Alternatieve ontwerper
komt te weinig aan bod
Zelf een houten trimtoestel bouwen
Handige hulp bij kiezen
van juiste zonwering
Tuinen in NederlandJ
Plafonplast met
fijne structuur
IN DE WONINGBOUW
Prachtig
boek
over hout
bewerken
WOENSDAG 28 APRIL 1982
Huis, tuin en keuken '82
Trimtoestellen, waarop je thuis je
conditie op peil kunt houden,
zijn aardig populair, ondanks de
vaak vrij pittige prijs die voor
zulke 'fitness-apparaten' moet
worden neergeteld.
Het is ook moeeliik zelf een trim
toestel te bouwen. Als service-ar
tikel brengt Stanley drie com
pleet uitgewerkte bouwtekenin
gen, resp. voor een trimplank,
een halterbank en trimfiets.
De (exclusieve) ontwerpen zijn
praktisch geheel gebaseerd op
multiplex en daarmee zullen
weinigen doe-het-zelvers dus
moeite hebben. Ook voor het zelf
maken van de halters worden de
nodige aanwijzingen gegeven.
De bouwtekeningen zijn verkrijg
baar bij de gereedschappenza-
ken, dhz-winkels enz. Ze kosten
5 gulden per stuk. Mocht u ver
geefs zoeken, bel dan even Stan
ley 01748-2001.
•ft
In het Bouwcentrum te Rotterdam
is onlangs het boek „Tuinen in
Nederland'' gepresenteerd,
waarmee de Nederlandse Tuinen
Stichting naar buiten trad. Deze
in 1980 opgerichte stichting stelt
zich ten doel: „Het inventarise
ren en ondersteunen bu het in
stand houden van veelal particu
liere tuinen in Nederland"
Al vele jaren werd er in „groene
kringen" over gesproken dat het
zonde zou zijn indien fraaie tui
nen, door particulieren aange
legd en verzorgd, verloren zou
den gaan wanneer deze liefheb
bers er niet meer zouden zyn, of
het tuinwerk niet meer aankon
den. Nu is er deze tuinenstich-
ting die al meteen in het door
Terra te Zutphen uitgegeven
kloeke boek met de inventarisa
tie is begonnen. Op 200 pagina's
is een vijftigtal tuinen door heel
het land, in al hun verscheiden
heid, „geportretteerd"; vaak
door de bezitters zelf beschreven
en gefotografeerd in kleuren. Ve
le plattegronden en beplantings-
„Je moet", zegt architect B.
Schouten, „bij het ontwer
pen van een woning van
een paar dingen uitgaan.
Niet rekenen met verblijf-
seenheden per woning zo
als het ministerie doet. De
ruimte binnenin moeten
bewoners zelf kunnen in
richten. Als ontwerper
moet je alleen zorgen voor
een dak boven het hoofd.
Dan de zijwanden dicht
maken anders tocht het en
verder zoveel mogelijk de
zon binnen laten. Als je
dat als vertrekpunt neemt
dan krijg je vanzelf een
goede woning".
En goedkoop ook. Het jongste wo
ningontwerp van Schouten, ge
maakt met zijn collega-architect
De Jonge kan in traditionele
bouw met kalkzandsteen al neer
gezet worden vanaf 40.000 gul
den.
Schouten en De Jonge hebben
meer woningen volgens dat prin
cipe ontworpen. Zoals bijvoor
beeld de bekende houten pyra-
midewoning die in theorie
slechts uitkomt op 55.000 gul
den, exclusief btw en grondkos-
ten. Al dat soort ontwerpen zijn
echter niet gebouwd omdat ze
niet voldeden aan de Voorschrif
ten en Wenken van het ministe
rie, een strak stelsel voorwaar
den waaraan een woning moet
voldoen om voor rijkssubsidie in
aanmerking te komen. In die
Voorschriften en Wenken staat
tot op centimeters aangegeven
hoe groot de kamérs minimaal
moeten zijn, waar de schoorsteen
staat, hoe groot de verplicht bij
geleverde hang- en legkasten-
moeten zijn, en de eisen aan iso
latie en materialen.
