Britten op Zuid-Georgië
Zuid-Georgië
onwaarschijnlijk
oorlogstoneel
Israël strijkt vlag boven Sinaï
Herovering na beperkte tegenstand Argentijnen
Mogelijk veertien
doden na brand
Tientallen doden
zestig gewonden
Werkloze jongeren slaags met politie
MAANDAG 26 APRIL 1982
Buitenland
PAGINA 9
JERUZALEM (DPA) - Met een eenvoudige militaire
plechtigheid heeft Israël gisteren officieel het schie
reiland Sinai verlaten.
Bijna 15 jaar na de verovering van de woestijn en 3
jaar na sluiting van het vredesverdrag met Egypte,
werd in Sjarm-el-Sjeik in het uiterste zuiden van de
Sinai de vlag met de Davidster gestreken
"Dit is geen terugtrekking in het aangezicht van de
vijand, maar verovering van de vrede", verklaarde
minister van defensie Ariel Sjaron in een door de
Israëlische militaire radio omgeroepen dagorder
De minister noemde de "Ruines van Yamit". de door
joodse kolonisten gestichte en intussen door het Is
raëlische leger vernietigde stad op het schiereiland,
"eeuwig bewijs ervoor dat wij al het menselijke en
zo mogelijk meer gedaan hebben om het vredesver
drag na te komen".
Wat daar is gedaan, de vernietiging van een Israëli
sche stad. zal geen Arabisch leger ooit gelukken,
voegde hij eraan toe.
Symbolisch voor het einde van de Israëlische aanwe
zigheid in Sinai was wel dat een aantal uren ver
streek alvorens men in Israel op de hoogte was van
de vlagceremonie in Sjarm-el-Sjcik. "We hebben er
geen verbinding mee", zei men in officiële kringen
President Hosni Moebarak van Egypte heeft gisteren
telefonisch vanuit Cairo gesproken met premier Me-
nachem Begin van Israel, aldus de Israëlische leger
radio. Het gesprek was in Israël niet verwacht en
verraste Begin.
A/Wharak herhaalde de verzekeringen aan het adres
van Israel die hij al eerder gegeven heeft, dat aan de
vredige betrekkingen die tussen Israel en Egypte
heersen, niet getornd zal worden nu Sinai weer in
Egyptische handen is.
Minister Sjaron beloofde dat Israel nu in sneller tem
po de bezette westelijke Jordaanoever. de Strook
van Gaza en de geannexeerde Hoogte van Golan zou
koloniseren - alle gebieden die tegelijk met Sinai in
de juni-oorlog van '67 werden ingenomen.
"Wij zullen onze aandacht richten op versterking van
onze defensie en onze vooruitgang op alle terrei
nen". aldus Sjaron. In Rafah en Sjarm-el-Sjeik werd
de Egyptische vlag gehesen en er werden vier nieu
we grensovergangsplaatsen in gebruik genomen
De internationale grens in Sinai wordt nu binnenkort
bewaakt door een internationale vredesmacht van
5.000 man. die na lang politiek gehakketak tot stand
kwam. Aan Egyptische kant zal zy de vergaand ge
demilitariseerde zone bewaken.
Tussen Israel en Egypte bestaat nog verschil van me
ning over de definitieve grenslijn ten zuiden van de
stad Eilat aan de Rode Zee. Hierover is zaterdag
avond nog onderhandeld tussen de Egyptische on
der-minister van buitenlandse zaken Ghali. de di
recteur-generaal van het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken. Kimche, en de waarnemende
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken
Stoessel Men koesterde de hoop binnenkort tot een
vergeltyk te komen, verklaarde een WOOfdvOMte
van de Israëlische ambassade in Cairo.
(Van
correspondent Henk Dam)
LONDEN - Britse troepen hebben gisteren het eiland
Zuid-Georgië op de Argentijnse bezetters heroverd. Bij
deze invasie zijn aan Britse kant geen doden gevallen,
aldus minister Nott (defensie) gisteravond laat.
Nott las een verklaring voor, waar
in staat dat de Britse militaren,
toen ze met helikopters aan land
werden gebracht, slechts be
perkte tegenstand van de Argen
tijnse troepen ondervonden.
Nott zei. dat hem niet bekend
was of bij de actie slachtoffers
aan Argentijnse zijde zijn geval
len.
Volgens de minister van defensie
werd. al snel nadat de Britse
troepen aan land waren ge
bracht, de witte vlag gehesen
door de ongeveer 40 Argentijnse
manschappen op Zuid-Georgië.
