c
J
Geen marionetten aan de
touwtjes van de Eeuwige
Kerkdiensten
Brief voor jeugd en jongeren over het lijden
ZATERDAG 10 APRIL 1982
Geestelijk leven
LEIDEN - Christenen
moeten de gedachte als
zij die nog hebben - over
boord zetten dat alle leed
door God is georgani
seerd, onderdeel is van
Zijn ondoorgrondelijke
wereldbestuur en dus al
tijd wel 'ergens' goed voor
zal zijn. In die opvatting
heeft de mens geen rol,
want God regelt en doet
alles.
Wat ook weg moet, is dat al
le lijden van mensen een
straf is op de zonde. Tegen
zulk lijden zou je eigenlijk
niet in opstand mogen ko
men. Je zou het niet mo
gen bestrijden. En dat ter
wijl God juist een tegen
stander is van het lijden.
De gereformeerde werkgroep
'Jeugd- en Jongerenpastoraat'
(JJP) in de regio Leiden heeft
een stuk van acht foliovellen ge
schreven over het 'lijden' in de
wereld. Dat lijden kan ziekte
zijn, maar ook eenzaamheid, ver
achting, gevangenschap, oorlog,
marteling, pesterij, dreiging,
honger. In gesprekken van de
werkgroep met jeugdouderlin-
gen is dat probleem vaak naar
voren gekomen. 'Het leed' onder
de mensen - persoonlijk en in
volken en rassen - houdt velen
erg bezig. Ook mensen die me
nen er wel een godsdienstige ver
klaring voor te hebben. Hoe is
dat allemaal mogelijk, en kun je
er nog wel wat aan doen?
De werkgroep JJP bestaat uit Ger-
rit van de Kamp (Wassenaar),
Joop van der Horst (Leiden),
Frank Dundas (Wassenaar), Suus
Meerburg (Leiderdorp), Wim Ou
wehand (Rijnsburg) en José
Spiering (Valkenburg). Gerrit
van de Kamp is predikant in
Wassenaar. Ze stuurden mij hun
geschrift in de Stille Week toe, en
het leek me passend er juist op
de zaterdag tussen Goede Vrij
dag en Pasen aandacht voor te
vragen.
'Een' antwoord op de vraag naar
het leed in de wereld pretendeert
deze groep van zes niet te heb
ben. Nog minder heeft ze 'het'
antwoord bij de hand. Wel willen
de zes het hebben over hoe men
sen tegen het lijden aankijken,
hoe ze erop reageren en hoe ze
het ervaren en verwerken. Im
mers, de inhoud van het geloof is
niet constant. Het vraagt een
voortdurende herbezinning. "In
zekere zin moeten we anders ge
loven dan mensen vroeger, al
gaat het om precies dezelfde God
en om precies dezelfde bijbel".
Dat de vragen-van-de-dag ook en
vooral binnen de kerk aan de or
de komen, kan niet genoeg wor
den gestimuleerd, vinden de zes.
"Juist jongeren krijgen ermee te
maken. En niet alleen met vra
gen. ook met de uiteenlopende
antwoorden daarop van allerhan
de levensbeschouwelijke en poli
tieke groeperingen". Niemand
heeft de waarheid in pacht. Ook
de kerk niet. "Toch kan de kerk
hier een vitale bijdrage leveren.
Dat moet zij dan ook doen. Niet
om God te verdedigen tegen de
vele aantijgingen, maar om te to
nen wat God en zijn boodschap
in dit alles kunnen betekenen"
Alibi
Volgens Gerrit, Joop, Frank, Suus,
Wim en José hebben christenen
zich nogal eens te gemakkelijk
verontschuldigd voor het lijden
in de wereld. Zij noemen dat 'het
grote alibi'.