Architect Schouten: „Als je niet
wil voldoen aan die voorschrif
ten en wenken, kun je niet bou
wen. Dan ben je een roepende in
de woestijn".
Documentatie
Schouten, De Jonge en geestver
wanten willen nog wel eens als
'té alternatief opzijgeschoven
worden als politici en woning
bouwverenigingen denken over
een goedkoop alternatief in de
woningbouw. Twee medewer
kers van het Bouwcentrum in
Rotterdam, René Ackerstaff en
Hans Botman, denken wel in die
andere richting. Toeters en bel
len, alle overbodige luxe, die is
allang van woningwetwoningen
afgehaald, menen zy.
Ackerstaff, bijgestaan door Bot
man, werkt sinds enkele maan
den aan een documentatiemap
van allerlei goedkope en experi
mentele woningontwerpen, in
samenwerking met het ministe
rie van volkshuisvesting. Het
verzamelde materiaal, door Ac
kerstaff onderling vergelijkbaar
gemaakt, zal 10 mei in boekvorm
verschijnen, te presenteren door
de minister van volkshuisvesting
op de Bouwbeurs in de Amster
damse Rai-hallen.
Uit een voorlopige analyse van de
170 verzamelde ontwerpen con
cludeert Hans Botman: „Op de
traditionele manier van bouwen
kun je nog iets bezuinigingen,
tien, hooguit vijftienduizend gul
den. Maar de meeste mogelijkhe
den zitten in bouwen met hele
nieuwe experimentele materia
len, een andere verkaveling, of
de manier van bouwen experi
menteel opzetten."
Ackerstaff haalt uit de grote stapel
een voorbeeld: „De stolpwoning
is zo'n voorbeeld van anders den
ken. Als je weet dat een dak
goedkoper is dan muren dan kan
je op het idee komen een woning
te maken die vooral dak is". Die
stolpwoning, een vrijstaande wo
ning die in slechts 10 dagen neer
gezet wordt, kost inclusief
grondkosten 90.000 gulden.
Creatief uit nood
Zowel Botman als Ackerstaff wa
ren verrast door de grote hoe
veelheid creativiteit die er juist
in de laatste paar jaar is ontstaan
bij ontwerpers en bouwers. Het
inzakken van de bouwmarkt
heeft veel ontwerpers en bou
wers noodgedwongen creatief
gemaakt", is de verklaring van
Botman.„De meeste inventivi
teit" zeggen ze, „blijkt niet bij de
grote bouwers te zitten. Die heb
ben de oplossing tot goedkoop
bouwen vooral gezocht in veel
schrappen. Bouwen volgens mi
nimale eisen." Al die ontwerpen
rangschikte Ackerstaff in de ca
tegorie 'sober'. Ongeveer de helft
van de 170 ingeleverde ontwer
pen.
Kleinere, zelfstandig werkende
ontwerpers en bouwers blijken
meer creativiteit te hebben. Be
halve de stolpwoning horen
daarbij de al wat bekendere py-
ramidewoning, de bolwoning, de
Qbus en de aluminiumwoning
uit Breda, „die eigenlijk geen
alumiumwoning is maar vooral
staal en spaanplaat", aldus Ac
kerstaff.
Maar onder die meer alternatieve
ontwerpen zitten ook de Venus-
woning, een woonvorm die in
een geluidswal is verwerkt en
daardoor grondoppervlakte
spaart, de 'klavertjes vier' (hui
zen die op een grondsparende
De vennswoning
manier zijn geschakel, woningen
gebouwd van isocomposiet (een
soort grote legostenen van plas
tic met beton) en allerlei houts-
keletbouwvormen. Verzameld
zijn ook experimenten waarbij
men uitging van een efficiënte
manier van bouwen. Ackerstaf:
„In Apeldoorn zijn bijvoorbeeld
460 woningen gebouwd in één
bouwstroom maar wel op zeven
verschillende lokaties. Dat be
spaart ook"
Krotten voor
de toekomst
Veel verzamelde ontwerpen zijn le
vensvatbaar. Botman stelt dat de
goede uitkomen op 70 tot 75.000
gulden. Met BTW en 13.000 gul
den grondkosten komen de tota
le stichtingskosten uit op 98.000
gulden. „Goedkoper kan echt
niet, dan bouw je de krotten voor
de toekomst".
