Brits kabinet in crisissfeer
In Angola woedt een vergeten oorlog'
Gromyko bezoekt Joegoslavië
30
OIOIK?
Reagan
nodigt
Brezjnjev
uit
Na aftreden lord Carrington
Francis Pym
opvolger
Carrington
Argentinië zoekt steun bij YS
Suriname beëdigt 'superregering
Deze week
bij de melkman:
DINSDAG 6 APRIL 1982
WASHINGTON (ANP) - Presi
dent Ronald Reagan heeft
gisteren de wens uitgespro
ken in New York president
Brezjnjev van de Sowjet-
Unie te ontmoeten op een
ontwapeningsconferentie
van de Verenigde Naties aan
staande zomer.
De president verstrekte zijn in
formele uitnodiging op een
spontane persconferentie
waarop hij omstreden verkla
ringen herhaalde die hij vori
ge week aflegde over duide
lijk nucleair overwicht van
de Sowjet-Unie op de Ver
enigde Staten.
DEN HAAG (ANP/AFP) - In het
zuiden van Angola woedt een in
Europa vergeten oorlog. Zuidafri-
kaanse troepen houden in dat ge
bied nog 50.000 vierkante kilome
ter Angolees grondgebied bezet.
De laatste zes maanden heeft het
Angolese leger-regelmatig strijd
geleverd met Zuidafrikaanse troe
pen om te proberen het gebied te
bevrijden.
Dit heeft Roberto Monteiro Ngon-
go, lid van de generale staf van het
Angolese leger gisteren gezegd op
een persconferentie in Den Haag.
De Angolees is in Nederland op
uitnodiging van verscheidene soli
dariteitsbewegingen, waaronder
het Zuidelijk Afrika Comité, de
Mondlanestichting en Kairos.
Aanval
Zuid-Afrika heeft zaterdag met he
likopters opnieuw een aanval ge
daan op het zuiden van Angola. De
volgende dag is de omgeving van
Chibemba in de provincie Huila
gebombardeerd. Huila ligt ten
noorden van de provincie Kunene,
waarvan een deel sinds verleden
jaar zomer door Zuidafrikaanse
troepen wordt bezet. Dit heeft de
Angolese minister van defensie,
kolonel Pedro Maria Tonha, giste
ren gezegd.
Volgens een communiqué van het
Angolese ministerie van defensie
zijn soldaten van het "rascistische
Zuidafrikaanse leger" en "huurlin
gen" van de Amerikaanse, Engel
se, Portugese en andere nationali
teit, bijeengekomen op vligveen in
het noorden van Namibié om "een
nieuwe daad van agressie tegen de
volksrepubliek Angola te berei
den".
Volgens het communiqué van het
ministerie van defensie is eind
maart het aantal verkennings
vluchten van Zuid-Afrika boven
Buitenland
het zuiden van Angola opgevoerd.
Er zijn vijftig schendingen van het
Angolese luchtruim geconstateerd.
Begin april hebben de acties van
de "racistische vijand" de vorm
aangenomen van een aanval, ver
gelijkbaar met die van verleden
jaar augustus, aldus het communi
qué.
Agressie
De Zuidafrikaanse agressie tegen
Angola, die al dateert van de tijd
dat duidelijk werd dat de marxisti
sche MPLA na de onafhankelijk
heid van Angola in 1975 het land
zou gaan leiden, s toegenomen
sinds Reagan in 1981 president van
de Verenigde Staten werd, aldus
Ngongo. Alleen al in dat jaar telde
Angola 2.000 daden van agressie
van Zuidafrikaanse zijde, waaron
der aanvallen, bombardementen
en verkenningsvluchten boven
Angolees grondgebied.
In augustus van dat jaar culmi
neerde de agressie in een inval van
Zuidafrikaanse troepen, die ver op
Angolees grondgebied doordron
gen. Daarbij werden ook steden
aangevallen. Volgens Zuid-Afrika
was de inval gericht tegen de bases
van de Swapo. die strijdt voor de
onafhankelijkheid van het door
Zuid-Afrika bestuurde Namibië.
