c
„Door goed ontbijt
minder ongevallen
De menselijke benadering van Reportage
Veilig Verkeer Nederland
Landelijk alarmeringssysteem FIT
Door Harry Kuiper
DINSDAG 27 APRIL 1982
Varia
Hoe zou onze „houding in de tijd"
moeten zijn als de regering-Van
Agt besloot het eiland Texel terug
te veroverendat omstreeks de
eeuwwisseling door koningin
Wilhelmina in een gulle bui aan
Paul Kruger was geschonken? De
bevolking wil liever Zuidafri
kaans blijvenvoegde ik er aan
toe. Of moeten we Borkum gaan
veroveren, dat bij de Waddenei
landen behoort maar Duits is
Nu de vijandelijkheden metter
daad zijn uitgebroken tussen En
geland en Argentinië, wordt het
tijd het een en ander te citeren uit
de brieven die ik heb gekregen. Ik
kan helaas niet iedereen citeren,
en ik moet hap-snap hier en daar
iets uithalen, maar dat zullen de
niet-briefschrijvers mij zeker ver
geven. „Bij een geschil om Texel
zouden we daar in het Vredespa
leis graag lang en verantwoord
over praten", meent de heer W.
van Hall uit Utrecht:
„Dat we om uw voorbeeld van har
te kunnen grinniken, is hoop ik
de beste garantie dat we niet zo
gauw oorlogszuchtig staan te jui
chen".
Kees Rentenaar uit Assen ver
moedt dat Zuid-Afrika Texel als
thuisland zou hebben aangewe
zen, en maar al te blij zou zijn het
kwijt te raken, en mevrouw Van
Heeren-Baan uit Utrecht schijft:
„Agressie is vreselijk, maar waar
is de grens van toegeven? Het is
vaak net als met kinderen: als je
die geen halt toeroept, willen ze
meer, meer en nog eens meer. Om
met m'n dochter van destijds 7 en
nu 9 jaar te spreken: ..Het is een
soortachtig ingewikkelend".
Dè heer J. van Hout uit Bilthoven
schrijft:
„Op de Bilthovense hei spelen de
jongens Engeland-Argentinië,
met houten geweertjes en na-
maakraketten. Tak-tak-tak
klinkt heten ieuw-ieuw-ieuw,
uren ach tereen. Met uw fantasie-
spelletjes doet u eigenlijk aan dat
oorlogje-spelen mee. U is een va
der, ik een grootvader, we zouden
toch wijzer moeten wezen, vindt
u ook niet?
En mevrouw Rooker-Doets uit Ho-
breede schrijft:
„Toen in 1918 Duitsland en Oosten-
rijk-Hongarije verslagen waren,
begon „men" aan de prijsuitrei
king. Italië kreeg een stuk van Ti-
rol, Frankrijk kreeg Elzas-Lotha-
ringen terug, Engeland verkreeg
het mandaat over de Duitse kolo
nie. Maar hoe met België dat zo
veel offers had gebracht? Er was
geen eiland op redelijke afstand
weg te geven. De overwinnaars
opperden Zeeuws-Vlaanderen en
Zuid,-Limburg aan België te ge
ven. Van andermans leer is het
goed riemen snijden. Nederland
zou schadeloos gesteld worden
met een stukje Oost-Friesland,
maar onze regering voelde niet
voor dit gesjacher met bevol
kingsgroepen. In 1930 zag ik een
film uit 1918 over de bezoeken
van het koninklijk gezin aan
Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-
Limburg. Er waren ontelbare
vlaggen. De ondertiteling - het
waren uiteraard stomme films -
logen er niet om: „Blij dat we Ne
derlanders blijven!"