Premier Thatchers eerste reactie
op de herovering: „Laten we blij
zijn met dit nieuws, en de troe
pen die dit werk hebben uitge
voerd, feliciteren".
Engeland heeft met de herovering
van Zuid-Georgië, een geisoleerd
eiland vlak bij het Zuidpoolge
bied, dat 1200 kilometer van de
Falkland-eilanden ligt maar er
administratief bijhoort, voor het
eerst sinds drie weken geleden
de Falkland-crisis begon, zelf ge
weld gebruikt.
De Argentijnse minister van bui
tenlandse zaken, Costa Mendez,
zei gisteren in Washington dat er.
nu er schoten zijn gewisseld, for
meel gesproken sprake is van
oorlog tussen Argentinië en En
geland. Maar mevrouw Thatcher
vindt dat het nog te vroeg is om
dit te zeggen, en dat er nog
steeds onderhandeld kan wor
den.
Helikopteraanval
De invasie van Zuid-Georgië werd
voorafgegaan door een aanval
van twee Britse helikopters op
een Argentijnse duikboot, die
vlak bij Zuid-Georgië aan de op
pervlakte kwam. De duikboot
werd daarbij zwaarbeschadigd,
aldus het Britse ministerie van
defensie.
Het ministerie kon gisteravond
laat nog niet melden, of bij de
aanval op de duikboot slachtof
fers aan Argentijnse kant zijn ge
vallen. Wel werd gezegd dat de
Argentijnse onderzeeër olie lekte
en niet op eigen kracht verder
Hoewel gisteravond nog geen vol
ledig verslag van de Britse actie
op Zuid-Georgië werd vrijgege
ven, is in elk geval een globaal
beeld van de oorlogshandelingen
op dit afgelegen en barre eiland
duidelijk geworden.
Het staat vast, dat speciale man
schappen al donderdag op Zuid-
Georgië aan land zijn gebracht.
Zij hebben daar de sterkte van
de Argentijnse bezettende macht
geinventariseerd, en daarvan per
radio verslag uitgebracht aan een
groep van drie Britse oorlogs
schepen, die op dat moment nog
onderweg was naar de eilanden.
Gisterochtend werd het sein tot de
aanval gegeven. Op dat moment
moet de Argentijnse duikboot
vlak bij de haven van Grytviken,
de hoofdstad, van Zuid-Georgië,
boven water zijn gekomen.
Deze duikboot was een potentiële
bedreiging voor de drie schepen,
en vandaar dat direct moet zyn
besloten de onderzeeër aan te
vallen. Twee helikopters be
stookten daarop het schip met
raketten.
Vervolgens zetten andere helikop
ters de Britse troepen aan land.
die na een kort durend gevecht
de witte vlag van de Argentijnen
gehesen zagen worden. Daarmee
kwam een einde aan de Argen
tijnse bezetting van dit eiland,
die drie weken heeft geduurd.
Dreiging
Het werd in het weekeinde gaande
weg steeds duidelijker, dat Enge
land zijn toevlucht tot geweld, zij
het dan ook vooralsnog op be
perkte schaal, zou nemen.
Zaterdagnacht maakte het ministe
rie van defensie bekend, dat
rond de Falkland-eilanden nu
ook een oorlogszone in de lucht
zal gelden. Een week geleden
werd een dergelijke zone van 400
kilometer rond de Falkland-ei
landen voor de zee afgekondigd.
Bovendien, aldus een verklaring
van het ministerie, zal elk Argen
tijns schip of vliegtuig dat zich in
de buurt van de Britse oorlogs
vloot bevindt, als vijandig wor
den beschouwd en als zodanig
worden behandeld. Dat was een
niet mis te verstane waarschu
wing aan het adres van Argenti
nië, dat eind vorige week tot
twee maal toe een ongewapend
spionagevliegtuig in de buurt
van de Britse armada liet
vliegen.
Beide keren werd dit vliegtuig
door Britse straaljagers wegge
jaagd, maar dat zal nu, zo mag
men uit de verklaring van het mi
nisterie aflezen, niet meer kun
nen gebeuren. Vanaf nu wordt er
geschoten, zo luidt de bood
schap.
Premier Thatcher heeft gisteren de
Engelse koningin van de oor
logshandelingen in het Zuidat-
lantische gebied op de hoogte ge
bracht. Over dit gesprek, dat de
gehele middag heeft geduurd,
zijn geen mededelingen gedaan.