Maar in de aangevallen plaatsen
bevonden zich geen Swapo-bases,
aldus Ngongo.
Angolese troepen hebben de Zuid-
afrikanen weten terug te slaan,
maar die houden nog steeds een
groot gebied bezet. En Ngongo ver
wacht nieuwe Zuidafrikaanse aan
vallen.
Zuid-Afrika wil Angola zowel poli
tiek als economisch destabiliseren.
De Zuidafrikaanse agressie heefl
in totaal al voor 7.5 miljard dollar
(ongeveer 19 miljard gulden) mate
riële schade aangericht en heeft tal
van burgers het leven gekost. An
gola moet zich verdedigen, aldus
Ngongo. Defensie beslaat momen
teel meer dan 40 procent van de be
groting. Daardoor blijft er minder
geld over voor bijvoorbeeld econo
mische ontwikkeling, onderwys en
gezondheid.
Ngongo sprak tegen dat Cubaanse
militairen bij de stryd tegen de
Zuidafrikaanse troepen betrokken
zijn. De Cubanen - hun aantal wil
de hij niet noemen - dinen als re
serve, zo zei hy.
De Unita van Jonas Savimbi, die
tegen de MPLA-regering strijdt, is
gelieerd aan Zuid-Afrika. De Uni-
ta-troepen zijn een aanvullende
Zuidafrikaanse legermacht. Unita-
leider Savimbi heeft in Angola de
bijnaam "Judas", zo zei Ngongo.
omdat hy eerst heeft geprobeerd
het land te verkopen aan de Portu
gese kolonisten en later aan Zuid
Afrika.
PAGINA 9
Roberto Monteiro Ngongo, lid oan
de generale staf van het Angolese
leger.
De afgetreden lord Carrington.
Diplomaat
botst met
agressie
LONDEN (ANP/GPD) - Het aftre
den van de Britse minister van
buitenlandse zaken, lord Car
rington, betekent voor groot-
Brittannïe het verlies van een di
plomaat en scherp onderhande
laar. Carrington is een man van
onderhandeling. Hij gelooft niet
in machtspolitiek, maar in de be
schaafde, intelligente wegen van
de diplomatie In het geval van
de Falkland-crisis met Argenti
nië is dit geloof een onterechte
hoop gebleken. Het is bijzonder
wrang, dat juist de pure agressie
van de Argentijnse interventie
Carrington de kop heeft gekost.
Britse minister 1
buitenlandse zaken, Francis Pym.
LONDEN (UPI) - De 60-jarige
Francis Pym, sinds gisteren
Brits minister van buitenlandse
zaken, is een bekwaam politicus
die ook na 16 jaar lidmaatschap
van het parlement voor vele le
den van de conservatieve partij
een nog slechts gedeeltelijk ge
opend boek is.
Pym is zodanig toegewijd dat hij
zich - zoals in 1975 gebeurde -
naar overspanning toewerkt,
maar toch heeft hij nooit onthuld
wat zijn ambities zijn.
Een jaar of wat geleden merkte
Pym tersluiks op dat hij dacht
dat hij het veeleisende ambt van
minister van buitenlandse zaken
aan kon, maar dat was de enige
keer, voorzover iemand zich her
innert, dat hij van enige belang
stelling voor de functie blijk gaf.
Hij werd er gisteren in benoemd,
na het verrassende ontslag van
lord Carrington.
Van zijn collega's, die zijn werk in
het verleden bewonderden als
"Chief Whip", minister voor
Noord-Ierland en de minister
voor de betrekkingen met het
Lagerhuis, wist men dat zij Pym
als eerste zouden aanbevelen
voor de opvolging van premier
Margaret Thatcher, als met haar
iets zou gebeuren.