Ten slotte L. van Ulden uit Gorre-
dijk:
„Voor de bezetting van Borkum
door de marine zouden in de ja
ren '45-'50 stormen van geestdrift
ontstaan zijn. In die tijd verlang
de ons volk naar in territoriale
termen vertaalde genoegdoening
voor de bezetting. Het verkrijgen
van vreemd gebied", ook al wa
ren het hoekjes als Elten en Tud-
deren, gaf ons het gevoel tenslotte
toch nog iets op de „moffen" ge
wonnen te hebben, al was de om
vang ervan bijna symbolisch te
noemen. Het waren echter gebie
den die niet beleefd werden als
„bij ons" te horen. Elten en
Tudderen wilden we in de jaren
zestig wel weer kwijl. Wanneer
Elten en Tudderen nu nóg bij Ne
derland hadden gehoord, zou te
ruggave ons moeilijker gevallen
zijn. We zouden deze gebieden on
derhand als „bij ons" zijn gaan
beleven, en onvervreemdbaar Ne
derlands zijn gaan i
"De actie die veilig verkeer Nederland de komende
tijd met steeds groter nadruk gaat voeren, is ge
richt op een rijsnelheid van 30 km per uur binnen
de bebouwde kom in plaats van 50. Dat moet luk
ken, want 50 km in een woonwijk is aantoonbaar
te snel", zegt ir. A. Heetman, voorzitter van Veilig
Verkeer Nederland. VVN bestaat eind mei 50 jaar.
Had de vereniging niet wat eerder kunnen ont
dekken dat 50 te snel is?
"Ja natuurlijk wel", zegt ir. Heetman. "Het gaat echter niet om de
ontdekking, maar om de aanvaarding ervan door het overgrote
deel van de samenleving. Laat ik dit toelichten Tot in het mid
den van de jaren vijftig bestond er geen landelijk geldende ma
ximum-snelheid binnen de bebouwde kom. Als toen op verge
lijkbaar grote schaal een maximum van 30 was bepleit, was zo n
actie verzand en was het resultaat nihil geweest.
"Het moeilijkste is een boodschap te bedenken die acceptatie af
dwingt bij iedereen. Dat is de taak van Veilig Verkeer Neder
land. Wij leren namelijk niet op onze omgeving te letten en wij
leren dus ook niet het gevaar te zien".
Wegen
Ir. Heetman. in het dagelijks leven hoogleraar elektrotechniek aan
de TH in Eindhoven, maar tot voor kort ook lid van de commis-
sie-Swarttouw die de toekomst van de PTT in ogenschouw nam,
geeft een aantal voorbeelden van verschijnselen in het verkeer
die best een veilig-verkeersactie waard zijn. "De provinciale we
gen bijvoorbeeld. Ze zijn dikwijls vol bochten en obstakels, de
bestrating laat vaak te wensen over en zij vormen dus een gevaar
voor de weggebruiker die de provinciale wegen te snel berijdt"
Hij wijst op de risico's die oudere fietsers en autorijders lopen.
"Oudere fietsers zijn kwestbaarder, doordat zij onvoldoende
over hun schouder kijken wanneer zij ergens omheen moeten of
linksaf slaan. De oudere autorijder reageert minder snel, vaak te
langzaam. Dat kan fataal zijn wanneer hij niet de moeite neemt
af te remmen bij de nadering van een kruispunt.
"Wanneer zo iemand pas gaat remmen op het moment dat hij
iemand van rechts ziet komen, is het te laat. Dan vermijd je een
botsing niet. En daar komt bij dat iemand zich niet snel bereid is
te erkennen dat hij ouder wordt".
Een andere kant van de verkeersveiligheid is dat uitsluitend lang
zaam rijden evenmin een garantie is voor veiliger verkeer.
"Langzaam rijden vermindert de capaciteit van een weg en dat
vergroot de kans op ongelukken. Binnen de bebouwde kom,
althans wanneer we het hebben over de stedelijke aders van het
rijdende verkeer, heb je groene golven nodig om een veiliger
verkeersafwikkeling te bewerkstelligen".
Golven
Prof. Heetman erkent dat in menige stad juist het omgekeerde
wordt nagestreefd, dikwijls onder het mom van bevordering van
het openbaar vervoer. Maar in werkelijkheid gebeuren er dan
heel andere dingen, zoals onder meer blijkt in Den Haag.