"Er is verschil tussen het lijden
van een kind dat geen eten heeft
en het lijden van een kind dat
kanker heeft. Er is verschil tus
sen lijden als gevolg van een
aardbeving en lijden dat wordt
veroorzaakt door een bom"
In een bepaalde traditie van den
ken en preken is het christenen te
'gemakkelijk' gemaakt. Over de
grote dingen in het leven was de
beslissing namelijk al gevallen in
de 'grijze eeuwigheid'. "God be
paalt met wie je trouwt en hoe
lang je leeft. Hij bepaalt de maat
van je geluk of ongeluk. Je kunt
er zelf niets aan doen. Zelf heb je
geen rol. Misschien hebben men
sen ddarom altijd weer belang
stelling voor hun horoscoop"
Zo is het ook met het lijden als
'straf op de zonde'. Als mens heb
je die straf nu eenmaal te dragen,
zo wordt dan gezegd. Je mag je
er eigenlijk niet tegen verzetten.
Een extreme consequentie: als
God kinderen polio stuurt, moet
je dat maar zien als Zijn ondoor
grondelijke plan of als straf op
bedreven kwaad.
De groep van zes constateert, dat
deze ideeën het handelen in
christelijke kringen meer of min
der sterk hebben beheerst. "In
het verleden en tegenwoordig
ook nog wel". "We stellen de
vraag, of we in het christelijke
geloof de gedachte van het nood
lot ooit echt te boven zijn geko
men". Dat 'noodlotsgeloof werk
te remmend. Het leidde zelfs tot
nietsdoen.
"Maar dat past helemaal niet meer
bij het beeld van God nü. En
daarom moeten we er gauw af
stand van doen. We moeten voor
de dag komen. We zijn geen to
neelspelers die na afloop van de
voorstelling zeggen: het stond in
mijn rol. We zijn geen marionet
ten aan de touwtjes van de Eeu
wige".
Mensen kunnen de dupe van iets
worden, slachtoffer zijn, maar ze
zijn ook zelf schuldig. "Of posi
tief: we hoeven niet bij de pak
ken neer te zitten. We kunnen
veranderend optreden. Het pas
toraat van de kerk heeft tot taak,
gevoelens van verlamming en
machteloosheid weg te nemen.
Want schepping is: dat God in de
mens een bondgenoot zoekt te
gen de boosheid".
Medewerker
De zes van de werkgroep 'Jeugd-
en Jongerenpastoraat' ontken
nen niet, dat op 'zonde' soms lij
den volgt. "Maar laat niemand
andersom redeneren, alsof be
paald lijden wel veroorzaakt
moet zijn door grote zonde. Waar
wordt geleden, gaat het niet aan
om 'zonde' te veronderstellen. Er
mag en kan geholpen worden.
De mens is geroepen om mede
werker van God te zijn, tegen het
kwaad".
"Het Oude Testament is het lange
verhaal van God die het met zijn
mensen probeert. Het is ook het
verhaal van Gods smart, omdat
het uitloopt op teleurstelling.
Het eindigt met een vraagteken.
Pas de komst van messias Jezus,
als een nieuwe schepping van
God, geeft het antwoord. Hij is
de enige die zijn rol goed heeft
gespeeld"
"Maar hij is gedood. Dat zijn dood
het keerpunt in de geschiedenis
is geworden, is helemaal alleen
werk van God, want God heeft
hem opgewekt. En God heeft
ook zijn Geest gegeven. Dié trekt
de wereld door".
"Niet tot een chaos heeft God de aarde geschapen,
heeft Hij haar gevormd".
Als je moet wachten tot de hele
mensheid het goede wil, kan je
lang wachten.
Dat is het derde, waar de werk
groep vanóf wil: het excuus van
de zwakke eenling om maar niéts
te doen. Natuurlijk kun je dan
geestverwanten gaan zoeken en
je organiseren. Water in de wijn
doen, nóg meer geestverwanten
zoeken, kortom, proberen macht
tegenover macht te stellen.
De werkgroep keurt dat niet graag
zonder meer af. "Er is langs deze
weg misschien veel goeds tot
stand gebracht. Het is een moge
lijkheid, en in onze situatie mag
geen mogelijkheid onbenut blij-
Toch stelt zij in haar geschrift de
vraag, of machtsvorming wel de
aangewezen weg is. "Samen
sterk zijn is vast geen christelijke
manier. Het doel heiligt nooit de
middelen". Gerrit, Joop, Frank,
Suus, Wim en José zouden graag
het gesprek stimuleren over an
dere reacties. "Afzien van macht
ligt naar ons inzicht méér in Je
zus' lijn dan machtsvorming".
