te geven aan zijn
vertegenwoordigers, die in de
boekhandels alom in den lande
zoveel mogelijk bestellingen moe
ten zien los te peuteren, en dan
zo'n dummy kunnen tonen als
aanzet voor het gehele boek. Veel
schrijvers en tekenaars azen op
zulke dummies, omdat je er zo
handig in kunt schrijven en
schetsen. Zo vertelde de dichter
Jan Kal me laatst dat hij bij Jisp
in een tuf-tuf-motorbootje over de
wateren voer, toen hij in de verte
een roeibootje zag dobberen,
waarin iemand zat die op de te
kenaar Peter Vos leek. Dichterbij
gekomen, zag hij dat het inder
daad Peter Vos was. Nog dichter
bij gekomen zag hij dat het boek
dat Peter Vos vasthield nota bene
zijn eigen bundel 'Fietsen op de
Mont Ventoux' was! Was dat
even toevallig, om niet te zeggen
ontroerend! Pas toen hij langszij
lag zag hij, dat Peter Vos niet in
zijn dichtbundel zat te lezen
maar te schetsen: hij had een
dummy van de Arbeiderspers ge
kregen!
Die literatuurliefhebber die 4 gul
den had neergeteld voor dat
boekje boeken omdat Max Have-
laar erbij zat dacht dus in eerste
instantie dat hij een zeperd had
gehaald, maar toen hij die dum
my even doorbladerde stuitte hij
in het begin op vele bladzijden
met de hand geschreven tekst, die
bij nadere bestudering de eerste
twee hoofdstukken bleken te zijn
van 'De Tranen der Acacia's'
van Willem Frederik Hermans!
Bij toeval een goudmijntje aan
geboord, want u begrijpt, als het
typoscript van Hermans' eerste
dichtbundel al voor 5600 gulden
in de W. F. Hermans catalogus
van Antiquariaat Schuhmacher
staat, dan zijn twee hoofdstuk
ken van de eerste roman die hem
roem bezorgde, bovendien in
handschrift, en dan uitgerekend
ook nog in de dummy van het be
langrijkste boek van Multatuli
over wie Hermans zulke uitge
sproken meningen heeft, nog veel
meer waard. Hoeveel precies?
Dat weet ik niet. De vinder
schijnt zijn vraagprijs nog elke
keer te verhogen, zonder er voor
alsnog een 'koper voor gevonden
te hebben.
De Wassenaarse PTT-ambtenaar C.J. Kathmann heeft
een apparaatje uitgevonden waarmee zijn werkgever
tussen de twee en drie miljoen gulden kan besparen. De
uitvinding van Kathmann betekent tevens en daar was
het vooral om te doen, dat er een veiliger werkklimaat
ontstaat. De PTT, althans de Centrale Ideeënbus, was
zo enthousiast dat zij spontaan de hoogste beloning uit
keerde. De Wassenaarder incasseerde een bedrag van
tienduizend gulden voor zijn geesteskind.
Wat heeft Kathmann nu precies ontdekt? In telegraaf (te
lex)- en telefooncontrales zitten zogenaamde 'koude ka
thodebuizen'. De buizen doeh dienst als schakelele
ment. Tot voor een jaar was er niets aan de hand. Toen
kwam er een brief van het ministerie van volksgezond
heid en milieuhygiëne. Alle buizen (ongeveer elfdui
zend stuks) moesten worden vervangen. Omdat er, bij
breuk, radio-actieve stof zou vrijkomen.
Goede raad was op dat moment duur. Ëen alternatief
schakelelement was niet voorhanden. Wat nu was de
hamvraag. Kathmann haalde enkele studieboeken te
voorschijn, snuffelde erin en vond de oplossing.
Een bescheiden glimlach verschijnt er rond zijn lip-
pen. Een beetje trots? "AchDan is het even stil.
Zegt: "Ik ben altijd erg nuchter in zulke dingen.
Het is natuurlijk wél leuk. Als ik zeg, dat ik het de
normaalste zaak van de wereld vind, lieg ik. Maar
ik ga heus niet met m'n borst vooruitlopen. Moetje
ook het type voor zijn, hè? Bovendien kweek je
juist dén jaloezie bij je collega's. En daar ben ik
helemaal niet op uit."
Het apparaatje is niet groter dan een decimeter.
De Wassenaarse PTT-ambtenaar Kathmann toont dat zijn uit
vinding perfect werkt.
(Foto's TafT Hopmans
heeft mazzel, maar ik ook. De
eerste de best greep die ik in
het doosje met transistors
deed, was meteen raak. Nou,
dan kun je toch slechts van
geluk spreken?"