Verkeerswethouder Nyqvist gaat er prat op dat nergens in Neder
land de gemiddelde njsnelheid zo laag is. dankzij het beleid van
afremmende rode golven. Zijn verwondering geldt slechts het
verschijnsel dat desondanks het aantal ongevallen per kilometer
straat nergens zo hoog is.
Ir. Heetman: "Wij leren met op onze omgeving te letten t
Heetman: "Bij rode golven zijn
mensen langer onderweg of
gaan omwegen rijden, waar
door de kansen op ongeluk
ken groter worden". Wegge
bruikers kiezen sluiproutes,
wegen door woongebieden
die op de verwerking van
doorgaand verkeer niet zijn
ingericht. Bovendien wordt
bij een rode golf brandstof
verspild waar niemand enig
voordeel bij heeft, terwijl,
wanneer het licht op groen
springt, een hoeveelheid la
waai en uitlaatgas wordt
voortgebracht die moeiteloos
kan worden vermeden.
Heetman: "Steeds weerkerend
stoppen veroorzaakt irritatie.
Vergroot de kans op ongeluk
ken wanneer weggebruikers
het eeuwige rood voor gezien
gaan houden en doorrijden.
Die kans is, opvallend ge
noeg, het grootst in de avond-
spits. Opvallend, omdat de
verkeersdichtheid in de
avondspits veel geringer is
dan in de ochtend".
Irritatie
Daar zijn volgens Heetman
twee oorzaken voor aan te
wijzen. "Weggebruikers zijn
om vijf uur meer geïrriteerd
dan 's morgens, eenvoudig
doordat zij om vijf uur een
dag werken erop hebben zit
ten. Daarentegen zijn er in de
ochtendspits minder onge
vallen dan we, gezien de ver
keersdichtheid. zouden kun
nen verwachten, en wel door-
dat vrijwel iedereen dan juist
zijn ontbijt heeft verwerkt.
Het klinkt misschien
vreemd, daar het is zo: een
goed ontbijt is een belangrijk
rustpunt".
Door de nadruk te leggen op
zulke menselijkheden is de
VNV, zo beaamt ir. Heetman.
in vroeger jaren nog wel eens
in conflict gekomen met de
meer technisch ingestelden
van de SWOV, de Stichting
Wetenschappelijk Onderzoek
Verkeersveiligheid. "Inder
daad, meer dan eens hebben
we sterk van inzicht ver
schild. Bij de SWOV zeiden
ze dan dat de techniek of de
technische omstandigheden
verbeterd moesten worden,
terwijl wij betoogden dat je
juist met mensen te maken
hebt.
"Voor zulke pure technici is de
mens maar een hinderlijke
faktor", stelt ir. Heetman
"Maar dan zeiden wij, kijk
dan eens naar de situatie als
in sommige polders. Het uit
zicht is er perfekt, de wegen
snijden elkaar haaks, er zijn
waarschuwingen voor krui
singen en zijwegen, toch krij
gen we botsingen. Polder
blindheid, zoals we dat in Ne
derland noemen"
Politiek
Heetman noemt nog een ander
aspekt, de "politieke moed"
om een besluit in het belang
van de verkeersveiligheid te
nemen, zodat een aktie voor
veiliger verkeersgedrag kans
van slagen krijgt Want een
opmerkelijk feit blijft het dat
Veilig Verkeer Nederland, in
1932 opgericht, in de welge
teld 30 daarop volgende jaren
de jaarlijkse stijging van do
den en gewonden in het ver
keer niet heeft kunnen keren.
Integendeel, met ieder ander
moest WN toezien hoe het
aantal doden en gewonden
telkenjare groter werd. tot in
1972 het schrikbarende top
punt van 3.264 was bereikt
Door een wat macabere manier
van tellen elke nieuwjaars
dag opnieuw bij één - was
Nederland in 1981 (met 1.807)
doden) naar statistische
maatstaven weer op hetzelf
de peil als in 1959 (1.718 do
den) oi 1960(1.926). Bij elkaar
geteld - wranger en niet min
der willekeurig - kostte deel
neming aan het verkeer in dit
land van begin 1959 tot eind
1981 56.727 mensenlevens.
2.464 per jaar.