Machteloos
Er valt daarom veel te doen. "Lang
niet alle lijden is onontkoom
baar. Alleen, we moeten onszelf
niet voor de voeten lopen, met al
lerlei achterhaalde opvattingen
bijvoorbeeld. "Wij hebben God
ónders leren kennen. En daar
door gaan we vanzelf anders over
de ellende in de wereld denken".
Nu verzuchten veel mensen, dat
het tóch niet zal lukken. Tegen
over structuren, multinationals,
partijen, bonden, liga's en lob-
by's ben je alléén machteloos.
Betekent dat dan geen vrij spel
voor de kwade krachten?
"Het antwoord op die vraag hangt
af van het vertrouwen dat we
hebben in de kracht van de na
volging van Christus Zeker is,
dat hij zelf geen politieke partij,
bond of actiegroep heeft opge
richt. Dat geeft te denken. Toch
was hij zozeer met de mensen be
zig, dat er nu nóg over gepraat
wordt".
"Er is moed voor nodig om niet al
leen met God te willen meevech
ten maar ook zijn manieren over
te nemen. Het lijkt, of je uit han
den geeft wat in deze wereld nog
enig effect heeft, zoals geld, sta
tus, partij, leger. We staren ons
blind op allerlei wantoestanden,
willen daar best wat aan doen.
maar zijn niet bereid om machte
loos zoals Christus te worden. En
volgens hem is dat toch de enige
weg".
Wie dat (nog) niet kan, is daarom
nog geen slecht mens. "Laten we
eerlijk zijn: het is ook eng. Men
sen zijn hun vertrouwen maar al
te vaak kwijt Maar dan is er de
kerk, als gemeenschap van gelo
vigen. om elkaar weer op te trek
ken. Niet de kerk als invloedrij
ke. gezaghebbende instelling in
de samenleving, maar als op-
beurder van de twijfelaar".
Als christenen praten over u>at ze
kunnen en moeten doen, zullen
zij zich vooral moeten bezinnen
op de middelen die ze daarvoor
gebruiken. Dat is voor de werk
groep 'Jeugd- en Jongerenpasto
raat' het kritieke punt. "We zul
len niet worden beoordeeld op de
grootheid van onze idealen, nog
minder op het succes van ons
werk. maar wel op de manier
waarop we tewerk gingen".
Bij de groep van zes leeft de wens
om over deze brief en dit onder
werp met zoveel mogelijk mede
werkers in dit pastoraat verder te
praten.
Dat zal ook wel nodig zijn.
Alleen al de vragen die de werk
groep door haar geschrift heen-
strooit suggereren, dat er nog
heel wat méér overboord gezet
zou moeten worden dan een paar
theologische veronderstellingen
over het 'Godsbestuur'. Die zijn
zo langzamerhand wel achter
haald.
Waar het om draait, is de vraag wat
de praktische gevolgen zijn van
het ónders geloven dan vroeger
De discussie dóórover is binnen
de christenheid volop aan de
gang. Politieke, maatschappelij
ke. ethische en morele kwesties
bieden stof te over.
Ook nu plegen christenen en kerk
mensen zich door groepsvor
ming weer sterk te maken om
hun opinies te formuleren en uit
te dragen. Zonder samentrek
king van 'geestverwanten' gaat
het blijkbaar niet. Oude organi
saties verdwijnen, nieuwe ko
men ervoor in de plaats. Een ge
varieerd en vaak ondoorzichtig
aanbod. Daaruit zal de bewust le
vende christen een keuze moe
ten maken.
Het is de vraag, of de opmerking
dat Christus geen partij, bond of
actiegroep heeft opgericht jonge
ren wérkelijk te denken zal ge
ven. Misschien geeft de manier
waarop in deze brief 'de organi
satie' wordt gekwalificeerd hun
méér te denken. Wie - ook in de
'ïmitatio Christi' concreet iets
wil bereiken, moet wel bereid
zijn anderen erbij te betrekken
Dat hoeft niet eens altijd in ter
men van 'macht' te worden ver
taald.