„Een gemiddelde woningwetwo
ning mocht nog niet zo lang gele
den gemiddeld 115.000 gulden
kosten. Dit jaar is het maximum
verlaagd naar 110.000 gulden.
Volgend jaar zal de grens vol
gens de twee medewerkers van
het Bouwcentrum uitkomen op
102.000 gulden. Duurder bouwen
mag eenvoudig niet. althans niet
in de woningwetsector. Acker
staff: „Als dat gebeurt, kunnen
alleen nog maar deze jongens
bouwen", wijzend op de dikke
map.
Hierbij wordt nogmaals opge
merkt dat het bedrag strk kan
verschillen per regio (Groningen
bijvoorbeeld nu maximaal
107.000 en Rijnmond 116.000
gulden), terwijl binnen een
bouwplan of zelfs tussen plan
nen in één gemeente grote ver
schillen toegestaan zyn zolang
het totale gemiddelde per regio
niet wordt overschreden.
De helft van die map bestaat zoals
gezegd, uit uiterst sober uitge
voerde woningen. Ackerstaff en
Botman zijn daarvan niet echt
gecharmeerd. Zij pleiten, ge
sterkt door hun verzamelde ma
teriaal, voor een gericht experi-
mentenbeleid waarbij bewust
overheidsvoorschriften opzijge
schoven worden.
„Als de voorschriften vervallen
dan krijgt eindelijk de houtske-
letbouw een kans. De kosten
daarvan zijn gewoon opgedreven
door de eisen", zegt Ackerstaff.
„De voorgeschreven wandhoog-
te is 2,60 meter. Houtplaten heb
ben en standaardmaat van 2.40
meter. Dat betekent dat je net
voor die ontbrekende twintig
centimeter nieuwe platen nodig
hebt. Die dingen schelen duizen
den guldens".
En: „Er zijn strakke eisen aan de
geluidsisolatie. Als ik nou een
huis kan krygen waar ik maar
100 gulden per maand voor be-i
taal heb ik er misschien wel voor
over dat ik meer geluid hoor. Het
is natuurlijk de vraag of je dat ie
dereen op mag leggen dat is een
politieke keuze", aldus Acker-
staff. Maar de keuze moet ook
voor bewoners individueel nu al
mogelijk zyn vindt hy. „Zoals
het voor veel mensen ook ideaal
is als ze meer zelf kunnen bou
wen in huis. Of eerst een goed
koop basishuis nemen en later,
als ze meer geld hebben of kinde
ren, een pakket A of B kunnen
bijbestellen"
Argwaan
De frustratie waarover architect
Schouten spreekt, het gevoel een
roepende in de woestijn te zyn,
heeft Botman bij meer ontwer
pers bemerkt. „Wat je ziet is dat
mensen enorm veel ceesteliike
creativiteit hebben gestoken
in een ontwerp en het enige wat
ze tegenkomen is argwaan Dan
komen ze bij een ambtenaar aan
en die zegt: ik zal eerst moeten
kijken of het aan alle voorschrif
ten voldoet. Terwijl je die voor
schriften nou als eerste opzy
moet leggen om zoiets te beoor
delen. En dan zegt zo'n ambte
naar, het voldoet niet aan onze
voorschriften dus dat moet ik de
wethouder voorleggen. Maar de
wethouder is niet technisch en
die zegt tegen de ambtenaar, dat
moet jij kunnen beoordelen. Zo
blijft iedereen bezig".