Mevrouw Thatcher stelde hem in
1979 aan als minister van defen
sie. Hoewel zij hem in januari
1981 van die functie onthief om
dat hij bezwaar maakte tegen de
fensiebesnoeiingen, handhaafde
zij hem als intiem raadsman met
de portefeuilles van "kanselier
van het hertogdom Lancaster",
"minister voor de rijksbetalin-
gen" en minister voor de betrek
kingen met het Lagerhuis.
(Van onze correspondent Henk Dam)
LONDEN - De Britse minister lord Carrington (buiten
landse zaken) en twee van zijn staatssecretarissen zijn
gisteren afgetreden als gevolg van de gebeurtenissen
op de Falkland Eilanden. Ook minister van defensie
John Nott heeft zijn ontslag ingediend, maar dit is door
premier mevrouw Thatcher geweigerd. Ze zei hem dat
hij moet aanblijven om de Britse militaire actie tegen
de Argentijnen te leiden.
Mevrouw Thatcher heeft enkele
uren nadat Carrington zijn ont
slag indiende, een opvolger be
noemd. Het is Francis Pym, lei
der van het Lagerhuis en minis
ter zonder portefeuille. Pym zelf
wordt opgevolgd door de huidi
ge minister van handel, John Bif-
fen.
De verschuivingen in het kabinet
zijn in een crisissfeer verlopen.
Mevrouw Thatcher heeft er bij
Carrington met klem op aange
drongen, toch te blijven. Maar de
minister vond dat hij, als eerst
verantwoordelijke voor de Falk
land-crisis, geen keus had.
Het kabinet-Thatcher is met het
ontslag van Carrington zijn
meest in aanzien staande minis
ter kwijtgeraakt. Leden van de
oppositie, maar ook Conservatie
ve parlementariërs vragen zich
nu af, of dit kabinet nog wel be
staansrecht heeft, en of mevrouw
Thatcher niet zelf zou moeten af
treden.
Zij wijzen er in dit verband op dat
de premier ook de rapporten van
de inlichtingendiensten kraakt,
en bovendien, als hoofd van de
regering, verantwoordelijk is
voor het debacle op de eilanden.
Mevrouw Thatcher heeft zich
echter op het standpunt gesteld
dat de regering moet aanblijven,
zeker nu er een Britse vloot on
derweg is.
In zijn ontslagbrief schrijft lord
Carrington dat er de afgelopen
dagen hevige kritiek is geweest
in parlement en pers als gevolg
van de Argentijnse invasie. „Veel
van deze kritiek is ongefun
deerd, maar ik ben verantwoor
delijk en vind dat ik niet kan blij
ven", aldus de brief. Lord Car
rington schrijft verder: „Feit
blijft dat de invasie van de Falk
land Eilanden een vernederende
belediging voor ons land is". Met
Carrington vertrekken ook de
staatssecretarissen Atkins en Lu-
In haar antwoordbrief aan Carring
ton schrijft mevrouw Thatcher
het aftreden van haar minister
met zeer veel spijt te aanvaarden.
„Ik heb zaterdag en zondag nog
geprobeerd dit tegen te houden,
maar zonder succes. Ik accepteer
die beslissing met de grootst mo
gelijke tegenzin", aldus de brief.
Met het verdwijnen van de top van
buitenlandse zaken zijn de ge
moederen in het Lagerhuis voor
lopig gesust. Bij de speciale zit
ting van het Lagerhuis op zater
dag werd het aftreden van Car
rington en, meer nog, van Nott
geëist.
De Conservatieve parlementsleden
zullen nu voor het overgrote deel
vinden dat eenheid in de huidige
crisistijd het belangrijkste is.
Naar algemeen wordt verwacht
zal ook de Labour-party beslui
ten zich achter de regeringsbe
slissing op te stellen, om de crisis
op de Falkland Eilanden des
noods gewapenderhand op te
lossen.