De werkgroep JJP zal er goed aan
doen. bij haar houding hier
tegenover de werkelijkheid niet
uit het oog fee verüasen Heer
weerklank bij jeugd en jongeren
hangt mede daarvan af.
S J DE GROOT
Marekerk zo. 10 dr. Meijers, 5 ds. Smit,
Hilversum, ma. 10 ds. De Jong;
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra-
Regenboog (Merenwijk) za. 9.30 nam.
paaswake, pastoor v. Well, zo. 9.30 ds. v.
Leeuwen, 11.15 ds. v. Leeuwen en pas
toor v. Well;
Bethlehemk. (Driftstr.) 10 ds. Hemmes,
opendeurdienst;
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 9 en
10.30 ds. Rietveld, 5 ds. Koolstra;
Vredesk. (Burggravenl.) 10 dr. Lam
ping;
Waalse kerk (Breestr.) 10.30 ds. Ribs.
Acad. Ziekenhuis 9 rk dienst, 10.15 ds.
Bakker.
Diakonessenhuis 10.30 ds. Van 't Hof.
Endegeest: zie O.geest.'
Geref. Kerk: Zuiderk. (Lammen-
schansw.) 10 drs. De Bruijn, Ö.geest;
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Horten-
Oude Vest 10 ds. Koolstra, 5 ds. Horten-
Maranathak.(L. Morsw.) zie herv. gem.;
Bevrijdingsk.(Montgomerystr.) zie herv.
gem.;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Ver-
Dolerende Geref. Kerk (Lokhorstk.): zo.
8.30 ds. Lievaart, 5 dr. Zeegers, ma. 10
ds. Lievaart.
Geref. K. Vrijg. (Herengr.): 10 en 5 ds. H.
Bouma.
Chr. Geref. K. (Steenschuur): 10 en 5 ds.
Den Hertog.
Geref. Gem. (N. Rijn): zo. 10 en 4.30 en
ma. 10 ds. Boogaard.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Driftstr.): 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 ds. Happee (met jongerenkoor).
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Lok
horstk.): 9.30 paasontbijt, 10.30 paas-
dienst, ds. Kuipers.
Baptistengem. (O. Rijn 3): 10 ds. Bos
veld (met koor).
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3):
10 br. Dikkes (met koor).
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 hr. v. Duuren.
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: zo. 10 en
di. 8 hr. Zijlstra.
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Elker-
Leger des Heils (Hooigr): 10 en 7.30.
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9,30
dienst.
Christian Science (Steensch. 6): 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl 9.30, 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): zat. 8, zo.
10
Rooms-Kath. K.: Haagweg zat. 9, zo. 9
en 10.45. ma. 10.45;
Herensingel zat. 9.15, zo. 9.30 en 11. ma.
9.30;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 9, zo.
9.30 en 11.30, ma. 11,
Steenschuur zat. 9.30, zo. 8.30, 10, 11.30,
6 en 7 (lofi. ma 8.30. 10 en 11.30.
Boshuizerkade zat. 10. zo. 9.30 en 11, ma.
10;
Lammenschansweg zat. 9, zo. en ma. 9
en 10.30;
Haarl.straat zat. 9.30, zo. 10.45 en 12.15,
ma. 9 30 en 10.45;
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds. Berg-
Geref. K.: 10 ds. Modderaar, 7 zie herv.
gem.
Chr Geref. K.: zo. 9.30, 5.15 ds. Den Har-
tog, Veenendaal, ma. 9 ds. Overduin,
Rk Kerk: zat. 9, zo. en ma. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventsk. 10 ds. Bogers, 6.30 ds. v. Gin-
kel, Doetinchem, opendeurdienst;
Kruisk. 10 ds. Dc Jonge; Opst.kerk 10
ds. v.d. Heiden; Salv.kerk 6.30 ds. De
Jonge; G. Herderkerk 10 ds. Moll, 6.30
ds. Oosthoek; De Bron 9 ds. Oosthoek,
10.30 ds. Verheul, 6.30 ds. Moll; Ashram
(Marsdiep) 10 ds. Mulder; Driehoome 7
nam.; Albanianae (Diamantstr.) 10 ds.