Er zijn tuinen van bekende tuinar
chitecten als Poortman. Sprin
ger. Van de Putten. Mien en
Ruys, maar ook vele kleinere,
waarby het duidelijk is dat de be
zitter „zyn eigen tuinpad volg
de". Die bezitters geven in hun
beschrijvingen ook onver
bloemd weer wat ze verkeerd
hebben gedaan, zodat de lezer
van het boek niet dezelfde fouten
hoeft te maken. Een aantal geeft
ook ruiterlijk toe. dat men in het
begin van tuinieren en wat daar
bij komt kyken weinig of niets
afwist waaruit de lezer de con
clusie kan trekken dat men ook
met weinig basiskennis gewa
pend. maar met veel goede wO
om er iets moois van te maken,
tot opmerkelyke tuinen kan ko
men.
De tuin beschrijvingen zyn kort ge
houden; ze bevatten veel aneedo-
tische en historische gegevens,
naast de uitleg van technische
details. De lezer die tuinen, die
toegankelijk zyn. wil bezoeken,
zoals onder andere de kasteeltui
nen, kan daar veel wetenswaar
digheden uit opsteken. Een aan
tal particuliere tuinen, m het
boek beschreven, kan op gezette
tyden worden bezocht, wat voor
vele liefhebbers een openbaring
zal zyn. Want de werkelykheid is
vaak mooier dan de fraaiste kleu
renfoto.
Dit eerste deel van „Tuinen in Ne
derland" - er zullen zonder twij
fel meer tuinen worden geïnven
tariseerd - is een heerlyk boek
om door te bladeren, bij weg te
dromen en... bepaalde oplossin
gen na te volgen. Daar hoeft me
mand zich voor te schamen
want, zo stelt de Nederlandse
Tuinen Stichting, „navolging
wordt als de hoogste vorm van
waardering beschouwd".
i de boek-
Wie meer wil weten over de Neder
landse Tuinen Stichting kan con
tact opnemen met het secreta
riaat: Prinsengracht 610,1017 KS
Amsterdam, telefoon 020-225292.
Er wordt al sinds jaren druk ge
bruik gemaakt van een bij
zonder goed „in de markt val
lend" reparatie- en afwerk-
produkt voor plafonds: Pla
fonplast van Alabastine, dat
op het ogenblik een van de
meest populaire dhz-produk-
ten is.
Een bijzonder voordeel is dat
het in een arbeidsgang een le
lijk geworden plafond, met
scheurtjes, „craquele" en
gaatjes, zowel repareert als
afwerkt, in een aantrekkelij
ke pleisterstructuur. En hoe
wel het dan „Plafon"plast
heet, ook voor wandafwer
king heeft de doe-het-zelver
het eigener beweging dank
baar geaccepteerd.
Tot dus was er voor sommige
toepassingen een bezwaar:
de structuur was vrij grof. De
een vindt dat juist mooi,
maar de ander zoekt het in
een wat fijner relief. Die be
hoefte is nu ingevuld door
een uitvoering „Fijn".
Het werken met het materiaal
is erg simpel: aanbrengen
met een grote kwast, en daar-
na (in één richting) uitrollen
Werken met dit materiaal is
betrekkelijk simpel.
met een fijnea schuimplastic
roller. Als er ernstige bescha
digingen zijn, kunnen die
eerst worden hersteld met
vulmiddel. Strijk sterk zui
gende oppervlakken eerst
even voor met fixeermiddel,
om een goede hechting te be
reiken en te snel uitharden
van de plafonplast te voorko
men. Per emmer van resp. 3.
6 of 10 kilo kost het materiaal
27,50. 50.40 en 79.95. Het
is in dhz-zaken, warenhuizen,
verfzaken enz. te koop.
Hou 't zonnetje erbuiten
In de reeks HobbyBoek van
Zuidgroep Uitgevers in Best
is onlangs verschenen „Hout
bewerking in de praktijk",
een juweel van een boek
waaraan iedereen die van
hout houdt, volop zyn hart
kan ophalen
Het laat. om te beginnen, een
indrukwekkende reeks van
klassieke houtconstructies
zien, toegepast in allerlei styl-
meubelen. Echt de hoge
school van de schrijnwerker,
behalve voor de professio
neel geïnteresseerde lezer
ook interessant voor wie de
problemen van schade en
slijtage aan antieke meube
len zelf probeert te verhel
pen.