Experimenteren
Het is niet de eerste keer dat
Kathmann zich verdienste
lijk maakt voor zijn werkge
ver. Al eerder deed de ambte
naar uit Wassenaar, samen
met andere collega's, een uit
vinding (op het gebied van de
testapparatuur) die de PTT
voordeel opleverde
Die collega's hebben de Wasse
naarse PTT-ambtenaar Kath
mann allemaal uitbundig ge
feliciteerd met zijn uitvin
ding. Geen enkele uiting van
jaloezie was er te bespeuren.
Kathmann zelf zegt erover:
"De reacties waren hartstik
ke leuk. Niet één heeft er ook
maar een opmerking ge
maakt die onsympathiek
overkwam. We werken hier
(op de centrale afdeling tele
grafie boven het Centraal
Station in Den Haag) met een
man of honderd. Nou, dat is
net één grote familie. De
band is uitstekend. Natuur
lijk, het heeft me een rondje
gekost. Dat had ik er graag
voor over. Alleen, ik moet
wel even rekening houden
met de belasting. Want zij
komt óók nog een deel opei-
De PTT heeft voor haar doen
dan wel diep in de buidel ge
tast. Maar als Kathmann in
het particuliere bedrijfsleven
werkzaam zou zijn geweest,
zou hij tien procent 'hand
geld' van de besparing heb
ben gekregen. Een slordige
driehonderdduizend gulden
dus.
"Inderdaad", reageert de PTT-
er, "dat hebben meer mensen
me voorgehouden. Daar
moet je niet over kniezen,
vind ik. Ik werk nu eenmaal
bij de PIT en daar doe je je
best voor. Klaar uit. Ik vind
het al lang mooi dat ze me
tienduizend gulden voor die
buis hebben gegeven. Nu heb
ik werk naar m'n zin. Mis
schien was dit wel niét het
geval geweest als ik in de één
of andere fabriek zou hebben
gewerkt." Voegt er fijntjes
aan toe: "Ik heb van een deel
van het geld al een nieuw
tuinstel gekocht. Dat kon ik
me nu permitteren."
Octrooi
De PTT was zó verguld met de
uitvinding dat zij direct pro
beerde octrooi op het appa
raatje te krijgen. Dit lukte
niet, omdat er wel eens meer
een schakeling op buisvoeten
was ingediend. Wél heel an
ders dan Kathmanns uitvin
ding, maar voor de Octrooi-
raad toch aanleiding om het
verzoek van de PTT af te wij-
Zelfheeft de Wassenaarse amb
tenaar er helemaal niet bij
stilgestaan om naar die raad
te stappen. Zijn reactie: "Je
denkt alleen maar aan de
vraag hoe vervangen we die
oude rommel. En waardoor?
Heb je wat ontdekt, dan sta je
er toch niet bij stil om octrooi
te krijgen? Bovendien, ik had
nooit gedacht dat het alle
maal zo zou uitpakken. Nee,
nee, denk nu niet dat ik het
anders wel had gedaan. Dit
moest gebeuren, dus doe je
het gewoon."
Bewust is Kathmann aan de
slag gegaan. Hij had totaal
geen idee hoe hij precies te
werk moest gaan. Het was ja
nuari toen het ministerie ver
vanging van de buizen gelast
te. Nog geen maand later had
de PTT-er de oplossing. Niet
op zijn werk, maar thuis. In
het weekend nog wel.
De Wassenaarder had wat boe
ken doorgebladerd en was tot
de slotsom gekomen dat hij
enkele transistors moest
combineren. Zo deed hij. En
het werkte. Nu zegt Kath
mann daarover: "Ik was zelf
verbaasd. Dit had ik alleen
maar durven dromen. Pas
toen ik heel zeker van m'n
zaak was heb ik het naar de
Centrale Ideeënbus ge
stuurd. Ja, niet alleen de PTT
Hoe vindt iemand nu zoiets
uit?
"Er moest wat gebeuren, dus
ga je aan het denken. Je pro
beert verschillende metho
den uit tot je de goede vindt.
Af en toe moet je, net als in
mijn geval, ook wel eens gok
ken. Ik moest een keus ma
ken uit transistors die een ho
ge spanning konden verdra
gen. Pak je in één keer de
goede, dan heb je puur maz
zel. Een mazzeltje waarvan
niet alleen de PTT beter
wordt, maar waaraan ik ook
wat overhoud."
Kathmann is vaak met z'n werk
bezig. In zijn vrije uurtjes
stoeit hij wel meer met elek-
tronika. Samen met z'n zoon
die zich in dit vak bekwaamt.
En wat niet onbelangrijk is,
de Wassenaarder is opge
groeid met de telegraafcen-
trales. Toen de derde in Ne
derland werd gebouwd, was
Kathmann daarvan getuige.
"De telegrafie stond nog in
de kinderschoenen. Ik heb de
groei van heel dichtbij mee
gemaakt."