Het Britse vliegdekschip "Invincible" voer gistermorgen uit de haven van het Zuidengelse Portsmouth op u>eg
naar de door Argentijnse troepen bezette Britse Falkland-eilanden. Een groep enthousiaste Britten zwaaide het
schip en zijn bemanning uit.
Mogelijk beroep op verdrag Rio de Janeiro
PARAMARIBO (ANP) In de Surinaamse hoofdstad Paramaribo zijn
gisteren de leden van het beleidscentrum, het hoogste orgaan in het
land, beëdigd. Dit heeft het Surinaamse persbureau SNA gemeld.
Het beleidscentrum wordt in Suriname, gezien de bevoegdheden en taak
stelling, beschouwd als een soort "superregering". Het Surinaamse mi
litaire gezag bepaaldt de samenstelling en blijft daarmee de belangrijk
ste macht in het land.
Het beleidscentrum bestaat uit: luitenant kolonel Desi Bouterse, bevel
hebber van het nationale leger, die tevens voorzitter is., Majoor Roy
Horb, plaatsvervangend bevelhebber en vice-voorzitter., drs. Henry
Neyhorst, premier van Suriname en mr. Harvey Naarendorp, vice-pre
mier. De voorzitter van het adviescollege, M.R. Cruden, is secretaris
van het beleidscentrum.
De minister-president maakt ambtshalve deel uit van het beleidsentrum.
Beleidscentrum en raad van ministers vormen samen de regeermacht.
De ministers zijn echter verantwoording schuldig aan het beleidscen
trum en dienen het door dit orgaan vastgestelde beleid uit te voeren.
WASHINGTON (Reuter/AFP) -
Argentinië zoekt steun voor zijn
bezetting van de Falkland-archi-
pel in Zuid-Amerika "Onze
grootste steun is in ons Ameri
ka", zo zei de Argentijnse minis
ter van buitenlandse zaken, Ni-
canor Costa Mendez, gisteren op
een vergadering van de Organi
satie van Amerikaanse Staten
(OAS) in Washington, die direct
na de toelichting van de minister
op de invasie werd gesloten.
De minister deed evenwel geen be
roep op het verdrag van Rio de
Janeiro uit 1947, dat op Canada
na, is ondertekend door aUe
Amerikaanse staten inbegrepen
de VS en voorziet in inter-Ameri-
kaanse wederzijdse bijstand in
geval van agressie van buiten het
hele gebied. Hij zei wel. dat zijn
regering studeert op de moge
lijkheden die het verdrag biedt.
Engeland beschuldigde hij in het
verband met het zenden van een
vloot van agressie. Dit bewijst, zo
zei hij, opnieuw, dat Engeland
helemaal niet wil streven naar
overeenstemming over de eilan
den.
Argentinië is daarentegen volgens
de minister bereid onderhande
lingen te beginnen en zou daarbij
als uitgangspunt zijn onver-
vreembare rechten (op de eilan
den - red.) r
Met zijn eis tot terugtrekking van
de Argentijnse troepen is de Vei
ligheidsraad voorbijgegaan aan
de "juiste motieven" van Argen
tinië. zo zei de minister Dat Ar
gentinië nu vooral steun zoekt in
Zuid-Amerika is niet vreemd,
daar het door deze eis van de
raad internationaal in een isole
ment is geraakt. Ook. en niet in
de laatste plaats, de Verenigde
Staten, lid van de OAS en onder
tekenaars van het verdrag van
Rio, zijn door het oplopende con
flict tussen Argentinië en Enge
land in een zeer moeilijke positie
gebracht, daar, zoals president
Reagan gisteren op een perscon
ferentie zei, de VS bevriend zijn
met beide landen. Washington
heeft gisteren dan ook zijn goede
diensten aangeboden om een op
lossing te vinden.