Grytviken. de 'hoofdstad' en haven van Zuid-Georgièzoals het eronder normale omstandigheden uitziet Hier
had de aanval door Britse helikopers op een Argentijnse onderzeeer plaats. De invasie volgde kort hierop.
Feestje in Brussel werd ramp
BRUSSEL (ANP) - Een feestje dat een aantal Turkse gastarbei
ders hield in een woning in de Brusselse agglomeratiegemeente
Sint Joost ten Node is voor deze mensen zaterdagochtend vroeg
uitgelopen op een ramp. De woning waarin gefeest werd met uit
Gent en uit Nederland afkomstige familieleden stortte tegen
half vijf in de ochtend in. Daarna volgde een gasexplosie waarna
de woning in brand vloog.
Vier mensen werden onmiddellijk gedood. Volgens gegevens die
de brandweer zaterdag tegen de avond verstrekt heeft, werden
toen nog vier mensen met ernstige verwondingen in ziekenhui
zen verpleegd. Er waren vier licht gewonden, maar er werden op
dat moment ook nog tien of elf mensen vermist. Niet uitgesloten
is dat hun stoffelijke overschotten onder het puin zullen blijken
te liggen.
Zekerheid daarover kon nog niet worden verkregen omdat men
op een gegeven moment het zoeken in en opruimen van het puin
diende te onderbreken wegens instortingsgevaar. De woning
die instortte bevindt zich in een oude buurt. Het huis zelf was al
meer dan honderd jaar oud. Het verkeerde in slechte staat, maar
was niet onbewoonbaar verklaard. Officieel woonden er 27 men-
Rond het middaguur hebben koning Boudewijn en Koningin Fa-
biola van België een bezoek aan de plaats van het ongeluk ge
bracht. Ze werden er te woord gestaan door de burgemeester
van Sint Joost ten Node, Guy Cudell Die sprak zaterdag tegen
dat het huis zich in al te slechte staat bevonden zou hebben, al
gaf hij toe dat men er wel scheuren in had aangetroffen De
Brusselse schepen (wethouder) zei de agglomeratiezaken moet
behartigen, Barbier, zei zaterdag dat de brandweer pas gewaar
schuwd was toen de brand al meer dan een kwartier woedde. Er
was eerst een misverstand geweest. Buren hadden gedacht dat
er ruzie was toen men hoorde schreeuwen. De brand schijnt
ontstaan te zijn op de derde verdieping waar het feest werd ge
houden.
Hevige brand in Italië
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME - Een hevige brand in Todi
(Midden-Italië) heeft gisteren 35
doden en een zestig gewonden
geëist. De brand brak tegen het
middaguur uit op de tweede ver
dieping van het Palazzo del Vig-
nola, waar de jaarlijkse tentoon
stelling van het Italiaanse anti
quariaat wordt gehouden.
De vlammen vonden onmiddellijk
voedsel in de talrijke oude meu
belen en tapijten en de sterke
Brandweerlieden vechten tegen
het vuur. dat in het Italiaanse Todt
35 mensen doodde en zeker 60 ver
wondde.
rookontwikkeling bemoeilijkte
de vlucht van de honderden be
zoekers. die zich op dat ogenblik
in de brandende zaal of de daar
boven liggende verdieping be
vonden. Een aantal van hen
kwam in de vlammen om, ande
ren sprongen uit de ramen en
vielen op straat te pletter. Som
migen hebben hun redding te
danken aan de tegenwoordig
heid van geest van een vrachtwa
genchauffeur, die zijn wagen on
der de ramen van het brandende
gebouw parkeerde, zodat hun val
door het dekzeil werd gebroken
Van de gewonden, die naar zieken
huizen in Perugia, Terni en Ro
me werden vervoerd, verkeert
een tiental in zo'n ernstige toe
stand dat ook voor hun leven
moet worden gevreesd. Over de
oorzaken was gisteren nog niets
bekend. Een enkele van de ge
redden meende dat de brand
werd voorafgegaan door een ont
ploffing. maar de brandweer
denkt eerder aan een kortslui
ting of de hitte van de tientallen
schijnwerpers. Naar de verant
woordelijkheid voor de onvol
doende veiligheidsvoorzienin
gen in het gebouw wordt een ge-
rechtelyk onderzoek ingesteld
BRUSSEL (ANP) - Werkloze.Bel
gische jongeren zijn zaterdag
middag in de Belgische hoofd
stad Brussel slaags geraakt met
politie en rijksmacht. Er vielen
over en weer rake klappen, maar
niemand raakte ernstig gewond.