De PTT-er is de enige die zich
intensief met het vervangen
van de 'koude kathodebuis'
heeft beziggehouden. Omdat
hij er als één van de weinigen
heel nauw bij betrokken is.
Kathman en slechts één an
dere collega mogen een cen
trale binnenstappen om de
buizen te verwisselen. Verder
niemand.
"Kijk", stelt hij nuchter, "dan
ben je je er vanzelf meer mee
bezig dan iemand die het op
een afstand volgt. Wij tweeën
staan ook onder toezicht van
het ministerie van volksge
zondheid en milieuhygiëne.
Dit controleert heel streng.
Begrijpelijk. Tenslotte zijn
die buizen niet ongevaarlijk.
Als er één breekt komt er ra
dio-actieve stof vrij. Inder
daad, dat is wel eens een keer
gebeurd. Zonder gevolgen,
overigens."
Buitenland
Kathmanns buis zal hoogst
waarschijnlijk niet alleen in
Nederlandse telegraaf- en te
lefooncentrales worden ge
bruikt. De ambtenaar uit
Wassenaar weet zeker dat in
België en Noorwegen dezelf
de centrales staan als bij ons.
Dus waarin ook dezelfde bui
zen zijn verwerkt. Wellicht
gebeurt dit ook in Mexico.
Helemaal zeker is hij daar
niet van.
De uitvinding kan daar even
Simpel, oudé buis eruit, nieu
we schakeling erin, worden
toegepast als in Nederlandse
centrales. "Tja", bedenkt
Kathmann zich, "als dit alle
maal doorgaat, heb ik nog
een mooi exportartikel uitge
vonden."
Het echtpaar Rein en Jcdidjah
Dekker (respectievelijk 29 en 25
jaar oud) is in Tjechoslowakije
gearresteerd wegens het over de
grens smokkelen van 1200 bij
bels. De staat daar beslist, welke
boeken mogen worden ver
spreid. en dus waren de Dekkers
strafbaar. Zij zullen op Hemel
vaartsdag voor de rechtbank in
Bratislava moeten verschijnen.
De veroordeling kan onmiddel
lijke uitwijzing zijn of gevange
nisstraf.
Het tweetal - medewerkers van de
Bijbelschool met vormingscen
trum 'In de Ruimte' te Soest
vertrok midden april naar Tsje-
choslowakije om christenen te
bezoeken en te bemoedigen in
hun geloof. Rein - die theologie
studeert - en Jedidjah hadden
voor deze gelegenheid bijbels
meegenomen, die waren verbor
gen in koffers in hun caravan. Zij
passeerden ongestoord de grens,
maar op 30 april werden ze, naar
nu pas is bekend geworden, in
Bratislava gearresteerd. De ou
ders hadden al onraad vermoed,
omdat de visa waren verlopen en
de twee nog niets van zich had
den laten horen.
De vader van Rein heeft een visum
voor een bezoek aan Tjechoslo
wakije om zijn zoon en schoon
dochter bij te staan. Hij twijfelt
nog wannéér hij zal vertrekken;
zijn komst zou de behandeling
voor de rechtbank nadelig kun
nen beïnvloeden.
Bezoek
Als het bezoek van de paus eind
deze maand aan Engeland, we
gens het conflict met Argentinië,
wordt uitgesteld, is het voor ja
ren van de baan. Er is dan voorlo
pig geen geld meer voor. Dat ver
klaarde kardinaal Hume, aarts
bisschop van Westminster, die
ervoor heeft gepleit, dat het pau
selijke bezoek zou worden losge
zien van de Falkland-crisis.
De kardinaal zei in een gesprek
met journalisten, dat het bezoek
moeilijk kan worden uitgelegd
als steun aan Engeland in dit
conflict. De tijd van voorberei
ding is daarvoor veel te lang ge
weest. "Jammer genoeg heeft de
paus te veel geluisterd naar di
plomatieke waarschuwingen"
Uiteraard hoopt de kardinaal, dat
het conflict met Argentinië als
nog wordt opgelost, ook om de
komst van de paus te laten door
gaan. "Zijn wegblijven zou de
katholieken van Engeland erg te
leurstellen, terwijl zyn afzegging
misschien de antipapistische
stromingen in Engeland zou ver
sterken".
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Vreeswijk H. Veldhuizen Alblas-
serdam, te Soest (buitengewone
wijkgemeente) J. H. Gijsbertsen
Gouda; aangenomen naar Den
Ham W. G. Sonnenberg Lanee-
rak, naar Grave en Ravenstein
(hervormd-gereformeerde fede
ratie) kandidaat J. Franken
Vries.