Nieuwenhuis; Onderweg (Lijsterlaan)
10 ds. Oort; Sionskerk (Planetens.) 9.45
zang, 10 en 6.30 ds. Ouwendijk, ma. 10
paasappèl. Maandag: Salv.kerk 9 ds.
v.d. Heiden.
Geref. K.: Mar.kerk 10 ds. Vree, ha;
Salv.kerk 10 ds. Stolk, ha, 6.30 ds. De
Jonge. Zie verder herv. gem.
'Geref. K. Vrijg.(Rijnstroom): 9.30 en
6.30.
Ned. Geref. K. (school Willemstr.): 9.30
en 4.30 ds. Waagmeester.
Chr. Geref. K.: 9.30 dienst, 2.30 ds.
Blom, ma. 9.30 ds. Vlietstra.
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
Bapt.gem. (Molenwerfstr. 1): 10 en 6.30
ds. Koekkoek.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
HAZERSWOUDE Herv. Gem. 9.15
zang, 9.30 en 6.30 ds. De Graaf, ma. 9.30
gez. dienst.
Geref. K.: zo. 10 en 5 ds. Welbedacht,
ma. 9.30 gez. dienst.
Rk Kerk: dorp zat. 7 en 9, zo. 9 en 10 30
ma. 10;
Anker zat. 9.30, zo. 8.45, 10 en 11.30. ma
8.45 en 11.15;
Rijndijk zat. 7.30, zo. en ma. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 8.45 ds. v.d.
Wal, 10.15 ds. Krispijn, 7 ds. v.d. Wal
Geref. K.: zie herv. gem.
Chr. Geref. K.: 10 en 5 ds. Biesma.
Rk Kerk: Mart. zat. 9.30, zo. 8.30, 10 en
11.30, ma. 8.30 en 10;
Jozefk. zat. 10, zo. 8.30 en 10.30, ma. 10.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. v.d.
i 6.30.
Pinkstergem. (school Batenstein 16): 10.
Remonstr. Kring (Van Mandersloostr.
36): 10 ds. Duinker.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 8.30, zo. 9.45
en 11.30, ma. 9.45;
Piusk. zat. 7, zo. en ma. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7 en 9, zo. 11. ma. 10.
BENTHUIZEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
Exalto, 6 ds. v. Eijk, Gouda, ma. 9.30 ds.
Exalto.
Geref. Gem. zo. 9.30 en 6 en ma. 9 ds.
Vogelaar.
BODEGRAVEN: Herv. Gem. Dorps
kerk zo. 10 ds. Wieman, 6.30 ds. Schaap,
Schoonhoven, ma. 10 ds. v. Sliedregt,
Katwijk aan Zee;
Salv.kerk 9.45 zang, 10 ds. Richter, 6.30
ds. Wieman;
Bethl.kerk 9.45 zang, 10 kand. Huur
man, Putten, 6.30 ds. Lefeber, Alphen,
ma. 10 ds. Richter.
Geref. K 9.30 en 6.30 ds. v.d. Berg
Geref K. Vrijg 10 ds. Veefkind. 2.30 ds
Ulehake.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk zo.
9.30 ds. Vlasblom. 11 ds Stelwagen, 5
dr. Haitsma, gez. dienst in geref. kerk,
9 ds. Vlasblom, zangdienst;
Chr. Geref. K 9.30 en 5 ds. v. Langevel-
de.
Rk Kerk: zat. 5.30 (De Stek) en 7.30, zo.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv
Gem. Dorpsk. zo. 10 ds. Aarents, 6 ds.
Gebraad, ma. 10 ds. Romein. Rijnsburg.
Ontm.kerk 10 ds. Gebraad, 6 interk
evangelisatiedienst.
Geref. K.: 9.30 ds. Vrolijk, 5 ds. Koster
Vereniging ter voorbereiding van her
vormde deelgemeente 'De Rank' te Kat
wijk: 10 kand. Verbeek (Katwijk), in au
la P. Groencollege.