Een aantal van de voor werkgele
genhed betogende jongeren wa
len van het land te voet naar
Brussel getogen Men trof elkaar
zaterdagmiddag in Brussel waar
tussen de 25.000 en 30.000 jeugdi
ge betogers door de straten trok
ken. Politie en rijkswacht waren
met merkwaardig zwaar mate
riaal, zoals pantserwagens en wa
terkanonnen. aanwezig
eerder deze week uit andere de De jongeren t
en aanzienlijke
verkorting van dc normale werk
week. namelijk tot 35 uur om al
dus de beschikbare arbeid beter
te verdelen. Een op de drie Belgi
sche werklozen is niet ouder dan
25 jaar Dat betekent dat er ruim
150.000 jeugdige werklozen zyn
De betoging was georganiseerd
door een groot aantal Belgische
jongerenorganisaties. Een ver-
wyt dat deze organisaties de r«-
gering maken is dat ze "miljar-
den (franken) aan het bedryfslc-
ven schenkt zonder dat daar de
verplichting tegenover staat om
ook maar cén arbeidsplaats te
scheppen De jongeren eisten
voorts "een andere maatschappij
waarin we ons goed voelen, die
ons zinvol werk en een toekomst
geeft
Wie zou ooit hebben kunnen
vermoeden dat het barre ei
land Zuid-Georgië nog eens
het toneel zou worden van
oorlogshandelingen? Van in
vasies, schotenwisselingen,
gewonden en doden7
Want zyn de Falklands al een
weinig vreugdevolle plaats
om te verbly ven, South Geor
gië is helemaal een oord dat
mensen, ook als ze maar wei
nig van het leven verwach
ten. maar beter kunnen ver
mijden.
Dit 180 kilometer lange en ge
middeld 35 kilometer brede
eiland aan de rand van het
Zuidpoolgebied, is niet eens
geschikt voor menselijke be
woning. Het is er guur en
naar. de wind gaat er nooit
liggen, en bovendien is juist
deze maand de winter begon-
En dat brengt in deze streek
wat met zich mee. De tempe
raturen zyn nu al naar zes tot
vyftien graden onder het
vriespunt gaan dalen, en het
zal snel nog aanzienlijk kou
der worden. Er is wat sneeuw
gevallen, en er zal nog veel
vallen.
Bovendien teisteren in dit jaar-
getyde zwiepende stormen
de kale. onbegroeide rotsen
van de eilanden. Wie gaat om
zo'n troosteloos oord nu een
gevecht beginnen?
Er is nu werkelijk niets op het
eiland, dat het leven plezierig
maakt Alleen pinguïns en
zeehonden, dieren met een
centimeters dikke speklaag,
houden het er uit. Voorts is er
een vlottende bevolking van
Bntse wetenschapsmensen.
De Britten bestuderen er de
dierenwereld, en doen er geo
logische onderzoeken. Er zyn
enkele hutten voor deze we
tenschappers ingericht, die
in de winter gewoonlijk leeg
staan. Want dan worden de
omstandigheden zelfs voor
geharde en goed uitgeruste
onderzoekers te bar.
Op dit onherbergzame eiland,
een van de laatste echt eenza
me plekken op de wereld, be
gon in maart de Falkland cri
sis. Een groepje Argentijnen
kwam toen by Grytviken aan
land.
Grytviken zou men met enige
goede wil de hoofdstad van
Zuid-Georgië kunnen noe
men. Er staat een kerkje, er
staan enkele watertanks, en
er bevinden zich de restanten
van een fabriekje waar vroe
ger walvissen werden ver
werkt.
Om dat fabnekje ging het. De
Argentynen zeiden dat ze een
contract hadden dat hun het
recht gaf de fabriek te slopen.
Ze wilden het oude ijzer weg
halen.