Canada heeft gisteren zijn ambas
sadeur teruggetrokken uit Bue
nos Aires uit protest tegen de Ar
gentijnse bezetting, maar sloot
verbreking van de diplomatieke
betrekkingen voor dat moment
nog uit. Volgens zijn minister
van buitenlandse zaken, Mark
MacGuigan, wil het niet tot een
dergelijke stap overgaan, zolang
er nog kans is op onderhandelin
gen, die zou kunnen leiden tot
Argentynse terugtrekking, zo zei
hij De ambassadeur werd terug
geroepen voor overleg.
Een Argentijns beroep op het ver
drag van Rio zou Washington
volgens diplomatieke waarne
mers in ernstige verlegenheid
brengen, temeer waar het zelf
ook in het recente verleden vaak
naar dit verdrag heeft gegrepen
naar aanleiding van problemen
in Midden-Amerika. Costa Men-
des wees hierop ook in zijn ver
klaring op nauwelijks verholen
wyze, zodat het voor de Verenig
de Staten bijzonder moeilyk zou
zijn zich aan de verplichtingen
van het verdrag te onttrekken
om te voorkomen, dat zij partij
zouden moeten kiezen in het
conflict. In een directe verwij
zing naar de Amerikaanse ge
bruikmaking van het verdrag zei
de Argentynse minister in het
byzonder, "dat de tijd kan zyn
gekomen om uit te vinden of het
verdrag nut heeft, of dat het, zo
als is gezegd, slechts een instru
ment is voor bepaalde soorten
problemen en gericht tegen be
paalde soorten ideeën".
Westduitsers:
betuig VS
vriendschap
BONN (UPIDPA) - De Westduit-
se chnsten-democraUsche oppo
sitie in Bonn heeft de Weslduit-
sers gisteren opgeroepen tot ver
toon van vriendschap voor de
Verenigde Staten met een de
monstratie voor "vrede in vrij
heid", vijf dagen voor een anti-
Reaganbijcenkomst.
De leider van de CDU, Helmut
Kohl, zei dat de demonstratie
zou moeten laten zien dat de
meeste Westduitsers niet instem
men met degenen die op 10 juni
een anti-Reaganbetomng hou
den tijdens het bezoek van de
Amerikaanse president aan
Bonn ter gelegenheid van een
NAVO-vergadering
De Westduitse vredesbeweging die
de betoging organiseert onder
het motto "staat op voor vrede",
werd gisteren geschokt door een
beschuldiging dat communisten
haar voorbereidingsvergadenng
van zondag hadden beheerst
De Groenen, een politieke partij
van dissidenten en milieuverde-
digers, verklaarden dat commu
nisten en sympathisanten in gro
te getale in de zaal in Bonn zaten
en alle kritiek op de Sowjet-Unie
wegstemden en eenzijdige anti-
Amerikaanse moties erdoor jaag
den. Amerikaanse raketten en
Amerikaanse "inmenging in het
buitenland" werden aan de kaak
gesteld, maar niet het Russische
rakettenarsenaal en de Sowje-
trussische interventie in Afgha
nistan en Polen, aldus de Groe-
Petra Kelly, een leidster van de
Groenen, zei dat haar partij niet
temin toch aan de betoging zou
meedoen. Maar de beschuldiging
heeft de mogelykheid geopend
van een breuk in de vredesbewe
ging. die is versterkt door toene
mende oppositie tegen het NA
VO besluit om in West-Europa
Amerikaanse raketten voor de
middellange afstand op te stel
len
De christen-democraten in Bonn
zeiden ook dat de byeenkomst
op zondag van 800 afgevaardig
den van 37 vredesbewegingsor
ganisaties aantoonde dat "de
voorgenomen anti-Amerikaanse
demonstratie door communisten
wordt geïnspireerd en geleid".
Josef Lemen, een van de twee
voorzitters van de voorbereiden
de bijeenkomst, sprak tegen dat
communisten haar hadden gedo
mineerd
"Er is verschil tussen lid zyn van
de Duitse communistische party
en dezelfde standpunten koestc
ren als partijleden over enkele
problemen", zei hy op een pers
conferentie.