Volgens Heetman had minister
Westerterp de politieke moed
een aantal maatregelen te ne
men die de verkeersveilig
heid daadwerkelijk ten goede
zijn gekomen. Dat is vriende
lijk gezegd, maar het springt
wat slordig om met het kli
maat waarin die maatregelen
waren genomen Want een
feit is het dat. zeker toen van
af 1969 telkenjare meer dan
3 000 doden in het verkeer
vielen en meer dan twintig
keer zoveel gewonden, de
druk om maatregelen te ne
men bijzonder groot was
Dat alles vergrootte - om in
Heetmans termen te blijven
- de acceptatie en de uitwer
king van vier belangrijke
maatregelen die minister
Th.E. Westerterp genomen-
heeft: de maximum snelhe
den van 80 en 100 km per uur
(8 februari 1974), de verlaging
van de grens voor alcohol (de
novemberwet van 1974), de
verplichte, door 70 procent
van de rijders al gebruikte
bromfietshelm (1 februari
1975) en de verplichte auto
gordel 1 juni 1975) DfeUt
tegen bleef Westerterps
woonerf lange tijd onvol
doende gedefinieerd en werd
zijn "snorfiets" een komplete
mislukking.
Maar de andere zaken hebben
grote resultaten afgeworpen.
Van 3.092 doden in 1973 naar
2.546 in 1974. Na v\jf jaren
met telkens meer dan 3 000
doden en nog eens vyf met
meer dan 2 000. waren het er
vanaf 1979 minder dan 2.000.
zodat nu nog "slechts" zes in
plaats van bijna tien mensen
per dag in het verkeer het le
ven laten. Door de sterk ge
stegen benzineprijs?
Hoe is nu de verkeersonveilig
heid in Nederland, in verge
lijking met andere landen? Ir.
Heetman: "Zulke vergelijkin
gen zijn wat moeilyk, door
het grote aantal fietsers en
bromfietsers in dit land - een
kwetsbare groep Het punt is
natuurlijk, wat is het knte-
rium voor je berekening. Dat
verschilt per land.
Maar als we het omkeren, er is
geen berekeningsmethode
waarbij Nederland er altijd
het ongunstigst uitkomt.
Deelneming aan het verkeer
is in Nederland veiliger dan
in Groot-Brittannié, maar wc
blijven achter bij Belgie of
West-Duitsland"
In dit verband wil ir. Heetman
wel kwijt dat het aantal kin
deren dat in het verkeer om
het leven komt minder groot
is dan gewoonlijk wordt ge
dacht. "Het is niet onbegrij
pelijk dat kinderen wat dit
betreft extra aandacht krij
gen. Toch zyn het er in de
leeftijdsgroep tot 10 jaar jaar
lijks niet meer dan 250. waar
van minder dan tweederde
op de openbare weg.
Ruim eenderde namelijk komt
om bij ongelukken op het erf
of wat verder van de boerde
rij Bijna UlMtak li h«-t OBfi
luk met het kind dat meerijdt
op het spatbord van de land
bouwtrekker. eraf valt en on
der een wiel komt Van de
overige komt de helft om het
leven als nict-zelfstandig
deelnemer aan het verkeer,
maar onder geleide in de au
to. achterop de fiets. Het ge
deelte dat overblijft, ja dat
zijn de kinderen die de straat
op hollen, op hun fietsje wor
den aangereden, strikt geno
men ook de kinderen die zich
losrukken uit de begeleiden
de hand".
Mishandeling
"Maar laat ik er iets by zeggen:
minder kinderen verliezen
door het verkeer het leven,
dan door mishandeling Want
per jaar worden een 3 000 ge
vallen van kindermishande
ling bekend In zo'n 300 ge
vallen bezwijkt een kind aan
de mishandeling Voor mij
leidt dat tot slechts één
konklusie het bezit van ou
ders kan levensgevaarlijk
zyn".