Rk Kerk: zat. 7.30. zo. 9.30 en 11.15, ma
9.30.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. N
Kerk zo. 10 ds. De Jong, 6 ds. Drieber
gen, ma. 10 ds. v. Roon,
O. Kerk 10 ds. Schuurman, 6 ds. v. Slie
dregt;
Ichthusk. 10 ds. v. Roon. 5 dienst;
Pniëlk. zo. 9.30 ds. Visser, 6 ds. Vink,
ma. 10 ds. De Jong;
Gr. v. Pr.school 10 ds. Driebergen.
Overduin 2.15 ds. Baas; De Hoeksteen
10 dienst voor doven.
Vereniging ter voorbereiding van her
vormde deelgemeente 'De Rank' te Kat
wijk. 10 kand. Verbeek (Katwijk), in au
la P. Groencollege.
Geref. K Vr.kerk 9.30 ds v.d. Horst. 5
ds. Vrolijk;
Triumfatork. zo. 9 30 ds. Koster. 5 ds.
v.d Horst. ma. 9.30 ds. Koster, zang-
Chr. Geref. K zo 10 en 5 en ma 9
Slagboom.
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal)
en 5 en ma 10 ds. v.d. Belt.
Geref. Gem. (Remisestr.): zo. 10 en
leesdienst, ma. 7 ds. Honkoop.
Volle-evang.gem. (Voorstr. 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN Herv
Gem. 9.45 zang, 10 ds. Hoogendijk, Al
phen. 7 dr. Bade, ma. 10 ds. Bronsgeest,
Nieuwkoop.
Geref. K.: 10 dr. Bade. Zie ook herv
LEIDERDORP: Herv Gem. en Geref.
K. Dorpsk. 9.30 ds. Knorth, 3 dienst met
gehandicapten, ds. Bovenberg, 6.30 ds.
v. Loenen;
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg, bel. en ha.,
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. v.d. Bom.
Levthenrode 10 ds. Lutmers, ha.
Elis.ziekenhuis zo. 9.30 hoogmis. 10.45
ds. Brommet, ha, ma. 10 gez. zangdienst.
Schoutei
Rk Kerk zat. 9 en 11, zo. 10 en 12. ma
10.30.
LEIMUIDEN: Herv. Gem. zo. 9.30 ds.
Schalk, ma. 9.30 ds. Los.
Geref. K zo. 9.30 ds. Los. 7 ds. Jaspers
Focks, ma. zie herv. gem.
Rk Kerk zat. 8.30. zo. en ma 9.30 en
11.15.
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk zo. en
ma. 10 ds. t Hooft.
Pauluskerk 10 en 7 (zangdienst) ds. De
Gelder
Geref K 10 en 7 ds Boswijk
Geref. K. Vrijg.. 10.30 ds. De Putter, 5
ds. Heida.
Ned. Geref. K. (Salvaton): 10.45 en 5 ds.
Schuurman.
Chr. Geref. K zo. 10 en 4.30 en ma. 10
(zangdienst) ds. v. Dijken.
Geref. Gem.: zo. 10 en 4 en ma. 10 ds.
Hakkenberg
Rk Kerk: Agathakerk zat. 8. zo. 10 en
11.30. ma. 10.
Poelpolder zat. 8. zo 10 en 11.30, ma.
10.30,
Manakerk zat. 9. zo. en ma. 8.30. 10 en
11.15;
Engelbew. zat. 7, zo. en ma. 9 en 10.30.
NIEUWKOOP Herv. Gem. zo 9 30 ds
Bronsgeest, 6 30 ds. Cnossen, Delft, ma
9 30 ds Pannekoek, Leiden.
Geref. K 9.30 ds. Nooteboom, 6.30 ds
Verheul, Alphen.
5 Geref. K.: 9 ds. Rang, 7 kand
Chr. Geref. K
Remonstr. Gem 10 ds. Boi
Rk Kerk zat 7.30, zo. en mi
i 9.30
NIEUW-VENN EP: Herv Gem 9.30 en
11 ds. Goverts, zie ook geref. kerk.