Provocatie
Maar de Argentynen hadden
geen visum. Ze liepen boven
dien met wapens rond. en lie
ten de vlag van hun land in
de gure wind wapperen Het
bezoek van de Argentynen
was als provocatie bedoeld,
een opzet die, zoals inmid
dels is duidelyk geworden,
geheel is geslaagd
De Falkland eilanden werden
op 2 april bezt, en Zuid-Geor-
gie enkele dagen later. Die
laatste bezetting verliep niet
zonder slag of stoot. Dé 20
Britse militairen die er in
middels zaten, boden aan
vankelyk hevige tegenstand
en schoten twee Argentynse
helikopters uit de lucht
Daarby vielen doden, volgens
de Argentynen dne, maar
volgens de commandant van
de Bntse manniers zeker 15
tot 20 Hy was het. die het
sein tot overgave gaf aan zijn
manschappen. omdat de
overmacht te groot was
Tot zondag was de situatie zo.
dat enkele tientallen kleu
mende Argentijnse militairen
op Zuid-Georgie de komst
van de vijand zaten af te
wachten. Elders op het eiland
zaten en zitten 13 Britse we
tenschapsmensen. alsmede
die bezig zyn
met het maken van een tv-do-
cumentaire.
De laatste groep zal er niets van
hebben gemerkt dat de Brit
se militairen aan land kwa
men. De wetenschappers en
de tv-mensen waren tiental
len kilometers van het toneel
van de schermutselingen ver-
wyderd.
Hoewel op dit moment nog met
precies bekend is hoe de in
vasie in z'n werk is gegaan,
staat vast dat het de Britten
weinig moeite moet hebben
gekost aan land te komen.
De noordclyke kustlijn van het
eiland heeft een aantal zeer
diepe inhammen, die ook
grotere schepen in staat stel
len de kust zeer dicht te nade
ren Zandstranden langs de
baaien maken ht aan land ko
men van manschappen ge
makkelijk
Het is tekenend voor de situatie
op Zuid-Georgie dat enkele
tientallen Britse militairen al
sinds donderdag op het ei
land waren, zonder dat de Ar
gentynen dat wisten.
De Argentynse militairen im
mers zaten allemaal in de
buurt van Grytviken, en de
Britten hoefden maar een an
dere baai dan die by Grytvi
ken te nemen, om ongezien
aan land te komen.
Heeft Zuid-Georgie voor de
Britse vloot enig belang? Ze
ker, hoewel dit belang ook
weer niet overschat moet
worden. Op South Georgia
staan een aantal tanks, die
vroeger voor de opslag van
walvisvet werden gebruikt.
In die zeer grote tanks kan nu
brandstof worden opgesla
gen
Een basis op Zuid-Georgië kan
bovendien in de behoefte van
de vloot of een deel ervan,
aan drinkwater voorzien. De
manschappen, die drie we
ken op zee hebben gezeten,
kunnen voorts dc benen weer
eens strekken, als ze daar in
het grimmige weer tenminste
zin in hebben.
Maar militair gezien hebben de
Britten verder met zoveel aan
Zuid-Georgië Vliegtuigen
kunnen er niet landen, en bo
vendien ligt het eiland 1200
kilometer van het belangrijk
ste doel van de vloot, de Fiük-
land eilanden, verwijderd. En
het gaat hier om 1200 kilome
ter zeer ruwe zee. by een
wind die geregeld tot orkaan-
sterkte aanzwelt.
Weinig betekenis
De Bntse herverovenng van
Zuid-Georgie heeft boven
dien op zichzelf weinig bete
kenis voor de gebeurtenissen
op de Falkland eilanden Het
eiland hoort weliswaar in be
stuurlijk opzicht by de Falk
land eilanden, maar maakt er
juridisch geen deel vanuit.
Met hun invasie hebben de
Bntse militairen dus geen
stukje van de Falkland eilan
den veroverd, en verandert er
weinig aan de status quo
daar. Geheel anders ligt het
natuurlijk met de psychologi
sche betekenis van deze ver
ovcring.
De slag op Zuid-Georgië bete
kent in feite een forse waar
schuwing aan het adres van
de Argentynen Engeland
heeft met de invasie laten we
ten niet te bluffen, maar wel
degelijk geweld te willen en
te zullen gebruiken om de
Falkland eilanden weer on
der Brits bestuur te brengen
In Londen is het wachten nu op
een Argentynse reactie Mis
schien wordt de junta nu
bang. en ontstaat de door En
geland gewenste ruimte voor
onderhandelingen over de
toekomst van de Falkland ei
landen
Maar wellicht besluit Argenti
nië juist terug te slaan Op het
zo afgelegen Zuid-Georgie.
waarvan tot enkele weken ge
leden vrijwel niemand zelfs
maar het bestaan vermoedde,
is in dat geval gisteren het
startsein gegeven voor een
bizarre, maar daarom toch
niet minder ernstige en ge
vaarlyke oorlog
HENK DAM