Het eiland Borkum deelt het lot van
Elten en Tudderen: het bestaat
gewoon niet bij ons. Het komt
niet in onze geschiedenisboekjes
voor, er is geen zeeslag geweest,
„men" gaat er ook niet op vakan
tie Als Borkum na 40 jaar
Nederlands beheer, en met de
huidige verering van de Wad
denzee in gedachten, weer Duits
zou moeten worden, zouden onze
jongens van stavast, gesteund
door groot-links en rechts de he
ren am Rhein wel eens even laten
merken dat het geen 1940 meer
Texel heeft de gevoelsdraden,
waardoor het „bij ons" hoort nu
eemaal wel. De geschiedenis van
„onze" vlootvoogden is er met
Tesselschade en -schande aan
verbonden; de boot er naar toe
wordt 's zomers vaker omgeroe
pen dan de trein naar Amster
dam, en het hoort zo bij de serie
van Hollandse duinen en eilan-
denstrook dat, al zou het 300 jaar
door de Litouwen bezet zijn en
Litouws spreken en denken,
„iets" in ons blijft roepen dat het
„eigenlijk" bij ons hoort. Als de
kans komt, pikken we het doodge-
Jubileum - De Bond tegen het
Vloeken heeft dezer dagen het 65-
jarig jubileum gevierd. Tijdens
deze bijeenkomst constateerde
voorzitter prof. dr. W H. Velema
dat godslastering in ons land
nogal eens ongestraft blijft. Als
voorbeeld noemde hij het lied
"Vrij en blij" van Robert Long
waarin de naam van God en het
geloof in de bijbel op een zo aan
stootgevende en krenkende wijze
worden gebracht dat hier nauwe
lijks woorden voor te vinden zijn.
Een klacht bij door de officier van
justitie in Amsterdam werd niet
ontvankelijk verklaard. "Ook als
een overheid niet open staat voor
het appel om God te erkennen,
moet zij er voor waken dat de
godsdienstige gevoelens van-de
onderdanen niet worden ge
krenkt", aldus prof. Velema
Beroepingsberichten - NE
DERLANDSE HERVORMDE
KERK Beroepen tc Raamsdonk:
H. Rijksen, laatstelijk predikant
gereformeerde gemeente, kandi
daat te Zoetermeer. Aangeno
men naar Heerden W. Verboom
te Waddinveen. die bedankte
voor Wierden. Bedankt voor Ca-
pelle aan de IJssel: J. Richter te
Bodegraven; bedankt voor Vrie-
zenveen (nieuwe predikants
plaats): B. van 't Veld te Nun-
speet.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepbaarstelling: W. van
Leeuwen, Stationsweg 17 te Ze
venhoven. Beroepen te Zevenho
ven (parttime, 40 procent): W
van Leeuwen, kandidaat aldaar,
die dit beroep heeft aangeno
men; beroepen te Idskenhuizen
drs. I. J Bijlsma te Oldehove.
Aangenomen naar Bunschoten-
Spakenburg: drs. H. Hiddink te
Domburg en Westkapelle.
GEREFORMEERDE KERKEN
VRIJGEMAAKT Bedankt voor
Spakenburg-Noord: A. den
Broeder te Bergentheim; voor
Schildwolde en voor Leek Ro
den, tweede pedikantsplaats: H
J. Siegers te Uithuizen.
CHRISTELIJK GEREFORMEER
DE KERKEN Bedankt voor Hui
zen (NH): J. Jonkman te Almelo.
GEREFORMEERDEN GEMEEN
TEN Beroepen te Gouda A.
Moerkerken te Nieuw-Beijer-
land; beroepen te Boskoop: C.
Harinck te Dordrecht; beroepen
te Scheveningen: R. Boogaard te
Leiden. Bedankt voor Scherpe-
nisse: J. C. Weststrate te 's-Gra-
venpolder.
BAPTISTEN GEMEENTE Beroe
pen te Alblasserdam G. van 't
Wout te Arnhem
REMONSTRANTSE BROEDER
SCHAP ntionplmiili'lHng me
vrouw drs. A. G. Ochtman-de
Boer, Burgemeester Le Fèvre de
Montignylaan 39 te Rotterdam.