Geref K 9.30 ds. Wijngaarden, 7 ds.
Goverts, gez. dienst.
Chr. Geref. K zo. 9.30 en 3 en ma 9.30
ds. Visser
Rk Kerk: zat. 8 en 10, zo. en ma. 10.
NOORDEN: Herv Gem. 9.15 zang, 9.30
en 7 ds. Zoutendijk, ma. 9.30 ds. Blenk,
Oudewater.
Geref. K.(W. Verlaat). 9.20 (niet 9.30) hr.
NOORDWIJK Herv Gem Voorstr-
(Binnen) zo. 10 ds. v.d. Lee. 5 ds. mr. De
Man, 7 oecum. zondagavondviering, ma.
10 ds. D. van Vliet,
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Keuning, 5 ds. Ha
gen, Voorburg; Buurtkerk ma. 10 ds.
Keuning, zangdienst;
De Rank (Golfbaan) zo. 10 ds. v. Slie-
dregt, ma zie kerk Voorstr
Geref. K Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Ferwer-
da, S.heim,
Vinkenl. (Binnen) 9.30 en 5 ds. Elgers-
Stichtingskerk 11 ds. Slofstra; Sole Mio
9 hr v. Duin. Zie ook herv. gom
Ned Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30 ds
Uittenweerde, Naaldwijk.
Rk Kerk. Zee zat. 10 30'. zo. 9.30. 11 en 7
(Duits), ma. 10.30.
Binnen zat. 7. zo. en ma. 8, 10 en 11.30
NOORDWIJKERHOUT Dorpsk. 10 ds
Kalkman.
De Zilk 10 hr. De Vries. Heemstede
Rk Kerk: Victork. zat. 9, zo. en ma. 9.30
10 en 11.30. i
10
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv Gem 9 30 hr. Krispijn sr.. Scheve-
ningen. mmv koor.
Geref K.. 9.30 ds. Jaspers Focks, 6.30
ds. Los.
Remonstr Gem. 10 ds. Fockema And-
reae, Hilversum.
Rk Kerk: zat. 10. zo. 9 en 10.30, ma. 10
ROELOFARENDSVEEN Rk Kerk
Mar Pres. zat. 7, zo en ma 9 en 11
Petrus-B. zat. 8. zo en ma. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDF. Herv Gom zo.
9 30 ds De Leeuw. Maarn, ma 9 30 ds
Koelewijn.
RIJNSBURG Herv. Gem Laurentius-
kerk zo. 9 30 ds Romein. 5 ds Wisse,
ma 9 30 ds. Aarents, mmv koor:
Bethel kerk 9.30 ds v Niel
Geref K Petrak. 9.30 dr v Oeveren. 5
ds. Damsma,
Imm.kerk 9 ds. Damsma, 5 ds. Baayer
ma. 9.30 zangdienst.
Mar kerk 9 30 ds Baayen, 5 dr v Oevt
ren; Flora 10.30 Gert Doornebal. Zeist
Geref K Vrtyg III ds Kooij, 7 ds
Kamphuis.
Chr Geref K zo. 9.30 en 5 ds Nieuw
huijze. Mijdrecht, ma. 9 ds Witzier, Den
Ha*
Evang Christengem. (aula mavo): 10 ds.
Rk Kerk zo. en ma. 10 30
Geref K 9 30 ds Baas. 7 ds v d Meer
Chr Geref K. 10en5dr Rebel. Amers
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17): 10.30 hr
Mesdag, A.dam.
Rk Kerk: zat. 9. zo. 9 en 10.30, ma. 10
TER AAR Herv Gem 9 30 en 5 ds.
Klein Kranenburg, ma 9 SO da jfolr
naar. Groot-Ammers
(i. ri l K 9 30 hr Doddema, 6 30 mevr.
v.d. Meeburg. Zw dam
ADVERTENTIE
Rk Kerk Aardam z
9.
i 12. r
OEGSTGEEST Hen, Gem Groene of
Will kerk 11 ds Ter Linden.