ADVERTENTIE
WENEN - Het bezoek van Sowjet-
minister van buitenlandse zaken
Andrei Gromyko aan Joegosla
vië komt op een in de ontwikke
ling van de relaties tussen beide
landen politiek belangrijk mo
ment. Ofschoon de besprekingen'
tussen Gromyko en de Joegosla
vische regeringsleiders een in
formatief karakter hebben ge
had. mag zonder meer worden
aangenomen dat Gromyko, die
het bezoek brengt als lid van het
Russische Politburo en nadruk
kelijk niet als minister van bui
tenlandse zaken, heeft gepro
beerd druk uit te oefenen op Joe
goslavië.
Joegoslavië heeft in de kring van
ongebonden landen tot nu toe
steeds de opvatting van Cuba af
gewezen, als zouden de Sowjet-
Unie en de andere Oostbloklan
den automatisch de geëigende
partners zijn voor de landen in
de Derde Wereld. Dit is van be
lang, aangezien Joegoslavië on
der de niet-gebonden landen een
leidende rol heeft, zij het niet
meer zo invloedrijk als dat onder
Tito het geval was.
Aan de andere kant moeten de Joe
goslavische politici, met het oog
op het komende communisti
sche partijcongres in juni, hun
positie bepalen tegenover de
Sowjet-Unie en de andere Oost
bloklanden. De Joegoslavische
relatie tot de Sowjet-Unie is be
palend voor de betrekkingen
met de andere Warschau-póct-
landen, waarbij in het bijzonder
gedacht moet worden aan de on
derlinge handelsbetrekkingen.
Gromyko's bezoek komt ook op
een tydstip dat er in het Kremlin
een regelrechte machtsstrijd aan
de gang is rond het Russische lei
derschap. Niemand weet hoe
ziek staats- en partijchef Leonid
Brezjnjev werkelijk is. Het is al
leen bekend dat zijn gezond
heidstoestand byzonder veel te
overlaat.
ner dat de Joegoslavische com
munistische partij ter gelegen
heid van zijn bezoek heeft gege
ven, is bij de Joegoslavcn onge
twijfeld niet al te goed gevallen.
Voor en tijdens Gromyko's be
zoek heeft Joegoslavië de kwes
ties Polen en Afghanistan, die zij
vaak en openlijk heftig hebben
gekritiseerd, naar de achter
grond geschoven.
Maar de pogingen van het Joego
slavische regime in de periode na
Tito, om Amerikaanse investe
ringen aan te trekken, eisen daar
om van hun kant in de toespra
ken tydens het bezoek de groot
ste terughoudendheid. Het be
zoek is overigens het eerste van
Russische zijde sinds de begrafe
nis van Tito, by na twee jaar gele
den, welke door Brezjnjev per
soonlijk werd bijgewoond.
Polen
De Poolse militaire leider, generaal
Wojciech Jaruzelski, is gisteren
in de Tsjechoslowaakse hoofd
stad Praag gearriveerd voor zyn
derde bezoek sinds het afkondi
gen van de noodtoestand in de-
cembér. Dat heeft het officièle
Tsjechoslowaakse persagent
schap Ceteka gemeld Jaruzelski
werd verwelkomd op het zwaar
bewaakte vliegveld Ruzyn door
president en partijleider Gustav
Husak.
President Husak heeft de Poolse
premier verzekerd van zyn
steun. Husak en Jaruzelski heb
ben gisteren besprekingen ge
voerd. Tsjechoslowakye steunt
de moeilijke stryd van de Poolse
communistische party en de pa
triottistische krachten om de
ernstige sociaal-economische
crisis in Polen te boven te ko
men, aldus het persbureau dat
Husak citeerde.
Het afkondigen van de noodtoe
stand in Polen heeft contra-revo
lutionaire plannen om het socia
lisme aan de kant te zetten voor
komen en heeft de voorwaarden
geschapen voor het oplossen van
de problemen, aldus Husak.