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Haastrecht (ook docent 'gods
dienst en maatschappijleer' te
Schoonhoven) G. J. Smink Ba-
rendrecht, te Hattem E. P. Bos
nia (docent 'levensbeschouwelij
ke vorming' aan de christelijke
lerarenopleiding te Zwolle) al
daar; aangenomen naar Scharne-
goutum (Fr.) kandidaat J. G. Ma
joor aldaar, naar Winterswijk P.
J. Schotanus Nottuln (West-
Duitsland); bedankt voor Mid-
delstum en Holwerd J. Korf Nie-
zijl.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: aangenomen naar Gar-
relsweer-Ten Post (Gr.) kandi
daat A. de Ruiter Aduard, die
daarmee bedankte voor onder
andere Alphen aan den Rijn.
Nederlands Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Heerde H. J.
van der Kwast Dronten.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: aangenomen naar Aalten G.
van der Groep Siegerswoude-De
Wilp.
Gereformeerde Gemeenten: aan
genomen naar Hendrik Ido Am
bacht J. S. van der Net Utrecht,
naar Slikkerveer J. Driessen
Moerkapelle; bedankt voor
Scheveningen R. Boogaard Lei
den, voor Groningen R. Katten-
berg Lelystad.
Baptistengemeenten: beroepen te
Alblasserdam J. Schouten Delf
zijl. te Apeldoorn (tot voorganger
in bijzondere dienst ten dienste
van de leprazending) A. J. H. van
der Beek aldaar; bedankt voor
Muntendam A. J. van de Wete
ring Eindhoven.
Ds. T. Poot te Zoetermeer zal op
6 juni kandidaat J. de Korte in de
hervormde gemeente van Oude
en Nieuwe Wetering bevestigen
tot predikant.
Gulf
De interkerkelijke adviesraad
voor het industriepastoraat in
het Europoort-gebied toont zich
in een brief aan Gulf Oil-raffina-
derij Nederland ongerust over de
voorgenomen sluiting van de
chemische afdeling in Europoort
waardoor 250 directe en 150 indi
recte arbeidsplaatsen vervallen.
Het pastoraat verwijt de leiding
van Gulf, niet te hebben nage
dacht'over de sociale gevolgen.
Ook vraagt het zich af, of Gulf
zich nog wel iéts gelegen laat lig
gen aan de medeverantwoorde
lijkheid en medezeggenschap
van de mensen om wie het gaat.
Dankzij een forse toezegging van
de Olivetti-fabrieken in Italië is
de financiering van de restaura
tie van Leonardo da Vinci's
'Laatste Avondmaal' rondgeko
men. Waarschijnlijk gaat het
hier om een miljoen gulden.
SEOEL - Nadat kort geleden in
Zuid-Korea een miljoenen
schandaal was ontdekt, hebben
de autoriteiten nog eens 15 be
kende zakenlieden in hechtenis
genomen. Dit heeft de hoofdoffi
cier van justitie in Seoel giste
ren meegedeeld.
De arrestaties volgen op de ont
maskering vorige week van het
voormalig plaatsvervangende
hoofd van de geheime dienst,
Lee Chul-Hee, en zijn vrouw, als
leiders van een groots opgezette
kredietzwendel. Zij worden er-
van verdacht zes Zuidkoreaan-
se bedrijven leningen te hebben
verstrekt voor een totaal be
drag van 200 miljoen gulden en
als onderpand wissels geïncas
seerd te hebben voor een bedrag
van meer dan 900 miljoen gul
den.
Zonder dat de ondernemingen
daarvan op de hoogte waren
werden de meeste wissels voor
tijdig verkocht. Bovendien zou
den Lee en zijn echtgenote de
deviezenwet hebben overtreden
door 1 miljoen gulden naar de
Verenigde Staten te sturen.
Het schandaal leidde tot een da
genlange crisis op de aandelen
markt en bracht ook de regering
van president Chun du-Hwan in
pijnlijke verlegenheid. Lee was
een vertrouweling van de vroe
gere president Park Chun Hee
en was lid van het parlement.
De vrouw van Lee is familie van
de echtgenote van de huidige
president van Zuid-Korea.
BERGEN AAN ZEE (GPD) FC Utrecht moet vanavond in Alkmaar
met een gehandicapt elftal trachten de KNVB-beker te veroveren. Het
duo Van Veen Ton du Charineir is weggevallen. Van Veen scheurde
twee weken geleden terug een middenvoetbeentje, Du Chatinier liep
zaterdag tegen FC Groningen een voetwortel breuk op.
Trainer Han Berger, die zich maandagmorgen met zijn spelers terugtrok
in een hotel te Bergen aan Zee en gisteravond een videoband van het
competitietreffen met de Alkmaarders afdraaide, heeft de jonge Jan
van den Akker de functie van libero opgedragen, terwijl de ex-AZ-
speler Gerard Tervoort als voorstopper gaat optreden.