Pauluskerk 9.30 ds. Kooman;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 mevr
ds. Visser.
Geref. K.; 10 ds. Heemskerk, 7 ds. Oege-
Geref. K. Vrijg 8.45 ds. De Putter, 5
dienst.
Ned Geref K (Gem centrum)' 8 45 ds.
De Lange. 4 ds. Janse
Van Wijckerslooth 4 mevr. ds. Visch
Endegeest 9 30 pater Boshouwers
Volle-evangeliegem (Gem.centrum) 4
Rk Kerk Will kerk zat. 10. zo. 9 (gezins-
i 10
VALKENBURG Herv Gem zo 10 ds.
Vermeulen, 6.30 ds Spruit, Amsterdam,
ma. 10 ds Gv:mk. Noor.iwijk, fU
dienst
Geref K zo 9.30 ds De Raadt. Does
burg, 6 30 ds Damsma, ma zie herv.
gem
Geref. K Vrijg 9.30 leesd 3 ds Heida.
NIEUWVEF.N Herv. Gem. zo. 9.30 ds
Molenaar, 6 kand Borsje, Lunteren, ma.
9.30 ds. Molenaar.
VOORHOUT: Herv Gem. 10 ds. Bro-
Rk Kerk zat. 9. zo 9. 10 30 en 11 45, ma
9 en 10.30
VOORSCHOTEN Hen Gem Dorps
kerk 10 ds v d Schoot. 7 zie geref kerk.
De Ontmoeting Noordhofland 10 mevr
ds v. Everdingen. Leiden,
Hulpen Heil(Schakenbosch) 10ds Ver-
heule.
Geref K 10 en 7 ds. De Zwart
Geref K. Vrijg 10 en 5 ds Blokland.
R dam
Aulagemeenschap Noordhofland zat 7
paaswake, pastoor Landsman en ds De
Zwart.
BLIJVEN
HELPEN!
VASTENAKTIE
GIRO
5850
te Zeist
Rk Kerk: Laur.kerk
11 30. ma 11.30;
M. Godskerk zat 9. zo
10. i
10.30.
WADDINXVEEN Hen Gem Brugk
8 30 ds Maasland (tn Kruiskerk) 10 30
ds Maasland. 6.30 ds Roetman (in Be-
thelkerk);
Hoeksteen 9 15 ds Roetman. 6 30 ds.
Verboom;
Bethelk 8 30 ds. Verboom. 5 ds. Maas
land,
Imm.kerk 9 en 10.30 ds. Hulst. 7 hr Tiel
Geref Kerk Kruisk. 10 i
5 ds De
WARMOND Herv Gt
TonkdMi (oc( koor)
Rk Kerk zat 10 30. zo. 8 30. 10
i 8 30 e
i 10.
10 ds. Den
11 30.
WASSENAAR Herv Gem Dorpsk zo
10 ds Steenstra. 7 ds Welters, ma 10 ds
Cazander. Oude Tonge,
Kievietk 10ds v Bruggen
Messiask. zat 8 30 en zo. 10 ds v Waas
began
Dorpscentrum 9 30 ds De Jong. Leiden.
Geref K Zijliaan 10 en 5 ds v.d. Meu
len.
Zuid 10 ds. v.d Kamp
Ned. Prot. Bond (Kerkdam); 10.30 ds.
Werner.
school en CJV
Geref K 9 10 dr v <1 Zwaan, 6 30 zie
Rk Kerk1 zat 10 30. to. en ma. 10.
ZEVENHOVEN Herv Gem 9 30 da
Kieldcr. 7 zie geref kerk
Geref K.: 9.30 kand v. Leeuwen, 7 ds.
Kieldcr
ZOETERWOUDE Herv Gem zat 8
(paasavonddienst) en zo 10 (gczins-
dicnst met ha ds Wolthaus
Rk Kerk St Jan zat 9. zo 9. ma 9 30.
Chr Dienaark zat 9. zo en ma 10.
H Rijndijk /at b lu en 12. ma 10
Geref. K 10 drs. Schep», Heerlen, 6 30
zie herv gem.
Remonstr Gem 10 paasdicnsL