CHRISTELIJKE GEREFOR
MEERDE KERKEN Tweetal te
Zeist: M. Vlietstra te Bunschoten
en P. van Zonneveld te
Doornspijk.
Doemdenken - Het is onverant
woord oppervlakkig om te bewe
ren: doemdenken is domdenken.
Angst voor de bewapeningswed
loop of voor een crisis door de
uitputting van de aarde mogen
we niet als dom afdoen, want
angst heeft een broodnodige sig
naalfunctie
Dat zei ds. J.M. Smelik, legerpredi-
kant in Eindhoven, zaterdag tij
dens de ontmoetingsdag van de
de Nederlandse Gereformeerde
Kerken. Ruim 2000 bezoekers
waren voor deze tweejaarlijkse
bijeenkomst naar de Veluwehal
in Barneveld gekomen. De toe
spraken gingen over het thema
"Bemoediging".
WyclifTe-stichter overleden
Op 85-jarige leeftijd is de oprich
ter van de Wycliffe-bijbelverta-
lers William Cameron Townsend
overleden. In 1917 werd hij bij
belcolporteur bij een indianen
stam in Guatemala Toen hij ont
dekte dat de indianen geen
spaans konden lezen, vertaalde
hij de bijbel. Daaruit kwam het
werk van de vertalers voort.
In totaal hebben de Wychffers de
bijbel of gedeelten daaruit in
zo'n 2000 talen vertaald. In Ne
derland telt de organisatie 64 me
dewerkers.
Integratie - Integratie van het
beheer van kerkvoogdelijke en
diakonale gelden op plaatselijk
niveau zal het mogelijk maken
om zowel de diakonale als de ge
meentelijke belangen evenwich
tig te behartigen.
Dit benadrukte afgelopen zaterdag
dr. W.J Diepenveen, voorzitter
van de Vereniging van Kerk
voogdijen in de Nederlandse
Hervormde Kerk, op de algeme
ne vergadering in Utrecht. Het is
volgens hem moeilijk te aanvaar
den dat de kerkvoogdijen moeite
hebben om de eindjes aan elkaar
te knopen en regelmatig lenin
gen moeten afsluiten om tekor
ten te overbruggen, terwijl de
diakonieen vaak flink rentege-
vende leningen hebben uitstaan.
Hij wees er op dat met name het
onderhoud van 1200 monumen
tale kerken erg zwaar op de ge
meenten drukt
Brief naar Polen - In een brief
aan primaat aartsbisschop J.
Glemp van Polen noemt kardi
naal Willebrands Polen en El Sal
vador ren voorbeeld voor de
strijd, die in de wereld gestreden
wordt om vrede en gerechtig
heid, en voor het moeizaam zoe
ken naar een nieuwe samenle
ving
De bnef is bedoeld om de solidari
teit van de Nederlandse bis
schoppen te betuigen met het
Poolse episcopaat en volk
DEN HAAG (ANP) - Het commu
nicatienetwerk van de PTT is
met ingang van vandaag uitge
breid met een landelijk alarme
ringssysteem voor de beveiliging
van postkantoren. PTT en over
heidsgebouwen en banken. Het
alarmcommunicatiesysteem is
geschikt voor de beveiliging van
maximaal 10.000 objecten Bin
nen vijf jaar hoopt de PTT er
ruim 5000 kantoren en instellin
gen mee te hebben beveiligd.
Het beveiligingssysteem is geba
seerd op stille alarmering In to
taal kunnen 32 verschillende
soorten alarm binnen tien s«
den. vanuit iedere plaats in
derland worden doorgegeven
aan permanent bezette alarm
centrales Het netwerk heeft eer
investering gevergd van om
streeks 65 miljoen gulden en
kost de klant ongeveer 6000 gul
den per aansluiting
Volgens directeur-generaal Leen
man van de PTT zullen in eerste
instantie de postkantoren en an
dere belangrijke Pri -gebouwen
worden aangesloten Daarnaast
zullen ongeveer 3500 bankkanto
ren op het netwerk worden
geabonneerd In het begin van
de jaren negentig hoopt de PTT
dc capaciteit van het systeem
volledig benut te hebben