Verder komen allerlei moderne
technieken aan de orde. een
deel van het boek waarvan
(met name de ervaren) doe-
het-zelver veel plezier kan
hebben. De stof gaat daar
heel diep. Gereedschappen,
materialen, hang- en sluit
werk enz. krygen eveneens
serieuze aandacht
Een kostelijk kyk-, lees- en
leerboek, samengesteld door
een groep Engelse deskundi
gen. en onder supervisie van
Willem Aalders voortreffelijk
vertaald én bewerkt voor Ne
derland.
De prijs van het boek is f 59,50
maar dat zie je er. vinden we.
dan ook echt wel aan af.
Laten we hopen dat we dit jaar een
lekker zonnige zomer beleven,
ook al zal dit dan voor veel men
sen tot consequentie hebben dat
er geld moet worden uitgetrok
ken voor een zonwering. Het is
vaak niet zo eenvoudig om dan
het juiste systeem te kiezen. Er
zijn er nogal wat.
De eerste vraag die opdoemt, is:
welke ramen moeten van een
zonnescherm voorzien worden?
Het is in vele gevallen puur zon
de van de centen om een raam op
het oosten met een zonnescherm
uit te rusten; de praktijk is
meestal dat het weinig gebruikt
wordt.
Op zuid en west echter is, vooral
bij grote en onbeschutte ramen,
een zonnescherm bijna onont
beerlijk. Uit de praktijk hebben
de meeste mensen intussen wel
geleerd dat binnenzonwering
minder effectief als een scherm
aan de buitenkant. Binnenzon
wering houdt immers wel het
zonlicht tegen, maar laat het
grootste deel van de warmte
door.
Het oprolbare (uitval) scherm is de
meest bekende vorm van buiten
zonwering. Toch zijn er nog di
verse andere mogelijkheden, die
de moeite van het bekijken
waard zyn, als u op het punt staat
een keuze te maken. Zo is bij
voorbeeld de „ouderwetse" mar
kies weer aan een aardige come
back bezig; en zo ouderwets is
hij niet, met zijn (tegenwoordig)
aluminium frame en synthetisch
doek9 De markies kan dan ook,
evenals de uitvalschermen rus
tig buiten overwinteren en heeft
even weinig onderhoud nodig.
Een positief punt van de markies
is dat hy ook aan de zykanten in
vallend zonlicht weert. Boven
dien doet hij erg gezellig, om niet
te zeggen: nostalgisch aan. De
prys van een markies hoeft in het
algemeen niet veel hoger te zyn
dan die van een oprolbaar zonne
scherm.
Bij die oprolbare en uitvalscher
men moet u o.a. letten op de ar
men. Er zijn er met een vaste
arm, een glij-arm, een knik- (of
vouw-)arm en een zgn. geschoor
de arm. De juiste keuze hangt sa
men met de windgevdeligheid en
de gewenste doorloopvrijheid.
Verder bestaan er buitenjaloe
zieen met (meest) horizontaal
kantelbare lamellen, oprolbare
buitenjaloezieen en ten slotte,
voor wat dc binnenzonwerings
materia len betreft heel fraaie, re
delijk doorzichtige verticale zon
neschermen („sereens") waarvan
de lamellen in verschillende
standen gezet kunnen worden
Een op de situatie pasklaar ge
maakt advies van een vakkundi
ge leverancier is nooit weg Een
goed ding is ook dat een grote
groep van rolluiken-, markiezen-
en zonwenngsbedryven. ver
enigd in de Romazo. een handige
brochure heeft samengesteld, ge
binten te houden.
tileld „Hou 't zonnetje erbuiten".
Gratis aan te vragen by Romazo.
postbus 224. 2300 AE Leiden.
